تعریف: التهاب مسري ریوي - پرده جنبی گاو (CBPP (یا ناخوشی ریوي یک بیماري عفونی(سپتی سمی عفونی) وبشدت مسري باکتریائی با انتشاري آهسته در گاو وگاومیش هاي آسیائی است که بطور اولیه موجب درگیري ریه ها با تظاهر تقلاي تنفسی و گاهی التهاب مفاصل می شود CBPP .یکی از اصلی ترین بیماریهاي خطر آفرین مطرح گاوي در آفریقا به شمار می رود . بیماري در دیگر گونه ها همچون گاونر کوهان دار (Yak ،(گاومیش کوهان دارآمریکائی نیز مشاهده شده است. گوسفند ، گاو هاي وحشی ، شتر ، بز کوهی و بز نسبت به بیماري مقاومت دارند. التهاب مسري ریه و پرده جنب گاو تنها بیماري باکتریائی دسته بندي شده در گرو Aبیماري هاي عفونی حاد حیوانات است که توسط سازمان جهانی بهداشت دامی – دفتر بین الملل همه گیري هاي دامی (OIE (ارائه گردیده. این بیماري قابلیت جدي و سریعی در راستاي انتشار بین مرزي دارد و از این رو نتایج اقلیمی – اقتصادي جدي بدنبال داشته و اهمیت اصلی را در تجارت بین المللی دام و محصولات دامی دارد .

تاریخچه بیماري التهاب ریه و پرده جنب گاو یکی از اصلی ترین بیماري هاي مطرح در قرن نوزده بوده . نخستین مورد گزارش بیماري مربوط به آلمان (1693) بوده که سراسر اروپا را دربرگرفت و با یک گاو شیري مبتلا به آمریکا رسید . تلاش ها به منظور قانونمند نمودن اقدامات کنترلی و محدود سازي بیماري در انگلستان همگی با شکست مواجه شده بود تا اینکه در سال 1869 سند بیماري هاي مسري به تصویب رسید وبیماري التهاب ریه و پرده جنبی گاو در لیست بیماري هاي مسري قرار گرفت . مقرارات بیشتري در رده حیوانات به سال 1875 تدوین گردید که مستلزم اعمال محدودیت در حیوانات مبتلا ، کشتار اجباري حیوانات بیماري در قبال پرداخت غرامت به صاحبان آنها و ضد عفونی کردن متعلقات دامداري بود . مایه کوبی هاي متناوب مورد توجه قرار گرفت ولی مطرود گردید . گزارش هاي سازمان هاي دامپزشکی در سال 1876 نشان داد که مایه کوبی بر علیه بیماري ایمنیتی قاطع و مطلق فراهم نمی سازد . گاهی سیاست هاي کشتاري با موفقیت همراه بوده . در سال 1884 بیماري در آمریکا فراگیر شد . تلاش هاي سازمان دهی شده در سال 1884 بر علیه بیماري هاي دامی آغاز گردید، زمانی که کنگره آمریکا یک سرویس ویژه اي را بنام USDA به منظور مبارزه با بیماري التهاب ریه و پرده جنب مسري گاو تاسیس نمود .در سال 1887 اقدامات قرنطینه و کشتار دام هاي بیمار آغاز شد که به ریشه کنی بیماري در سال 1893 از آمریکا منجر شد. به سال 1898 در یک بررسی مشابه ادموند نوکارد و امیل راکس از انیستیتو پاستور نشان دادند که عامل بیماري در دسته غیر ویروسی جاي دارد . یک همه گیري بیماري به سال 1995 در بوتسوانا گزارش شده . در سال 2003 همه گیري که به درگیري 900000 مورد دامی انجامید در مرز آنگولا –زامبیا گزارش گردید .

