لع اجسام خارجي و انباشتگي پيش معده و سنگدان ناشي از آن يكي از مشكلات شايع در صنعت پرورش شتر مرغ بوده و اغلب منجر به مرگ ميگردد. در خصوص پيشگيري و درمان اين بيماري روشهاي مختلفي وجود دارد. در ميان روشهاي درماني، جراحي پروو نتريكولوتومي يكي از موثرترين طرق درماني است. تحقيق حاضر روي پنج قطعه جوجه سه ماهه صورت گرفته است. دراين جوجه ها علائم انباشتگي پيش معده عبارت بود از ، كاهش وزن تدريجي، دهيدراتاسيون، بي اشتهايي ، عدم تمايل به حركت ،با لهاي آويزان ، مدفــوع كـم حجـم وپلت شده حاوي رشته هاي فراوان فيبر، و از همه مهمتر سفت وانباشته بودن پيش معده در ملامسه، و به دليل عــدم پاسخ جوجه ها به درمان با مواد لاكساتيو و شستشوي پيش معده تصميم به جراحي پروونتريكولومي گرفتــه شـد. جهت بيهوشي از كتامين( IM kg/mg 15 ( و زايلازين ( IM kg/mg 3 ( به صورت مخلوط استفاده گرديد. پــس از القاء بيهوشي جوجه به پهلوي راست بر روي يك بستر گرم خوابانده شد . پرهاي ناحيه چپ شكم از جناغ تـا خلـف ران كنده شده و به صورت روتين ضد عفوني گرديــد. بـراي دسترسـي بـه پيـش معـده از رهيـافت oblique Left paramedian استفاده شد .با استفاده از تيغ اسكالپل شماره ١٠ يك برش مايل ٨ سانتي متري (در جهت قدامي خلفـي – مياني جانبي ) در پوست وعضله ركتوس ابدومينوس روي پيش معده متورم ايجاد شــد. سـپس برشـي بـه صـورت نيزهاي برروي پيش معده ايجاد شد و تا ٨ سانتي متر امتداد يافت. اجسام خارجي شامل حجم بالايي از كلـش و تكـه هاي چوب از پيش معده و سنگدان خارج شد. دسترسي به سنگدان از طريق مدخل پيش معده به ســنگدان صـورت گرفت. پس از لاواژ پيش معده و سنگدان ،ديواره پيش معده به صـورت دو لايـه اينـورت كننـده وعضلـه ركتـوس ابدومينوس با يك لايه سرتا سري ساده هر دو با نخ قابل جذب نمره صفر و پوست بصــورت تشـكي افقـي سـاده بـا سيلك نمره صفر بخيه گرديد ٠هنگام به هوش آمدن پرنده بايد مراقب سر و گردن پرنده بود. جــهت جلـوگـيري از عفونت ثانويه از پن استرپ١+١ ) IM day/kg/5ml ( تا پنج روز واسپري آنتي بيوتيك در موضــع عمـل اسـتفاده گرديد. چهار قطعه از جوجه ها پس از دو روز ، تغذيه و تحرك طبيعي را از سر گرفتند. ولي يك قطعه به دليل ضعف شديد پس از يك روز تلف شد. از اينرو تشخيص به موقع بيماري در پاسخ حيوان به درمان جراحي بسيار مهم است. جلو گيري از استرس ،ايجاد عادتهاي صحيح غذايي و عدم دسترسي پرنده ها به اجسام خارجي در كاهش مـوارد بيمـاري موثر است .