بیماري تریکومونیازیس در کلوتر و سایر پرندگان (از قبیل بوقلمون،قمري،شاهین،عقاب پرطلایی) ) از خانواده يGallinae Trichomonasیاخته اي به نام تریکوموناس گالینه( توسط تک ) ایجاد میشود این ارگانیسم داراي بدنی کشیده و تخم Trichomoadidaeتریکومونادیده ( مرغی شکل (گلابی شکل) به ابعاد 19-5 × 9-2 میکرومتر یک یا دو هسته ، 4تاژك قدامی منشا ) و یک تاژك ضمیمه اي هست. بیماري Blepharoplastگرفته از بلفاروپلاست ( فرونس و در پرندگان شکاري به نام (Canker(تریکومونیازیس در کبوتر به نام کانکر ایجاد ضایعاتی در قسمت هاي فوقانی شناخته شده است و در اکثر مواقع سبب(Frounce( انتقال آلودگی ازطریق شیره چینه دان، آب و غذاي آلوده و جفت گیري دستگاه گوارش می گردد و استحمام در آب هاي آلوده و همچنین به وسیله ي مصرف گوشت پرندگان آلوده توسط پرندگان شکاري امکان پذیر است. آلودگی هایی که انگل تریکوموناس ایجاد میکند می تواند داراي استرینهاي متفاوتی از تحت حاد تا فوق حاد باشد که بسته به حساسیت پرنده متفاوت از دست دادن است که معمولا در پرنده هاي حساس سبب ضعف و بی حالی می شود که بدبو از دهان، پاندولی بی اشتهایی، خروج ترشحات سبز مایل به زرد رنگ و بسیار شفافیت پرها، شدن چینه دان، لاغري و ضعف شدید ونهایتا مرگ از جمله علائم بالینی ناشی از تریکوموناس به مخاط دهان، سینوس ها، حلق، این انگل از طریق اتصال.گالینه درپرندگان و ماکیان می باشد با آزادسازي آنزیم هاي هیدرولیتیکی سبب از بین رفتن اتصالات مري و چینه دان پس از تکثیر ماکروسکوپیک اولیه در پرندگان جوان به سلولی و هجوم به عمق بافت ها می گردد جراحات می یابد که با گذر نکروتیک کوچک و سفید مایل به زرد در حفره دهان تظاهر صورت توده هاي دیفتریک تا مري، چینه دان و پیش صورت غشاهاي زمان تعداد و وسعت آنها افزایش یافته، به گسترش می یابند و گاهی ممکن است جراحات از بافت هاي اصلی بیماري به سمت کبد معده تریکومونیازیس در و قلب و سایر بافت هاي بدن افزایش یابد علی رغم اندمیک بودن بیماري خصوص بر روي کبوتر انجام گرفته است بنابراین ایران، مطالعات اندکی در رابطه با آن به پژوهش حاضر با هدف بررسی شیوع جراحات هیستوپاتولوژي بیماري تریکومونیازیس در کبوترهاي شهرستان گرگان صورت گرفته است

با توجه به نگهداري و سیع و گ سترده از کبوترها در مناطق مختلف ک شور و ا ستفاده از این پرندة زیبا به مقاصد مختلف می توان نتیجه گرفت که توجه به وضعیت بهداشتی آن امري جدي است. در برر سی حا ضر انگل تریکوموناس گالینه در کبوتران شهر ستان گرگان مورد مطالعه قرار گرفت بدین منظور از تعداد 200 قطعه کبوتر در سنین مختلف به طور تصادفی از نقاط مختلف شهرستان گرگان در دو فصــل زمســتان 94 و بهار 95 براي یافتن انگل تریکوموناس در بدن کبوتر به دقت مورد بررسی قرار گرفت.، بدین منظور با تهیه ي سوآپ مرطوب از ناحیه ي دهان و حنجره و به روش گ سترش مرطوب روي لام و بعد از رنگ آمیزي و توســط میکروســکوپ نوري آلودگی به انگل تریکوموناس مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشــان داد که تعداد 109 نمونه به تریکوموناس گالینه آلوده بودند. و در برر سی کالبد گ شایی 6 نمونه کبوتر با ا ستفاده از تهیه ي لام بافتی و رنگ آمیز ي هماتوک سیلین – ائوزین نمونه هاي در مقیاس (50 میکرومتر) تهیه شد که به صورت ماکرو سکوپیک نکروز پنیري و غ شا هاي دیفتریتیک زرد مایل به خاک ستري در دهان و مري و چینه دان و پیش معده م شاهده گردید این بیماري در کبوتر به صورت حاد بروز کرد و ضایعات ماکرو سکپی و میکرو س کوپی را در محوطه ي دهانی مري و چینه دان و کبد و سنگدان به جاي گذاشت. در این بررســی ها با اســتفاده از آزمون هاي مناســب منجمله واریانس و آزمون z براي رابطه ي متغیر هاي مستقل و وابسته استفاده شده است. و نشان میدهد که بیشترین و کمترین میزان آلودگی کبوتران در جنوب و شــرق گرگان بوده و از نظر جنس میزان آلودگی تریکوموناس در کبوتران نر 70 مورد(64,63 (%و در کبوتران ماده برابر با 49مورد(44,54 (%بوده است. با توجه به جدول ( 4- 12 (و آزمون z بین میزان آلودگی به تریکوموناس در کبوتران در جنس اختلاف معنی داري وجود ندارد و جنس کب وتران در میزان ابتلا شـــدن به تریکوموناس تاثیري ندارد( 05.0>p (که برابر با 189.0=p میبا شد که ن شان میدهد اختلاف معنی داري وجود ندارد.بر ا ساس نتایج جدول 4-1 میزان آلودگی تریکوموناس در کبوتران جوان(زیر 1 سال) 37 مورد (67,61 (%و همین آلودگی در کبوتران پیر برابر ب ا 12 مورد (91,27 (%اســـت. و با توجه به جدول( 4-11 (و آزمون z بین میزان آلودگی به بیماري تریکوموناس در کبوتران بر حســب ســن اختلاف معنی داري وجود دارد و با افزایش سـن میزان کبوتران مبتلا به بیماري کاهش می یابد و (5.0

کبوتر در رده بندي علمی جایگاه زیر را دارد : 1) Kingdom: Animali 2) Subkingdom: Mctazoa 3) Phylum : Chordate 4) Subphylum: Vertebrate 5) Super class: Tetrapoda 6) Class: Avian 7) Order: Charade forms 8) Sub order: Columbida 9) Genus: Columba 10) Species: Liviadomestica