آنوماليهاي مادرزادي دستگاه گوارش ودستگاه ادراري در حيوانات اهلي به شكل تك گير و به ندرت گزارش شده است. در اين گزارش موردي ،با يك حالت غير طبيعي مادرزادي مشترك بين دستگاه گوارش و دستگاه ادراري آشنا خواهيم شد. يك رأس گوسالة نر، ٢ روزه از نژاد هولشتاين – فريزين به دليل آترزي مقعد به درمانگاه ارجاع گرديد. گوسالة مزبور پس از طي دوران آبستني طبيعي و بدون اشكال متولد شده بود. اين گوساله در ابتدا كام ً لا طبيعي به نظر ميرسيد، اما پس از خوردن آغوز اتساع اندكي در محوطة شكمي مشاهده گرديد كه متعاقب خوردن شير وعدة بعد، اتساع شكم آشكارتر شده و وضعيت گوساله رو به وخامت گذاشت. در بدو ارجاع گوساله به كلينيك، حيوان زمينگير بود. در هنگام معاينه، متوجه خروج مدفوع از طريق آلت تناسلي نر و بسته بودن مقعد شديم. بنابراين گوساله پس از
ذبح كالبدگشائي شده و موارد ذيل در هنگام كالبد گشائي مشاهده گرديد: شيردان پر بود ولي دچار اتساع غير طبيعي نگرديده بود. رودههاي كوچك، رودة كور و بخش ابتدائي كولون بالارونده
با مواد غذائي آبكي پر شده بود. نكته درخور توجه وجود فيستول كولونمثانه همراه با عبور مدفوع از طريق كولون به مثانه و متعاقب آن پيشابراه بود. معاينة دقيق ساير سيستمهاي بدن هيچگونه آنومالي ديگري را نشان نداد. آترزي مقعد بدليل عدم باز شدن غشاء مقعدي رخ مي دهد. در اين گوساله اختلال ديگر به دليل وجود ارتباط بين راست روده (يا كولون بالارونده) و سينوس ادراري تناسلي بوقوع پيوسته بود. اين وضعيت را اصطلاحًا فيستول ادراري-روده اي نامگذاري ميكنند و در صورت بزرگ بودن اين فيستول، مواد دفعي ميتوانند از طريق دستگاه ادراري تناسلي به بيرون دفع شوند. ارتباط دستگاه ادراري و دستگاه گوارشي به دليل مجزا نشدن اين دو سيستم در زمان تكامل روياني به وقوع ميپيوندد. آنوماليهاي رودهاي، حتي شايعترين آنها كه آترزي مقعد ميباشد، تقريبًا در گاو نادر مي باشد، اما
گزارش ارتباط مادرزادي بين لولة گوارشي و مثانه بسيار بسيار كمياب تر و نادر مي باشد. فيستول مادرزادي رودهايمثانهاي در انسان نيز بسيار نادر بوده و اغلب همراه با آترزي مقعد ميباشد. از مشخصات بارز گزارش حاضر، وجود فيستول بزرگ كولون–مثانه به همراه آترزي مقعد ميباشد. نگارندگان بر اين باورند كه عفونت ثانويه در اثر وجود مواد دفعي در مثانه و آترزي مقعد سبب وضعيت بسيار وخيم و زمين گيري گوساله گرديده، و به همين دليل اقدام به عمل جراحي را قابل توجيه ندانستند. جانسون و همكاران نيز اقدام به عمل جراحي را در مواردي كه اختلالات مادرزادي متعدد درحيواني وجود داشته باشد را قابل توصيه نميدانند.

١. نقایص مادرزادی ( ارثی و ژنتيکی)

ویروس ها :
سبب ایجاد سر آوچك، وجود آب در آاسه سر، آوری، انحنای :Blue tongue –
اندام ها و دفورميتی فك ه ا می گردد.
سبب عدم تشكيل مخچه، آتروفی شبكيه، آاتاراآت، چشم آوچك، :BVD/MD –
فك پائين کوچک و بی مویی، می شود.
• سموم و داروها :
– سموم ارگانوفسفره
– داروهای ضد انگل نظير پارابندازول و آمبندازول
• گياهان سمی :
– گون و ...

