مسئله بهداشت یکی از موضوعات بسیار مهم در واحدهای پرورش دام بویژه پرورش گوسفند و بز است که اگر مورد توجه قرار نگیرد خسارت سنگین و گاهی جبرا نناپذیری به دامدار وارد م یشود. برای جلوگیری و یا کاهش زیان ناشی از این بخش، دو راه پی شگیری و درمان وجود دارد که روش پی شگیری به دلیل آسا نتر بودن، داشتن هزینه ک متر و نیز اثرات مفیدتر، بهتر از درمان است. خسارت ناشی از انگ لهای خارجی بدن دام بویژه کن هها ازجمله مواردی است که در گوسفند سبب زیا نهای اقتصادی و بهداشتی م یشود. آسی برساندن به پوست و پشم، لاغری دام، کاهش تولید گوشت، شیر و نیز انتقال بیماری به دام ازجمله خسار تهای چشمگیری است که توسط انگ لها به دام وارد م یشود. یکی از مه مترین رو شهای کاربردی برای جلوگیری از این خسارات، استفاده از حمام بهداشتی یا
حمام ضدکنه گوسفند است. در این نشریه اهمیت حمام کنه گوسفند، روش و زمان صحیح استفاده از آن توضیح داده شده است

انگل خارجی و خونخوار پرندگان است و به جرب سرخ mite Red نیز معروف است. میزبان: ماکیان، کبوتر، قناری و پرندگان قفس. سگ ها و گربه و همچنین انسان نیز در تماس با پرندگان به انگل مبتال می شوند. جایگاه: جرب ها شب ها روی بدن میزبان خونخواری کرده و روزها در شکاف و درزهای مرغداری پنهان میشوند. سیر تکاملی جرب های ماده پس از خونخواری در مخفیگاه تخم گذاری میکنند. دو تا سه روز بعد نوزادان سه پا از تخم خارج شده و بدون 32 خونخواری به نوچه تبدیل می شوند. دو روز بعد نوچه ها پوست اندازی کرده و به جرب بالغ تبدیل می شود. در شرایط مساعد کل چرخه زندگی یک هفته طول می کشد. جرب ماده گرسنه قادر است تا 9 ماه زنده بماند و سالن های آلوده حتی پس از تخلیه تا مدت ها آلوده باقی می مانند. آسیب شناسی انگل سبب کم خونی در پرندگان مبتال می شود. پرندگان مبتال مضطرب شده و تخمگذاری کاهش پیدا میکند. جوجه های تازه از تخم خارج شده در اثر آلودگی به سرعت می میرند. پوستههای ناشی از پوست اندازی انگل سبب آلرژی و آسم در کارگران مرغداری می شود. تشخیص 1-گذاشتن تکه های کارتن در النه های طیور و جستجو انگل در بین الیه های آن 2 -جستجوی انگل بر روی تخم مرغ ها و نیز در بین و زیر مدفوع سفت و سخت شده پرندگان 3-جستجوی انگل بروی بدن پرندگان با استفاده از چراغ قوه در محل تاریک و مشاهده حرکت انگل کنترل کار بسیار مشکلی است و معموال تنها راه حذف گله مبتال، شستشو و سمپاشی سالن می باشد.

اگرچه ممکن است نظرات در مورد ارزش درمان ورم پستان در حین دوره شیردهی گاوها متفاوت باشد، ولی کمتر کسی ممکن است در عقالنیت و درستی انجام درمان گاوهای خشک شکی داشته باشد. درمان گاوهای خشک شامل دو قسمت است: 1 -تجویز یک آنتیبیوتیک با اثر طوالنی مدت)antibiotic acting-long )به داخل هر یک از کارتیهها در زمان خشک کردن گاوها، به منظور رفع عفونتهای موجود و جلوگیری از عفونتهای جدید. 2 -وارد کردن یک پلمپ مومی )sealant wax internal )به داخل کانال و قاعده سرپستانک به منظور جلوگیری از عفونتهای جدید.

الف) ماساژ دادن و ترکاندن کيست: جهت انجام اين کـار بوسـيله سـوزن مخـصوص (کـه از طريـق واژن وارد مـيشـود) کيـست بـه وجـود آمـده را ميترکانند. از جمله عوارض اين روش ميتـوان بـه کـاهش باروری- خونريزی و ايجاد چسبندگی اشاره نمود.

ب) هورمون تراپی: در ابتـدا از تجـويز دوز بـالای(dose High (هورمـون PGF2 استفاده ميشود. اگر بهبودی رخ داده باشد عمل تلقيح صورت مـيگيـرد ولی اگر بهبودی حاصل نشده باشد يکبـار ديگـر از PGF2 استفاده ميشود.

