ايزوواک کلون واکسن زنده تخفيف حدت يافته ليوفيليزه عليه بيماري نيوکاسل است. واکسن کلون شرکت ايزو شامل ويروس هاي ايمني زاي فاقد خواص بيماري زايي مي باشد که با انجام پروسه هاي خالص سازي و انتخاب سويه هاي لاسوتا (کلونينگ) در کشت بافت تهيه مي شود، اين سويه هاي جديد که کلون نام دارد بويژه براي محافظت جوجه هاي يک روزه موثر مي باشد. حتي در زماني که ايمني غيرفعال مادري ناشي از آنتي بادي هاي مادر در سطح بالايي باشند. اين واکسن براي جوجه هاي يک روزه کاملا ايمن و بي خطر است. 106 ويروس زنده تخفيف حدت يافته بيماري نيوکاسل سويه کلون مي باشد. EID ترکيب هر دز واکسن شامل 50 اين واکسن به منظور ايجاد ايمني فعال عليه بيماري نيوکاسل به کار مي رود. واکسن براي ايمن سازي جوجه هاي تازه متولد شده در زمان حضور آنتي بادي هاي مادري نيوکاسل توصيه مي شود.

در این روش بزهای نر و ماده برای ایجاد گله فقط از یک نژاد خالص بز)سانن یا آلپاین(خریداری می شود. دامدارانی که این روش را انتخاب می کنند گله اولیه را باید همیشه بهصورت یک دست نگهداری نموده و از ورود بزهای نر یا ماده سایر نژادها به گله بایستیجلوگیری کنند. در پرورش گله خالص بز مواردی همچون برنامه ریزی علمی و اجرایمدیریت دقیق، تأمین جایگاه مناسب، تهیه شناسنامه برای دام ها، یادداشت برداری و ثبترکوردهای بدست آمده و استفاده از رکوردها در انتخاب دقیق بزغاله های نر و ماده و بزهایمولد، رعایت جفتگیری کنترل شده بزها و استفاده از تغذیه مناسب باید مد نظر دامداران قرارگیرد

مزایای این روش:
مزیت اول آنکه در این روش از همان ابتدا بزهای نر و ماده تولید شده خالص بوده و تمامخصوصیات و صفات مطلوب شیرواری را دارا هستند و تولید شیر گله در سطح ظرفیتنژادی بزهای سانن یا آلپاین خواهد بود.- در این روش بزهای نر مازاد تولید شده در گله به عنوان بز مولد از همان سال اول به عنواننر خالص قابل فروش خواهد بود. با توجه به ارزش اقتصادی بالای دام های خالص اینموضوع باعث بازگشت سریع سرمایه گذاری اولیه به دامدار می شود.همچنین در روش پرورش گله خالص، زمان رسیدن به حداکثر ظرفیت نژادی بزها نسبت بهروش آمیخته گری بسیار کوتاه تر استم

عایب این روش:
از نکات قابل توجه در روش پرورش خالص آن است که خرید بزهای نر و ماده خالص ازنژاد سانن یا آلپاین نیاز به سرمایه اولیه فراوانی دارد.همچنین با توجه به خصوصیات نژادی بزهای سانن و آلپاین، اتخاذ این روش پرورشنیازمند تأمین جایگاه مناسب و مراقبت های بیشتری است که همه این موارد هزینه ها و سرمایهگذاری اولیه مورد نیاز را افزایش می دهد.پرورش خالص بزها احتمال بروز برخینارسایی های ناشی از افزایش هم خونیدر گله را افزایش می دهد که برای حلآن بهتر است دامداران پس از چند سال باخرید بز نر جدید از گله های سانن یا آلپایناز افزایش همخونی در گله جلوگیری کنند.

اگزما عبـارت اسـت از واکـنش سـلولهای اپيـدرم در مقابل موادی که نسبت به آن حساس هستند. مواد آلرژن به صورت خارجی اثر ميکنند که عمـدتا روی پوست است و يا به صورت داخلی و از طريق خـون دام را مبتلا ميکنند. از مواد آلرژن خارجی ميتوان به انگلها و برخی از مواد ضد فوليکولی و از مواد آلرژن داخلی ميتـوان بـه انگلـهای داخلـی و يـا آمينـهای توليـد شـده در روده اشاره نمود. کثيف بودن سطح پوست بدن و تعريـق مـداوم از جملـه عوامل مستعد کننده دام به اگزما است. در ابتدا محل قرمز رنگ مـيشـود و بعـد از آن خيـز داخل سلولی و بين سلولی بوجود ميآيد که جراحات ويـژه اگزما تحت عنوان Spongiosis به وجود ميآيد. در مرحله ابتـدای اگزمـا، طاولهـای کـوچکی ايجـاد ميشود، بعد از آن پاره ميشوند و باعث نشت سـروما روی پوست ميشود و دلمه توليد ميگردد. برخی موارد بدون اينکه طاولی ايجاد شود سروما از ناحيه درگير خارج ميشود که اين مورد منجر به التـهاب مزمن در پوست ميشود که در هنايـت باعـث پـاراکراتوز و يا تاکی درمی در ناحيه مـيشـود. بـه طـور کلـی بـروز اگزما در دامهای بزرگ نادر است. درماتيت عبارت است از تورم اپی درم و درم کـه در اثر حساسيت بـه نـور، سـوختگی، تمـاس پوسـت بـا مـواد شيميايی بروز می کند و بسته بـه نـوع عامـل آن، ايـن بيماری به 5 فرم حاد ـ مزمن ـ اولـسراتيو ـ ترشـحی و قانقاريايی تقسيم ميشود. در تمامی حالات پوست ناحيه مبتلا ضخيم ميشـود و درد و خـارش نيـز وجـود دارد و در نـواحی سـفيدرنگ بـدن، قرمزی پوست مشخص است.

تشخيص تفريقی: به طور کلی تشخيص اگزما از درماتيت بـسيار مـشکل است. در اگزما سير بيماری مرتب و منظم است.

