مقدمه بروسلوزبيماري عفوني مشترك وقابل انتقا ل بـين انسـان ودام مـي باشـد،كه يكـي ازمواردپيشـگيري ازايـن بيمـاري واكسيناسـون فراگيرومستمربرعليه بيماري درجمعيت دامي ميباشدكه درقالب يـك برنامـه زمانبنـدي ومشـخص جهـت كنتـرل وكـاهش بيمـاري درجمعيت دامي دركشور بايدبه اجراءدرآيد. روش كار در اين طرح رخداد هاي ميزان شيوع مواردابتلابه تب مالت طي سه سال بـا در صـد پوشـش واكسيناسـون دامـي درسـطح اسـتان مقايسه و موردارزيابي قرار گرفت و تاثير روند واكسيناسيون دامي بر ميزان شيوع بيماري تب مالت درانسان بررسي ومقايسه گرديد. يافته ها ونحوه ارزيابي درطي سه سال(84-86 (مايه كوبي فراگيروشناسائي دامها به روش تكه برداري گوش انجام گرفت و براساس دسـتورالعمل سـازمان دردامهاي بالغ نيزبرخلاف سالهاي قبل كه ازواكسن D.F دردامهاي نابالغ استفاده ميگرديددرسالهاي اخيرواكسن D.Rدردامهاي بالغ مورداستفاده قرارگرفت وهرساله نيزاين عمليات تكرارگرديدكه بااين روش هـم تعـدادقابل تـوجهي دام تحـت پوشـش مايـه كـوبي قرارگرفت وهم ايمنيت نسبتاًپايداردردام ايجادگرديدازطرفي درمدت سه سال آمارمبتلايان به بروسلوزازمركزبهداشت(به روشSPSS( اخذگرديد و مقايسه نسبي انجام گرفت. نتيجه گيري باتوجه به ايمن بودن اكثريت دامهاوازطرفي براساس گزارش مركزبهداشت استان تعدادمبتلايان به تب مالت نسـبت بـه سالهاي قبل كاهش معنادارنشان ميدهد،بطوريكه تعدادمبتلايان از1037مورددرسال84به402مورد(39%كاهش)درسال86رسيد.

در اين مطالعه ميزان بروز موارد انساني بيماري از سالهاي 87 لغايت 90و ارتباط آن با سن, جنس,تماس با دام و فرآورده هاي لبني ,راهكارهاي مبارزه اي شبكه دامپزشكي و... مورد تجزيه و تحليل آماري و اپيدميولوزيك قرار گرفتكه نشان دادميزان بروز از 33 مورد در سال 87 به 4 مورد در 6 ماهه اول سال90 كاهش يافته است . همچنين دوره اطمينان بيماري در طول اين سالها مورد تحليل اپيدميولوزيك قرار گرفت و مشخص شد كه بيشترين ميزان بروز در كليه سالها خرداد ماه هر سال بوده است. در نهايت نتيجه بررسي هاي اپيدميولوزيك نشان مي دهد كهكاهش چشمگير ميزان بروز بيماري در جمعيت انساني شهرستان ,باراهكارهاي مبارزه اي شبكه دامپزشكي شهرستان ني ريزشامل واكسيناسون دامها در كانون ها و مناطق پرخطر و آموزش بهره برداران ,ارتباط مستقيم و معني داري دارد.