مروری بر درمان درمان ورم پستان را میتوان در دو مرحله مختلف در سیکل شیردهی گاوها انجام داد: 1 -درمان گاوهای شیرده یا دوشا )therapy cow Lactating :)درمان زمانی انجام میشود که گاوها شیر میدهند. 2 -درمان گاوها در زمان خشکی )therapy cow Dry :)درمان زمانی انجام میشود که گاو را خشک میکنیم. هدف از انجام این کار دو چیز است: الف – رفع عفونتهایی که در روزهای شیردهی در پستان تجمع یافتهاند تا از انتقال این عفونتها به دوره بعدی شیردهی جلوگیری شود. ب- کاهش تعداد عفونتهای جدیدی که گاوها در زمان خشکی میگیرند. درمان ورم پستان میتواند به دو روش مختلف انجام شود: 1 -درمان داخل پستانی )treatment Intramammary )که پماد پستانی از طریق کانال سرپستانک وارد پستان میشود. 2 -درمان پارنترال)treatment Parenteral )که با تزریق انجام میشود. دالیل درمان بدون توجه به عامل ایجاد کننده ورم پستان، دالیل مختلفی وجود دارد که چرا بعضی از پروتوکلهای درمانی )ضرورتا نبایستی تجویز آنتیبیوتیک باشد( به سرعت و بالفاصله بعد از شروع عالئم بالینی باید شروع شود. این دالیل عبارتند از: 1 -جلوگیری از انتشار عفونت به دیگر گاوها. 2 -حفظ تولید گاو که بتوانیم شیر این گاو را بفروشیم. 3 -جلوگیری از بدتر شدن وضعیت بیماری ورم پستان. 4 -کاهش احتمال موارد برگشت بیماری. 5 -جلوگیری از طوالنی شدن طول دوره درمان و جلوگیری از آسیبهای غیر قابل برگشت به پستان که میتواند اثرات زیانباری را به میزان تولید شیر و کیفیت شیر وارد کند )با جلوگيري از افزایش شمارش سلولی و بار میکروبی شیر(. 6 -بهبود سالمت عمومی گاوها و افزایش راحتی آنها. 247 12 بخش درمان حین دوران شیردهی اولین نفری که در گاوداری متوجه ورم پستان میشود و یا آنرا تشخیص میدهد کارگر شیردوش است و معموال شیردوش است که بسیاری از تصمیمها را در رابطه با درمان میگیرد. لذا این بخش با در نظر داشتن ذهنیات کارگر شیردوش و با همه تمرکز و تفکر در مورد او نوشته شده است. پیش دوشش و تمام روشهایی که به تشخیص سریع ورم پستانهای بالینی کمک میکند، در فصل ششم توضیح داده شده است که بایستی مطالب مرتبط همراه با این بخش مجددا مورد مطالعه قرار گیرد. جداسازی گاو مبتال به ورم پستان کار ایده آل این است که در اولین فرصت بعد از تشخیص ورم پستان، گاو مبتال از بقیه گله جدا گردد تا از گسترش و انتشار عفونت جلوگیری شود. در گلههای بزرگ این کار ممکن است مستلزم یک جابجایی و یا کار فیزیکی یعنی انتقال دادن گاو مبتال به گروه مبتالیان به ورم پستان و یا به بیمارستان باشد تا اینکه شیر این گاوها در آخر دوشیده شود و درمان الزم نیز انجام گیرد. در گلههای کوچکتر گاو مبتال بایستی به دقت مشخص گردد، مثال با استفاده از برچسب پا و یا برچسب دم و یا اسپری زدن روی پستان گاو، شیر این گاوها با خرچنگی و یا دستگاه جداگانه دوشیده شود و به ظرف جداگانهای )bucket dump )و یا با مسیر جداگانه منتقل گردد

درمان

تزريق V.I محلول 10 %سولفات منيزيم بـه ميـزان بمدت يکروز دام را کفايت میکند (چون منيزيم اسـتخواهنا هم کاهش پيدا کرده است). بايد علاوه بر تزريق سـولفات منيزيم از اکسيد منيـزيم يـا کربنـات منيـزيم بـصورت خوراکی هم استفاده نمود که اين ميران عبارت است از : (روزانه(1 gr هفتگی 5 - - 5 تا 10 هفتگی 2gr) روزانه) - 10 تا 60 هفتگی 3gr) روزانه) اگر از کربنات منيزيم استفاده میکنيم اين ارقـام را بايد دو برابر کنيم. * برای تخفيف علائم تشنج میتوان از کلرال هيدرات و ديازپام استفاده کرد.

پيشگيری: بايد در جيره گوسـاله هـا از اکـسيد يـا کربنـات کلسيم و همچنين از يونجه بعنوان بخشی از جيـره اسـتفاده نمود.

زخمها همواره مگس ها را جذب مي كنند و محيط مناسبي را براي لاروها فراهم مي كنند. فعاليت باكتريائي در ناحيــه زخم در مهياساختن شرايط مطلوب براي جايگزيني لاروها موثر است. پوسته هاي زخم چســبناك و مرطـوب بـوده و محل مناسبي براي باكتريها هستند. اين عوامل در نهايت امرفساد ناحيه بوي خاصي توليد مي كنند كه مگس هــا را بـه ناحيه جذب مي كند و از طرف ديگر احتمالاً واكنش اكسوداتيو زخم براي لاروهاي جوان منبع تغذيه مي شود تا اينكه آنها در پوست بتوانند نفوذ كنند. لاروها آنزيمهاي پروتئوليتيكي ترشح مي كنند كه بافتهاي ميزبان را هضم كرده و آبكي مي كند و سپس از اين مواد هضم شده تغذيه مي كنند. وقتي به اين مرحله مي رســيم لاروهـاي ثانويـه نـيز در زخـم گسترش مي يابند. بالاخره زخمهاي بزرگي توليد مي شوند و لاروها ممكن است تونلهاي عميقي را در بافتها و درزيـر پوست ايجادكنند. در بيمار مورد بحث زخمي كه در ناحيه بالاي چشم ايجاد شده بود براثربي توجهي صاحب دام مياز زده بود. بادرمانهاي دارويي و شستشــوي موضـع عمـل توسـط دامپزشـك ميازهـا برطـرف نشـده بودنـد. در عكـس راديوگرافي كه از ناحيه صورت سگ تهيه شد، نفوذ توده ميازها تاناحيه پشت كاسه چشــم مشـهود بـود وكـره چشـم سفيدشده و بينائي خود را از دست داده بود. بطوريكه عكس العملي به تحريك نشان نمي داد. بنابراين بعداز بيهوشــي كامل ، ناحيه زخم شكافته شده و تودة ميازهاي پشت كاسه چشم به صورت يك پارچه برداشــته شـد. بـا آزاد كـردن پوست ناحيه پيشاني ، دولبه زخم طوري بخيه شدكه پلك بتواند به راحتي روي كره چشم را بپوشاند. ناحيه ســربانداژ شده و داروهاي آيورمكتين، كوتريموكسا زول وضدالتهاب غيراستروئيدي تجويز گرديد. بعــداز دوهفتـه ناحيـه زخـم ترميم شده بود و بينائي چشم مبتلا همانند چشم ديگر بهبود يافته بود. درمان زخمهاي بازبه ويژه در فصل تابستان بايد مــورد توجــه خــاص قــرارگــــيرد. از طـــرف ديگـــر در صـــورت بـــروز ميـــازيس در زخـــم توصيـــه مي شود كه آزمايشات راديوگرافي و سونوگرافي دقيق جهت تعيين ميزان ضايعه و اقدامــات درمـاني بعـدي صـورت گيرد.