درمان: می بايست عامل اوليه تحت درمان قرار گيـرد و بـستر حيوان تغيير کند و در فرمهای حاد از داروهای مـسکن و ضد خارش و کورتوهنا و آنتی هيستامينها و داروهـای ضـد قارچی استفاده شود

عامل ایجاد کنندۀ کیست حبابچه ای )آلوئوالر Alveolar )می باشد که میزبان اصلی گوشتخواران وحشی مثل روباه، شغال و گرگ است و میزبان واسط آن علف خواران وحشی مثل آهو و خرگوش هستند. مولتی لوکوالریس انتشار کمتری نسبت به g.Ech دارد اندازه ی کرم بالغ آن از g.Ech کوچکتر است، حدوداً 5 بند دارد و بند بارور آن فاقد انشعابات رحمی است. الیه ی گرانولری که در کیست هیداتیک است در کیست حبابچه ای وجود ندارد تا کیست را محدود کند در نتیجه کیست از بیرون جوانه زده و به صورت حباب به آن اضافه می شود. کیستی خشک است و درون آن مایعی وجود ندارد گاهی ممکن است یک پرتواسکولکس یا جوانه از کیست کنده شده و به مکانهای دیگر برود. یک بیماری بد خیم بوده و به نام سرطان سفید معروف است. زیرا کیستهای سفید رنگ تولید می کنند که بزرگ شده و قدرت جا به جائی از مکانی به مکان دیگر را دارند کرم بیشتر در مناطق سردسیر وجود دارد. بیمار ریزائی بستگی به محل استقرار کیست در کبد، ریه، استخوان دارد.

گـاهی افـراد تمـام پیکـره بـاکتري، ویروس و یا هر میکروارگانیزم دیگري را بعنوان آنتی ژن میشناسـند. در حالیکـه ناحیه اتصال آنتی ژنی در آنتی بادیها(پاراتپ) یا گیرندههاي سطحی لنفوسیتهاي B ،مکمل یک ارگانیزم کامل نیست، بلکه اغلب مکمل یک شاخص منحصر بفرد آنتی ژنیک با اندازه و مولکول مشخصی است. بنابراین هرگاه آنتی باديهایی کـه علیه یک مولکول ایمونوژن سم کزاز تولید شد را مورد بررسی قرار دهیم متوجـه میشویم که علیه توکسین فوق، آنتی باديهاي مختلف در بدن تولید شده که هـر کدام به یک قسمت خاصی از مولکول سم کزاز متصل میشوند. قطعات خاصـی کـه در طــول زنجیـره مولکـول یــک ایمونـوژن توسـط گیرنـدههــاي ســطحی لنفوسیتهاي B,T شناسایی میشود، اپی تپ و یا شاخص آنتی ژنیک مـینامنـد. اندازه یک اپی تپ که با پاراتوپ متصل میشـود، حـدود 7-5 اسـید آمینـه و یـا تقریباً برابر 35×12×7 انگستروم است. در زنجیره پلی پپتیدي پروتئین ها، بعضی از اپـی تـپ هـا از یـک ردیـف اسیدآمینه مختلف، منظم، مرتب و متصل بوجود آمده اند. چنانچه ساختمان اولیـه و سه بعدي اپی تپ بعلت به هم خوردن نظم و ترتیب اسیدآمینه ها، تغییـر کنـد، آنتی بادي اختصاصی تولیـدي قـادر بـه شناسـایی و اتصـال بـه اپـی تـپ تغییـر 1 - Epitope 2 - Anti genic determinant 36 ساختمان یافته نمیباشند. به اینگونه اپی تپ ها، که در پروتئینهـاي رشـتهـاي مثل کلاژن، الاستین، کراتین و پروتئینهاي کروي مثـل هموگلـوبین، میوگلـوبین، اگزوتوکسین و آنزیم ها وجود دارد، اپی تـپهـاي پیوسـته مـیگوینـد. بعبـارتی شاخصهاي آنتی ژنیـک یـک مولکـول را برمبنـاي اینکـه از ردیـف اسـیدهـاي آمینه(ساختمان اول) تشکیل شده و یا بواسطه شکل فضایی خاص مولکول ایجاد شده باشد، به شاخصهاي ترتیبی یا پیوسته و شاخصهاي شکلی(ناپیوسته) طبقه بندي میکنند. زنجیره مولکولی در پروتئین بصورت یـک رشـته و الیـاف طویـل مستقیم نبوده بلکه به صورت کلاف نخ پیچ و تاب خورده است. یعنی اینکه اپـی تپهاي ناپیوسته از تجمع و کنار هم قرار گرفتن چندین اسید آمینه کـه در نقـاط مختلف زنجیره مولکولی قرار دارند بوجود میآید. آلبومین سـرم انسـان یکـی از مولکولهایی است که داراي هر نوع اپی تپ پیوسته و ناپیوسته میباشد. مطلـب را بدین صورت نیز میتوان بیان نمود که اپی تپ ناپیوسته از اسیدآمینههایی تشکیل یافته که از نظر ردیف(ساختمان اولیه پروتئین) از یکدیگر فاصله داشته ولی بدلیل شکل فضایی پروتئین(ساختمان سوم) در کنار یکدیگر قرار گرفته اند. آنتی بـادي علیه آنتی ژن ممکن است علیه شاخص شکلی و یا ترتیبی تولید شود. در اغلـب پروتئینهاي کروي و اسیدهاي نوکلئیک طبیعی، شاخصهاي آنتی ژنیـک از نـوع شکلی و در اغلب پلیساکاریدها، پروتئینهاي رشتهاي و اسـیدهـاي نوکلئیـک تک رشتهاي شاخص ها از نوع ترتیبی میباشند. بطور کلی تعداد و تنـوع اپـی تپ ها در یک آنتی ژن، عامل قدرت و توانایی در ایجاد پاسخ ایمنـی مـیباشـند. هر چه تعداد اپی تپهاي یک ایمونـوژن زیـادتر و تنـوع و گونـاگونی آن بیشـتر باشد، شدت و یا دامنـه یـک واکـنش ایمنـی در مقابـل آن زیـادتر خواهـد بـود. مولکولهاي بزرگ معمولا از تعداد اپی تپ بیشتري برخـوردار بـوده لـذا قـدرت ایمنی زایی بیشتري دارند. یک ایمونوژن ممکن اسـت هـم داراي اپـی تـپهـاي اختصاصی خود و هم داراي اپی تپهاي مشترك با ایمونوژن دیگر باشد. با توجه به اینکه همه شاخصهاي آنتی ژنیک یک مولکول آشکار و قابـل دسترسی نمیباشند، بنابراین برخی از این اپـی تـپ هـا از ایمنـی زایـی بیشـتري برخوردار بوده و بعضی در حالت نهفتگی بسر میبرند. بدین ترتیب شاخصهاي آنتی ژنیک را به شاخصهاي فعال و پنهان طبقه بندي نموده و به مجموع آن دو، ظرفیت کلی میگویند. لذا، یک فرد ممکن است نسـبت بـه برخـی شـاخص هـا دچار تولرانس شده و در مقابل بعضی شاخص ها پاسخ ایمنی ایجاد کنـد کـه بـه ص این حالت غالبیت ایمنی زایی 1 در شاخ هاي آنتی ژنیک میگویند. 

