زبان خود را انتخاب کنید

pdf عواملي كه در پتانسيل توليد مثل ماديان مؤثر هستند محبوب

توسط در مقالات حوزه دام و طیور و کشاورزی Tagged in تولید_مثل_مادیان, پتانسیل_تولید_مثل_مادیان 1078 دانلود

دانلود (pdf, 706 KB)

کاهش باروری در مادیان.pdf

1-سن ماديان: ماديانهاي 2 و 3 ساله معموال" چرخه هاي توليد مثلي نامنظم با رفتار فحلي نامنظمي دارند كه در اثر تغييرات بلوغي، عوامل مديريتي و نيز مصرف برخي از داروهايي كه خصوصا"در اسبهاي ورزشي استفاده مي شود، بوجود مي آيد. از طرفي ماديانهاي چند شكم زا و پير بدليل تغييرات آناتوميكي دستگاه تناسلي وضعيت توليد مثلي آنها تغيير مي كند كه شامل كشيدگي لبه هاي فرج و كاهش عملكرد فيزيولوژيک اسفنكتر دهليزي است. از طرفي با افزايش سن و به هم خوردن زاوية فرج و مهبل )در حالت نرمال زاويه نسبت به خط افق عمود است( ماديان مستعد به برگشتگي ادرار به سمت سرويكس و بدنبال آن جمع شدن ادرار در واژن شده و از طرفي به علت كشيده شدن هوا به سمت مهبل و گردن رحم و قسمت قدامي سرويكس، عفونت و التهاب آندومتريت و مرگ زودرس رويان ايجاد ميشود. 2-نژاد: بطور كلي يک ماديان سالم از هر نژاد كه با يک نريان سالم جفت گيري كند دچار اختالل توليد مثلي نمي شود. بهرحال نژاد در تخمكگذاري مضاعف نقش داشته و از آنجا كه به علت كوچک بودن بدنة رحم، آبستني دوقلو در ماديان اصال" مطلوب نيست، پس اين نيز خود يک اختالل به حساب ميآيد. خصوصا" در نژاد تاروبرد تخمكگذاري مضاعف د ر8 الي 22 %تخمک گذاري ها ديده ميشود . 3-وضعيت دستگاه تناسلي: 1 وضعيت دستگاه تناسلي ماديان نيز مهم است، يک ماديان نازا ، مادياني است كه جفت گيري كرده 2 ولي در زمان معاينه، آبستن نمي باشد و يک ماديان باكره به مادياني در هر سني گفته مي شود كه هرگز جفت گيري نكرده است. در مورد ماديانهاي Mare Wet ،ماديانهايي هستند كه در فصل توليد مثلي هستند و آمادة كشش و در واقع تازه زايمان كرده و اولين عالئم فحلي را روز 7 الي 12 پس از زايمان نشان ميدهند، البته ممكن است به دليل حضور كره، عالئم فحلي را به خوبي نشان ندهند. ماديانهاي Mare Foaling ،ماديانهايي هستند كه تازه زايمان كرده و در اولين استروس پس از كره 3 زايي كشش داده مي شوند. ماديانهاي مشكل دار ماديانهايي هستند كه در بيش از دو كشش طبيعي آبستن نمي شوند و در تاريخچه ممكن است دو سال يا بيشتر آبستن نشده باشند و در تاريخچه تا زمانيكه از كره مراقبت نموده اند،در فصل توليد مثلي عالئم فحلي را نامنظم نشان داده و يا اصال" عالئم فحلي نشان نداده اند،همچنين به ماديانهايي گفته ميشود كه آبستني تا كره زايي طول نكشيده و دچار مرگ زودرس رويان يا سقط شده باشند و بيشتر در ماديانهاي چند شكم زا و مسن ديده ميشوند و دستة بزرگي از ماديانهاي مشكل دار ماديانهاي با آندومتريت مقاوم پس از جفت گيري هستند كه اصطالحا" Mares Dirty ناميده ميشوند و در تعريف دقيق تر آنها آمده است كه اينماديانها يا آندومتريت حاد دارند يا داراي عفونت مزمن رحمي با حضور فيبروز، و