سبچه خزر نژادي منحصر به فرد و بومي شمال ايران مي باشد و در دنيا علاقمندان زيادي پيدا كرده است. شــكل كلـي اين اسبچه بخوبي نمايانگر يك اسب خيلي كوچك و بسيار متناسب مي باشد. اسبچه خزر زيبا، خوشرتركيب، مـهربان باهوش، بسيار راغب بكار بوده، داراي روحيه عالي، با نشاط و فرمانبردار است و استقامتي عالي دارد. توانــايي پـرش اسبچه هاي خزر بسيار عالي است، هم اكنون در كشورهاي مختلف در مسابقات چوگان، ارابه راني، سواري نوجوانـان، پرش و مسابقات زيبايي مورد استفاده قرار مي گيرند (٣ .(اطلاعــات موجـود در زمينـه اسـچه خـزر بسـيار مختصـر ميباشد و با توجه به صدور آن از كشور وجود اطلاعات كامل و علمي در جهت شناسايي بهتر اين حيــوان ضـروري است و لازم است كه تلاش گسترده تري براي بررسي همه جانبه اين نژاد منحصر به فرد ايراني بعنوان نمــاد كشـورمان انجام گيرد. بيحسي اپيدورال (Epidural (يا خارج سخت شامهاي (dural Exra (با تزريق داروهــاي بيحس كننـده موضعي به فضاي اپيدورال حاصل مي گردد. در اين حالت پرده هاي مننژي توسط سوزن سوراخ نميشــوند. بلكـه محلول بيحسي در خارج يا روي پرده سخت شامه تزريق مي شود. هدف از انجام اين مطالعه مقايسه تأثيرات استفاده از سه رژيم دارويي كتامين هيدروكلرايد، زايلازيــن هيدروكلرايـد و تركيب زايلازين – ليدوكائين در بيحسي خلفي اپيدورال در اسبچه خزر مي باشد در اين مطالعه از پنــج رأس اسـبچه خزر نر و ماده به ظاهر سالم با وزن ٢٣٠-١٧٠ كيلوگرم استفاده شد. هر يك از اسبچه ا در فاصله زماني ٧ روز بطــور تصادفي تحت تزريق اپيدورال يكي از سه رژيم دارويي كتامين هيدروكلرايد ١٠ درصد (يـك ميلـي گـم بـه ازاي هـر كيلوگرم وزن بدن)، زايلازين هيدروكلرايد ٢ درصد (١٧/٠ ميلي گرم به ازايهر كيلوگرم وزن بدن) و تركيب زايلازيـن (١٧/٠ ميلي گرم به ازا هر كيلوگرم) ليدوكائين ٢ درصد ((٢/٠ ميلي گرم به ازاي هر كيلوگــرم) قـرار گرفتنـد. در هـر رأس اسبچه خزر فاكتورهايي شامل تعداد ضربان قلب، تنفس، درجه حرارت مقعدي قبل و بعد از تزريق تا دقيقــه ٦٠ در فواصل زماني ١٥ دقيقه مورد ارزيابي قرار گرفت. همچنين زمان ايجاد و طول مدت بيحسي مورد ارزيابي و ثبــت گرديد. در مقايسه ميانگين عددي فاكتورهاي مورد بررسي در بين گروههاي مــورد مطالعـه از آزمـون student-T و ٠٥/٠ = P استفاده شد. در تعداد ضربان قلب، تنفس و حرارت مقعدي تغيير معني داري به واسطه تزريــق هـر يـك از داروها ديده نشد (٠٥/٠>P .(زمان ايجاد و طــول بيحسـي بـراي گـروه كتـامين بـترتيب ٢/٥ و ٢٥ دقيقـه، در گـروه زايلازين بترتيب ٨/٢٦ و ٦/١٤٢ دقيقه و در گروه تركيب زايلازين – ليدوكائين بترتيب ٣/٥ و ١٤٨ دقيقه ثبت گرديد. نتايج مطالعه حاضر نشان مي دهد كه تركيــب زايلازيـن kg/١٧mg/٠ – (ليدوكـائين (kg/٢٢mg/٠ (جـهت تزريـق اپيدورال در اسبچه خزر با عنايت به شروع بيحسي سريعتر و طول مدت بيحسي بيشتر و همچنين حداقل اثــر بـرروي علايم حياتي مي تواند بعنوان تركيب دارويي مناسب در جراحياهاي نواحي خلفي در اسبچه خزر استفاده شود.