سبب شناسی بیماري :عامل بیماري باکتري یا بعبارتی ریزجانداري است از خانواده مایکوپلاسماتاسه به نام مایکوپلاسما میکوئیدس از تحت گونه میکوئیدس (Mmymysc(که موجب رویش پرکنه هاي کوچکی (SC (در محیط کشت اختصاصی آن می شود(زیست گونه گاوي ). نوع دیگري از این گونه مایکوپلاسمائی نیز موجود است که پرکنه هاي بزرگتري را تولید می نماید ، گونه اخیر در بزو گوسفند بیماریزا است . این زیست گونه گاوي دست کم داراي دونوع دودمان(اجداد) اصلی است که یکی شامل اشتقاق هاي اروپائی بوده و دیگري از اشتقاق هاي آفریقائی متشکل است ، نژاد هاي دیگري نیز از این زیست گونه در گوسفند و بز گزارش شده .اگر چه این اشتقاق ها به لحاظ پادگنی شبیه نژاد هاي گاوي هستند ولی به نظر نمی رسد که در گاو بیماریزا باشند ،ولی به هر حال ممکن است که در نشخوار کنندگان کوچک بیماري هاي دیگري بغیر از CBPP ایجاد کنند.گونه هاي مایکوپلاسما از کوچکترین ریزجانداران خود تکثیر شونده اي هستند که در سیاره ما شناخته شده اند . ژنوم این ریزجانداران از 580000 جفت باز (براي ( genitalium Mycoplasmaگرفته تا 1358000 جفت باز(براي ( penetrans Mycoplasmaمتغییر است . این جرم بیماري زا (زیست گونه گاوي (داراي ژنومی حلقوي متشکل از 1211703 جفت بازبوده و محتواي C+G آن 24 درصد می باشد .این ژنوم حاوي مقادیر زیادي از سري هاي تکراري طویل می باشد . سري کامل ژنومی جفت شده آن اخیراً ساخته شده که شامل 985 ژن مورد قبول است .داشتن یک چنین ژنوم کوچکی گونه هاي مایکوپلاسمائی را به منابع ژنتیکی و ذخایر تولید کننده زیستی اساساً اقتصادي مبدل می کند. برخلاف دیگر باکتري هاي بیماري زا که حدت باکتري اساساً بواسطه سموم ، ترکیبات متلاشی کننده یاخته اي و مواد مخرب آنها تعین می گردد ، یک چنین ژن هاي حدت زاي اولیه اي بطور معمول در ژنوم هیچ کدام از 10 نوع مایکوپلاسماي شناخته شده مشخص نگردیده . به نظر می آید که مایکو پلاسما ها از قابلیت هاي سوخت و سازي ذاتی به منظور ایجاد بیماري در میزبان هاي حساس و حفظ بقاي میکروبی استفاده می کنند . اساساً مایکوپلاسما ها برخلاف دیگرباکتریها فاقد دیواره یاخته اي می باشند که از این رو ریزجاندارانی چندشکلی بوده و نسب به ترکیبات پادزیستی گروه بتالاکتامین مقاوم هستند . رویش مایکوپلاسما ها در محیط هاي کشت نسبتاً دشوار بوده و نیاز به محیط هاي ویژه غنی از کلسترول (بعلاوه سرم) دارد . تنها یک نوع پادگنی براي این ریزجاندار بیماریزا(زیست گونه گاوي) شناخته شده . این جرم بیماري زا در محیط پیرامون دوام نداشته و لازمه انتشار آن تماس نزدیک می باشد . ریزجاندار فوق(گونه ریز پرکنه) تنها در بدن موجود زنده پایدار بوده و در محیط خارج به سرعت غیرفعال می گردد. در محلول هاي نمکی با دماي 45 درجه سانتی گراد در طی 120 دقیقه ویا با دماي 47 درجه سانتی گراد در طی 2 دقیقه غیر فعال می شود ، در لنف با دماي 45 درجه سانتی گراد در طی 240 دقیقه ویا با دماي 60 درجه سانتی گراد در طی 2 دقیقه غیر فعال می شود. این جرم بیماري زا نسبت به PH اسیدي و قلیائی حساس بوده و توسط اتر ، کلرید جیوه 01/0 درصد ، هیدرواکسید کلسیم ، فنل 1 درصد(در طی 3 دقیقه) و محلول فرم آلدئید 5/0 درصد(در طی 30 ثانیه) نابود می گردد . این زیست گونه گاوي به خوبی در بافت هاي یخ زده پایدار است ولی تحت شرایط معمول محیطی در گوشت و محصولات گوشتی بیش از چند روز دوام نمی آورد