به طور کلی روش هاي مختلفی براي تیزر کردن وجود دارد که بسته به این که چه کاري انجام دهیم ، هدف این است که حیوان تواناي باروري جنس ماده را نداشته باشد.

روشی براي آماده کردن گاو نر فحل نما مناسب است که: 1 -استریلیتی گاو نر دائمی باشد ، یعنی روشی که انجام می دهیم قابل برگشت نباشد و طوري نباشد که توانایی بارور کردن جنس ماده توسط جنس نر برگردد. 2 -از گسترش بیماري هاي مقاربتی با جلوگیري از عمل coitusجلوگیري کند. که این مرتبط با این است که عمل دخول انجام نشود . 3 -روشی را به کار می بریم که میل جنسی در گاو نر(libido ( حفظ شود .

روشهاي آماده سازي گاو نر فحل نما: 1 -روش هایی که در آنها عمل Coitus صورت می گیرد ولی اسپرم وجود ندارد. یعنی حیوان امکان دخول دارد ولی اسپرمی وجود ندارد . 2 -روش هایی که در آنها عمل Coitus صورت نمی گیرد ولی اسپرم وجود دارد که خود به طرق زیر است : الف) بواسطه عمل روي پنیس ب) بواسطه عدم خروج پنیس از غلاف قضیب

اين بيماريها بدليل آندومتريت، زايمان زودرس ، سقط، تولد كره هاي ضعيف و بيمار كه طي دوران نوزادي تلف مي شوند، باعث كاهش باروري در ماديان و نريان مي گردند.