قدمه و هدف بيماريهاي مشترك بين انسان و حيوان بخش بزرگي از بيماريهاي موجود در جامعه انساني و دامي كشور ، استان و شهرستان است و بخش وسيعي از انرژي عوامل اجرايي ، بهداشتي درماني و آزمايشگاهي صرف پيشگيري ، درمان و تشخيص اين بيماري مي شود ، بيماري تب مالت ( بروسلوز) كه بوسيله باكتري هاي متعلق به جنس بروسلا ايجاد مي شود ، جزء اولويتهاي اول اين دسته از بيماريها مي باشد وبا توجه به خسارات سنگيني كه اين بيماري چه از لحاظ انساني وچه از لحاظ دامي در پي دارد و از سويي با توجه به طولاني بودن سير بيماري و درمان آن و عوارض ناشي از آن و همچنين خسارات سنگين اقتصادي كه بر سيستم اقتصادي به جاي مي گذارد و همچنين از كارافتادگي انساني آن نياز به توجه خاص دارد . بروسلوز يك بيماري مشترك بين انسان و دام است كه از حيوانات آلوده به انسان منتقل ميشود و خصوصيات باليني آن براي بيماران اختصاصي نيست. بروسلوز نامهاي مترادف بسياري دارد كه برگرفته از مناطق جغرافيايي است كه بيماري در آن رخ مي دهد . ( تب مديترانهاي، تب مالت، تب جبل الطارق، تب قبرس)؛ يا از ماهيت بالا و پايين آورنده تب آن مشتق ميشود مثل تب مواج، يا ناشي از تشابه آن با مالاريا و تيفوئيد است مثل تب تيفومالاريايي و تيفوئيد متناوب. علت نامگذاري بروسلوز و عوامل مولد آن به ديويد بروس برمي- گردد، وي يك پزشك اسكاتلندي بود كه در طي اقامت خود در مالت، در سال 1887 عامل بيماري را كشف نمود . هدف از اين مطالعه بررسي اپيدميولوژي بروسلوز در شهرستان تويسركان در سال 1386 -1383 ميباشد .مواد و روشها اين مطالعه يك مطالعه پژوهشي – توصيفي مي باشد كه اطلاعات مربوط ، به روش آزمايشگاهي و با جمع آوري داده ها و آمار اين بيماري از آزمايشگاههاي خصوصي و دولتي در سطح شهرستان و حذف موارد تكراري به تفكيك ماه در سالهاي 83 لغايت 86 گردآوري شده است . همچنين از كتب و مقالات خارجي ، اينترنت ، مطالعه كتابخانهاي، دستورالعملهاي وزارتخانه و استاني و ... نيز استفاده شده است . بحث ونتيجه گيري عوامل اتيولوژيك بروسلوز در انسان مي تواند به علت يكي از چهار گونه زير ناشي شود : 1 -بروسلا مليتنسيس، شايعترين و مهاجم ترين علت بروسلوز در سراسر جهان مي باشد كه عمدتا از بز، گوسفند و شتر ناشي مي- شود . 2 -بروسلا ابورتوس كه از گاو سرايت ميكند. 3 -بروسلا سوئيس كه از خوك منتقل ميشود. 4 -بروسلا كانيس كه از سگ انتقال مييابد . اين باسيل كوچك، گرم منفي، هوازي، انگل اختياري داخل سلولي، بدون هاگ، غير متحرك و بدون كپسول است كه باعث عفونت مادام العمر در حيوانات ميشود . بروسلا با جوشاندن، پاستوريزه كردن شير و فرآوردههاي لبني از بين ميرود . اين باكتري در پنير نرم سفيد و غير پاستوريزه حاصل از شير بز تا 8 هفته زنده ميماند و با يخ زدن از بين نميرود . اين ارگانيسم به مدت 40 روز در خاك خشك آلوده به ادرار، مدفوع، ترشحات واژينال و محصولات خانگي حيوانات عفوني زنده ميماند و حتي به مدت طولاني تر در خاك مرطوب زنده باقي ميماند

معرفي بيماري: انگل ايكتيوفتيريوس تنها داراي يك گونه به نام مولتي فيلي ايس (multifiliis.I (مي باشـد كـه خطرناكترين انگل خارجي ماهيان آب شيرين به شمار مي آي د. مرحله عفوني زاي انگل ترونت (Theront (مي باشـد كه به صورت آزاد زيست كرده و به پوست يا برانشي ماهي چسبيده و پس از نفوذ به داخل اپيدرم رشـد كـرد , و حجـم آن به بيش از 3000 برابر حجم اوليه و اندازه آن به يك ميل متر مي رسد . در نهايت بـه تروفونـت كامـل بـ ا هـسته نعـل اسبي تبديل مي شود. اين تروفونت با حركت و تغذيه فضايي شبيه يك لكه سفيد به قطر تقريبي يـك ميلـي متـر ايجـادمي كند فلذا ب آن بيماري لكه سفيد نيز گفته مي شود . سپس تروفونت ميزبان را ترك و در كـف اسـتخر و يـا گياهـان درون آن تبديل به تومونت مي شود و تكثير مي يابد . در نهايت تروفونت ايجاد كيـست كـرده و در طبيعـت حفـظ مـي شود. بالاخره با پاره كردن كيست ترونت آزاد شده و وارد آب شده و ماهيان ديگر را آلوده مي سازد . آغـاز تقـسيم و توليد تومايت در داخل تومونت پس از ترشح كيست انجام مي شود كه به دمـاي آب بـستگي دارد . ميزبـان اصـلي ايـ ن انگل كپور معمولي مي باشد اما انگل قادر است كليه ماهيان آبهـاي شـيرين را در دامنـه حرارتـي مطلـوب انگـل آلـوده سازد. 

پيشگيري و كنترل بيماري : -1 جلوگيري از تماس مستقيم ميزبان و انگل -2 تشخيص سريع انگل در صورت بروز آلودگي -3 درمان ماهيان مبتلا و يا ايمن سازي آنها معرفـي ماهيـان جديـد بـه مزرعـه بايـستي بـا دقـت انجـام شـود. آزمـايش ماهيهـا قبـل از معرفـي و نگهـداري آنهـا در استخرهعاي قرنطينه و در صورت نياز اقدام به درمان آنها ضرورت كامل دارد.

