اهميت جيره نويسي با كامپيوتر

کامپيوتر به عنوان وسيله‌اي براي تسهيل محاسبات كاربرد فراواني در جيره‌نويسي گاوهاي شيري دارد. زماني كه جيره‌نويسي دستی انجام می دهیم، متغيرهايي را كه مي‌توانيم كنترل كنيم محدود است. به عنوان مثال زماني كه عناصر كلسيم و فسفر مدنظر باشند توازن مابقي عناصر مثل پتاسيم، گوگرد و سديم مشكل خواهد بود. اما كامپيوتر مي‌تواند انواع حالات مختلف را در نظر گرفته و از طريق Optimization جيره بهينه از لحاظ اقتصادي را نیز فرموله كند. اما ذكر نكاتي نيز ضروري به نظر مي‌رسد:

1- به جهت اينكه هر امري تخصصي مي‌باشد و اجراي يك امر توسط غيرمتخصص كيفيت كار را كاهش مي دهد و گاهي عوارض‌هايي نيز به همراه دارد جيره‌نويسي مربوط به همه گونه‌هاي حيواني نيز امر تخصصي است. فرد جيره‌نويس بايستي به محدوديت‌هاي مواد مغذي، احتياجات دام مربوط و مواد سمي مربوط به مواد خوراكي آشنا باشد. هيچ نرم‌افزاري بدون كاربر متخصص سودآوي براي گله به همراه نخواهد آورد.

2- متخصصين جيره‌نويس بهتر است در ابتدا تسلط كامل بر جيره‌نويسي دستي داشته باشند و با دريافت اصول پايه جيره‌نويسي با استفاده بهينه از تكنولوژي موجود جيره مناسب را متوازن كند.

3- و در نهايت اينكه نكته مهم اين است كه با فرض مناسب بودن همه شرايط براي جيره‌نويسي اعم از مناسب بودن نرم‌افزار جيره‌نويس و تخصص جيره‌نويسي زماني آن نرم‌افزار سودآوري را به همراه دارد كه از نظر مديريتي نيز شرايط مناسب جهت تغذيه فراهم باشد چرا كه در واقع سه مرتبه جيره را مي‌نويسيم؛ جيره‌اي كه با نرم‌افزار فرموله مي‌شود- جيره‌اي كه تهيه مي‌شود- جيره‌اي كه در اختيار دام است. هرچه ميزان خطا در اين مسير كمتر باشد نرم‌افزار سودآوري بيشتر دارد.

کاربرد برخی از نرم افزار هاي جيره نويسي به اختصار:

بازدهي بيشتر و به دنبال آن افزايش سودآوري هدف اول هر واحد تجاري دامپروري مي‌باشد. افزايش سودآوري به نوبه خود از عوامل متعددي نظير استفاده بهينه از مواد خوراكي, مديريت صحيح پرورش و توازن بهينة جيره مصرفي براي گروه‌هاي مختلف دام تأثيرپذير است. در زمینه تغذیه دام مدل‌هاي تحقيقاتي حاصل شده در دانشگاه‌ها توسط مؤسسات تحقيقاتي و شركت‌هاي تجاري تبديل به نرم‌افزارهايي مي‌شوند كه عموماً در صورت وجود تخصص افراد به صورت بهينه از آنها استفاده مي‌كنند.
نرم افزار:NRC2001 به استفاده كننده اين امكان را مي دهد كه اطلاعات و معادلات موجود در كتاب 2001) Nutrient Requirements of Dairy Cattle (NRC را به طور عملي مورد استفاده قرار دهد. اين برنامه احتياجات دام و توليد ايجاد شده توسط مواد مغذي جيره را تخمين مي زند. نرم افزار NRC 2001 نرم افزار متعادل كننده جيره نيست بلكه ارزيابي و آناليز كننده جيره است و گزارشاتي را مبني بر کمبود و يا زياد بودن مواد مغذي ارائه مي دهد بنابراين محاسبات لازم براي ارائه جيره هاي با حداقل قيمت را انجام نمي دهد.

نرم افزار جیره نویسی :

CNCPSیاCornell Net Carbohydrate and Protein بر پایه مدل علمی پروتئین و کربوهیدرات خالص کرنل بنا نهاده شده است. مدل CNCPS از حدود سالهای 91-199 در دانشگاه کرنل توسعه پیدا کرد.CNCPS مدلی ریاضی است که احتیاجات دام و تأمین مواد مغذی بر پیاه اطلاعات مربوط به دام ، محیط و خوراک در شرایط تولیدی متفاوت تخمین می زند. برای برآورد احتیاجات دام ، شرایط فیزیولوژیکی متفاوت دام از جمله شیر دهی آبستنی و رشد و همچنین ذخایر بدنی و در نهایت اثرات محیطی در نظر گرفته می شوند. CNCPS از طریق تفکیک کربوهیدرات و پروتئین میکروبی و جذب مواد مغذی در بعد از شکمبه ، کل انرژی قابل متابولیسم و پروتئین قابل متابولیسم که به دام می رسد را برآورد می کند . این مدل علمی توسط برنامه نویسان کامپیوتری تبدیل به یک نرم افزار کاربردی گردیده است. CNCPS با موفقیت در واحدهای گاوداری پرواری و شیری مورد استفاده قرار گرفته است.