در کنار تعویض مفصل و تثبیت داخلی شکستگیها، جراحی آرتروسکوپی یکی از سه مورد پیشرفت شگرف در تشخیص و درمان بیماریهای سیستم عضالنی-اسکلتی در طول قرن بیستم هجری بهشمار میرود. این روش جراحی کم تهاجمی که پایه آن با سیستوسکوپ هایی گذاشته شد که از سال 5836 معرفی و ارائه شد، بهتدریج روند تکامل و پیشرفت را طی کرد تا به روشها و ابزارآالت نوین و پیچیده امروزی برسد. در این مسیر، پروفسور تاکاگی ژاپنی بهعنوان "پدر آرتروسکوپی" و شاگرد او واتانابه را "پدر آرتروسکوپی مدرن" نامیده اند که گامهای بسیار مواری در طراحی، ساخت و استفاده از ابزار و روشهای این جراحی برداشته اند. تغییر از آرتروتومی به آرتروسکوپی میزان موفقیت را افزایش و بروز عوارض مرتبط با جراحی مفصل را بهطور قابل مالحظهای کاهش داد. ورود این روش جراحی به دنیای دامپزشکی با انجام آن در مفاصل اسب از اواسط قرن بیستم هجری صورت گرفت و امروزه نه تنها در اسب که در دامهای کوچک نیز انقالبی در تشخیص و درمان بیماری ها و ضایعات مفاصل در سراسر دنیا همانند انسان به پا کرده است. در این مقاله به تاریخچه تکامل روشها و ابزارآالت، ورود آن به عرصه دامپزشکی، گسترش استفاده آن، معایب و مزایا و مخاطرات پرداخته میشود

۱ (القاء زايمان در گاو زمان زايمان از روز ۲۷۰ آبستني به بعد مي باشد بهترين روش القاء زايمان زودرس در گاو استفاده توامان از كورتيكواستروئيد ها و پروستاگلاندين ها مي باشد. به اين صورت كه اگر پس از ۴۰ ساعت از تزريق ۲۰ ميليگرم دگزامتازون زايمان ايجاد نشد ، از يك دوز لوتئوليتيك پروستاگلاندين استفاده مي شود.

۲(آنستروس: علائم: تخمدان ها در حال سكون، بدون هيچ گونه فعاليت چرخه اي احتمالا در اثر عدم توليد و يا ترشح كافي گنادوتروفين ها يا در اثر نقص در پاسخ تخمدان ها به اين هورمون ها. در بازرسي ركتال، تخمدان ها كوچك، پهن و صاف و مشخصه اصلي آن عدم وجود جسم زرد بر روي تخمدان است. نكته:آنستروس واقعي اغلب در گاوهاي پرشير و تليسه هايي كه اولين زايمان خود را انجام داده و در حال رشد هستند ديده مي شود. پروتكل درماني: ۱ (بهبود وضعيت تغذيه حيوان بخصوص انرژي جيره ۲ (درمان هرگونه بيماري در صورت وجود ۳ (بهبود وضعيت نگهداري حيوان ۴ (استفاده از مواد معدني و ويتامين ها و استفاده از داروهاي ضد انگل ۵ (جلوگيري از شير خوردن گوساله از پستان مادر ۶ (استفاده از ecG) ۵۰۰۰ – ۱۰۰۰: Folligon (جهت تحريك تخمدان فعاليت تخمدان توجه :دوز مورد استفاده ۴۵۰۰-۳۵۰۰ IU مي باشد اما باعث سوپراوولاسيون مي شود و به همين خاطر معمولا تلقيح در اولين استروس ايجاد شده توصيه نمي شود. ۷ (معمول ترين روش درمان آنستروس استفاده از تركيبات GnRH است، كه ۱ تا ۳ روز بعد علائم استروس را نشان مي دهند.

۳(فحلي خاموش : اين حالت معمولا به دلايل زير در اولين و دومين چرخه بعد از زايمان اتفاق مي افتد: ۱ (عدم تشخيص فحلي گاو در گله (بزرگي گله يا ناوارد بودن كارگر) ۲ (ژنتيك ۳ (در مناطق گرمسيري در فصل گرم و در مناطق معتدل در فصل سرد سال ۴(كمبود مواد معدني (كبالت - مس - فسفر)و ويتامين ها (A vit(و بتاكاروتن و وزن زياد تشخيص: با لمس قوام رحم و تشكيلات روي تخمدان ها. جسم زرد روي تخمدان بايد از كيست لوتئال و جسم زرد آبستني تفريق داده شود. جهت اطمينان بيشتر مي توان ۱۰ روز بعد معاينه را تكرار نمود. درمان: در صورت وجود جسم زرد حساس به PGF۲α: استفاده از پروستاگلاندين ، ۵-۳ روز بعد علائم فحلي مشاهده خواهد شد. در صورت عدم نتيجه تزريق دوم PGF۲α به فاصله ۱۱ روز بعد.

