آنفلوانزای پرندگان، یك بیماری ویروسی می باشد که دستگاههای تنفس، گوارش یا عصبی بسیاری از انواع طیور و سایر پرندگان را مبتلا می سازد. شدیدترین نوع بیماری به صورت حاد و عمومی می باشد که در طیور با یك دوره کوتاه و مرگ و میر بسیار بالا مشخص می گردد. آنفلوانزای پرندگان می تواند در بیشتر گونه های پرندگان بروز نماید. درایالات متحده بیشتر موارد شیوع بیماری، در بوقلمونها و
اردکها بوده است. معدودی از واگیری ها نیز در ماکیان دیده شده است. یکی از این موارد که در سال 9190 تا 9191 اتفاق افتاد به اجرای یك برنامه ریشه کنی ایالتی انجامید که مستلزم از بین بردن 91 میلیون پرنده بود. پرندگان در تمام گروه های سنی، حساس قلمداد می شوند. واگیریهای آنفلوانزای پرندگان، در سراسر جهان اتفاق افتاده است. ویروسهای آنفلوانزا جزو ارتومیکزو ویروسها طبقه بندی شده اند که دارای سروتیپ های A,B,C می باشند. تیپ های B,C تنهادرانسان شناسایی شده اند. تمام ویروسهای آنفلوانزای پرندگان دارای آنتی ژن تیپ A هستند. این آنتی ژن در آزمایش ژل دیفوزیون برای تشخیص آنتی بادی علیه ویروسهای تیپ A مورد استفاده قرار می گیرد. ویروسهای آنفلوانزا دارای دو آنتی ژن سطحی مهم به نامهای هماگلوتینین و نورامینیداز هستند که در تشخیص ویروسهای خاص مفید می باشند. حداقل 90 هماگلوتینین و 1 نورامینیداز وجود دارند که تعداد زیادی از تحت تیپ های ویروس را به وجود آورده اند. بین این تحت تیپ ها حفاظت متقاطع وجود ندارد. ویروسهای آنفلوانزا از نظر بیماری زایی و قابلیت انتشار در بین پرندگان، با یکدیگر بسیار متفاوتند. در حالی که تیپ های 5 و 1 هماگلوتینین در شکل بسیار بیماری زای AI دخالت دارند، این تیپ ها همچنین در عفونت های خفیف تر یا بدون نشانه در پرندگان نیز موثر می باشند . پرندگان آبزی ) اعم از وحشی و اهلی( مخازن عمده طبیعی برای ویروسهای آنفلوانزا می باشند. گاهی پرندگان آبزی وحشی که معمولاً نشانه های بیماری رابروز نمی دهند و ممکن است ویروس رابه مدت طولانی دفع نمایند.

برونشیت عفونی یك بیماری ویروسی حاد و بسیار مسری ماکیان می باشد که با نشانه های تنفسی ) تنفس با دهان باز، عطسه؛ سرفه و ترشحات بینی(، بیماری شدید کلیوی در اثر سویه های فروتروپیك و کاهش شدید تولید تخم مرغ مشخص می شود. بیماری برونشیت فقط در ماکیان بروز می کند. در صورت عدم برخورد قبلی با ویروس، پرنده در تمام سنین به بیماری حساس است. وقوع
بیماری در بسیاری از کشورهای دنیا گزارش شده است و احتمالاً در تمام کشورهاییی که ماکیان به تعداد خیلی زیاد پرورش می یابند، وجود دارد. برونشیت عفونی توسط یك کورروناویروس ایجاد می شود. مقاومت این ویروس در حد متوسطی است و به وسیله بسیاری از ضدعفونی کننده های متداول از بین می رود. بیماری برونشیت از طریق استنشاق قطرات کوچك حاوی ویروس که از ماکیان عفونی و درحال سرفه دفع می شوند، انتقال می یابد. ویروس برونشیت ممکن است تقریباً به مدت 1 هفته در مرغداریهای آلوده باقی بماند. تعداد کمی ازپرندگان تا چند ماه پس از عفونت، به صورت حامل و دفع کننده ویروس باقی میمانند.

کلی باسیلوز طیور یکی از بیماری های عفونی پرندگان است که باکتری اشرشیا کلی عامل بیماری زای اولیه یا ثانوی آن است. بیماری های ناشی از این عامل شامل : بیماری هجرز ، کلی گرانولوما، تورم صفاق، تورم مجرای تخم ، التهاب غشای مفاصل ، ورم ناف وتورم کیسه های هوایی می باشند. کلی باسیلوز در تمام انواع و سنین مختلف طیور وهمچنین در سایر پرندگان و بسیاری از پستانداران بروز می کند. واگیری های گزارش شده در طیور غالباً در ماکیان، بوقلمون و اردک بروز کرده است. عفونت در پرندگان جوان رایج تر از بالغ ها است. این بیماری در سرتاسر دنیا شایع می باشد. بیماری از طریق آب وغذای آلوده به مدفوع وترشحات پرندگان بیمار منتقل می شود ورعایت اصول بهداشتی وایمنی زیستی می تواند از انتشار بیماری جلوگیری نماید.

