انباشتگي و انسداد داخل مجرائي دستگاه گوارش ناشي از توپي موئي Trichobezoarتوپي گياهي Phytobezoar و سنگ روده اي Enterolith در نشخواركنندگان كوچك و بزرگ جزء بيماريهاي مهم و شايع بويژه در دامداريهاي سنتي محسوب مي شود. اين توپي ها معمولا در اثر بلع مواد غير مغذي نظير مو و پشم و...در شكمبه و شيردان تشكيل شده و در شــرايط خاصي در اثر حركات پريستالتيك از محل تشكيل جابجا شده و منجر به انسداد در بخش هاي باريكتر لولــه گـوارش مانند روده باريك و يا روده مارپيچ مي گردند. پژوهش حاضر در بر گيرنده گزارشي باليني از درمان جراحي عارضه انباشتگي شيردان ( ناشي از توپي هـاي موئـي ) در ٥ راس گوسفند ماده بومي با وزن متوسط ٥ ± ٤٥ كيلوگرم ارجاعي به درمانگــاه تخصصـي دانشـكده دامپزشـكي دانشگاه اروميه ميباشد. علائم درمانگاهي در تمامي موارد بصورت كاهش تدريجي اشتهاء، كاهش وزن و توليــد شـير، كاهش دفع مدفوع، لاغري و دپرسيون بوده است . دامهاي مورد بررسي فاقد علائم باليني انسداد هــاي حـاد گوارشـي (نظير دل درد، كماني نمودن پشت و لگد زدن به شكم و قطع كامل دفع ) بودند تصاوير راديولوژيك تهيه شده بدليــل انباشتگي شكمبه داراي ارزش تشخيصي زيادي نبوده اند . نكته مهم كه در تمام مـوارد ارجـاعي مشـهود بـوده امكـان ملامسه توده هاي متعدد سفت و متحرك در خط مياني سطح شكمي حفره بطني بوده است . درمان انجام گرفته در تمامي موارد يكسان و شامل دو مرحله بوده است در ابتدا عمل لاپاروتومي اكتشافي از رهيــافت مبان تهيگاهي چپ با هدف تعيين موقعيت و ماهيت توده هاي پيش گفته انجام گرفته كه نتيجه آن تائيد وجود تــوپـي هاي متعدد درون شيرداني بوده است در مرحله بعد Abomasotomy در سطح جداري ( سطح خارج چادرينه اي ) شيردان در نزديكي انحناء بزرگ انجام گرديد كه از اين طريق توپي هاي انباشته در شيردان خارج شده و مورد ارزيابي آزمايشگاهي قرار گرفتند نمونه هاي برداشت شده از توپي ها تماما متشكل از پوشش خارجي بودنـد ميـانگين تعـداد اين توپي ها به ازاء هر گوسفند معادل با ٥ ± /٥/٣ توپي بوده است . وزن اين تــوپـي هـاي موئـي از حداقـل ٢/٠ تـا حداكثر ٣/١ كيلوگرم متفاوت بوده اند . مخاط شيردان بعد از خروج اجسام خارجي مورد ارزيابي قرار گرفته كه در دو مورد نكروز مخاطي و زخم در شيردان مشاهده گرديد . سپس ديواره شيردان و شكاف لاپاروتومي به روش اسـتاندارد بسته شدند. بيماران در مدت كوتاهي بعداز عمل بهبود يافته به وضع معمول خود بازگشتند. در طي ٢ ماه مراقبت بعـد از عمل هيچ عارضه اي مشاهده نگرديد . بر اساس نتايج بدست آمده در اين مطالعه عوامل مستعد كننده اي كه سبب بوجود آمدن چنين توپــي هـايي ميشـوند شامل : نگهداري بيش از حد و متراكم دامها درون آغل هاي تنگ , تــاريك و داراي تهويـه نامناسـب در سيسـتمهاي پرورش سنتي، كمبود علوفه مرغوب، كمبود مواد معدني و ويتامينها بويژه در طول فصول سرد سـال ميباشـد بـه ايـن عوامل ميتوان موارد تشديد كننده اي نظير آلودگي به انگل هاي خارجي را نيز اضافه نمود . درمــان جراحـي در حـال حاضر تنها راه و در عين حال موفقترين روش درمان اين عارضه ميباشد.