• نقایص ارثی :
:( Hernia ) – فتق
• اغلب ، به شکل فتق نافی است.
• علت ، ضعف عضلات آف شكم در ناحيه ناف می باشد.
• بيشتر در نژاد هلشتاین و گوساله ای ماده، دیده می شود.

• آمبودهای تغذیه ای :
– ید : سبب مرده زایی، ضعف و عدم توانایی گوساله در برخاستن و مكيدن،
گواتر، بی مویی و مرگ و مير بالا در گوساله ها می شود.
– مس: باعث ایجاد پوشش زبر و خشن، اسهال مزمن، تردی استخوان، تلوتلو
خوردن، خارش و تورم مفاصل می گردد.
– ویتامين آ: سبب ایجاد شب آوری، خشكی چشم، پوشش زبر و خشك، ضعف
گوساله و عدم هماهنگی در راه رفتن می گردد.
– ویتامين د : ریكتز، بد شكل شدن استخوان ها و اختلال در راه رفتن ایجاد می کند .
– ویتامين ای و سلنيوم :
• فرم حاد : مرگ ناگهانی، گيجی، سختی تنفس، ترشحات آفی و گاها خون آلود از بينی، به
پهلو افتادن، ضربان قلب نامنظم و بالا ، دیده می شود.
• فرم تحت حاد: خوابيدن روی جناغ، عدم توانایی در برخاستن، تحليل و لرزش عضلانی،
سختی تنفس و افتادن به آسانی، از علائم آن است.

بيماری های دستگاه گوارش

• علل شایع :
– دما و مقدار نامناسب شير
– محل نامناسب قرار گرفتن سطل شير
• عواقب:
– ورود شير به شكمبه
– آاهش اشته ا
– ایجاد تخمير و نفخ
• درمان:
– قطع شير
به مدت سه چهار روز ORS – استفاده از
اختلال عملكرد ناودان مری

نفخ شكمبه
• در اثر تجمع زیاد گاز در شكمبه ، ب ه علت اختلال در عمل آروغ زدن،
ایجاد می شود .
• علل:
– اشكال در تغذیه
– عدم عادت به جيره غذایی غير شير
– اختلال عملكرد ناودان مری
• علائم :
– اتساع تهيگاه چپ و صدای طبل در ناحيه ، که با ضربه زدن شنيده می شود.
– لگد زدن به شكم و نشست و برخاست زیاد
• درمان :
– اصلاح جيره
– استفاده از سوند معدی ، برای خارج کردن گاز
– استفاده از سوزن بلند در موارد اورژانس

علل:
• مصرف بيش از حد مواد غذایی خشك، فيبری و نسبتاً غيرقابل هضم
• دسترسی ناآافی به آب
– پيشگيری :
• تامين خوراک با کيفيت مناسب
انباشتگی شكمبه

9
زخم شيردان
• علت :
٢ هفته اول زندگی - – تغذیه بيش از حد با مواد نشاسته ای ، در ٣
• علائم :
– معمولاً بدون نشانه است.
– گاهی بروز خونریزی در زخم ها و ایجاد ملنا، دیده می شود.
– آم خونی و گاهاً مرگ نيز، قابل مشاهده است.
• درمان:
– استفاده از داروهای ضد اسيد نظير هيدروآسيد منيزیوم
– تجویز آائولين

بيماری های دستگاه تنفس

پنومونی انزئوتيك گوساله ها

بيماری های دستگاه تنفسبيماری اوليه دستگاه تنفسی است، که بيشتر در سن ٥ جایگاه بسته و در فصل زمستان، ایجاد می شود . • عموما، عامل ویروسی و یا ویروسی ب ه همراه دخالت باآتری ه است .

