آسپرژیلوس عمزیوما بیماری سیستم تنفسی در جوجه ها،بوقلمون ها و به میزان کمتری اردک سانان،کبوترها،قناری ها،غازها و بسیاری از پرندگان وحشی و اهلی می باشد.در طیور و بوقلمون ها ممکن است بیماری در فارم اندمیک باشد.در پرندگان وحشی به صورت تکی دیده می شود.بیماری معموال در پرندگان 7تا40 روزه دیده می شود

سبب شناسی و اپیدمیولوژی:

عامل اصلی بیماری قارچی به نام fumigatus Aspergillus می باشد هرچند که سایر گونه های آسپرژیلوس نیز می توانند در ایجاد این بیماری دخیل باشند. میزان مرگ و میر باال در جوجه ها وپرندگانی دیده می شود که در جوجه کشی در زمان هچری در معرض تخم مرغ هایی با درصد باالیی از اسپور قارچی قرار داشته یا بستر نگهداری میزان باالیی آلودگی قارچی داشته باشد.در پرندگان مسن ترعامل عفونت قرار گرفتن در معرض بستر یا غذا یا محیط آلوده به قارچ می باشد.شیوع بیماری در پایان دوره می تواند کمتر برآورد شود تا زمانی که در معاینه کشتار پی به ضایعات ریوی در کالبدگشایی ببرند.

یافته های بالینی و کالبدگشایی:

سختی تنفس)Dyspnea،)نفس نفس زدن)hyperpnea،)خواب آلودگی و دیگر نشانه های درگیری سیستم عصبی،بی اشتهایی،الغری و تشنگی ممکن است دیده شود.در جوجه ها یا مرغ های باالی 6هفته،ریه ها معموال درگیر هستند.التهاب کیسه های هوایی یکی از دالیل بازرسی بعد از مرگ در بوقلمون های پرورشی به منظور فراهم آوری غذا می باشد.در کالبد گشایی های ریه پالک ها و ندول های سفید و زرد به قطر چند میلی متر تا چندین سانتی متر مشاهده می شود.گاهی اوقات،در معاینات بصری توده های قارچی ممکن است در داخل مسیر های تنفسی دیده شود.پالک ها و ندول ها اغلب اوقات در سرینکس،کیسه های هوایی،کبد،روده ها و هراز گاهی در مغز پیدا شوند.فرم مغزی بیشتر در بوقلمون ها شایع است.فرم چشمی در جوجه ها و بوقلمون ها تحتعنوان قارچ های قسمت های شاخی دیده می شود که در آن ها پالک های بزرگی در قسمت میانی گوشه چشم بروز پیدا می کند.

تشخیص:

قارچ می تواند بر روی محیط کشت یا تهیه فرم تازه آن زیرمیکروسکوپ تظاهر پیدا بکند.یکی از پالک ها را از محل بروز جدا کرده و بر روی محیط کشت مناسب قرار می دهیم،معموال محیط از کشت خالص آن ارگانیسم به نتیجه می رسیم.در آزمایشات آسیب شناسی بافتی توسط قسمت مخصصی از لکه قارچی گرانول های قارچی نمود پیدا می کنند. تشخیص های تفریقی این بیماری با سایر بیماری ها شامل:برونشیت،نیوکاسل،الرینگوتراکییس،مایکوباکتریوزیس،کلی باسیلوزیس،سایر بیماری های قارچی مثل (zygomycosis,ochroconosis )و مغزنرمی تغذیه ای می باشد.

درمان و کنترل:

درمان در پرندگان مبتال عموما بی تاثیر است.درمان خودبه خودی می تواند اتفاق بیوفتد اگر از بروز دوباره مرحله تولک رفتن جلوگیری شود.رعایت اصول بهداشتی در دوره هچری به صورت سفت وسخت و به موقع رعایت شود.تخم مرغ های شکسته یا دارای آلودگی قابل دیدن نبایستی در انکوباسیون قرار بگیرند چرا که محیط مناسبی برای رشد باکتری ها وقارچ ها می باشد و باعث انفجار تخم مرغ وبه تبع گسترش آلودگی در ماشین جوجه کشی می شوند.دستگاه های هچری آلوده بایستی توسط ا نیلکنازول یا فرمالدهید تمیز شوند.از فراهم کردن بستر قارچی به منظور ابتالی مرغ های مسن تر باید دوری کرد.فضا باید توسط مواد ضدقارچی مثل انیلکنازول اسپری شود و تمامی تجهیزات بایستی تمیز وضدعفونی شوند.

میکرو ارگانیسمها به صورت مستقیم یا غیر مستقیم روی تولید مثل و باروری در مادیانها اثر گذار هستند. قارچها بر روی مخاطات دســتگاه تولید مثل حیوانات خون گرم حضور دارند. هدف: جداســازی و شناسایی قارچهای رشتهای قسمت خارجی دستگاه تولید مثل )وســتیبول، کلیتورال فوســا و واژن( مادیانها میباشــد. روش کار: در باشگاههای ســوار کاری و مزارع پرورش اسب نمونهبرداری توسط سواب پنبه اســتریل از نواحی وستیبول، کلیتورال فوسا و واژن دستگاه تناســلی مادیانها، از خرداد ماه تا دی ماه 1393 انجام شد. از 151 رأس مادیان نمونهبرداری به عمل آمد. نمونهها در کنار کیسه یخ به آزمایشگاه قارچ شناسی منتقل شدند. هر نمونه سوآب در محیط سابورو دکستروز آگار حاوی 30o به مدت 15-10 روز قرار گرفتند. تعداد کلنیها، شمارش و تشخیص قارچها براساس مشخصات 005/0 ٪کلرامفنیکل کشت و در انکوباتور ماکروسکوپی، میکروسکوپی صورت پذیرفت. تجزیه و تحلیل آماری دادهها توسط نرم افزار SPSS نسخه 20 انجام شد. نتایج: کلیه کلنیهای مشــاهده شــده، 666 مورد و حداکثر کلنی شمارش شده برای هر ناحیه 20 و برای هر رأس اسب، 37 کلنی بود. از 453 ناحیه نمونهبرداری شده تولید مثل مادیان، 219 ناحیه )3/48 )٪ عوامل قارچی جداسازی شد. از 123( 5/81 )٪مادیان قارچ جدا شد. عمده قارچ ً های جدا شده غالبا شامل: آسپرژیلوس )35/54 ،)٪اسکوپوالریوپسیس )96/13 ،)٪کالدوسپوریوم )25/5 ،)٪پنی سیلیوم )65/4 ،)٪آلترناریا )90/3 )٪و فوزاریوم )03/3 )٪بودند. بیشتر کلنیها مربوط به گونههای مختلف آسپرژیلوس با 362 کلنی و در بین آنها آسپرژیلوس فومیگاتوس با 156 کلنی جداسازی شد. پس از آسپرژیلوس ، اسکوپوالریوپسیس با 93 ،کالدوسپوریوم 35 و پنی سیلیوم 31 کلنی قرار داشتند. قارچهای رشتهای به عنوان مایکوفلور مقیم دستگاه تولید مثل اسب بیشترین مورد را شامل شدند. آسپرژیلوس فومیگاتوس دارای اختالف معنیدار نسبت به دیگر قارچها بود. نتیجهگیرینهایی: قارچهای رشتهای میتوانند به عنوان فلور قسمت خارجی سیستم تولید مثل مادیان باشند. این قارچهای ساپروفیت فرصت طلب در صورت بروز شرایط مستعد، قادرند در بروز بیماریهای تولید مثلی همانند آندومتریت و ناباروری نقش داشته باشند.