زبان خود را انتخاب کنید

مقاله ابزاری برای افزایش بهره وری در دامداری ها

 

 

ثبت اطلاعات: ابزاری برای افزایش بهره وری در دامداری ها

بهره‌وری به انگلیسی( Productivity) از مفاهیم علم اقتصاد و مدیریت است و عبارت است از به‌دست آوردن حداکثر سودِ ممکن با بهره‌گیری و استفاده بهینه از نیروی کار، توان، استعداد و مهارت نیروی انسانی، زمین، ماشین، پول، تجهیزات، زمان، مکان و…به منظور ارتقای رفاه جامعه. به عبارت دیگر بهره‌وری به نسبت کار انجام شده به کاری که باید انجام می‌شده اطلاق می‌شود. بر این اساس بهره‌وری را می‌توان به دو مؤلفه تجزیه کرد ISO 9000:2005)):

  •     اثربخشی: میزانی که فعالیت‌های برنامه‌ریزی شده تحقق یافته و نتایج برنامه‌ریزی شده به دست آمده‌است.(کارِ درست کردن)
  •     کارایی: رابطه­ی بین نتیجه به‌دست‌آمده و منابع استفاده شده.(درست کار کردن)

بنابراین بهره‌وری = اثربخشی × کارایی) یعنی تحقق هم‌زمان اثربخشی و کارایی). به عبارت دیگر، عملکرد سازمان در صورتی بهره‌ور خواهد بود که کارا و اثربخش باشد و هر کدام به‌تنهایی نشان‌دهنده­ی افزایش بهره‌وری نیست. پس، در مقوله بهره‌وری، اولاً کاری که انجام می‌شود باید کارِ درست و مفیدی باشد و ثانیاً این کار به بهترین نحو انجام پذیرد و در راستای اهداف باشد.

 

دامپروری

دامپروری یکی از صنایع مهم از زیرمجموعه های بخش کشاورزی است و در این بین نقش واحدهای پرورش گاو شیری از اهمیت بالایی برخوردار است. اما چیزی که در این صنعت باید همواره مورد توجه قرار گیرد این است که آیا گاوها پس از شکم دوم سوددهی دارند یانه؟ چرا که  هزینه ­های پرورش و هزینه های ثابت و متغیر پس از شکم سوم و بیشتر سرشکن می شود. در اینجا می توان به اهمیت ثبت داده ها و اطلاعات در این صنعت پی برد . چرا که با ثبت داده ها می توان در زمان مناسب با تصمیم گیری های به جا در حذف یا نگهداری دام همواره سوددهی و بهره وری را حفظ کرد.

عوامل زیادی بر حفظ بهره وری یک واحد دامداری موثر هستند، از جمله: نیروی انسانی، قوانین و مقررات دولت، تکنولوژی، مدیریت و طول عمر اقتصادی دام

  •     طول عمر اقتصادی دام

طول عمر اقتصادی به عنوان توانایی یک گاو در تاخیر حذف غیر اختیاری یا تا ۴۸ ماه در گله باقی ماندن تعریف می شود، بنابراین طول عمر اقتصادی به تعداد شیردهی هایی که یک گاو به اتمام می رساند یا انتظار می رود تا پیش از حذف به پایان برساند، گفته می شود. عواملی که بر سن اقتصادی دام تاثیر میگذارند عبارتند از:

  •     عوامل ژنتیکی
  1.     حجم تولید شیر:

مقدار شیر تولیدی در شکم ۱ ، شکم قبلی و پیش بینی شیر تولیدی در شکم جاری

  1.     اسکورها

مانند اسکور لنگش، بدنی و حرکتی

  1.     میزان ضایعات

تعداد سقط، مجموع روزهای همه سقط ها، تعداد مرده زایی و مجموع روزهای مرده زایی

  1.     زایش

تعداد گوساله های نر و ماده

  •     عوامل مدیریتی
  1.     جایگاه
  2.     خوراک
  3.     آب و هوا

با دستورالعمل هایی که از سوی مجمع ملی ورم پستان ( NMC ) ارائه شده، می توان طول عمر اقتصادی گاو را افزایش داد، از جمله:

  1.     حدف گاوهایی که بیش از ۲۰ درصد کمتر از متوسط گله تولید دارند.
  2.     حذف گاوهای شکم اولی که بیش از ۳۰ درصد کمتر از متوسط گله تولید دارند
  3.     حذف گاوهایی با ورم پستان بالینی و مزمن
  4.     فروش گوساله های گاوهای کم تولید

بر اساس ( ۲۰۰۰ ) AIPL–USDA تخمین انتقال صفت ها ( PTA ) برای طول اقتصادی ۰۹/۰ است. در صورتی که تخمین انتقال صفت ها برای اندازه بدن ۴/۰است؛ در نتیجه برای بقاء یک گاو در گله، مدیریت از ژنتیک مهمتر است.