يا ماديانهاي حساس به آندومتريت مقاوم پس از كشش هستند و قادر به دفع عفونت تا قبل از ورود رويان به رحم نيستند. به هر حال بررسي وضعيت ماديان، اطالعات و تاريخچه خوبي در اختيار قرار مي دهد. 4 -اطالعات مربوط به جفت گيري يا فصل توليد مثلي قبلي : ارزش ركوردهاي توليد مثلي گذشتة دام بستگي به دقت و كامل بودن اطالعات زير دارد كه شامل :  اطالعات كره زايي قبلي : 1-اطالعات مربوط به تعداد كره هاي متولد شده 2-طول دورة آبستني 3-اختالالت زايماني 4-جفت ماندگي 5-وضعيت خود كره ها از نظر سالم بودن يا مردن كره ها بصورت مستقيم و غير مستقيم وضعيت توليد مثلي را مشخص مي كند.  وضعيت چرخه هاي سيكل استروس ماديان، اطالعات مربوط به سالهاي گذشته، وضعيت آندوكرينولوژي و فيزيولوژي طبيعي ماديان را نشان مي دهد، خصوصا" وضعيت تكرار چرخه هاي فحلي، طول فحلي، رشد فوليكولي و تخمک گذاري، كمک كننده هستند. همچنين اطالعات مربوط 1 به تعداد كشش فصل توليد مثلي قبلي نيز كمک كننده است. و نيز وضعيت مرحلة انتقالي و دورة 2 عدم فحلي قبلي هم اهميت دارد.  سابقة جراحي قبلي كه روي دستگاه توليد مثلي صورت گرفته است: اين بررسي مي تواند يک سري از نيازهايي را براي اصالح برخي از نقيصه ها كه در جراحي قبلي ايجاد شده است را برطرف سازد كه وضعيت و شكل و موقعيت طبيعي مقعد و فرج، خصوصا" از نظر پارگي و فيبروز مي تواند در آيندة توليد مثلي دام نقش داشته باشد. بطوريكه دامهايي كه در زايمان قبلي دچار سخت زايي بوده اند و به دنبال آن اختالالتي در فرج ايجاد شده است و دچار شلي يا فيبروز فرج شده اند نياز به 3 عمل كاهش شكاف فرج دارند.  سابقه عفونت قبلي رحم و نيز درمانهايي كه صورت گرفته است: وقتي ماديان را ارزيابي مي كنيم دانستن سابقه عفونت و درمان آن در پيشگويي آيندة توليد مثلي دام مؤثر است.  مرگ زودرس رويان 4 و سقط جنين: بررسي اين حالت در طي فصل يا فصل هاي توليد مثلي قبلي اهميت زيادي دارد و علل زيادي مثل علل ارثي و دو قلو آبستني مي تواند سبب مرگ زودرس شوند. مرگ رويان از زمان لقاح تا النه گزيني و شناسايي آبستني توسط مادر )زير 52-45 روز( بعنوان مرگ زود رس رويان شناخته مي شود.پس از اين زمان را مرگ جنين وسقط و تولد كرة مرده را در زمانزايمان مرده زايي 1 گويند. ارزيابي اطالعات فوق به همراه معاينة دستگاه تناسلي در تشخيص علت سقط يا مرگ زودرس مؤثر است. 4-بررسي وضعيت تمرينات ورزشي قبلي )اسبهاي مسابقه(: معموال" ماديانها بدنبال يک دوره تمرينات و فعاليتهاي ورزشي وارد گله هاي توليد مثلي مي شوند خطرات مربوط به تمرينات ورزشي، حمل و نقل و دارو درماني )مصرف هورمونهاي آنابوليک( و نيز در معرض قرار گرفتن خطر ابتال به بيماريهاي توليد مثلي، دام را به مخاطره مي اندازد. صدمه و دردهاي متعاقب آن يا ناتواني و ضعف شديد دام، وضعيت چرخه اي بودن ماديان را تغيير مي دهد، خود بيماريها نيز سبب ضعف دام با درجات متغير شده و رفتار توليد مثلي دام را تغيير داده و ميزان آبستني كاهش مي يابد. از طرفي اسبهايي كه توان و قدرت