درمان : هدف اصلي از درمان شكستن چرخه زندگي انگل مي باشد. الف) نمك طعام : غلظت 25000 قسمت در ميليون به مدت 15-10 . دقيقه ب ) ســــولفات مــــس : دوز مــــؤثردارو بــــستگي بــــه ســــختي آب دارد. معمــــولاً در آبهــــاي بــــا ســــختي ppm 200-100 بــا غلظــت ppm 500) يــك گــرم در دو ليتــر) بــه صــورت حمــام بــه مــدت يــك دقيقــه اســتفاده مي شود. ج) مالاشيت يرگ ن : در درجه حرارت C ˚8-9 حداقل غلظت كشنده براي انگل ppm 0/5 . مي باشد د) مالاشــيت + فرمــالين : بهتــرين تركيــب بــراي معالجــه ايكتيــو فتيريــوس مــي باشــد. ppm 1-2 مالاشــيت را بــا ppm 250-167 فرمــــالين مخلــــوط و بــــه مــــدت يــــك ســــاعت بــــه صــــورت حمــــام مــــي دهنــــد. 1-2 نوبت درمان به فاصله زماني 3-4 . روز كافي است هـ) تري كلروفن : كمتر از ppm 1 دوبار به فاصله يك هفته به صورت حمام دايمي مصرف مي شود. و) متيلن بلو : ppm 2 به صورت حمام دايمي, دو نوبت به فاصله يك هفته مصرف شود.

آرتريت روماتيسمي سگ بيماري التهابي پيشرونده غير عفوني مزمن مفصل است كه با تغييرات فرسايشي دو طرفي و قرينه در مفاصل مشخص مي گردد. علت اصلي ايجاد كننده آرتريت روماتيسمي مشخص نيست، اما مي توان ذكر كرد كه بيماري در واقع پلي آرتروپاتي در ارتباط با سيستم ايمني بوده كه تداخلات سلولي و ايمني (ازدياد حساسيت نوع در پاتوژنز التهاب و تخريب مفصل نقش دارند. ( II, III, IV در آبان ماه سال ١٣٨٠ يك قلاده سگ شيتزو، ٤ ساله، سفيد خاكستري، نر اخته شده وعفونت بعداز جراحي، با تاريخچه لنگش اندام حركتي خلفي، سفتي در قدم زدن به مدت ٤ ماه، عدم وزن گيري بر روي اندام حركتي خلفي و زمين گيري بدنبال تروماي خفيف روي يك پا به كلينيك حيوانات كوچك مراجعه نمود. پس از تروما، بيمار با داروي بطور عضلاني تحت درمان قرار گرفت. پس از Vit. D ٣٠ و 3 mg/kg متيل پردنيزولون سديم سوكسينات بادوز درمان، بيمار موقتا بهبود يافت، اما پس از ٤ماه مجددا لنگش وقدم زدن غير طبيعي شروع شد. سپس از داروي ٠ (با دوز باريك شونده) تحت درمان قرار گرفت، اما پاسخ مناسبي حاصل نگرديد. /٥ mg/kg پردنيزولون خوراكي با دوز در معاينه باليني، با خم كردن مفصل زانو لنگش شديد ايجاد مي گرديد. آزمايش هاي كشويي، انحراف به داخل،
انحراف به خارج مفصل مثبت بوده ومفصل كاملا بي ثبات بود. راديوگرافي نماي داخلي– خارجي، تورم و بيرون زدگي عناصر خلفي مفصل زانو را نشان داد. بالشتك چربي زير كشككي طبيعي بوده، و هيچگونه آب آوردگي در مفصل ديده نشد. در ناحيه اتصال ليگامان ضربدري قدامي و در ناحيه استخوان زير غضروف سطح مفصلي برروي صفحه استخوان درشت ني و كنديل خارجي ران تشكيلات شبيه
كيست ديده شد، همچنين اسكلروزيس زير سطح غضروفي و تشكيلات استئوفيت در نماي خلفي سطح بالايي استخوان درشت ني مشاهده گرديد. راديوگرافي قدامي- خلفي غير استرسي، افزايش فضاي مفصلي را در بخش مياني مفصل نشان داد. همچنين تشكيلات شبيه كيست در اين نما قابل رويت بودند. ارزيابي آزمايشگاهي لكوسيتوز را نشان داد. مايع سينوويالي مفصل زانو نسبتا كدر بوده و سلول هاي التهابي افزايش يافته بودند. هيچج ميكروارگانيسمي از كشت مايع سينوويالي جدا نشد. سي تي اسكن ضايعات التهابي مزمن را برروي نماي خلفي كنديل هاي راني با تغييرات آرتريت دژنراتيو نشان داد. در غضروف هاي مفصلي استخوان درشت ني وران فرسايش يافته و استخوان زير سطح غضروفي تخريب MRI گرديد. تشكيلات استئوفيتي در اطراف صفحه استخوان درشت ني مشاهده گرديد و ليگامان هاي مفصل زانو (ضربدري قدامي و خلفي، جانبي داخلي و خارجي) تخريب شده بودند در حاليكه مغز استخوان طبيعي بود. منفي بودند. بايد توجه داشت كه اين ( ANA) وآنتي بادي ضدهسته ( RF) رديابي فاكتورهاي روماتوئيدي حساس هستند، در صورتيكه كيت هاي حيواني بيشتر به IgM آزمايشها با كيتهاي انساني انجام شد كه بيشتر به حساس هستند. IgG ٢ به /٢ mg/kg ٦ به مدت سه روز وسپس با دوز /٦ mg/kg سرانجام بيمار با تركيب دارويي سيكلوفسفاميد بادوز ١ ( با دوز باريك شونده ) با كنترل شديد ومستمر تابلوي خوني از نظر mg/kg مدت دو ماه و پردنيزولون با دوز شمارش گلبولي، تحت درمان قرار گرفت. دوماه پس از درمان دارويي پاسخ مناسب حاصل گرديد و بيمار بطور اعجاب آميزي شروع به وزن گيري، حركت ودويدن بدون هيچگونه علامتي از درد ولنگش نمود.