• عامل :
– قارچ ترایكوفایتون وروآوزوم و ی ا ترایكوفایتون منتاگروفایتس ، است.
• عوامل مستعد آننده :
– محيط بسته، تماس نزدیك فيزیكی، وسایل تيم ار مشترك، ورود دام های مبتلا به گله، جایگاه آلوده، رطوبت بالا و سن آم، از عوامل مستعد کننده هستند .
• علائم :
– نواحی مو ریختگی ب ه شكل دلمه های آلفت در روی پوست گردن، دست و ناحيه پرینه، همراه با شوره، بدون خارش، از علائم مهم محسوب می شوند

از مجموع 755 هزار تن گوشت قرمز تولیدی در سال 1392 ،گاو و گوساله با مجموع 389 هزار تن به مقدار 52/51 درصد گوشت قرمز کشور را تولید میکنند. نظز به سهم تولید گوشت قرمز توسط گاو و گوساله که نیمی از گوشت قرمز کشور را تولید می کنند، ضرورت دارد با رفع موانع تولید این دام زمینه ای گسترش و افزایش بهرهوری را در این صنعت فراهم کرد. مشکالت زیر مانع پیشرفت صنعت پرواربندی گوساله در ایران شده است. 1 -گوسالههای نر هلشتاین را به عنوان گوساله پرواری پرورش میدهند. چون هلشتاین یک نژاد شیری است، در مقایسه با نژاد های گوشتی مناسب پرورش با هدف تولید گوشت نمیباشد. 2 -نبود گوساله های نژاد گوشتی در کشور 3 -تعداد کم گوسالههای نر مناسب پرواربندی. 4 -باال بودن هزینه تولید یک کیلوگرم گوشت قرمز. 5 -عدم حمایت های مالی مناسب جهاد کشاورزی از تولید کنندگان گوشت قرمز. 6 -پایین بودن قیمت خریدگوشت زنده از دامداران. 7 -تعداد کم واحدهای پرواربندی گوساله در کشور. 8 -گوساله قطع شیر، تا وزن 100 ، قیمت هر کیلو زنده دو برابر قیمت رایج زنده روز است. مثال اگر قیمت زنده گوساله بالغ هر کیلو 11 هزار تومان است، قیمت تا 100 کیلو گرم هر گوساله کیلویی 21000 تمان و بیشتر از 100 کیلو گرم ، 11000 تومان محاسبه می شود. همین امر سبب شده که 100 کیلو گرم وزن اولیه دو برابر قیمت رایج باشد. 9 -رقابتی نبودن کشتارگاهها. در هر استان معموال یک کشتار گاه وجود داشته و آن هم متعلق به شهرداری هاست. همین امر سبب شده قصاب های مستقر در این کشتارگاهها خودسرانه از گوشت گوساله های ذبح شده مقادیری را بدون رضایت مالک بردارند. امکان تعویض کله و پاچه و جگر گوساله هم مکرر مشاهده شده است. لذا دامدران تمایل به ذبح در مکانی غیر از کشتارگاهها پیدا میکنند. ضرورت دارد تعداد قابل توجهی کشتارگاههای کوچک و خصوصی و زیر نظر دامپزشکی کشور احداث گردد تا رویه کامال رقابتی ایجاد گردد.

• علل :
– بی دقت خوراندن مایعات یا استفاده نادرست از سوند مری
– ازدحام گوساله ها و ولع برای خوردن غذ ا
– نگهداشتن طولانی مدت سر حيوان در حمام ضد آنه
– برگرداندن مواد غذایی ب ه خصوص در تب شير
– پاره شدن آبسه های حلقی
• مقادیر زیاد مایعات :
– می تواند سبب قطع نفس ، خفگی و مرگ دام گردد.
• مواد غيرمحلول و محتویات گوارشی :
٢ روز، می شوند. - – باعث ایجاد پنومونی، توآسمی شدید و مرگ در عرض ٣
• علائم :
– سرفه، تنگی نفس، افزایش تعداد تنفس، صداهای غيرطبيعی تنفس و استشمام بوی بد در هوای بازدمی ، از علائم عمده هستند.
• درمان :
– اغلب بی تاثير است . استفاده به موقع از آنتی بيوتيك وسيع الطيف ، کاربرد دارد