در درمان متريت بايد توجه داشت کـه در داخـل رحـم تجمعی از توکسينها را داريم در نتيجـه نبايـستی هـيچ آسيبی به ديواره رحم وارد شود. اسـتراتژی درمـان بـه صورت زير ميباشد:

١ .خروج ترشحات توکسين: اين ترشحات در ابتدا ميبايست رقيـق شـوند و سـپس اقدام به خارج نمودن آا کرد. بهترين مايع رقيق کننـده استفاده ازمحلول سالين نرمال گرم(بـه انـدازه دمـای بدن) به همراه يک ماده آنتی سپتيک ميباشد.

٢ .آنتی بيوتيک تراپی: معمولاд ازآنتی بيوتيکهای وسيع الطيف مانند ترکيـب پنی سيلين- استرپتومايسين و يا اکـسی تتراسـيکلين يـا سولفاناميدها به صورت تزريقی استفاده ميکنند. دردرمان متريت عفونی هيچگـاه از آنتـی بيوتيکهـای داخل رحمی استفاده نمی شود زيرا بی فايده ميباشند.

٣ .درماهنای حمايتی: درماای حمايتی شامل حمايت کبدی بوسيله تجـويز سـرم قندی و يا مواد قنـدی - تجـويز ويتامينـها و کلـسيم، فسفر و منيزيم ميباشد. همچنين جهت رفع حالت آتونيـسيته رحـم و شـل نمـودن سرويکس ،می توان از تجويز استراديول به صـورت تزريقـی استفاده نمود. دوز معمول آن۶- ۴ ميلی گرم به ازای هر کيلو وزن بدن ميباشد که در دوزهايی با فاصله زمـانی (به مدت ٢-١ روز) استفاده ميشود.

