زبان خود را انتخاب کنید

pdf مواد اولیه ي متابولیسم انرژي – اهمیت گلوکز محبوب

توسط در مقالات حوزه دام و طیور و کشاورزی Tagged in اهمیت_گلوکز, متابولیسم_انرژی, مسیرهای_متابولیک, نشخوارکنندگان 4296 دانلود

دانلود (pdf, 1.35 MB)

جزوه_متابوليك_جناب_آقاي_دكتر_زكيان (1).pdf

متابولیسم انرژي در نشخوار کنندگان پیچیده است و مسیر هاي متابولیک گوناگونی را در بر می گیرد. در این مسیر ها مواد اولیه ي گوناگونی (گلوکز، اسید هاي چرب فرار، اسید هاي آمینه، اسید لاکتیک، اجسام کتونی و اسید هاي چرب بلند ) مورد استفاده قرار می گیرند که در میان آن ها گلوکز برجسته ترین نقش را دارد. وجود گلوکز براي سنتز لاکتوز و گلیسرول چربی شیر و بسیاري از فعالیت هاي بدن مانند فعالیت هاي کبد، دستگاه عصبی و دستگاه تولید مثل ضروري است. نیاز روزانه ي گاو به این ماده زیاد است و گاوي که در شبانه روز 30 کیلوگرم شیر تولید می کند، تنها براي ساختن لاکتوز دست کم به دو کیلوگرم گلوکز نیاز دارد. حتی براي تامین انرژي از منابعی غیر از گلوکز، باز هم به وجود مقداري گلوکز نیاز است. در واقع، هدف از تامین انرژي از دیگر مواد اولیه صرفه جویی در مصرف گلوکز است تا سطح طبیعی آن در خون حفظ شود. با وجود نقش برجسته ي گلوکز در متابولیسم انرژي ،گلوکزي که در روده ي نشخوار کنندگان جذب می شود زیاد نیست زیرا بیشتر آن در شکمبه تخمیر می شود و به اسید هاي چرب فرار ( اسید استیک، اسید پروپیونیک و اسید بوتیریک) تبدیل می شود. نشخوارکنندگان براي به دست آوردن گلوکز بسیار به واکنش هاي گلوکونئوژنز (سنتز گلوکز از دیگر منابع) وابسته هستند و آن را در کبد خود می سازند. اصلی ترین ماده گلوکوژنیک در نشخوار کنندگان اسید پروپیونیک است که حدود 30 تا 50 درصد نیاز دام به گلوکز را فراهم می کند. اسید هاي آمینه ي گلوکوژنیک و لاکتات هم به ترتیب 25 و 15 درصد گلوکز را فراهم می کنند. اسیدهاي آمینه ي گلوکوژنیک از راه غذا و پروتئین میکروبی به دست می آیند و اسید لاکتیک در کبد از مواد دیگر ساخته می شود. نزدیک به 10 درصد گلوکز خون هم گلوکزي است که بدون تغییر از شکمبه می گذرد و در روده جذب می شود. اسید پروپیونیک،به عنوان مهم ترین ماده ي گلوکوژنیک، در برقراري مسیر هاي متابولیسم انرژي برترین نقش را دارد، ولی با جیره هاي عادي نشخوارکنندگان که بیشتر از غذاهاي خشبی تشکیل می شوند تنها 20 درصد اسید هاي چرب فرار اصلی اسید پروپیونیک است. اسید استیک 70 درصد و اسید بوتیریک 10 درصد این اسید ها را تشکیل می دهد. وقتی نیاز دام به گلوکز افزایش می یابد (مانند زمان شیردهی) می توان با افزودن بر مقدار نشاسته ي جیره، نسبت اسید پروپیونیک را افزایشداد. این کار اگر چه اجتناب ناپذیر است چنان چه با دقت انجام نشود می تواند شماري از بیماري هاي متابولیک مانند بیماري هاي وابسته به متابولیسم انرژي را در پی داشته باشد. اسید استیک، فراوان ترین اسید چرب فرار شکمبه میباشد ، گلوکوژنیک نیست اما در متابولیسم انرژي ، ماده ي بسیار مهمی است. این ماده در بیشتر سلول هاي بدن به عنوان منبع انرژي استفاده می شود و نیز با تبدیل به اسید هاي چرب بلند، در سنتز تري گلیسرید هاي بافت چربی و چربی شیر هم شرکت می کند. سنتز تري گلیسرید ها نیازمند وجود گلوکز است تا گلیسرول آن ها را فراهم کند. اسید بوتیریک نیز گلوکوژنیک نیست. این ماده در بافت پوششی شکمبه به بتاهیدروکسی بوتیرات (یک جسم کتونی) تبدیل می شود. اجسام کتونی در برخی از بافت ها مانند ماهیچه هاي قلبی و اسکلتی براي تامین انرژي مصرف می شوند. اسید هاي چرب بلند هم که از تجزیه چربی ها به دست می آیند می توانند در کبد و برخی بافت هاي دیگر مانند ماهیچه ها انرژي فراهم کنند. چنان چه نیاز دام به گلوکز افزایش یابد،در برخی از مسیر هاي متابولیسم انرژي استفاده از دیگر منابع انرژي فزونی می یابد تا در مصرف گلوکز صرفه جویی شود. بدین سان، براي واکنش هایی که حذف گلوکز از آن ها امکان پذیر نیست گلوکز بیشتري باقی می ماند.