لع اجسام خارجي و انباشتگي پيش معده و سنگدان ناشي از آن يكي از مشكلات شايع در صنعت پرورش شتر مرغ بوده و اغلب منجر به مرگ ميگردد. در خصوص پيشگيري و درمان اين بيماري روشهاي مختلفي وجود دارد. در ميان روشهاي درماني، جراحي پروو نتريكولوتومي يكي از موثرترين طرق درماني است. تحقيق حاضر روي پنج قطعه جوجه سه ماهه صورت گرفته است. دراين جوجه ها علائم انباشتگي پيش معده عبارت بود از ، كاهش وزن تدريجي، دهيدراتاسيون، بي اشتهايي ، عدم تمايل به حركت ،با لهاي آويزان ، مدفــوع كـم حجـم وپلت شده حاوي رشته هاي فراوان فيبر، و از همه مهمتر سفت وانباشته بودن پيش معده در ملامسه، و به دليل عــدم پاسخ جوجه ها به درمان با مواد لاكساتيو و شستشوي پيش معده تصميم به جراحي پروونتريكولومي گرفتــه شـد. جهت بيهوشي از كتامين( IM kg/mg 15 ( و زايلازين ( IM kg/mg 3 ( به صورت مخلوط استفاده گرديد. پــس از القاء بيهوشي جوجه به پهلوي راست بر روي يك بستر گرم خوابانده شد . پرهاي ناحيه چپ شكم از جناغ تـا خلـف ران كنده شده و به صورت روتين ضد عفوني گرديــد. بـراي دسترسـي بـه پيـش معـده از رهيـافت oblique Left paramedian استفاده شد .با استفاده از تيغ اسكالپل شماره ١٠ يك برش مايل ٨ سانتي متري (در جهت قدامي خلفـي – مياني جانبي ) در پوست وعضله ركتوس ابدومينوس روي پيش معده متورم ايجاد شــد. سـپس برشـي بـه صـورت نيزهاي برروي پيش معده ايجاد شد و تا ٨ سانتي متر امتداد يافت. اجسام خارجي شامل حجم بالايي از كلـش و تكـه هاي چوب از پيش معده و سنگدان خارج شد. دسترسي به سنگدان از طريق مدخل پيش معده به ســنگدان صـورت گرفت. پس از لاواژ پيش معده و سنگدان ،ديواره پيش معده به صـورت دو لايـه اينـورت كننـده وعضلـه ركتـوس ابدومينوس با يك لايه سرتا سري ساده هر دو با نخ قابل جذب نمره صفر و پوست بصــورت تشـكي افقـي سـاده بـا سيلك نمره صفر بخيه گرديد ٠هنگام به هوش آمدن پرنده بايد مراقب سر و گردن پرنده بود. جــهت جلـوگـيري از عفونت ثانويه از پن استرپ١+١ ) IM day/kg/5ml ( تا پنج روز واسپري آنتي بيوتيك در موضــع عمـل اسـتفاده گرديد. چهار قطعه از جوجه ها پس از دو روز ، تغذيه و تحرك طبيعي را از سر گرفتند. ولي يك قطعه به دليل ضعف شديد پس از يك روز تلف شد. از اينرو تشخيص به موقع بيماري در پاسخ حيوان به درمان جراحي بسيار مهم است. جلو گيري از استرس ،ايجاد عادتهاي صحيح غذايي و عدم دسترسي پرنده ها به اجسام خارجي در كاهش مـوارد بيمـاري موثر است .

اولسر تيپيک کف سم يا گيلاس (Cerise (به علت موضعی شدن اختصاصی اولسر در حد مابين کف سم و پاشنه انگشت خلفی خارجی (به اندازه 3 تا 6 ميلی متر) اتفاق می- افتد که معمولاً همراه با فوربور مزمن دوپای خلفی است. در وسط اولسر، جوانههای پودودرم به وجود میآيند که به آن گيلاس يا Cerise میگويند. اين ابتلا باعث لنگش متوسط به مدت 3 تا 4 هفته میشود که در صورت عدم درمان، ممکن است عوارض عفونی نکروز سومين بند انگشت به دنبال آن اتفاق بيافتد. جهت درمان میبايست جوانهها رابرداشت و قسمت شاخی اطراف اولسرها را تا حد امکان نازک کرد. در نتيجه بهترين کار اصلاح فونکسيونل سم است.

در گاوهاي شیري از روش اولترا سونوگرافی کبد جهت بررسی چربی کبدي می توان استفاده نمود. در گاو نرمال اولتراسونوگرافی کبد حاوي تعداد زیادي مناطق با اکوي ضعیف که به طور هموژن در تمام مناطق کبدي منتشر است دیده می شود. سیاهرگ باب و کبدي در داخل بافت نرمال به خوبی قابل تشخیص است. در کبد چرب کلیه این مناظر تغییر می نماید.

کالبدگشایی: در موارد شدید کشنده، کبد به طور کلی بزرگ شده، زرد کمرنگ بوده ترد و چرب است. در موارد متوسط و ملایم معمولا بیماري کشنده نیست مگر این که با بیماري کشنده دیگري مثل ماستیت فوق حاد کمپلیکه شده باشد. درجه لیپیدوز کبدي در این موارد کمتر می باشد. تغییرات هیستولوژیک شامل حضور کیست هاي چربی یا لیپوگرانولوماها، هپاتوسیت هاي بزرگ، تحت فشار قرار گرفتن سینوزوئیدهاي کبدي، کاهش حجم شبکه رتیکولوآندوپلاسمی خشن و حضور ضایعات میتوکندرایی است. دو تغییر انتهایی منجربه کاهش آلبومین و افزایش فعالیت سرمی آنزیم هاي کبدي می گردد. نسبت اسیدهاي چرب متفاوت در کبد به طور شدیدي تغییر می یابد. در گاوهاي مبتلا به کبد چرب میزان اسید پالمیتیک و اولئیک بیشتر از گاوهاي نرمال بوده در صورتی که میزان اسید استئاریک کمتر است.

درمان: در موارد شدید کبد چرب پیش آگهی بیماري خوب نیست و هیچ گونه درمان اختصاصی براي آن وجود ندارد. به طور کلی گاوهاي مبتلا به کبد چرب شدید که براي سه روز بی اشتها بوده اند علی رغم درمان هاي شدید خواهند مرد. پیش آگهی در موارد با علائم عصبی نیز ضعیف است. تامین آب کافی و دسترسی به مقدار زیاد و غیر محدود علوفه خوشمزه بایستی وجود داشته باشد. در مواردي که حیوان شروع به خوردن می نماید و اشتها روزانه بهتر می شود از درمان هاي حمایتی نیز می توان استفاده نمود.

درمان با مایعات و الکترولیت ها: درمان شامل انفوزیون دائمی IVگلوکز و محلول هاي الکترولیتی متعدد و نیز تجویز داخل شکمبه اي شیره شکمبه (10 -5 لیتر ) از یک گاو نرمال در جهت برگردانیدن اشتها در دام است. تجویز آب و محلول هاي الکترولیتی از طریق خوراکی (30- 10 لیتر ) نیز توصیه شده است.

انگل های خارجی و خونخوار پرندگان و جوندگان هستند. اورنیتونیسوس بورسا bursa Ornithonyssus به جرب گرمسیری و اورنیتونیسوس سیلویاروم sylviarum Ornithonyssus به جرب شمالی پرندگان معروف است. این جرب در طول روز و به تعداد زیاد بر روی بدن پرندگان قابل مشاهده است. میزبان: پرندگان و گاهی انسان جایگاه: پرها بخصوص پرهای ناحیه مخرج ناقل: آبله طیور، نیوکاسل و پاستورال سیر تکاملی تمام چرخه زندگی انگل بر روی بدن میزبان صورت می گیرد و مجموعه تخم های سفید رنگ انگل در قاعده پرها گذاشته میشود. طول چرخه زندگی انگل 5 -12 روز طول می کشد. 33 آسیب شناسی این انگل سبب کاهش وزن، کاهش تولید تخم مرغ، کم خونی و نهایتا مرگ در پرندگان مبتال می شود. کنترل درمان به شکل موضعی با استفاده از ترکیبات جرب کش مانند پیروتیروئیدها، ماالتیون و کارباریل صورت میگیرد. محل زندگی پرندگان نیز باید با استفاده از حشره کش ها تمییز و پاکسازی شود.