هر بیمار مار گزیده که طی دو ساعت اول گزش دچار تورم و تغییر رنگ موضع به شعاع 15-10 سانتیمتر در محل گزش شد ، یا دچار درد و حساسیت در غدد لنفاوي ناحیه مربوطه بشود ، یا علائم سیستمیک مسمومیت را نشان دهد باید در واحد مراقبتهاي ویژه (ICU (بستري شود . معمولاً از طریق راهوریدي (v.i (.تزریق محلول کریستالوئید یا قندي 5%برقرار می شود . علائم حیاتی باید دقیقاً کنترل شود . برون ده ادراري باید در حد قابل قبولی حفظ شود . مسکنها (Analgesic (در موارد مقتضی براي تسکین درد تجویزمی شوند . از مصرف آسپرین خودداري شودو گاهی در صورت نیاز ،دیازپام (Diazepam ( خوراکی به عنوان آرام بخش توصیه می شود . سرم ضد مار گزیدگی یا آنتی ونوم (antivenom (به مقدار کافی باعث برطرف شدن تظاهرات خطرناك سیستمیک سم مار می شودولی روي علائم موضعی چندان اثرندارد . لذا طبیعی شدن علائم حیاتی و بر طرف شدن اختلالات انعقادي بدون توجه به تورم موضعی نشانگرتاثیرو کفایت مقدار سرم است . موثرترین سرم ضد مار گزیدگی سرمی است که این سرمها در اختصاصاً بر ضد همان مار تهیه شده باشد . ولی معمولاً دسترس عموم نمی باشند اصولاً استفاده از سرم ضد مار گزیدگی براي نمی توان در تمام موارد دستور واحدي ً خنثی کردن سم است و دقیقا براي شروع درمان توصیه کرد . بطور کلی موارد استعمال سرم ضد مار گزیدگی (1 (در گزش افعیها شامل کاهش ناپایداري قابل توجه فشار خون ، ادم انژیونوروتیک (edema Angionourotic ،(اسهال واختلالات انعقادي باخونریزيهاي خارجی است (2 (در گزش کبراها یا مسمومیتهاي عصبی شامل علائم درگیري اعصاب جمجمه از قبیل افتادگی پلکها ، اختلال بلع ، اختلال تنفس و بینایی است (3 (در مسمومیت با سم مارهاي دریایی شامل سوزش و دردناك بودن عضلات هنگام لمس و میوگلوبینوري است . از آنجاییکه سرم مار گزیدگی منشاء حیوانی (غالباً سرم اسب) دارد لذا مصرف آن ممکن است موجب انافیلاکسی و سایر واکنشهاي حساسیتی شود . در اغلب کشورها آزمایش مقدماتی حساسیت پوستی براي سرم انجام می شود . گرچه تست منفی موید قطعی عدم حساسیت نیست و تست مثبت هم حتماً از پیدایش انافیلاکسی خبر نمی دهد . افرادي که داراي سابقه بیماریهاي حساسیتی نظیر آسم ، تب یونجه ، اگزما و حساسیتهاي غذایی و دارویی می باشند یا افرادي که داراي سابقه واکنش به سرم اسبی هستند ، بیشتراز سایرین مستعد بروز واکنشهاي شدید تزریق سرم ضد مار گزیدگی می باشند . در این موارد برخی معتقدند که بري پیشگیري از بروز واکنشهاو یا کاهش شدت آن قبل از تزریق سرم مار گزیدگی ، آدرنالین ، آنتی هیستامین و کورتیکواستروئید تجویز گردد . سرم ضد مار گزیدگی بهتر است به صورت داخل وریدي و رقیق شده به نسبت 5/1 یا 10/1 طی 15 تا 30 دقیقه تزریق شود . تجویز سریع سرم توصیه نمی شودوتجوز دز اولیه سرم بستگی به نوع و خلوص سرم مصرفی و فاکتورهاي متفاوتی از قبیل سن ، وضعیت فیزیکی و حال عمومی بیمار داردو باید زیر نظر پزشک انجام شود . در حالات خفیف بیماري ، تزریق یک یا دو واحد در حالات سخت بیماري 2 تا 6 واحد و حتی بیشتر از سرم پلی والان ضد مار گزیدگی ساخت ایران تجویزمی شود . در اغلب موارد مار گزیدگی در ایران ،تزریق سرم پلی والان از سرم ً توصیه می شود مگر در موارد کبرا یا کفچه مار ترجیحا اختصاصی یا منووالان استفاده شود (سرم پلی والان ایران نیزموثر است ) توجه به نمودار شماره 1 براي بررسی کلی درمان مار گزیدگی مفید خواهد بود . بعضی هر یک شیشه یا آمپول را یک واحد دانستهوبرخی هر صد (50LD (خنثی شدن سم را یک واحد وبرخی خنثی شدن 1/0 میلی گرم سم را یک واحد می دانند . همچنین عده اي معتقدند که هرواحد سرم ضد مار گزیدگی مقدار سرمی است که اگر درون رگ تعداد معینی موش آزمایشگاهی (به وزن 18 تا 20 گرم) تزریق شودوبلافاصله پس از 5 تا 10 MLD) حداقل مقدار کشنده) از سم مورد نظر تزریق گردد و قدرت نگهداشتن 50 %از این موشها را داشته باشد . این واحدسرمی را باعلامت (Antivenom Au) Unit نشان می دهند . همانطور که اشاره شد در موارد سخت گاهی بیش از 6 آمپول مثلاً ده واحد و حتی بیشترو گاهی تا 45 واحد یعنی 450 میلی لیتر سرم براي یک بیمار مصرف شده که این مقدار خطرناك است ونباید تجویز شود هنگام تزریق سرم ضد مار گزیدگی می بایستی سرنگ محتوي آدرنالین 1000/1 جهت مقابله با انافیلاکسی آماده و در دسترس باشد . به دنبال تزریق سرم ضد مار گزیدگی احتمال بروز بیماري سرم Serum Sichness (وجود دارد . بسیاري از سرمهاي ضد مار گزیدگی خاصیت پیروژنی یا تب زدایی دارند . اگر سرم ضد مار گزیدگی در دسترس نباشد باید به درمانهاي علامتی متوسل شد . شوك معمولاً با اقدامات رایج مثل استفاده از مایعات والکترولیتها و تجویزمناسب داروهاي واز و پرسور (Vasopressor (درمان می شود . تزریق پلاسماي منجمد تازه یا (FFP) Plasma Frozen Fresh، فاکتورهاي انعقادي وپلاکت ممکن است در اختلالت انعقادي موثر باشد . تاثیرمثبت هپارین (Heparinر بااتعلا مه اتت . گاهی در مار گشن مگیای هستعارتانی دس(یها موک ه اتتع(ازای دنان(شااش مونی عارتانی داثوی دس(یایع مرت دن مه می شطد . 6سخگیشمیعاشی ازتوطم ع توگطدم( ه موک ه اتتایت 4حیااگ تطنشت تم پ م مار گشن مگی ا ت0 تف شطد و گاهیع(ازای ای مامات عوانحیگیشمی وگ تاد5طتحطمی اتتلTracheostomyر. ادرو6طع(طمه( مرودس تان م ناگیشنسطن Edrophonium ل (Tensillon hydrochlorise مطیحاً دراسطك هکلی هصنعیعاشی ازت ق دل تا اب ت دارد . ابصی مبحج مایگشرن ز هوشمانت تم مار گشن مگی و دطردگ(کطاتح توث( مها لCorticosteroidsر همحی م ونی مبوطخً ان ه روشگطح(یعوی شطد . در مار گشن مگی 6ات(طگطمی Fasciotomy گطح(یعوی گ تدد . ونیایع مرت در مطارد پ توري از آن اتحشاده می عوانی م . ا توز هشطعت در مار گشن مگی مبوطخً شانسع(مت مگ ت در مطاردي دیای هیطان دو ضهاي اون(ی مگق گشش راا تن مه نا شکاف می دهی موای عگطيااه 1 آنطدگی مط پس می شطع م . در هشطعتهاي عاحسی دی گاهی گ تم میشی همحی م ف / از دلات واعحیا(طگ تام ، آعحیا(طگ( ض اعح 4اای گب(( ه می شطد . مگ ت در عاخت عاد و ش من م دی ممحج(واً آعحیا(طگ( ض میات هگ تطنش می گ تدد . در مطرد ا6 تادي دی یلنً مانی دطای هس(ی دشاز ش مه اع م ن ضگشرن ز نادآور ناگشرن ز ن ض دز وادم ه دشاز دا6ی اتت ونی اگ ت مانی دطایعلا مهااشی م وا عحوال آنطدگی دشاز وجطد داشحی ااش م ،گشرن ز ن ض دز وادم ه دشاز هو تاهاات تم پ م دشازگطح(ی میشطد 