نرم‌افزار CPM-dairy:

يكي از معروف‌ترين مدل‌هاي علمي در سطح دنيا مدل پروتئين و كربوهيدرات خالص دانشگاه كرنل مي‌باشد. اين مدل تا حد زيادي به كاهش هزينه‌هاي جيره اعم از كاهش مازاد پروتئين مصرفي و توازن دقيق‌تر مواد مغذي تأكيد دارد. نرم‌افزار CPM-dairy که مخفف کرنل- پنسیلوانیا ماینر می باشد، قالب كاربردي يا اصطلاحاً «on-farm» مدل پروتئين و كربوهيدرات خالص كرنل (CNCPS) مي‌باشد كه با همياري دو دانشگاه كرنل و پنسيلوانيا و مؤسسه تجاري تحقيقاتي مانير براي اولين بار در سال 1998 به بازار آمد.

نرم افزار UFFDA :

توسط G.Pesti وB.Miller در دانشگاه جورجيا آمريكا طراحي شده است.اين نرم افزار در واقع يك برنامه رياضي است كه مي تواند دستگاه معادلات با مجهولهاي فراوان را سريعا حل نمايد و جهت استفاده در جيره نويسي دام و طيور طراحي شده است و لذا هيچ دانش تغذيه اي نداشته و متخصص تغذيه بايد با تكيه بر دانش تغذيه و با كمك اين نرم افزار كار جيره نويسي را انجام داده و به جيره اي معقول كه قابل استفاده باشد دست يابد. از مهمترين محاسبات نرم افزار UFFDA محاسبات مربوط به متعادل نمودن جيره از لحاظ احتياجات غذايي و قيمت تمام شده مي باشد.

نرم افزار WUFFDA :

نرم افزار جيره نويسي براي طيوري مانند جوجة گوشتي، مرغ تخمگذار، بوقلمون، بلدرچين ژاپني، اردك و همچنين خوك در مراحل مختلف پرورش مي باشد. اطلاعات مربوط به تركيبات خوراك ها و همچنين احتياجات مواد مغذي گونه هاي ذكر شده از مآخذي مانند NRC طيور سال 1994، NRC خوك سال 1998 و مجله Feedstuffs سال 2001 گرفته شده است. (قابل ذکر است نرم افزار WUFFDA تحت ویندوز می باشد).

نرم افزار SPARTAN:

مدل ها و معادلات به كار رفته در نرم افزار SPARTAN بر اساس نشريه كميته ملي تحقيقات (1989 NRC) مي باشد. اين نرم افزار بطور گسترده در گاوداري هاي كشور مورد استفاده قرار گرفته كه نشان دهنده قابليت ها و كاربري آسان آن است.ازویژگیهای آن میتوان : 1- جيره نويسي براي گاو هاي شيري، خشك، تليسه ها و گوساله هاي در حال رشد 2- آناليز و ارزيابي جيره هاي نوشته شده براي گاو هاي شيري، خشك، تليسه ها و گوساله هاي در حال رشد 3- جيره نويسي بر اساس حداكثر سود و همچنين حداقل قيمت 4- امكانات گسترده براي ويرايش، اضافه و يا حذف خوراك ها در كتابخانه و مديريت فايل ها 5- در نظر گرفتن عوامل مديريتي براي جيره نويسي مانند شكم زايش اول و دوم، ميزان فعاليت و ... 6- قابليت جيره نويسي بر اساس ماده خشك، مقدار As fed و درصد 7- قابليت محاسبه توليد و تعيين ميزان محدوديت هاي مواد مغذي براي جيره هاي نوشته شده 8- محاسبه و برآورد مقادير مختلف انواع انرژي با استفاده از تركيب شيميايي خوراك 9- ارائه گزارشات جامع از تركيب، قيمت و آناليز جيره و مقايسه اناليز جيره با توصيه هاي NRC 10- ايجاد گروه بندي بين مواد خوراكي و امكان تعيين نسبت بين گروه هاي مختلف خوراك و مواد مغذي 11- كار كردن آسان و راحت با نرم افزار نام برد.

نرم افزار AFRC :

بر اساس سيستم AFRC يعني سيستم پروتئين قابل متابوليسم نوشته شده است. اين سيستم با سيستم هاي متداول ديگر مانند NRC تفاوت هايي دارد. از جمله اینکه در اين سيستم از شاخص انرژي قابل متابوليسم يا ME استفاده مي شود. اين سيستم براي سطح توليد حيوان تصحيحاتي را انجام مي دهد. كه در آن كل انرژي مورد نياز به صورت ضريبي از نياز هاي مورد نياز نگهداري بيان مي شود و اين ضريب به عنوان شاخص سطح توليد يا Animal Production Level (APL) شناخته شده است. همینطور ARC سال 1992 سيستم پروتئين قابل متابوليسم را منتشر كرد. اين سيستم نسبت به سيستم RDP/UDP پيشرفته تر بوده و تجزيه پروتئين در شكمبه را همراه با دسترسي انرژي در شكمبه مورد تجزيه بيشتري قرار داده است.

براي كسب اطلاع بيشتر در مورد "نرم افزار مديريت تغذيه دام "به لينك زير مراحعه فرماييد