دام :

 يك موجود زنده است كه توليد آن بسته به عوامل مختلفي همچون گرما – سرما – رطوبت – ژنتيك – نسل – محيط – نحوه تغذيه – نوع و جنس و تركيب خوراك – شرايط سني -... دارد.

با توجه به شرايط اقتصادي-بهداشتي بوجود آمده، ميزان عرضه و تقاضا به عدم ثبات رسيده و مسئولين برحسب امكان بازار، خوراك يا ميزان شيردهي دام را تحليل و كنترل مي كنند

هدف دام آبستن، زايش است و هر عاملي همچون سقط موجب توقف و ضرر مي شود. دراين ميان اگر دامي دچار مشكلي مانند شكستگي شود، تا زايش دام زنده نگه داشته مي شود و پس از زايش، حذف خواهد شد.

دامپروري : 

مجموعه اي است كه براساس داده هاي توليدي عملكرد دام هاي زنده مورد بررسي و تحليل قرار مي گيرد. اين داده ها براساس دام موجود به چند دسته تقسيم مي شود :

• ورودي : خريدهاي خوراك ، دام، دارو، اسپرم و...
• مصارف : تغذيه دام ، برق ، آب ، دارو ، تعميرات و...
• توليدات : شير ، تليسه ، گوساله، اسپرم و...
• خروجي : فروش شير قابل مصرف ، كودهاي دامي، سود ساليانه و...

بدين منظور با ركوردگيري و ثبت اطلاعات هر دام بطور مجزا، مي توان به يك بانك اطلاعاتي دست يافت تا با پالايش داده ها، اطلاعات مورد نظر از جمله بهبود توليد – سود – زيان – تلفات -... دست يافت

توليدات يك دامپروري گاو شيري، علاوه بر شير، مي تواند موارد زير نيز باشد:

• گوساله گوشتي
• تليسه
• دام حذفي
• كود

به نظر مي توان با طراحي يك سيستم هوشمند (هوش مصنوعي – بينايي ماشين – داده كاوي و...) عوامل مؤثر را بصورت نود به نود و همچنين تحليل جمعي، مورد بررسي قرار داد و نتايج مشابه نتايج انساني خبره را بسيار سريعتر و بموقع اتخاذ نمود.

براي بهبود عملكرد توليدات دامي، دسته بندي هاي تخصصي متعددي ارائه شده است و با تأثير از همين دسته بندي ها، ثبت اطلاعات صورت مي گيرد :

• گوساله
• تليسه
• خشك
• آبستن
• آماده زايش
• شيري
• آماده به حذف

دسته بندي هاي دام، براساس سن و اندازه شكم صورت مي گيرد و برهمين اساس، بهاربندهاي متعددي تعريف مي شود (گوساله داني – 3تا6 ماه – آماده تلقيح – آبستن – زايشگاه -...)

• بهاربندهاي تازه زا

در اين بهاربند گاوهايي تازه زايمان كرده بودند قرار ميگرفتند و بمدت 48 ساعت مورد بازبيني قرار ميگرفتند كه جفت خارج شود در صورتيكه جفت خارج نشود عنوان جفت مانده در برنامه ثبت ميشود و اين دامها مستعد بيماريهايي مانند ورم ميشوند

       .  بهاربندهاي شكم 1

در اين دامداري دامهاي شكم 1 را به علت كوچكتر بودن جثه جدا ميكردند تا راحتتر بتوانند از خوراك استفاده كنند(بخاطر جنگ تعيين رهبر و محل در بهاربند )

       .  بهاربند هاي شكم بالاتر

در اين بهاربندها دامهاي شكم بالاتر از 1 قرار داشتند و بر اساس ميزان شير در بهاربندهاي مختلفي دسته بندي ميشدند كه از نظر خوراك مصرفي متفاوت بودند

       . بهاربند تليسه انتظار زايمان

در اين بهاربند تليسه هايي كه 8 ماه به بالا ابستن بودند قرار ميگرفتند و شرايط انها مرتب مورد بررسي قرار ميگرفت كه تا زمان زايمان بتوانند دام را روي سكوي زايمان قرار دهند

      .  بهاربند گاو انتظار زايمان

گاوهايي كه ابستن بالاي 8 ماه بودند به اين بهاربند منتقل ميشدند و وضعيت ابستني انها مورد بررسي قرار ميگرفت تا زمان زايمان

     .  آغوزخانه

در اين بخش دامهاي تازه متولد شده را نگهداري مي كردند كه از لحاظ جسماني نياز به دما و رطوبت مشخص و نگهداري ويژه داشتند و تا مدت چند روزدام در اين بخش باقي مي ماند و شير آغوز ميخورد

    . گوساله داني

دامهاي تازه متولد شده بعد از آغوزخانه به اين بخش منتقل مي شدند و تا 3 ماهگي در اين بخش نگهداري ميشدند در ماه اول فقط شيرو بعد از آن غذاي پودري يا همان استارتر مورد استفاده قرار ميدادند 

   . طرح توسعه گاوداري

در اين بخش بهاربندهايي كه در حال احداث بودند و نحوه ساخت به گونه اي كه بهاربندها در جهت خلاف باد و يا آفتابگير باشند همچنين در رابطه با شيب بستر كه دام قرار است در آن استراحت كند توضيح داده شد

  . كارخانه ساخت خوراك

در اين بخش دستگاه خوراك ساز در مركز قرار گرفته بود و خوراكها در دو سمت وجود داشت در ابتدا طبق دستو ر مسيول تغذيه پرميكس ساخته ميشد و سپس به ساخت كنسانتره مي پرداختند و سپس براي بارگيري اماده مي كردند.

  . بخش انبار خوراك

در اين بخش خوراكهاي خريداري شده نگهداري ميشد و به ترتيب زمان خريد مورد استفاده قرار ميگرفت از  در اين بخش روزي سه بار تركيب خوراك در هر بهاربند داده ميشود و ارتباط بين اين بخش با بخش آمار و مدير توليد خيلي مهم است و تغيير در هر كدام از تركيب ها ممكن است روي توليد و آينده دامداري تاثير گذار باشد و لذا وجود پارامترهاي كنترلي در اين بخش الزامي است

 .  شيردوشي

در اين بخش دامها به ترتيب بهاربندهايشان براي شيردوشي مي آمدند به علت حساس بودن دامهاي تازه زا در شروع كار اول آنها شيردوشي مي شوند و سپس بقيه دامها دستگاه شيردوشي بصورت موازي دو رديف و دامها به ترتيب در باكسها كه بصورت مستقيم بود قرار ميگرفتند و سيستم پستاني ضدعفوني ميشد و سپس شيردوشي انجام ميشد در اين دستگاه اندازه گيري ميزان شير دام بصورت اتوماتيك روي صفحه مربوط به هر دام مشخص ميشد و با استفاده از پاكت پي سي اطلاعات ثبت و سپس به مديران انتقال داده ميشد.

شير ها براي انتقال به مخزن نگهداري و سپس بارگيري از سيستم خنك كننده عبور داده ميشد كه تا 20 درجه كاهش دما در اين بين اتفاق مي افتاد