درمان زخم هاي وسيع اندام هاي حركتي با استفاده از پيوند هاي آزاد پوستي، بدليل متحـرك بـودن ناحيـه اغلـب بـا دشواري همراه است. در اين گزارش، درمان يك مورد زخم شديد سطح خارجي ران در يك قلاده سگ با اســتفاده از آويختة پايه دار با منشاء دم ارائه مي گردد. يك قلاده سگ از نژاد مخلوط به دليل زخم شديد در ناحية جانبي ران راست در اثر يك جسم نوك تيز بــه كلينيـك دانشكدة دامپزشكي دانشگاه كرمان ارجاع گرديد. پوست ناحيه به اندازة تقريبي ٥/٨ ×٥/٧ سانتي متر بطور كامل كنده شده و زخم عفوني بود. درمان زخم بصورت زخم باز به مدت ١٠ روز انجام گرفت تا بافت گرانولة مناسبي در بســتر زخم پديدار شد. در وهلة نخست، از ناحية گردن حيوان پيوند آزاد تهيه و با روش شبكه اي كردن پيوند بر سطح زخم متصل گرديد. در روز پنجم پس از پيوند عدم پذيرش پيوند بصورت نكروزه و خشك شدن آن و تجمع مـواد چركـي مخاطي در بستر زخم مشاهده شد. بقاياي پيوند از روي زخم برداشته شده و زخم به مدت ٣ روز متوالي مجدداً تحت درمان قرار گرفت. در اين مرحله با موافقت صاحب حيوان تصميم به استفاده از آويختــة پايـه دار بـا منشـاء دم بـراي درمان زخم گرفته شد. در مرحلة اول تحت بيهوشي عمومي استنشاقي برشي نيم دايره در سطح شــكمي پوسـت دم به فاصلة ٢ سانتي متري قاعدة دم داده شد. سپس برشي طولي عمود بر برش اول در سطح شــكمي دم تـا نزديـك بـه انتهاي دم ايجاد گرديد. برشي حلقوي مشابه با برش اول در انتهاي برش طولي داده شده و پوست دم بــه آرامـي از دم جدا گرديد. پس از ليگاتور زدن عروق خون رسان دم، قسمت استخواني عضلاني دم از ناحية بـرش حلقـوي ابتدايـي قطع گرديد. پس از آزاد كردن لبه هاي زخم، آويختة پايه دار پوستي بدست آمده بــر سـطح زخـم قـرار گرفـت و بـا استفاده از نخ نايلون ٠/٢ و الگوي سادة تكي به دور تا دور زخم بخيه شد. مرحلـة دوم عمـل پـس از ١٥ روز انجـام شد. در اين فاصله، لبة قدامي آويختة پوستي از لبة قدامي زخم جدا شده بود اما ساير قسمت هــاي آويختـه بـه زخـم كاملاً جوش خورده بود. تحت بيهوشي عمومي قسمت خلفي آويختة پايه دار از دم جدا گرديده و به لبة خلفـي زخـم دوخته شد. انتهاي ساقة دم نيز طبق روش هاي معمول بخيه گرديد. براي پوشـاندن قسـمت هـايي از زخـم كـه فـاقد پوست باقي مانده بود از آويخته هاي پيشرونده استفاده شد.. التيام زخم بدون مشكل انجام گرديد رويش مو بر روي آويختة پوستي مانند موي دم بوده و بدليل بلندي و جـهت آن با قسمت هاي مجاور قابل تشخيص بود. براي رفع اين نقيصه به صــاحب حيـوان پيشـنهاد گرديـد كـه موهـاي روي آويختة پوستي متناوباً كوتاه گردد. بدليل مشكلات ناشي از كاربرد پيوند هاي آزاد در اين ناحيه، در موارديكه قطــع دم از نظر خصوصيات نژادي و زيبايي ظاهري حيوان مشكلي ايجاد نمي نمايد، با موافقت صــاحب حيـوان مـي تـوان از آويخته پايه دار دم در درمان زخم هاي شديد ران استفاده نمود.

انسداد كامل يا ناقص ميزراه در نشخواركنندگان نر به فراواني مشاهده مي گردد در محل اين انسداد در گوساله هاي نر معمولاً در پشت خم شيكموئيد و در بزغاله هاي نر در محل process Urethral مي باشد. انسداد باعث اتساع مــيزراه در ناحيه پرنيه گوساله و اتساع ميزراه در بخش جسم غاري ميزراه ( spongiosum Covernous (بزغاله مي شود. در تاريخ ٥/٤/٨١ يك راس بزغاله ٣٠ روزه با مشكل دفع ادرار از بدو تولــد و علائـم تـورم گلابـي شـگل در ناحبـه شكمي قضيب به حجم تقريبي ٧٠ ميلي ليتر با ديواره اي نــازك و خـروج قطـره قطـره ادرار process Urethral بـه دانشكده دامپزشكي دانشگاه شهيد چمران اهواز ارجاع داده شد . در معاينه باليني با فشـار دادن ناحيـه متـورم, ادرار از طريق ميزراه به سختي به بيرون دفع مي شد. پس از مقيد نمودن حيوان به طريق شيميمايي در معاينه چسبندگي كــامل process Urethral به سطح شكمي قضيب مشاهده گرديد. جهت تصحيح جراحي پس از انجام بي حسي موضعي و برش روي سطح شكمي ناحيه, تورم , ميزراه متسع شده بــاز گرديده و چسبندگي جدا شد. سپس يك عدد سوند ادراري از طريق opening urethral به طرف مثانه هدايت شده و موضع برش و انتهاي سوند با استفاده از بخيه مسدود و تثبيت گرديد. تجويز اكسي تتراسايكلين و شستشــوي روزانـه سوند, با نرمال سالين استريل به مدت ٥ روز صورت گرفته و بخيه ها و سوند ادراري به ترتيـب پـس از ده روز و دو هفته از موضع خارج شد. پس از پايان دوره درمان وضعيت عمومي حيوان و نيز دفع ادرار آن كاملاً طبيعي بود. انسداد ميزراه به دلايل متعدد و بصورت ناقص يا كامل در ناحيه process Urethral درست پس از تولد و يا در هفتـه هاي نخستين در بزغاله هاي نر گزارش گرديده, مورد اخير با توجـه بـه تاريخچـه اخـذ شـده, احتمـالاً يـك عارضـه مادرزادي باشد كه باعث انسداد ناقص ميزراه و اتساع آن شده است.

درماسنتور این کنه منقش و سه میزبانه است و اغلب پستانداران بزرگ را آلوده می کند. این کنه ناقل بابزیا اکوئی است. در ایران، گونه های مختلف این کنه از آذربایجان، خراسان و حاشیه دریای خزر، شهرستانک )استان قزوین( و شهمیرزاد )استان سمنان( گزارش شدهاند.

احتمالاً منشا درماتيت انگشتی، باکتريها میباشند زيرا به نظر اين عارضه مسری است و اغلب با فورشه همراه مي باشد. درماتيت انگشتی به وسيله يک يا دو جراحت دايره- ای شکل (به اندازه 15 ـ 5 ميلیمتر )آه به صورت يك برجستگی با حاشيههای سفيد رنگ محسور شده و در مرکز باز مي باشدو با چهره گرانولو روی پوست تاج سم و بخلق مشخص میشود. اين جراحات در مقابل فشار حساسند و موجب لنگش غير واضح میشوند و هنگامی که به زير قسمت شاخی توصعه يابند ،وخيم میشوند. جهت درمان درماتيت انگشتی میتوان از پاشيدن مخلوطی از اکسیتتراسيکلين و ويوله دوژانسيان به مدت 3ـ4 روز پی در پی در محل جراحت و حمام دادن پاهای مبتلا در محلول فرمل 5 درصد، سه بار و به فواصل هر 48 ساعت ، استفاده نمود.

