آبسه يكي از شايع ترين موارد ارجاعي دامداران جهت درمان به كلنيك دامپزشكي مــي باشـد چـرا كـه چـهره بـاليني بيماري توجه دامدار را به خود جلب كـرده و از نظـر دامـدار بسـيار مـهم و خطرنـاك در مقايسـه بـا سـاير بيماريـها ميباشد.آبسه در اثر عواملي مانند اســتافيلوكوكوس ، اسـترپتوكوكـوس ، كورينـه بـاكتريم پيـوژنـز ، كورينـه بـاكتريم پزودوتوبركلوزيس ، اشرشيا كولي ، پزودوموناس ائرژينوزا ، اكتينومايسس بويس ، اكتينوباســيلوس ليجنرسـي و سـاير عوامل بيماريزا رخ داده و باعث موضعي شدن عفونت در يك ناحيه از بدن و يا گسترش آن به قســمتهاي ديگـر بـدن مي گردد. از ٥٧ مورد كه با درگيري آبسه به كلنيك دامهاي بزرگ دانشگاه آزاد اسلامي تبريز واقع در شهرستان ميــاندوآب در ده سال گذشته ارجاع داده شده بود: ١٤ مورد گوسفند – در نواحي مثل فك ، بين انگشتي ، گوش ، جدوگاه ٢٢ مورد گاو – در ران ، كپل ، داخل واژن ، اطراف مقعد ، استرنوم ، ناف ٢١ مورد گوساله – كه در ناحيه ناف و ران مشاهده گرديد بعد از ارزيابي باليني و مقيد شيميايي ، فيزيكي و آماده سازي حيوان ، آبسه هاي رسيده در قدامي ترين قسمت آن كــه نرم ميباشد با برش نيزه اي شكافته شد و چرك و اكسوداي جمع شده از ناحيه تخليه گرديد با محلـول آئوديـن رقيـق شده ١ %داخل كيسه براي چند بار شستشو داده ميشد تا حدي كه رنگ محلول ديگر تغيير نكند بعد با فتيله آماده شده از باند معمولي كه به آئودين ١٠ %آغشته شده بود جهت تخريب لايه چرك زا داخل كيسه را پر مــي كرديـم كـه ايـن فتيله تا ٤٨ ساعت ودر دو مرحله بيرون كشيده مي شود. در درمان آبسه هاي نـارس اقدامـي صـورت نمـي گرفـت و فرصت داده ميشد تا رسيده شود. در آبسه هاي خيلي پيشرفته كه فيبروز شده بود بعد از ايجاد برش قاچ خربزه اي در حد پوست بافت فيبروزه را همراه كپسول از بافتهاي اطراف آزاد كرده و برداشته ميشود و بعد از شستشو با سرم سالين نرمال آغشته به آنتي بيوتيك بافتهاي زير جلدي و پوست بخيه زده ميشود.در تمام موارد آنتي بيوتيك تزريقي و درمان حمايتي صورت گرفت و مراقبتهاي اكيد بعد از عمل مثل بيرون كشيدن فتيله ، كنترل محل برش ، بســتر نـرم و ادامـه درمان تا بهبودي كامل به دامدار توصيه گرديد.

1)بيماری ورم پستان

 مهمترین بيماری ورم پستان استافيلوکوکی است به ویژه در گاو در بيشتر نقاط دنيا مهمترین عامل ایجاد کننده این بيماری است.استافيلوکوکوس آرئوس در کنار مایكوپالسما و اسـترپتوکوك هـا باعث ایجاد ورم پستان واگير می شود. باکتری به صورت طبيعی روی پوست قرار دارد به هر علتی وارد مجرای پستان شود ورم پستان ایجاد می کند که فرم فوق حاد،حاد،مزمن و تحـت بـالينی دارد.حالت حاد و فوق حاد در اوایل دوره شيردهی اتفاق می افتد پستان متورم و ملتهب اسـت و ممكن است دچار گانگرن و نكروز شود.التهاب به قدری شدید است که تا زیر شكم نيز کشيده می شود و حيوان تلف می شود.در حالت مزمن و تحت بالينی عالئم بالينی کمتر است و خسـارت بـه دليل کاهش توليد شير است و در طول دوره نقاهت و درمان شير غير قابل استفاده است.