بنابراین با صدور شناسنامه های مشخصات بهداشتی ، درمانی و تولیدی و تجزیه و تحلیل اطلاعات و ارائه گزارش کامل از وضعیت تولید مثلی گله میتوان مدیریتی بهتر و کارآمدتر در جهت حذف یا نگهداری دام در گله  و به دنبال آن افزایش بازده تولید و بهره وری دامداری انجام داد.

ثبت اطلاعات در بهره وری دامداری

همانگونه که قبلا ذکر شده بهره وری عبارت است از تحقق هم‌زمان اثربخشی و کارایی.

این شاخص در واقع قابلیت آن را دارد تا فعالیت موجود یک واحد بهره بردار را نسبت به وضعیت مطلوب مقایسه کرده، میزان تغییرات کمی و کیفی صورت گرفته در واحد تولید را نشان دهد.(جدول۱)

 

 

 

همانطور که در جدول مشاهده می شود سطح عملکرد گاوداری با سطح هدف مقایسه می شود و از این طریق به دامدار کمک می کند تا برنامه ریزی و پیش بینی واقع بینانه انجام دهد.

 

سود در دامداری

ساده ترین فرمول برای سود عبارت است از:

سود= درآمد- هزینه

بنابراین افزایش سود به دنبال افزایش درآمد و یا کاهش هزینه ها به وجود می آید. بازده تولید مثلی یک ویژگی اقتصادی بسیار مهم در گاوهای شیری است. ناکارآمدی تولید مثلی منجر به افزایش فاصله زایش، افزایش نرخ حذف غیر ارادی، کاهش تولید شیر و تاخیر در پیشرفت ژنتیکی، و مشکلات دیگر می‌شود که باعث خسارات اقتصادی قابل توجهی میگردد.. به خوبی مستند شده است که تولید و باروری همبستگی منفی دارند و برنامه‌های انتخابی که تاکید زیادی بر تولید داشته و باروری را نادیده گرفته‌اند، ناگزیر کاهش عملکرد تولیدمثلی را تجربه کرده‌اند که کاهش درآمد را نیز به دنبال داشته است.

روزهای شیردهی مناسب بین ۱۵۰ تا ۱۷۰ است. روزهای کمتر از این دامنه بیانگر تعداد بالای دام هایی است که در اوایل شیردهی هستند که منجر به افزایش تولید شیر می شود. به ازاء هر ده روز کاهش در روزهای شیردهی، تولید شیر به میزان ۵۰۰ تا ۷۰۰ گرم برای هر دام افزایش می یابد. کل کارایی گله به علت افزایش تولید شیر افزایش می یابد. از طرف دیگر کاهش فاصله گوساله زایی منجر به تولد گوساله های بیشتر، افزایش تلیسه ها جهت جایگزینی و در نتیجه افزایش درآمد بالقوه می شود.

ü     همه این تجزیه و تحلیل ها و موارد دیگر را می توان با نگهداری سوابق مناسب به دست آورد، اما باید با سوابق دقیق و به روز شروع شود. ثبت اطلاعات یک قدم مهم در مدیریت موفق مزرعه است.

هنگامی که این سوابق و اطلاعات در دسترس هستند، می توان تجزیه و تحلیل مناسب را انجام داد.

  • سوابق گذشته را با زمان حال مقایسه کرد و به دنبال پیشرفت در کسب و کار بود.
  • مناطقی که هزینه ها افزایش یافته است و چگونگی کاهش هزینه ها را در نظر گرفت.
  • حجم محصول و هزینه تولید را مقایسه کرد.
  • مشکلات در گذشته کجا رخ داده و احتمالاً در آینده کجا رخ خواهند داد؟

منابع:

  1. ابطی، ح. و ب. کاظمی. (۱۳۸۳). کتاب ((بهره وری)). تهران، موسسه مطالعات پژوهش های بازرگانی
  2. اورعی، ک. (۱۳۷۸). تحلیل و محاسبه بهره وری. انتشارات علوم دانشگاهی
  3. فرقانی، ح. و م. کیانی ابری. (۱۳۸۴). بررسی بهره وری اقتصادی دامداری های سنتی (گاو شیری). اقتصاد مقداری، شماره ۱
  4. Fetrow, j., Stewart, s., Elcker, s. and Rapnickl, p. (2007) “Reproductive Health Programs for Dairy Herds: Analysis of Records for Assessment of Reproductive Performance”. Current Therapy in Large Animal Theriogenology (Second Edition)., 473-489.

 

  1. Penagaricano, f. (2020) “Chapter 6 – Genetics and genomics of dairy cattle”. Animal Agriculture., 101-119