• عامل :
– قارچ ترایكوفایتون وروآوزوم و ی ا ترایكوفایتون منتاگروفایتس ، است.
• عوامل مستعد آننده :
– محيط بسته، تماس نزدیك فيزیكی، وسایل تيم ار مشترك، ورود دام های مبتلا به گله، جایگاه آلوده، رطوبت بالا و سن آم، از عوامل مستعد کننده هستند .
• علائم :
– نواحی مو ریختگی ب ه شكل دلمه های آلفت در روی پوست گردن، دست و ناحيه پرینه، همراه با شوره، بدون خارش، از علائم مهم محسوب می شوند

درماتوفيتوز عبارت است از عفونت بافتهای کراتينه پوست مانند سلولهای شاخی اپيدرم، مو، ناخن، سم و شـاخ کـه توسـط قارچهـای گونـه ميکروسـپورم و تريکوفيتـون بوجود ميآيد.

علائم بالينی: در شرايط معمولی، درماتوفيتها فقـط بـه بافتـهای مرده کاملا کراتينه حمله ميکنند، بنابراين تنها نـشانه بالينی که بوجود ميآيد مورختگی (آلوپسی) اسـت کـه در اثر شکسته شدن موهای ضعيف شده بوجود مييابد. اگر اين قارچها به عروق پوستی برسـند مـيتوانـد ايجاد آماس هم بکند. علاوه بر موريختگی، پوسته پوسته شدن و تشکيل کروت هم بر روی پوست ديده ميشـود. گـاهی نيـز خـارش وجـود دارد. ولي علائم التهابی در اين عارضه ديده نمیشود. محل ضايعه در گـاو غالبـا در اطـراف چـشم و صـورت ميباشد که گاهی شبه زگيل هستند.

تشخيص: تشخيص بر اساس نمونـه بـرداری از موهـای آلـوده و مشاهده ميکروسکوپی استوار است. ولی بهترين وسـيله جهـت تشخيص استفاده از کشت قارچی ميباشد.

درمان: در بسياری از موارد، درمـاتوفيتوز خـود بـه خـود محدود ميشود و طول دوره عفونت بين يـک تـا چهـار مـاه متغير است. همچنين می توان از داروهای مهارکننده رشد قـارچي و يا قارچ کـشها بـه صـورت موضـعی بـرای کـاهش گـسترش بيماری استفاده نمود. متداول ترين عوامل موضعی شامل کاپتان (قـارچ کـش گيـاهی) و اسـتفاده از سـولفور آهـک 5 درصـد و محلـول هيپوکلريـت حـل شـده در آب بـه نـسبت 1 بـه 10 و يـا استفاده از شامپوهای يددار ملايم ميباشد.

D اندیکاسیونها : داروهاي ضد اسپاسم گوارشی جزء دسته داروهاي آنتی کولینرژیک محسوب می شوند. کاربردهاي عمومی این داروها عبارتند از : اسپاسم هاي گوارشی ، بیش ترشحی GI ، پپتیک اولسر و IBS .

موارد منع مصرف و احتیاطات : 1 -در افرادي با سابقه حساسیت مفرط به آنتی کولینرژیک ها منع مصرف دارند. 2 -در مبتلایان به گلوکوم زاویه بسته، وضعیت هاي قلبی ناپایدار، میوکاردیال ایسکمی، خونریزي حاد، بیماریهاي انسدادي دستگاه گوارش، فلج روده اي، آتونی دستگاه گوارش، کولیت اولسراتیو شدید، توکسیک مگاکولون، بیماریهاي کبدي، بیماریهاي انسدادي مجاري ادراري (انسداد گردن، مثانه)، میاستنی گراویس، آسم (آتروپین منع مصرف دارد) و کودکان زیر 6 ماه (دي سیکلومین) منع مصرف دارند. 3 -به دلیل کاهش تعریق بدن، در محیط هاي گرم احتمال تب و هایپرترمی وجود دارد. 4 -در افراد حساس، احتمال بروز سایکوز آنتی کولینرژیک وجود دارد. گیجی، از دست دادن حافظه کوتاه مدت، سرخوشی، توهم، آتاکسی، ضعف، کاهش اضطراب، بی خوابی، آژیتاسیون ، نشانگان این سایکوز هستند. 5 -سالمندان و اطفال به عوارض جانبی این داروها حساس ترند.

تداخلات دارویی : 1 -مصرف همزمان این داروها با سایر داروهاي آنتی کولینرژیک، آنتی هیستامین ها، s’TCA و آمانتادین می تواند باعث تشدید عوارض آنتی کولینرژیکی شود. D

نکات : دارو - داروساز -آنتی کولینرژیک ها داراي کاربردهاي زیر هستند : - ضد اسپاسم - ضد پارکینسون - ایجاد میدریاز - ضد سرگیجه و تهوع و بیماري حرکت - کاهش تکرر ادرار - برونکودیلاتور (در COPD و آسم) 2 -داروهاي آنتی موسکارینی اثر موسکارینی استیل کولین در اعصاب پاراسمپاتیک Postganglionic را مهار می کنند (در سایت هاي CNS ، ماهیچه هاي صاف و غدد ترشحی). این داروها در دوزهاي بالا رسپتورهاي نیکوتینی در اتونومیک گانگلیا و محل اتصال عصب – عضله را نیز مهار می کنند. 3 -مصرف ضد اسپاسم ها به دلیل کاهش تون اسنفنگتر تحتانی مري و تاخیر تخلیه معده در GERD توصیه نمی شود. دارو - بیمار 1 -دارو بهتر است 5/0 تا 1 ساعت قبل غذا مصرف شود. 2 -تاري دید، گیجی، خواب آلودگی این دسته از داروها به بیمار توضیح داده شود و بیمار از انجام فعالیتهائی که به دقت نیاز دارند پرهیز کند. 3 -به دلیل عارضه یبوست، مصرف کافی مایعات و فیبر طی درمان توصیه می شود. 4 -در صورت بروز راش، گر گرفتگی، درد چشم و شدید شدن یبوست، احتباس ادراري و خشکی دهان به پزشک مراجعه شود.