2)بيماری پی امی کنه ای)pyemia Tick:استافيلوکوکوس آرئوس بر روی پوست وجود دارد زمانی که در اثر گذش کنه باکتری بـه زیـر پوست تلقيح شود در بره ها بيماری اپی می کنه ای ایجاد می کند همـراه بـا تـب و سپتيسـمی کالسيك که منجر به مرگ بره ها می کند)کنه ایكسودس Ixodes)در این بره ها عالیمـی مثـل آرتریت و مننژیت اتفاق می افتد.باکتری به همه اندام های احشایی نفوذ می کند و عالیم بيماری در کالبدگشایی به صورت آبسه های منتشر و چرکی در احشا خودش را نشان می دهد مثل همـه بيماری هایی که بندپایان در بروز آنها نقش دارد در این بيماری هم در اوایل تابسـتان شـدتش بيشتر است

:)Botrio mycosis(بوتریومایكوزیس بيماری(3

بيماری که در تك سمی ها نمود پيدا می کند.بيماری شبيه بيماری قلبی است.باکتری روی پوست وجود دارد و متعاقب یكی از جراحی های رایج در اسب و سایر تك سمی ها این بيمـاری ایجـاد می شود مثل اخته کردن ،در اخته کردن اگر جراحت های ناشی از این عمل جراحی آلوده بـه باکتری استافيلوکوکوس آرئوس باشد باکتری شروع به فعاليت می کند و توليد چرك می کنـد و در ناحيه پرینه مسيرهای لنفاوی را در گير می کند و در مسير عروق لنفاوی آبسه هـای چرکـی ایجاد می شود این آبسه ها به بيرون راه پيدا می کنند و چرك ناشی از ایـن عفونـت از پوسـت حيوان تراوش می کند اگر درمان صورت نگيرد شانس عمومی شدن عفونت وجود دارد. استافيلوکوکوس آرئوس به راحتی می تواند هر زخمی را آلوده کرده و آبسـه چرکـی ایجـاد بكند.اهميت این باکتری درانسان به واسطه مسموميت غذایی است.استاف آرئوس یكی از عواملایجاد کننده مسموميت غذایی در انسان است مكانيسم مسموميت بـه واسـطه انتروتوکسـين هـا است.اثر انتروتوکسين روی وميتينك سنتر است. یكی از فاکتورهای حدت استافيلوکوك ها داشتن آنزیم کوآگوالز است.استافی بيماری زا است که معموال کوآگوالز مثبت باشد. از بــين گونــه هــای کوآگــوالز مثبــت مهمتــرین اســتفيلوکوکوس آرئــوس و بعــد از اســتاف اینترمـــدیوس)intermedius.S )و اســـتاف هـــایكوس)hyicus.S )است.اســـتاف اپـــی درميدیس)epidermidis.S )هم به صورت فرصت طلب می تواند بيماری زا ب