آرتريتها عبارتند از اورام دردناک مفاصل که باعث اختلالات عمومی مانند تب واز دست دادن اشتها میشوند. لنگش، بسيار برجسته و راه رفتن مشکل است. لاغری عضلانی اندامهای مبتلا سريع میباشند. آرترتيها میتواند دارای منشا ضربهای باشند (مانند زخم و گزش) و يا مربوط به عفونت ثانويه (در بيشتر موارد) باشد که چندين مفصل را درگير میکند. به اين حالت پلی آرتريت میگويند. در گوسالههاآرتريتها بيشتر متعاقب عفونت ناف و در بالغين به دنبال بيماریهای پا و تارسيتها و گاهی در اثر اورام پستانی و رحمی و عفونتهای ريوی (مخصوصا در اثر مايکوپلاسما) اتفاق میافتند. جهت درمان اورام مفصلی میتوان از آنتی بيوتيک تراپی مانند اکسیتتراسيکلين به صورت عضلانی به مدت 5 روز استفاده کرد.

ویتامین E یک آنتی اکسیدان محلول در چربی و بسیار مهم در تغذیه گاوهای شیری است. این ویتامین سلول های بدن را بسر علیسهرادیکال های آزاد حاصل از پراکسیداسیون چربی های محافظت می کند. ویتامین E بر خلاف ویتامین A در مقادیر زیاد برای هسرمدت در بدن حیوان ذخیره نمی شود. ویتامین E هم در منابع گیاهی و هم در منابع حیوانی یافت می شسود . ایسن ویتسامین بسه مقسدافراوانی در علوفه سبز و پر برگ، دانه های رونی و دانه غلات وجود دارد. اما علوفسه هسای ذخیسره شسده )علس خشسک، هسیلاژ و
سیلاژ( معمولا مقدار کمی ویتامین E دارند.گزارش شده است که غلظت پلاسمایی ویتامین E یا آلفا توکوفرول در گاوهای شیری تغذیه شده بسا علوفسه هسای ذخیسره ای
بطور قابل توجهی در دوره قبل از زایش کاهش می یابد. به عنوان مثال در یک مطالعه از یونجه خشک شده، سیلاژ ذرت به همسراهیونجه خشک و یا مخلوطی از سیلاژ ذرت و یونجه خشک و هیلاژ در تغذیه گاوها استفاده شد. مشاهده شد کسه در هسر سسه گسروهغلظت آلفاتوکوفرول پلاسما در فاصله زمانی بین 2 تا 1 هفته قبل از زایش کمترین بود. بنابراین توصیه می شود در صورت اسستف ادهاز علوفه های ذخیره ای در تغذیه گاوهای شیری، دوزهای نسبتا زیاد ویتامین E 0666 تا 0666 واحد در روز( مصرف گردد تسا از (
کاهش سطح آلفاتوکوفرول پلاسما در نزدیکی زایش جلوگیری شود. به عبارت دیگر معتقدند که گاوهای تغذیه شده با علوفه های2 واحد ویتامین / ذخیره ای به حدود 0 E بازای هر کیلوگر وزن بدن نیاز دارند تا سطح آلفاتوکوفرول پلاسمای آنها ) 0 میکروگربازای هر میلی لیتر پلاسما( برای حفظ سلامت و فعالیت مناسب سیستم ایمنی کافی باشد.

براساس نتایج پژوهشی که در مؤسسه تحقیقات علوم دامی کشور انجام شد، راهنمای مدیریت پیشرفته ایجاد فحلی و آبستنی در میش، با استفاده از برنامه نوری مصنوعی )فتوپریود مصنوعی تسریع شده( تهیه شده است که در ادامه به آن پرداخته م یشود. با اجرای این دستورالعمل انتظار م یرود سالانه حداقل سه کیلوگرم برّه بیشتر به ازای هر رأس میش در معرض جف تگیری تولید شود که با توجه به هزینه بسیار کم آن، این روش م یتواند درآمد قابل توجهی برای دامداران ایجاد کند.با توجه به اینکه در این روش لازم است طی مدت 30 الی 50 روز، روزانه فقط هشت ساعت روشنایی برای دام وجود داشته باشد، در صورتی که تغذیه گله بر پایه چرا باشد و چراگاه به اندازه کافی غنی نباشد که ظرف هشت ساعت احتیاجات روزانه دام را تأمین کند، روش فتوپریود مستلزم هزین ههای اضافی برای
تغذیه دستی خواهد شد؛ زیرا كاهش طول مدت روشنايي، زمان تغذيه برروي مرتع را محدود كرده و درصورت فراه منشدن نيازهاي غذايي دام در مدت هشت ساعت، تغذيه دستي را ضروري م يسازد. همچنین هزینه کارگر برای انجام تغذیه دستی و بهداشت جایگاه نیز به سایر مخارج اضافه م یشود. بنابراین، اين روش براي سيست مهاي متمركز و نيمه متمركز که دارای جایگاه بسته و مراتع غنی در خارج از فصل تولیدمثل )در طول بهار( باشند، مناسب است و در گل ههایي كه فاقد جايگاه مناسب هستند به خصوص درگل ههاي كوچ رو امكا نپذير نبوده یا بسیار دشوار است.