بااليي دارند قبال" در معرض تزريقات هورمونهاي استروئيد آنابوليک بوده اند كه عوارض جانبي آنها در كاهش توان توليد مثلي ماديانهاي جوان و نريان حائز اهميت است. روشها و تمرينات مختلفي كه در تعليمات ماديانهاي جوان بكار ميرود حتي در چندين ماه پس از انتقال به فارم توان توليد مثلي دام را كاهش مي دهد. 5-سالمت عمومي دام: تاريخچة اقدامات درماني قبلي در مورد بررسي وضعيت عمومي دام در گذشته، مفيد است. چون بيماري و استرس شديد نظم چرخه هاي توليد مثلي را به هم مي زند. درد ناشي از لنگش يا بيماري حاد ناويكوالر، شكستگي و التهاب تادون روي توان توليد مثلي دام نقش دارد. از طرفي بيماريهاي 3 كه همراه با سرفه و تنگي نفس است يا انسدا ريوي مزمن 2 توليد مثل هيوز ، دام را مستعد نموواژينا مي كند. حتي ممكن است پروالپس واژن به دنبال سرفه هاي مزمن و تنگي نفس در دام ايجاد شود. از طرفي بيماريهاي قلبي نيز نقش دارند خصوصا" اختالالت دريچه هاي قلبي. همچنين بررسي وضعيت مو،دندانها، وزن و پوشش بدن ماديان نيز در ارزيابي هاي توليد مثلي كمک كننده است. 6-معاينات دستگاه توليد مثلي:  معاينات خارجي: فرج: بطور نرمال بايد بصورت عمودي قرار گرفته و لبه ها كامال" بسته باشند و بدشكلي و فيبروز نداشته باشند. وضعيت مقعد بايد در امتداد لبه هاي فرج قرار گيرد، خصوصا" در ماديانهاي پير يا الغر چربي هاي اطراف مقعد تحليل رفته و بدليل كشيده شدن مقعد به سمت داخل گوشه بااليي فرج نيز به سمت باال و داخل كشيده شده كه باعث باز شدن لبه هاي فرج و نمو واژينا ميشود. اين ماديانها در هنگام راه رفتن صداي مكش هوا را نشان مي دهند. واژن: در خارج لبه ها بايد كامال" به هم چسپيده باشد و در معاينه داخل مهبل با اسپيكولوم )معموال" شيشه اي بهتر است( بررسي مخاط مهبل و سرويكس، صورت مي گيرد. مواقعي كه دام در اوايل استروس است مخاطات يک حالت پر خون دارد. در مرحله استروس سرويكس باز مي شود. در بررسي واژن با اسپيكولوم، وجود يا عدم وجود اكسوداي كف آلود در كف واژن اهميت دارد و بايد  علت آن بررسي شود. در معاينات واژن خصوصا" در دامهاي مسن و چند شكم زا، گاها" خونريزي 1 هايي ديده مي شود كه مربوط به گشاد شدن سياهرگهاي باقيمانده از بقاياي پردة بكارت مي باشد كه خصوصا" در فصل توليد مثلي دچار خونريزي شده و براي خونبندي آن معموال" از فركانسهاي 2 باالي الكتريكي 3 استفاده مي شود. همچنين در بررسي مهبل ماديانهاي باكره گاها پردة بكارت مقاوم مشاهده مي شود كه آن را بايد پاره كرد. از طرفي مخاط مهبل در مرحلة لوتئال و آنستروس،معموال" خشک است.در آنستروس رنگ سرويكس و مهبل يكسان بوده و تقريبا" رنگ پريده و سفيد است- سرويكس شل و آتون است در مرحلة استروس مرطوب و در زمان آبستني مخاط چسبناک است )موكوس چسبناک دارد(.سرويكس رنگ پريده و كامآل بسته مي باشد. همچنين در بررسي مهبل به دهانة رحم نيز بايد دقت كرد كه چسبندگي و فيروز نداشته باشد. معموال" سرويكس نرمال را در تمامي مراحل توليد مثلي به آرامي و با انگشت مي توان باز كرد.