عوامل ايجاد كننده بيماريهاي مقاربتي: 1 -تايلورال اكويي جنيتاليس: اين عامل باعث ايجاد متريت واگير اسبي مي شود. اولين همه گيري در منطقه نيوماركت انگلستان در سال 1777 در فصل توليد مثلي رخ داد. عامل بيماري يک كوكوباسيل كم هوازي گرم منفي است كه در ابتدا به اسم هموفيلوس اكوئيجنيتاليس نامگذاري شده است. درسال 1778 در كنتاكي آمريكا همه گيري آن رخ داد و علت آن واردات دوتا سيلمي از فرانسه به اين منطقه بوده است. و دو تا سويه از آن جدا شده است كه حساس و مقاوم به استرپتومايسين مي باشند. البته سويه هايي كه بعدا" جدا شد بيشتر مقاوم به استرپتومايسين بوده اند.بيماري زايي: راه اصلي انتقال از طريق جفت گيري است. اگرچه در صورت بي دقتي و يا استفاده از وسايل آلوده در زمان معاينه و كار روي دستگاه تناسلي نيز منتقل مي شود. ماديانها عموما" خود بخود درمان ميشوند. منتهي تعدادي از آنها بصورت ناقل در گله باقي مانده و باعث انتشار بيماري مي شوند و معموال" در اين ماديانها عامل در ناحية كليتوريس )در گودي و سينوسهاي جانبي و مركزي كليتوريس( جايگزين مي شود. در نريان نيز عامل در ناحية فرورفتگي پيشابراه جايگزين مي شود. البته عامل را از دستگاه تناسلي كره هاي نر و ماده نيز جدا كرده اند كه در زمان زايمان و يا آبستني اين كره ها آلوده شده اند. روند ايجاد بيماري به اين صورت است كه در عفونتهاي تجربي طي 2 هفتة اول پس از آلودگي ارگانيسم از مجاري رحم و سرويكس و به ميزان كمتري از مهبل، دهليز، گودي كليتوريس و سينوسهاي جانبي و مركزي كليتوريس و اويداكت جدا مي شود. مابين هفته سوم و چهارم پس از آلودگي تجربي تايلورال تنها از سطح تخمدان، اويداكت، رحم، سرويكس و واژن بصورت تصادفي جدا مي شود ولي از سينوسها و گودي كليتوريس به دفعات و مكرر مي توان عامل را جدا كرد. بنابراين گودي و سينوسهاي كليتوريس نقش مهمي در ناقلين مزمن بيماري دارند. عالئم باليني: چهرة بارز بيماري ترشح سفيد خاكستري فراوان از فرج دام، 8 الي 12 روز پس از جفت گيري با نريان آلوده بوده و معموال" به مدت 13 الي 17 روز ادامه دارد. البته بعضي از ماديان ها عاليمي نداشته و فقط طول مرحلة لوتئال كوتاه مي شود. معموال" ماديان يا نريان مبتال عالئم سيستميک ندارند. ماديانها اغلب بطور خودبخودي بعد از چند چرخه بهبود يافته منتهي عامل به مدت چندين ماه در مجاري تناسلي حضور دارد،عود مجدد بيماري گزارش نشده است. در نريان باكتري در قسمت خارجي دستگاه تناسلي خصوصا" در گودي پيشابراه، پوست آلت و قسمت داخلي غلفه حضور دارد. و احتماال" در غدد ضميمه نيز جايگزين مي شود. در موارد نادر از نظر باليني ترشحات چركي پيشابراه را دارد و معموال" يک التهاب حاد در حشفة آلت نريانهايي كه به تازگي مبتال شده اند، ديده مي شود به هر حال تعداد زيادي از نريان ها بصورت ناقلين بدون عالمت مي توانند عامل را انتقال دهند. تشخيص: بر اساس روشهاي سرولوژيكي و كشت و جداسازي عامل صورت مي گيرد. عموما" بيشترين روش تشخيص، كشت سوآبهاي دستگاه تناسلي )آندومتر، سرويكس، گودي و سينوسهاي كليتوريس و در نريان گودي پيشابراهي( مي باشد. به دليل حساسيت عامل بيماري نمونه ها بايد بالفاصله به محيط كشت انتقالي) media transport Amies )منتقل شود كه همراه زغال فعال شده است و تا قبل از انتقال به آزمايشگاه در يخچال نگهداري مي شود. محيط كشت معمول باكتري آگار شكالتي با 12 %سرم اسبي است. تمامي مراحل آماده سازي براي كشت بايد سريع باشد تا نتيجة منفي كاذب مشاهده نشود.باكتريهاي فرصت طلب محيطي خصوصا" پروتئوس سريعا" در محيط كشت آلوده ظاهر مي شوند پس عالوه بر سرعت عمل محيط كشت بايد حاوي استرپتومايسين، كليندامايسين، تري متوپريم و تركيبات ضد قارچ مثل آمفوتريسين B باشد. ظروف كشت بايد در انكوباتور 37 درجه سانتگراد، دي اكسيد كربن به ميزان 5 الي 12 ، %به مدت 48 ساعت كشت داده شود. در ابتدا پرگنه هاي سرسوزني كوچک خاكستري با كناره صاف مشخص مي شود پس از 72 ساعت كلوني ها برجسته تر و درخشان تر شده و قسمت مركزي آن مات و كدر به نظر مي رسد.نمونه هاي كليتوريس و ماديانهاي حامل،خيلي به آرامي رشد ميكند و مدت زمان بيشتري بايد انكوبه شوند. براي آزمايشات غربالگري عالوه بر آزمايشات سرولوژيكي تهيه سوآب از سينوسهاي كليتوريس در ماديان غير آبستن در هر مرحله اي از سيكل و در ماديان آبستن در هر مرحله اي از آبستني مفيد است. در نريان با بيرون كشيدن آلت، از گودي پيشابراه، چين هاي غلفه و پوست آلت نمونه گيري انجام مي شود و اگر امكان پذير بود از مايعات پيش انزالي نيز مي توان نمونه گرفت. تمامي آزمايشات سرولوژيكي بر اساس تشخيص آنتي بادي بر عليه اين بيماري در سرم انجام ميشود CFT -1 :شامل كه 1 : بطور موفقيت آميزي براي تشخيص عفونتهاي مزمن ماديانهاي مبتال به كار ميرود ولي براي ناقلين خيلي قابل اعتماد نيست، چون انجام اين كار در ماديانهايي كه 12 روز از عفونت آنها گذشته است امكان پذير است و موارد عفونتهاي كاذب قابل رديابي نيست. 2 -SAT : يكي از تستهاي كامال" مفيد براي تشخيص موارد حاد بيماري است و اين تست موارد مثبت يا منفي كاذب ندارد. 3 -االيزا: با اين آزمايش IgG قابل رديابي است ولي حساسيت كمتري براي IgM دارد و IgA هم با اين تست قابل رديابي نيست. البته از روشهايي مثل هم آگلوتيناسيون و ايمنو فلورسانس هم مي توان استفاده كرد.