• بيماری اوليه دستگاه تنفسی است، که بيشتر در سن 2-5 در جایگاه بسته و در فصل زمستان، ایجاد می شود .
• عموما، عامل ویروسی و یا ویروسی ب ه همراه دخالت باآتری ه است .
• عوامل موثر :
١. عوامل خارجی یا محيطی :
• استرس: حمل و نقل، به دليل ایجاد دهيدراتاسيون و افزایش آورتون ها، زمينه را مناسب می کند .
• آب و هوا: تغيير دما، به علت ایجاد استرس و اختلال در پاسخ ایمنی، مشکل زاست.
• تهویه: آوران هوا، رطوبت بالا و وجود گازهای محرك نظير آمونياك، مستعد کننده اند.

٢. عوامل ميزبان :
حجم ریه گاو، در مقایسه با حجم بدن ، کم است . ?
بافت همبند، در پارانشيم ریوی، به وفور یافت می شود. ?
ارتباط بين حبابچه ای و تهویه جانبی ، وجود ندارد. ?
تعداد ماآروفاژهای آلوئولی ، کم است. ?
ميزان ليزوزیم برای تخریب باآتری ها، پائين است. ?
٣. اجرام عفونی :
• ویروس ها: آغازگر پنومونی هستند.
BRSV - PI3 - IBR – BVD –
• باآتری ها: مهاجم ثانوی می باشند.
– پاستورلا هموليتيكا و مولتوسيدا، هموفيلوس سومنوس، آلبسيلا، مایكوباآتریوم بویس
• مایكوپلاسما
• انگل ها :
– دیكتيوآالوس وی وی پاروس

علائم بالینی:

• فاز گریپی یا ویروسی:
– ویروس و باآتری، در تمام گاوها وجود دارد .
– اختلال در سيستم ایمنی یا ایجاد جراحت در دست گاه تنفس، زمينه ساز فعاليت ميكروبه است.
٣٩ ) دو سه / ٤٠ )، آاهش اشتها، سرفه خشن و تك تك و خشك، آاهش دما ( ٥ -٤٠/ – تب ( ٥
روز بعد از انتقال عفونت به سمت بينی و حلق و ترشحات سروزی از چشم و بينی، از علائم مهم
هستند. درگير شدن چند گوساله، به طور تقریبا هم زمان، رخ می دهد.
• فاز باآتریایی:
– در صورت عدم درمان فاز اول، این فاز بروز پيدا می کند .
٤٠ )، تنفس سریع و شكمی، تنگی نفس، بی اشتهایی، افزایش ضربان قلب، /٥ - – تب بالا ( ۴١
سرفه مرطوب، ترشحات موآوسی و سپس موآوسی - چرآی و سبز رنگ از بينی، دیده می
شود.

درمان

• دام بيمار، باید جدا گردد.
• پنومونی ویروسی ، برای پيشگيری از بروز پنومونی باآتریایی ، باید درمان شود:
– جرم بيماریزا، باید سرآوب گردد:
• از آنتی بيوتيك ها (اآسی تتراسایكلين+ تایلوزین، پنی سيلين+ استرپتومایسين، کوتریموکسازول )،
استفاده می شود.
– واآنش التهاب ی باید محدود گردد:
• از داروهای ضد التهاب غيراستروئيدی، نظير فلونيكسين مگلومين، استفاده می شود.
– اختلالات مكانيكی ، باید تصحيح گردد :
• از گشاد آننده های برنش ( آمينوفيلين – اآسپكتورانت ) و بهبود دهنده های تصفيه مژآی ( برم
هگزین - دیفن هيدرامين )، می توان کمک گرفت.
– درمان پشتيبانی، صورت پذیرد:
مایع درمانی، بستر خشك و تميز و تهویه مناسب ، بهره گرفت. ،A ، B • از ویتامين

پيشگيری از پنومونی

• گوساله ها، با آغوز، به طور مناسب ، تغذیه شوند.
• بهداشت جایگاه ، رعایت گردد.
• عوامل استرس ز ا، نظير مخلوط آردن دام های همسن و تراآم زیاد، به حداقل برسند.
• مدیریت صحيح جایگاه ( تهویه ، دما و رطوبت )، صورت گيرد.