بیــش از 137 نــوع میکروارگانیســم مختلــف بهعنــوان عامــل ً در پاسـخ بـه ورم پسـتان شناسـایی شـده اسـت. ایـن بیمـاری معمـوال عفونتهــای باکتریایــی در داخــل پســتان رخ میدهــد، امــا عوامــل مایکوپالســمایی، قارچهــا و جلبکهــا نیــز در ورم پســتان دخالــت دارنــد. از عوامــل باکتریایــی رایــج میتــوان بــه باکتریهــای گــرم مثبــت ماننــد اســتافیلوکوکوس و اســترپتوکوکوس، باکتریهــای گــرم منفـی ماننـد گونههـای اشرشـیاکالی اشـاره کـرد. بهطورکلـی عوامـل ایجادکننـدهی ورم پسـتان بـه دو دسـتهی عوامـل واگیـردار و عوامـل محیطــی تقســیمبندی میشــود: 1 _عوامل واگیردار شـامل: اسـتافیلوکوکوس اورئوس، اسـترپتوکوکوس آگاالکتیـه و اسـترپتوکوکوس دیـس آگاالکتیه، مایکوپالسـما بوویس 2 _عوامــل محیطــی شــامل: کلیفرمهــا )گونههــای اشرشــیاکالی و...(، اســترپتوکوکها و... اپیدمیولـوژی عوامـل محیطـی و واگیـردار تفـاوت بسـیاری باهـم دارنـد کـه بـه شـرح زیـر اسـت: اپیدمیولوژی عوامل واگیردار 1 _غــده پســتان و یــا پوســت سرپســتانک مخزنهــای عفونــت هســتند. 2 _میکروبهــا از گاو ناقــل و یــا کاریتــه گاو ناقــل بــه سرپســتانک گاو و یــا کاریتههــای غیرعفونــی گاوهــای دیگــر در حیــن کار شیردوشــی منتقــل میشــوند. 3 _کلنیهــای میکــروب در نــوک سرپســتانک تشــکیل و بــا رشــد تدریجــی، خــود را در طــی 1 تــا 3 روز بــه کانــال سرپســتانک میرســانند. 4 _برنامــه درمانــی گاوهـای خشـک و ضدعفونـی بعـد از دوشـش ابزارهـای مهـم کنتـرل ورم پسـتان واگیـردار هسـتند. 5 _گلههایـی کـه دارای مـوارد شـیوع بــاالی عفونتهــای واگیــردار هســتند، اغلــب دارای شــمارش ســلولی بـاال میباشـند، امـا بـار میکروبـی آنهـا طبیعـی اسـت. 6 _گلههایـی کـه فقـط دچـار مشـکل عفونتهـای واگیـردار هسـتند، اغلـب شـیوع ورم پســتان بالینــی کمــی دارنــد )بلوئــی و ادموندســون، 2010.) اپیدمیولوژی عوامل محیطی 1_محیــط مخــزن عفونــت اســت. 2 _میکروبهــا در بیــن فواصــل شیردوشــی از مخــزن بــه سرپســتانکها منتقــل میشــوند. 3 _نفــوذ میکروبهـا بـه کانـال سرپسـتانک بـا رانـدن آنهـا بـه داخـل کانـال از طریــق جریــان برعکــس شــیر رخ میدهــد. 4 _برنامــه درمــان گاوهــای خشــک بــرای حــذف عفونتهــای کلیفرمــی موجــود، از ارزش کمــی برخــوردار اســت. چــون عفونتهــای محیطــی بهصــورت تحتبالینــی باقــی نمیماننــد، لــذا نمیتواننــد از یــک دوره شــیردهی بـه دوره بعـدی شـیردهی منتقـل شـوند. 5 _بسـیاری از عفونتهـای جدیـد در حیـن دوران خشـکی رخ میدهـد. بـه همیـن دلیـل درمـان گاوهـای خشـک و اسـتفاده از پلمـپ داخلـی سرپسـتانک از اقدامـات مهـم پیشـگیری محسـوب میگـردد. 6 _ضدعفونـی سرپسـتانک قبـل از دوشــش در کنتــرل آن بســیار مهــم بــوده ولــی ضدعفونــی بعــد از دوشـش بـرای آنهـا از اهمیـت کمـی برخـوردار اسـت. 7 _گلههایـی عوا مــل ا یجادکنندهی بیماری ورم پســتان سیده زهرا موسوی، دانشجوی دکتری اصالح نژاد دام کـه دارای شـیوع بـاالی عفونتهـای محیطـی هسـتند، ممکـن اسـت شـمارش سـلولی شـیر آنهـا در حـد قابلقبـول باشـد، امـا میـزان بـار میکروبـی بـاال و مـوارد ورم پسـتان بالینـی زیـادی دارنـد. عوامل باکتریایی رایج بیماری ورم پستان اســتافیلوکوکها از گروههــای عمــده باکتریایــی هســتند کــه موجــب ایجــاد بیمــاری ورم پســتان میشــوند. ورم پســتان اســتافیلوکوکی در ‌‌گاو اغلــب بــه شــکل مزمــن و تحتبالینــی اســت امــا میتوانــد بــه شـکل حـاد نیـز بـروز کنـد. ایـن نـوع ورم پسـتان رایـج بـوده و اهمیت اقتصــادی زیــادی را دارا اســت. ایــن باکتریهــا کــروی، گــرم مثبــت و فاقـد هـاگ و حرکـت هسـتند کـه در مجـاورت و یـا در غیـاب هـوا رشــد میکننــد و در چــرک و محیطهــای جامــد دســتهجمعی کنــار یکدیگــر قرارگرفتــه و تــودهای شــبیه بــه خوشــهی انگــور بــه وجــود میآورنــد. بدینجهــت آنهــا را اســتافیلوکوک نامیدهانــد )در زبــان یونانــی اســتافیلو بــه معنــی خوشــهی انگــور اســت(. در محیطهــای مایــع اغلــب بهصــورت کوکسهــای مجــزا و یــا زنجیــره کوتــاه رشــد میکننــد. اســتافیلوکوکها بــر مبنــای توانایــی لختــه کــردن ســرم خــون خرگــوش بــه دو گــروه تقســیمبندی میشــوند. _گونــهی اســتافیلوکوک کوآگــوالز مثبــت )CPS )کــه مهمتریــن آنهــا اســتافیلوکوکوس اورئــوس اســت