طیور به بیماری های مختلفی از جمله بیماریهای باکتریایی مبتلا میگردند طبیعت خاص پرورش طیور که به تعداد زیاد و بصورت متراکم پرورش داده می شوند امکان بررسی و رسیدگی به وضعیت تک تک آنها را غیر ممکن می سازد بدین لحاظ هنگام شیوع بیماری در گله امکان درمان و کنترل آن به ویژه در صورت مسری بودن بیماری کم است و می تواند تمام گله را در زمان کوتاهی درمعرض خطر تا حد نابودی قرار دهد حتی در صورتی که بتوان بیماری را کنترل کرد علاوه بر مرگ و میر کاهش رشد و در نتیجه تولید ، هزینه زیادی نیز به منظور خرید دارو به مرغدار تحمیل می شود شاید ذکر این نکته خالی از فایده نباشد که تهیه دارو بخش عمده ای ازهزینه مرغداری را به خود اختصاص می دهد از این رو پیشگیری از بیماری بر درمان به ویژه در بیماریهای طیور تقدم دارد بدین منظور باید اصول صحیح پرورش طیور همچون انتخاب جوجه سالم ، تغذیه مناسب ، شرایط لانه و تراکم مناسب آن ، نگهداری جوجه های همسن ، معدوم کردن لاشه های طیور بیمار و پیشگیری از ورود آلودگیهای مختلف به مرغداری و
استفاده از مواد ضد عفونی مناسب در مواقع لازم رعایت شود را دیگر پیشگیری از وقوع بیشتر بیماری ها که باید همگام با مسایل فوق صورت گیرد واکسینه کردن طیور است که باید طبق برنامه زمان بندی شده در مورد هر بیماری انجام شود اما علی رغم رعایت موارد فوق به منظور کاهش علایم و عوارض بیماریها استفاده از داروها و آنتی بیوتیکها اجتناب ناپذیر می باشد در غیر اینصورت بیماری قادرست تاحد نابودی تمام گله پیشرفت نماید از این روست که استفاه از داروها و مواد شیمیایی مطرح می گردد .

1 )آنتی بیوتیک های polyene :شامل ترکیباتی از قبیل B Amphotricin و Nestatine می باشد که مهمترین ضد قارچ ها با ساختار polyene هستند و ترکیبات آنتی بیوتیک هستند و این ترکیبات منشاء طبیعی دارند. مکانیسم آن ها به این صورت است که این ترکیبات به ارگوسترول )ترکیب استروئیدی( غشای سلولی قارچ )مشابه کلسترول در پستانداران( متصل می شوند و تشکیل کانال ها و سوراخ هایی را در داخل غشا می دهند در نتیجه محتویات سلول به بیرون نفوذ می کند و قارچ از بین می رود که اصطالحا گفته می شود این ترکیبات Fungicide هستند و یعنی به طور کامل قارچ را متالشی می کنندB Amphotricin : ترکیبی است در این گروه که جذب گوارشی زیادی ندارد و بنابراین به صورت تزریق IV استفاده می شود و به طور مستقیم هم تزریق نمی شود و حتما همراه با دکستروز به صورت رقیق شده، تزریق وریدی آهسته می شود. به تمام بافت های بدن نفوذ می کند البته CNS و چشم نمی شود و یک مقدار متابولیزه می شود و مابقی آن از طریق ادرار دفع می شود. B Amphotricin ،در عفونت های قارچی سیستمیک در سگ، اسب و گربه و پرندگان به کار می بریم و باید حتما در دکستروز 5 درصد رقیق شود.