دسـتیابی بـه حـد اکثـر بـازده بیولوژیکی و تغذیـه ای، از اهـداف مهم پـرورش حیوانات مزرعه ای به شـمار مـی رود، بـه نحـوی کـه تلاش مـی شـود بـا مصـرف مـواد خوراکـی )بـه خصـوص مـوادی کـه قابـل مصـرف مسـتقیم انسـان نیسـت( در تغذیـه حیـوان بیشـترین تولید ممکن به دسـت آید. شـناخت خوراک هـا و تامین احتیاجـات غذایـی حیـوان به وسـیله آنهـا در راسـتای تامین هدف مزبـور بـوده و از اصلی تریـن فعالیت های دامپـروری محسـوب میشـود. امروزه، کمبـود منابع خوراکـی )انـرژی زا و پروتئینی( به عنـوان مهمترین عامل محـدود کننـده در توسـعه دامپـروری بسـیاری از کشـورها و از جملـه ایـران، بـه شـمار مـی رود امـا اختالالت تغذیـه ای و عـدم تعـادل بیـن مـواد مغـذی در خـوراک مصرفـی دام ها نیـز نقش بسـیار مهم و تعییـن کننده ای دارد. نـه تنهـا کمبـود، بلکـه بـاال بـودن یـک یـا چنـد عنصـر در منابع علوفـه ای یـک منطقه ممکن اسـت بـه میـزان زیـادی در پاییـن نگهداشـتن تولیـد در دام هـا دخیـل باشـد لیکـن از کـم و کیـف آن اطالعاتـی در 4 ، 1968 .)بـرای پـی بـردن بـه چنین پدیـده هایی نیاز بـه شـناخت ارزش غذایی و دسـترس نباشـد )هریـس ترکیبـات مغـذی انـواع خـوراک هـا اسـت، بـه نحوی کـه هـر دو جنبه کیفـی و کمی خوراک را شـامل شـود. لـذا، ارزشـیابی مـواد خوراکـی قابـل اسـتفاده در تغذیـه حیوانـی، بـه عنـوان یـک رشـته اساسـی، نقش بسـیار مهمـی در توسـعه دامپـروری دارد چـرا کـه با وجـود چنین اطالعاتـی، امکان تهیـه و تنظیم جیره هـای غذایی مناسـب تـر و همچنیـن اسـتفاده بهینـه از منابـع بالقـوه و بقایـای کشـاورزی در تغذیـه دام فراهم خواهد شـد 5 ،1989.) )برادفـورد خـوراک هـای دام و طیـور، از نظـر کیفیـت، ناهمگـن تریـن محصـوالت کشـاورزی محسـوب میشـود. گسـتردگی تنـوع در ایـن منابـع خوراکـی بر ایـن ناهمگنی مـی افزاید. قدر مسـلم چنیـن تغییرات وسـیعی در کیفیـت و ترکیبـات مغـذی خـوراک هـا، شناسـایی و ارزشـیابی آنهـا را مشـکل تـر و پیچیـده تر می سـازد. ازسـوي، بـه دلیـل تاثیـر شـدید عوامـل محیطـی و اقلیمـی و مدیریتی بـر کیفیـت و ارزش غذایی مـواد خوراکی 7 1989.) 6 ،1988؛ جورگینـز اهمیـت شناسـایی آنهـا بـه طـور منطقه ای بیشـتر خواهـد بـود )دیبـری ارزش نهایـی و واقعـی یـک مـاده خوراکـی یا یـک جیره غذایی زمانی مشـخص می شـود که نتیجـه آن در تغذیـه عملـی بـر روی حیـوان آشـکار شـود ولـی در عین حـال، اندازه گیـری دقیـق آن از طریـق آزمایشهای بیولوژیکـی بـرروی حیـوان در سـطح وسـیع امـکان پذیـر نخواهد بـود بنابرایـن در تهیـه چنین اطالعاتـی نیاز بـه روش های ارزشـیابی سـریع تـر و ارزانتری اسـت )1975, NRC.) در ایـن ارتبـاط بـا روش هـای حسـی و تجربـی از جمله : مرحله برداشـت علوفـه، بو، رنگ، خـوش خوراکی و تمایـل حیـوان بـه خـوردن، مقـدار پـس مانـده خـوراک در آخـور تا حـدودی مـی تـوان اطالعاتـی را در امر کیفیـت مـاده خوراکی بدسـت آورد. ولی داشـتن چنیـن اطالعاتی به تنهایـی نمی تواند مالک ارزشـیابی کامل خـوراک باشـد، زیـرا مقادیـر مـواد مغـذی مختلف را مشـخص نخواهد کـرد. لذا، برای شـناخت و تعییـن تراکم مـواد مغـذی، الزم اسـت عملیـات تجزیـه شـیمیایی بـرروی مـواد خوراکـی انجـام بگیـرد. بنابراین، بـا توجه به دامنـه وسـیع تغییـرات در مـواد مغـذی خـوراک هـا، حتـی در یک مـاده خوراکـی خـاص از نقطه ای بـه نقطه دیگـر بـدون تجزیـه و تعییـن غلظـت مـواد مغـذی در آنهـا امـکان کاربرد دقیـق و بازدهـی غذایـی مطلوب در تغذیـه دام فراهـم نخواهـد بود

دستیابى به حد اکثر بازده بیولوژیکى و تغذیه اى، از اهداف مهم پرورش حیوانات مزرعه اى به شمار مى رود، به نحوى که تلاش مى شود با مصرف مواد خوراکى (به خصوص موادى که قابل مصرف
مستقیم انسان نیست) در تغذیه حیوان بیشترین تولید ممکن به دست آید. شناخت خوراك ها و تامین احتیاجات غذایى حیوان به وسیله آن ها در راستاى تامین هدف مزبور بوده و از اصلى ترین فعالیت هاى دامپرورى محسوب مى شود. امروزه، کمبود منابع خوراکى (انرژى زا و پروتئینى) به عنوان مهمترین عامل محدود کننده در توسعه دامپرورى بسیارى از کشورها و از جمله ایران، به شمار مى رود اما اختلالات تغذیه اى و عدم تعادل بین مواد مغذى در خوراك مصرفى دام ها نیز نقش بسیار مهم و تعیین کننده اى دارد. نه تنها کمبود، بلکه بالا بودن یک یا چند عنصر در منابع علوفه اى یک منطقه ممکن است به میزان زیادى در پایین نگهداشتن تولید در دام ها دخیل باشد لیکن از کم و کیف آن اطلاعاتى در 1968 ). براى پى بردن به چنین پدیده هایى نیاز به شناخت ارزش غذایى و ، دسترس نباشد (هریس 4 ترکیبات مغذى انواع خوراك ها است، به نحوى که هر دو جنبه کیفى و کمى خوراك را شامل شود. لذا، ارزشیابى مواد خوراکى قابل استفاده در تغذیه حیوانى، به عنوان یک رشته اساسى، نقش بسیار
مهمى در توسعه دامپرورى دارد چرا که با وجود چنین اطلاعاتى، امکان تهیه و تنظیم جیره هاى غذایى مناسب تر و همچنین استفاده بهینه از منابع بالقوه و بقایاى کشاورزى در تغذیه دام فراهم خواهد شد
.( 1989 ، (برادفورد 5 خوراك هاى دام و طیور، از نظر کیفیت، ناهمگن ترین محصولات کشاورزى محسوب مى شود. گستردگى تنوع در این منابع خوراکى بر این ناهمگنى مى افزاید. قدر مسلم چنین تغییرات وسیعى در کیفیت و ترکیبات مغذى خوراك ها، شناسایى و ارزشیابى آنها را مشکل تر و پیچیده تر مى سازد. ازاهمیت شناسایى آنها به طور منطقه اى بیشتر خواهد بود (دیبرى 6 ارزش نهایى و واقعى یک ماده خوراکى یا یک جیره غذایى زمانى مشخص مى شود که نتیجه آن در تغذیه عملى بر روى حیوان آشکار شود ولى در عین حال، اندازه گیرى دقیق آن از طریق آزمایش هاى بیولوژیکى برروى حیوان در سطح وسیع امکان پذیر نخواهد بود بن ابر این در تهیه چنین اطلاعاتى نیاز .(NRC, به روش هاى ارزشیابى سریع تر و ارزان ترى است ( 1975 در این ارتباط با روش هاى حسى و تجربى از جمله : مرحله برداشت علوفه، بو، رنگ، خوش خوراکى و تمایل حیوان به خوردن، مقدار پس مانده خوراك در آخور تا حدودى مى توان اطلاعاتى را در امر کیفیت ماده خوراکى بدست آورد. ولى داشتن چنین اطلاعاتى به تنهایى نمى تواند ملاك ارزشیابى کامل خوراك باشد، زیرا مقادیر مواد مغذى مختلف را مشخص نخواهد کرد. لذا، براى شناخت و تعیین تراکم مواد مغذى، لازم است عملیات تجزیه شیمیایى برروى مواد خوراکى انجام بگیرد. بنابراین، با توجه به دامنه وسیع تغییرات در مواد مغذى خوراك ها، حتى در یک ماده خوراکى خاص از نقطه اى به نقطه دیگر بدون تجزیه و تعیین غلظت مواد مغذى در آنها امکان کاربرد دقیق و بازدهى غذایى مطلوب در .( 1987 ، تغذیه دام فراهم نخواهد بود 