متاسفانه پاسخ باکتری استافیلوکوکوس ائوروس )که به عنوان استافیلوکوک کوآگوالز مثبت هم نامیده میشود( به درمان خیلی کم است. این موضوع در جدول 4-4 و مجددا در جدول 2-12 توضیح داده شده است. حتی با تجویز پماد پستانی حاوی آنتیبیوتیک در زمان خشک کردن گاوها پاسخ به درمان خیلی ضعیف است )جدول 7-12 .)این موضوع مشکل مهمی بخصوص برای گاوهای مسنی که برای مدت زمان مدیدی پستان آنها عفونی بوده است میباشد )جدول 1-12 و 8-12 .) چندین دلیل در توجیه پاسخ ناموفق درمان استافیلوکوکها وجود دارد که عبارتند از: 1 -باکتری استافیلوکوکوس ائوروس آبسههایی را در داخل پستان ایجاد میکند. یک نمونه بارز عفونت آن در تصویر 2-4 نشان داده شده است. این آبسهها اغلب توسط کپسول ضخیمی از جنس فیبروز احاطه میشود. این کپسول از نفوذ آنتیبیوتیک و رسیدن آن به باکتری جلوگیری میکند و یا اینکه غلظت آنتیبیوتیک در داخل آبسه به حدی نمیرسد که بتواند باکتری را کامال از بین ببرد. 2 -بعضی از سویههای باکتری استافیلوکوکوس ائوروس میتوانند در داخل سلولهایی مثل ماکروفاژها زنده بمانند. اکثر آنتیبیوتیکها فقط میتوانند در مایعات بدن که اطراف سلولها وجود دارد، چرخش داشته باشند و قادر به نفوذ در داخل خود سلولها نیستند. بنابراین استافیلوکوکهایی که در داخل سلول زنده میمانند میتوانند خود را از دسترس اکثر آنتیبیوتیکها در امان نگه دارند )البته چند آنتیبیوتیک وجود دارد که میتوانند به داخل سلولها نفوذ کنند که در بخش قبلی در مورد آنها توضیح داده شد. اما در انگلیس این آنتیبیوتیکها به شکل پماد پستانی در بازار وجود ندارد(. 3 -بسیاری از سویههای استافیلوکوکوس ائوروس آنزیم بتا-الکتاماز تولید میکنند که آنها را در برابر گروه خاصی از پنیسیلینها مقاوم میسازد. حتی زمانی که از آنتیبیوتیکهای موثر هم استفاده میشود، پاسخ درمانی خیلی ضعیف است. 4 -بعضی از سویههای استافیلوکوکوس ائوروس میتوانند به حالت نهفته در داخل کپسول موکوئیدی خود باقی بمانند و به طور کامل تکثیر خود را متوقف کنند. در این حالت توسط آنتیبیوتیکها کشته نمیشوند، بعدا میتوانند دوباره فعال شوند. 5 -احتمال تشکیل فرم ال )L )باکتری استافیلوکوکوس ائوروس هم وجود دارد. در این حالت چون باکتریها دارای دیواره سلولی کاملی نیستند، بنابراین اکثر آنتیبیوتیکها نمیتوانند آنها را بکشند. این موضوع شامل آنتیبیوتیکها مثل کلوکساسیلین و یا دیگر آنتیبیوتیکهایی که بر سویههای تولید کننده آنزیم بتا-الکتاماز تاثیر گذارند هم میشود )آنتیبیوتیک نووبیوسین موثر است(. اگر چه هنوز تردید وجود دارد که آیا در شرایط داخل پستان هم اشکال ال )L )باکتری استافیلوکوکوس ائوروس ایجاد میشود یا خیر؟ یکی از مشکالت ارزیابی پاسخ به درمان عفونتهای پستانی ناشی از استافیلوکوکوس ائوروس این است که بدنبال یک دوره درمانی با آنتیبیوتیک، بسیاری از کارتیهها در ابتدا ظاهرا به درمان پاسخ دادهاند و حتی هیچ باکتریی از نمونه شیر آنها جدا نمیگردد. بدیهی است که این به علت عدم حضور باکتری استافیلوکوکوس ائوروس در همان نمونه خاص است. ولی اگر از شیر همین گاو در تاریخ دیگری نمونهگیری شود، ممکن است باکتری از آبسههای موجود در پستان آزاد شده و یا از جایگاه داخل سلولی خود بیرون آمده باشد و یا از شکل نهفته خود به صورت فعال درآمده باشد و در نتیجه مشخص شود که عفونت پستانی این گاو هنوز باقی است و درمان موثری صورت نگرفته است.