لارنگوتراکئیت عفونی نوعی بیماری حاد ویروسی در ماکیان ، قرقاول و طاووس است که با بروز تنگی نفس، سرفه، تنفس با دهان باز ودفع اکسودای خونی از دستگاه تنفس مشخص می شود.
بیماری لارنگو تراکئیت در درجه اول درماکیان و قرقاول رخ می دهد ولی بروز آن در طاوس نیز گزارش شده است. اکثر موارد شیوع بیماری درماکیان بالغ یا نیمه بالغ اتفاق می افتد، اما تمام گروههای سنی نسبت به این بیماری حساسند. بیماری لارنگو تراکئیت دراکثرکشورهائی که ماکیان رابه طورمتراکم پرورش می دهند وجودداردبیماری لارنگو تراکئیت توسط یك هرپس ویروس ایجاد می شود. این ویروس در خارج از بدن میزبان مقاومت زیادی ندارد وتوسط بسیاری ازضدعفونی کننده هابه سادگی ازبین میرود.

تعدادی سروتیپ مایکو پلاسما از گونه های مختلف طیورجدا شده اند ولی سروتیپهائی که معمولاً ایجاد بیماری می نمایند عبارتند از: مایکو پلاسما گالی سپتیکم ) Mycoplasma gallisepticum ( مایکو پلاسما سینویه ) M.synoviae ( ومایکو پلاسمامله اگریدیس) M.meleagridis ( مایکو پلاسما ها در طبقه )مولیکونس( ) Mollocutes ( راسته مایکو پلاسما تاله ( Mycoplasmatales ( خانواده مایکو پلاسماتاسه ) Mycolpasma taceae ( قرار دارند .مایکوپلاسما ها را می توان کوچکترین موجودات با زندگی آزاد دانست .
1 عفونت با مايكوپلاسما گاليسپتيكم – بيماري مزمن دستگاه تنفس ( Chronic Respieatory Disease . CRD )
این بیماری همانطور که از اسم آن پیداست دارای دوره طولانی بوده و با علائم تنفسی و ترشحات بینی مشخص شده و دارای اهمیت اقتصادی زیادی است زیرا که بیماری های تنفسی دیگر را بصورت پیچیده درآورده و در نتیجه باعث کاهش ارزش لاشه مرغ و بوقلمون می گردد. از طرفی باعث کاهش تولید در مرغان تخمگذار، کاهش خاصیت جوجه درآوری و همچنین کاهش قدرت زندگی جوجه مرغ و بوقلمون گردیده و گاهی باعث تورم مفصل همراه با تورم اوتار و تورم مجرای تخم می گردد . این بیماری در سراسر جهان وجود داشته و بطور متداول بتنهائی و چه همراه با سایر عفونتها در مرغداریهای ایران دیده میشود .

2. عفونت با مايكو پلاسما سينويه ( Mycoplasma synoviae )
بیماری ابتدا در سال 9151 در ایالات متحده آمریکا گزارش شده و از آن به بعد در سراسر دنیا شناخته شده است. در ابتدا اهمیت اقتصادی بیماری مربوط به لنگش و کندی رشد در جوجه کبابی و نیمچه تخمی و در بوقلمون های تا 93 هفته بوده ولی اکنون اهمیت عفونت با مایکوپلاسما سینویه در ایجاد بیماری در قسمت فوقانی دستگاه تنفس و تورم مزمن کیسه های هوائی طیور، بخصوص در مواقعی که همراه با واکسیناسیون بر ضد بیماری نیوکاسل و برونشیت عفونی باشد نیز معلوم شده است. ماکیان و بوقلمون میزبان اصلی بوده و قرقاول و غاز در عفونتهای تجربی آلوده می گردند.

این بیماری گاهی بشکل حاد عفونت خون و تلفات سریع و گاهی بصورت مزمن با ورم مفاصل یا ریش ظاهر می شود .نام وبای مرغان به هردو شکل بیماری گفته می شود . بیماری طبیعی در ماکیان، بوقلمون، غاز، اردک، قرقاول و کبوتر دیده شده است ولی حساسیت بوقلمون به مراتب بیشتر از گونه های دیگر پرندگان است. بیماری به میزان وسیعی در کشورهای گرمسیر شایع است. بیماری در تمام فصلها ولی بیشتردر پائیز و هوای مرطوب است. نشانیها در طیور درواگیرهای شدید عبارتند از اسهال و مرگ ناگهانی و تلفات شدید و چون علائم بیماری کاملاً شبیه وبای انسان است به این علت به آن نام وبای طیور داده اند. پاستوروکیت از اولین محققین بودند که بیماری را مطالعه کرده و باکتری دو قطبی که از خون و اندامهای بیماران جداکردند عامل بیماری دانستند. بیماری در تمام دنیا پراکنده و در درمانگاه طیوردانشکده دامپزشکی تهران پس از مدتها که بیماری موجود9( وسپس بکرات مشاهده شده است.