اين ماده با حدود 0033 انرژي و 8/8 % پروتئين خام عمده ترين غله موجود در جيهره ههاي وطیور می باشد. اسيدآمين ميتونين در ذرت بالا مي باشد وميزان ليزين آن كم است بهمين دليل در اغلب موارد هنگام استفاده از اين ماده ليزين ب جيره افزوده مي گردد ذرت حاوي رنگدان گزانتوفيل است ك وجود آن براي زردي رنگ پا ، پوست ، نوك مرغها و زرده تخم مرغ لازم مي باشد اين ماده درمواردي ك نيازب پلت كردن دان با.شد براحتي پلت نمي شودو براي اينرهار بايد از پلت چسبان استفاده كرد تا دان خميري نشود مايروتوكسين هاازمشکلات عمده غلات بخصوص ذرت مهي باشد كه اگرميزان آنها بحدي برسد،چون سمي است باعث مسموميت مي شود. رطوبت بالا )بالاتراز 11 %( ب همراه حرارت )بالاتراز 52 درج سانتي گراد(ب ر.د اين قارچهاي سمي كمک ميكند زيرا لنيون مايروتوكسين ديگري است كه درجيره به ويتامين D3 چسبيده و باعث خارج شدن ويتامين D3 از بدن مي گردد ك نهايتاً منجر ب بروز مشکلات اسکلتي و پوست تخم مرغ مي .هود در چنين مواقعي بايد توجه داشته باشیماگر شرايط كشت ، داشت و يا برداشت بدليل تغييرات آب و هوا از جمل تغيير دما يا باران .ديد و … تغيير كنه دانرژي ذرت نيز تغيير مي كندك با لمس كردن قابل تشخيص است در اينگون مواد ميزان تغييرپروتئين اندك بود
واسيدآمين ها نيز تقريباً ثابت مي مانند قدل از بردا.ت اگرذرت در.رايط گرما قراربگيرد چروكيده وكم وزن مي شودوانرژي آن بشدت پايين خواهد بود ذرت تازه رطوبت بالايي داردورطوبت بالا باعث خوشخوراكي آن مي گرددووطیور براحتي آنرا مهي خورند اگر بهردليلي بخواهيم از ذرت تازه استفاده كنيم بايد مواد مغذي آنرا براي ميزان رطوبت تصحيح كرد و بعد در جيرهنويسي شركت داد

در صورت تغذیه دستی، پس از آبستنی شیش کها و گیس هها و نیز پس از زایش در طی دوره شیردهی، بهتر است آنها را جدا از می شها و ماد هبزها تغذیه کرد؛ چراکه شیش کها و گیس هها هنوز در حال رشد هستند و علاو هبر احتیاجات نگهداری و آبستنی یا شیردهی، باید احتیاجات غذایی رشد آنها نیز تأمین شود و اگر همراه با می شها و ماد هبزهای بزر گتر از خود تغذیه شوند، در رقابت با آنها شکست خورده و خوراک کمتری نصیبشان م یشود و در اینصورت، حتی اگر در زمان آبستنی 65 درصد وزن بلوغ جسمی را به دست آورده باشند، ولی به سبب تغذیه ناکافی در زمان آبستنی یا شیردهی یا هردو، رشدشان به تعویق افتاده،غر خواهند شد.

تمام پژوهشگران بر اين عقیده هستند که تغذيه مناسب با خوراکي با قابلیت هضم و جذب خوب در جوجه بلدرچین‌هايي که بالفاصله بعد از تفريخ سر از تخم بیرون مي‌آورند، مي‌تواند تاثیر زيادی بر سالمت دستگاه گوارش، عملكرد سیستم ايمني و در نهايت عملكردمفید گله در کل دوره پرورش داشته باشد. • جوجه بلدرچین‌های يک روزه، تولید پاياني صنعت هچری و يک نقطه آغاز و مهم برای يک پرورش هستند. موضوع اصلي برای سیستم‌های جوجه‌کشي دستیابي به بیشترين درصد جوجهدرآوری و در عین حال جوجههايي سالم برای دوره پرورش است، اين موضوع در حالي است که در اکثر مزارع پرورش بلدرچین خوشبختانه سیستم جوجه کشي و پروش توام هستند و جوجه های تولیدی با استرس کمتری به سالن‌های پرورش انتقال پیدا مي‌کنند. از طرف ديگر با توجه به ضعیف بودن جوجه‌های تازه تفريخ شده بايستي عالوه برکنترل فاکتورهای محیطي از جمله دما و رطوبت به تامین يک خوراك کامل با قابلیت هضم باال و در عین حال با غلظتي مناسب از پروتئین و اسیدهای آمینه و همچنین ويتامین‌ها و مواد معدني مي‌تواند در جذب سريع ترکیسه زرده و سالمت دستگاه گوارش پرنده بسیار اهمیت داشته باشد.