۴(جسم زرد مقاوم: علت:حضور عفونت در رحم و التهاب آندومتر منجر به باقي ماندن جسم زرد خواهد شد. در نتيجه عدم درمان منجر به پيومترا خواهد شد. درمان :تزريق يك دوز لوتئوليتيك PGF۲α ، ۵ -۳ روز بعد علائم فحلي مشاهده خواهد شد.

۵ (اختلالات تخمك گذاري: علت: ۱(دير آزاد شدن اووسيت (تخمك گذاري با تاخير)، Ovulation Delayed درمان:GnRH به ميزان ml ۵/۲ به صورت عضلاني در اوايل يا اواخر استروس يا در اوايل جفت گيري نكته :در تلقيح مصنوعي بهتر است كه تلقيح دومي ۲۴ ساعت بعد از تلقيح اول انجام شود. ۲(عدم تخمك گذاري : تشخيص مشكل و بر اساس تاريخچه و بازرسي متوالي دستگاه تناسلي از راه ركتال و وجود فوليكول بر روي تخمدان صورت مي گيرد. درمان: استفاده ازGnRH۳(عوامل مكانيكي همچون چسبندگي بورس تخمداني۴(نقص در عدم تعادل هورموني۵(اختلال در ايجاد گيرنده هاي هورموني

۶ (كيست تخمداني: عوامل ايجاد كننده : ۱(ژنتيك ۲(توليد زياد ۳(پروتئين بالاي جيره ۴(بتاكاروتن كم جيره ۵(عفونت رحمي علائم:يك يا تعداد بيشتري تشكيلات پر از مايع و بزرگتر از فوليكول(بزرگتر از ۵/۲ سانتيمتر)و بيش از ۱۰ روز بر روي تخمدان باقي بماند. 

۷(موميايي شدن جنين در گاو:در ماه هاي ۳ تا ۸ آبستني به علت عدم بالانس هورمون ها و استروژن بالاي خون اتفاق مي افتد. علائم:در ملامسه راست روده اي سختي در رحم قابل تشخيص و هيچ گونه كارانكل يا كوتيلودني قابل لمس نمي باشد.

۸ (له شدن يا گنديدگي جنين ( Maceration Fetal :( علائم:ترشحات آبكي قرمز خاكستري از فرج به مدت چندين هفته تا چندين ماه –كاهش تدريجي وزن درمان: تزريق توام PGF۲α و استروژن ( ۱۰ ميلي ليتر يك روز قبل از استفاده از PG (

۹(آب آوردگي پرده هاي جنيني( Hydrops Fetal : ( تشخيص: ۱(محوطه بطني از خارج كاملا برآمده و به شكل گلابي است ۲(تنفس مشكل و اشتها كاهش – دام دهيدراته و به سختي راه مي رود ۳ (در ملامسه راست روده اي دست به سختي وارد ركتوم مي شود و عدم لمس كوتيلدونها درمان: ۱(اگر دام زمين گير است ، كشتار شود ۲(در موارد غير زمين گيري: الف)دگزامتازون ب)PGF۲α + دگزامتازون ج)دگزامتازون + استروژن د)PGF۲α و يك تزريق دوم پس از ۲۴ ساعت

(پرولاپس واژن: اكثرا قبل از زايمان و در اواخر آبستني به علت ضعف عضلاني و معمولا از ۲ ماه تا چند روز مانده به زايمان اتفاق مي افتد.