ه طور کلی درمان بیماری های ویروسی به سختی انجام می شود و علت های مختلفی دارد : ویروس ها اجرام بیماری زا با ساختمان ساده ای می باشند که این ساختمان ساده خود یک نکته مهم برای درمان می باشد، عوامل بیماری زایی مثل قارچ ها، باکتری ها و انگل ها چون ساختارهای پیچیده ای دارند، حالت های انتخابی می توان در آن ها پیدا کرد که با سلول های میزبان تفاوت داشته باشند و با اثر بر روی آن عامل خاص می توان آن عامل بیماری زایی را از بین برد ولی در مورد ویروس ها چون ساختمان ساده ای دارند و این ساختار ساده مرتبا در حال تغییر است نمی توان درمان سریع و قاطع برای آن ها پیدا کنیمویروس ها وارد سلول های میزبان می شوند یعنی در داخل سلول میزبان رشد و تکثیر پیدا می کنند؛ بنابراین دسترسی به آن ها مشکل می شود و در بعضی مواقع دارویی که به کار می بریم باعث از بین رفتن سلول میزبان می گردد. زمانی عالئم بیماری های ویروسی ظاهر می شود که رشد و تکثیر ویروس ها به اوج خود برسد اما در مورد بیماری های باکتریایی به این صورت نیست. بنابراین به دالیل فوق درمان بیماری های ویروسی کار ساده ای نیست و برای مقابله با عفونت های ویروسی باید با تقویت سیستم ایمنی اجازه دهیم که دوره ی بیماری طی شود و فقط بیمار را به صورت حمایتی درمان کنیم. مثال تب را پایین می آوریم، مایعات را افزایش می دهیم و . . . گاهی اوقات دیده می شود که تشخیص عفونت ویروسی است اما داروهای ضدباکتری تجویز می شود چون در عفونت های ویروسی سیستم ایمنی ضعیف می شود و بدن ضعیف است و در کنار بیماری ویروسی عفونت باکتریایی اتفاق می افتد و معموال اقدام برای درمان بر روی عفونت باکتریایی صورت می گیرد. دو داروی ویروسی که در دام استفاده می شوند : 1 )داروی آمانتادین 2 )داروی آسیکلوویر داروی آمانتادین از داروهایی است که به عنوان پیشگیری استفاده می شود و نقش درمانی به آن شکل ندارد و ترکیبی است که از نفوذ ویروس به داخل سلول جلوگیری می کند و آن هم صرفا بر روی ویروس آنفوالنزای تیپA تاثیر دارد و از ورود آن به داخل سلول میزبان جلوگیری می کند و اگر ویروس وارد سلول شود و تکثیر کند و عالئم بیماری ظاهر شوند داروی ما تاثیری ندارد پس بیشتر نقش پیشگیری کننده دارد. در شرایطی که یک عفونت ویروسی اپیدمی می شود، می توان برای افرادی که در معرض ابتال هستند آمانتادین استفاده می کنیم و یا حتی در طیور استفاده می شود و زمانی که آنفوالنزا شایع می شود آمانتادین تجویز می کنند تا از بروز عفونت در آن گله جلوگیری شود اما همیشه به صورت 155 درصد موثر نیست چون ممکن است که عامل بیماری تیپ A نباشد.داروی آسیکلوویر: دارویی است که به صورت اختصاصی برای پیشگیری و درمان عفونت های ناشی از هرپس )عامل ایجاد تب خال( استفاده می شود و ویروسی است که عامل ایجاد تب خال، آبله مرغان و رونا می باشد که این نوع ویروس را با داروی آسیکلوویر تا حدودی درمان می شود. محل سکنی ویروس تبخال سیستم اعصاب است یعنی در رشته های عصبی جایگزین می شود و اغلب ما هم دارای این ویروس هستیم و در فصل هایی مثل سرما شایع می شود و تحریک عصبی شدید باعث فعال شدن ویروس می شود و ایجاد ضایعه ای بر روی پوست می کند و همین ویروس می تواند عامل آبله مرغان باشد و افرادی که در سنین نوجوانی آبله مرغان می گیرند در سنین باال وقتی در معرض این ویروس قرار بگیرند تبدیل به زونا می شود که در واقع یک جور تحریک رشته های عصبی است که ممکن است نمود آن به صورت دانه های روی پوست باشد و بستگی به رشته های عصبی درگیر شده دارد که در کجا هستند و خوش بینانه ترین حالت آن رشته های عصبی است که پشت بدن را درگیر می کند و نواحی کتف و شانه و پهلو و موارد خیلی نامطلوب این بیماری را در نواحی حلق، ریه ها، دستگاه گوارش و چشم می باشد و بیماری فوق العاده طوالنی و به شدت دردناک است و آن هم به دلیل این است که رشته های عصبی به طور مستقیم به وسیله ویروس تحریک می شوند و درد آن با مسکن های معمولی ساکت نمی شود و باید دوره ی آن طی شود اما در بسیاری از مواقع که شدت بیماری زیاد باشد و یا در مواقع اولیه تشخیص باشد آسیکلوویر می تواند تا حدودی بهبود بیماری را جلو بیاندازد ولی بازهم صد در صد نیست اما برای تبخال هایی که در نواحی مخاطی مختلف بدن اتفاق می افتد و یا در چشم آلودگی های ویروسی ایجاد شود می توان از این دارو استفاده کرد. یک نوع بیماری ویروسی هم در گربه سانان داریم که با همین عامل ایجاد می شود و درمان آن هم با داروی آسیکلوویر می باشد که می تواند در این حیوانات گاهی اوقات به کار رود و موثر باشد البته از عوارض آن اختالالت خونی می شود که ایجاد می شود. منهای عوارض گوارشی، کبدی، کلیوی که به طور کامل بروز می شود ولی عوارض خونی آن می تواند از همه واضح تر باشد و یا تزریقات مکرر آن می تواند باعث نکروز محل تزریق شود. اما در گربه سانان یا پرندگان می توان از آسیکلوویر برای عفونت های چشمی یا عفونت های تنفسی ناشی از هرپس استفاده کنیم و موثر باشد. 

این داروها، داروهایی هستند که شبیه استیل کولین عمل می کنند با این تفاوت که اثر آن ها بسیار آهسته و بسیار قوی می باشد. یعنی به گیرنده های نیکوتینی در گانگلیون های عصبی متصل می شوند ولی مثل استیل کولین اثرشان کوتاه مدت نیست و یک دپالریزاسیون ممتد در سلول ایجاد می کنند در نتیجه این انقباض انگل فلج می شود. پیرانتل از این دسته یک داروی وسیع الطیف است که به دو صورت نمک تارترات و پاموات استفاده می شود. حاللیت پیرانتل تارترات در آب زیاد است و جذب گوارشی بهتری دارد. در نشخوارکنندگان و در گوسفند از این دارو استفاده می شود و برای درمان و هم جهت پیشگیری کاربرد دارد. در فرم پاموات حاللیت در آب کمتر است و جذب گوارشی کمتری دارد پس طبعا در خود دستگاه گوارش می ماند بنابراین بیشتر اثر آن در قسمت های انتهایی روده ایجاد می شود. بر علیه انگل های گوارشی در سگ وگربه بیشتر فرم پاموات استفاده می شود و در نشخوارکنندگان بیشتر نمک تارترات استفاده می شود. در اسب هر دو شکل استفاده می شود، حتی یک داروی ترکیبی وجود دارد که ترکیبی از پیرانتل پاموات، فبانتل و پرازی کوانتل وجود دارد که این داروی ترکیبی را به نام plus Prontel نامگذاری کرده اند و چون معموال در این داروی ترکیبی دوز دارو کاهش پیدا می کند، عوارض کمتر می شود و ترکیبات معموال با هم یک حالت افزایش اثر دارند و طیف اثر و محدوده اثر آن ها بیشتر می شود. پیرانتل را بهتر است در حیواناتی که بیماری دارند و ضعیف هستند یا زمانی که سایر داروهای کلینرژیک را استفاده می کنیم به کار نبریم. مورانتل دارویی است که تقریبا قدرت اثر آن از پیرانتل بیشتر است و فعالیت قوی تری دارد و فرم آهسته رهشی از مورانتل تهیه شده که حدود 95 روز اثر بخشی دارد و معموال این دارو را در اوایل فصل چرا تجویز می کنند که حدود سه ماه می تواند یک حالت مسونیت نسبی ایجاد کند. یکی از مزایای مورانتل نسبت به پیرانتل این است که بقایای بافتی آن کم می باشد و کمتر در بافت می ماند بنابراین می شود آن را در دوره ی شیرواری استفاده کرد. مورانتل یک فرم موضعی هم دارد و به صورت پماد چشمی Telazia می تواند استفاده شود