1 )آنتی بیوتیک های polyene :شامل ترکیباتی از قبیل B Amphotricin و Nestatine می باشد که مهمترین ضد قارچ ها با ساختار polyene هستند و ترکیبات آنتی بیوتیک هستند و این ترکیبات منشاء طبیعی دارند. مکانیسم آن ها به این صورت است که این ترکیبات به ارگوسترول )ترکیب استروئیدی( غشای سلولی قارچ )مشابه کلسترول در پستانداران( متصل می شوند و تشکیل کانال ها و سوراخ هایی را در داخل غشا می دهند در نتیجه محتویات سلول به بیرون نفوذ می کند و قارچ از بین می رود که اصطالحا گفته می شود این ترکیبات Fungicide هستند و یعنی به طور کامل قارچ را متالشی می کنندB Amphotricin : ترکیبی است در این گروه که جذب گوارشی زیادی ندارد و بنابراین به صورت تزریق IV استفاده می شود و به طور مستقیم هم تزریق نمی شود و حتما همراه با دکستروز به صورت رقیق شده، تزریق وریدی آهسته می شود. به تمام بافت های بدن نفوذ می کند البته CNS و چشم نمی شود و یک مقدار متابولیزه می شود و مابقی آن از طریق ادرار دفع می شود. B Amphotricin ،در عفونت های قارچی سیستمیک در سگ، اسب و گربه و پرندگان به کار می بریم و باید حتما در دکستروز 5 درصد رقیق شود.

عامل فتق مغابني ژن مغلوبي ميباشد كه درصورتي كه بصورت دوبل در يك حيوان ظاهر شود سبب ايجاد فتق مغابني ميشود و چنانچه جفتگيري بصورت درون گلهاي يا خانوادگي انجام شود ميزان فتق مغابني نيز افزايش مييابد. فتـق مغابني بصورت مادرزادي يا اكتسابي ظاهر ميشوند. هنوز بررسي جامعي در مورد علل بروز فتقهاي مغابني اكتســابي ارائه نشده است. كمبود قوچ درگله وتعداد زياد آميزش در فصل جفتگيري را بعنوان يــك عـامل فتقهـاي اكتسـابي قلمداد نمودهانددر صورتي كه اينگونه قوچها پس از ترميم جراحي وبازگشت به گلـه سـبب توليـد برههـاي بـا فتـق مغابني مادرزادي شدهاند. بنابراين هدف از اين مطالعه بررسي گوسفندان مبتلا به فتق مغابني بوده است لذا پروندههـاي دامهاي مبتلا كه از سال ١٣٦١ لغايت ١٣٧٧ به درمانگاه جراحي گروه علــوم درمانگـاهي دانشـكده دامپزشـكي شـيراز مراجعه نموده بودند مورد مطالعه قرار گرفت.نتايج حاصله از اين بررسي نشان داد كه جمعا ٩٥ مورد گوسفند در ايــن دوره ١٦ ساله به درمانگاه مراجعه نموده بودند كه از اين تعداد ٦٧ مورد (٥/٧٠(%متعلــق بـه حيوانـات نـر و٢٨ مـورد (٤/٢٩ (%متعلق به حيوانات ماده است.از حيوانات نر ٢٤ مورد يا ٢/٢٥ %كل را برههاي نر تشكيل ميدادند كه سني بين ١ تا١٢٠ روز ومتوسط ٥/٢٤روز داشتند و مابقي يعني ٤٣ مورد (٢/٤٥ (%را قوچها با دامنهي سن ٤-١ سال و متوســط ١/٢ سال داشتند.از تعداد ٢٨ مورد حيوان ماده ٥ مورد (٢/٥ (%تعلق به برههاي ماده بود كــه بيـن ٣-١ ماهـه ومتوسـط ٨/١ماهه بودند ومابقي يعني ٢٣ مورد (٢/٢٤(%متعلق به ميشهاي بود كه سني بين ٧-١ سال متوسط ٣/٣ سال داشــتند .براي پيشگيري از بروز فتقهاي مغابني لازم است قوچهاي گله بطور مرتب جــايگزين شـود.در مطالعـهاي در خـوك گزارش شده است چنانچه جفتگيري درون گلهاي يا خانوادگي كنترل نگردد شانس پيدايش فتقهاي مغـابني از ٥/٧ % به٢/٤٣ %افزايش خواهد يافت. راهكارهاي جراحي براي موارد مادرزادي و اكتسابي متفاوت و در صورتي كه تصميــم بر حفظ فعاليت توليدي حيوان باشد نيز شيوه جراحي متفاوت خواهد بود. اما بهتراسـت كـه قـوچهـاي مبتـلا بعـد از مراجعه براي درمان فتق اخته شوند تا جلوي انتشار ژن نامطلوب گرفته شود.