الف)کمبود ویتامین D

• ویتامین D3 تنها شکلی از ویتامین D ا ست که براي طیور قابل ا ستفاده و ضروري ا ست. ویتامین D به جذب کل سیم و ف سفر از روده کمک میکند و در واقع ضروري می با شد. این ویتامین به انتقال و جذب کلسیم و فسفر از روده براي معدنی شدن غضروفها (Mineralization (و تشکیل طبیعی استخوان و شکل گیري نوك هاي محکم و پوسته آهکی تخم با مقاومت مناسب کمک میکند. نکته قابل توجه اینکه در صورت نامنا سب بودن ن سبت کل سیم به ف سفر وجود مقادیر زیاد ویتامین D در جیره غذایی اهمیت بیشتري می یابد. • در صــورتی که مقدار ویتامین D ورودي به بدن پرنده کافی نباشــد رســوب مواد معدنی یا معدنی شــدن ا ستخوان هاي پرنده ناقص صورت گرفته و نرمی و همچنین پوکی ا ستخوان به ترتیب در شترمرغ هاي جوان و بالغ به وجود میآید. در این حالت تغییر شکل استخوان بندي به ویژه در پاها به صورت سستی و تورم زانوي پا م شاهده خواهد شد. نوك و پنجه پرنده نیز مانند ا ستخوانها، نرم و انعطاف پذیر میشوند. علاوه بر این، ر شد پرنده نیز به تعویق افتاده و پر درآوري به کندي صورت میگیرد. در پرندگان بالغ نیز تولید تخم و توانایی جوجه درآوري کاهش و تولید تخم هاي با پوسته نرم افزایش مییابد

• همانگونه که ذکر شد از علایم کمبود ویتامین D می توان به شیوع عارضه نرمی استخوان اشاره کرد. در این حالت ممکن اســت کمبود این ویتامین علاوه بر کاهش رشــد باعث کجی، تحلیل اســتخوانها و یا کمانی شدن پاها شود. علاوه بر این، کمبود ویتامین D باعث کاهش کلسیمی شدن استخوانهاي نازك، شکستن آسان آنها و بر آمدگی و بزرگ شدن غضروف بین دندهاي شود.

ب) کمبود ویتامین هاي گروه B

ریبوفلاوین (ویتامین B2( کمبود ریبوفلاوین در جوجه شــترمرغ ها باعث میشــود پنجه بزرگ پا هنگام راه رفتن یا استراحت به پایین و رو به داخل پیچ خورده و تغییر حالت دهند. بعضــی از شــترمرغها ممکن اســت بدون بروز پیچش پنجه به فلج شــدیدتري دچار شــوند. اولین علایم کمبود ریبوفلاوین در شترمرغهاي جوان خم کردن سر از حالت راست و طبیعی آن و پایین انداختن بالها است. ب

یوتین (ویتامین H( ضـــعف، فلجی، پیچ خوردگی پا و لغزش تا ندون از علایم کمبود بیوتین میباشـــ ند. بیوتین و منگنز در واکنشهاي بیو شیمیایی م شابه در ساخت ا سکلت نقش دارند. کمبود بیوتین در جوجه شترمرغها علاوه بر شَلی یا پروسیس(perosis (موجب ابتلاي آنها به سندرم کلیه و کبد چرب نیز میشود.

نیاسین کمبود نیاسین در طیور نیز باعث پیچ خوردگی پاها و همچنین تورم مفصل خرگوشی میشود.

پیریدوکسین (ویتامین B6( کمبود ویتامین ب6 در برخی مواقع علاوه بر ایجاد عوارضی همچون کاهش رشد، کاهش پردرآوري و مشکلات بینایی باعث فلجی و عوارض استخوانی در پرندگان جوان و درحال رشد خواهد شد.

ج) کمبود عناصرمعدنی

منگنز (Mn( منگنز عنصر ضروري در کنترل میزان گلوکونئوژنز و همچنین در فعال سازي سیستمهاي آنزیم هاي حیاتی دخیل در شــکل گیري اســتخوان و بافتهاي پوســته تخم میباشــد. بدین ترتیب میتوان گفت که ابتلا به نواقص ا سکلتی مانند پرو سیس و نقص در کیفیت پو سته زمانی رخ میدهد که مقدار ورودي منگنز به بدن پرنده کافی نیست. لازم به ذکر است منگنز و بیوتین اثرات مشابهی در فرایندهاي شیمیایی درون بدن دارند. منگنز گاهی با منیزیم که عملکرد پایینی در تشکیل استخوان دارد اشتباه گرفته میشود. کمبود منگنز باعث بدشکلی برخی اعضاي بدن به خصوص دررفتگی تاندون هنگام پیچ خوردگیهاي استخوان و ایجاد سندروم پروسیس یا دررفتگی وترآشیل میشود. جوجه ها و شترمرغ هاي جوانی که با جیره هاي غذایی داراي کمبود منگنز تغذیه می شوند از ر شد ناکافی برخوردار بوده و به پرو سیس مبتلا میگردند. کمبود منگنز را میتوان با ر شد بیش از حد و تورم مفا صل پا تشخص داد که منجر به جا به جا شدن تاندون عضله دوقلو از کندیلهاي آن در پشت مفصل میشود و پاهابه داخل یا کناره ها کشیده می شود. در صورتی که هر دو پا مبتلا شوند، جوجه ها از بین خواهند رفت چرا که نمیتوانند به آب یا غذا دسترسی داشته باشند.

کمبود کلسیم و فسفر یا عدم تعادل نسبت آنها کل سیم و ف سفر به همراه ویتامین D3 براي معدنی شدن ا ستخوان ها ضروري ه ستند. ویتامین D و سایر عوامل مثل روي و pH محتویات دوازدهه ممکن است حتی اگر کلسیم به اندازه کافی در جیره وجود داشته با شد بر جذب کل سیم اثر بگذارند. از ن شانه هاي کمبود کل سیم و ف سفر میتوان به احتمال تغییر شکل در اعضاي بدن به خصوص نرمی استخوان یا پاهاي پرانتزي اشاره نمود.

روي (Zn( کمبود روي می تواند در اثر ناکافی بود آن در جیــــره یا افزایش غلظت کلسیم موجود در جیره غذایی پرنده باشد. بدشکلی استخوان و بزرگ شدن مفاصل (به نظر میرسد در جوجه مرغ و بوقلمون باشد اما در شترمرغ نیز دیده شده است) و ضخیم شدن پوست پاها از دیگر علایم کمبود روي است

به طور خلاصه ایجاد مشکلات پا در شترمرغ می تواند به دلایل زیر باشد: 1 -کمبود ذخایرمواد معدنی و یا ویتامین هاي بدن به خصوص ویتامین هايD وگروهB 2 -بسترهاي لغزنده یا بیش از حد سفت 3-کمبود فضاي باز و گردشگاه مورد نیاز براي پرنده 4 -عدم رعایت و توجه به نکات ایمنی در زمان جابجایی و انتقال شترمرغ ها 4 -تنش ناشی از یک محیط نامناسب یا تغییر غیر منتظره محیط 5 -جراحات ناشی از لبه هاي تیز، حصارها و غیره. البته بروز این عارضه به فصل نیز بستگی دارد زیرا موارد بروز آن در شترمرغ هاي پرورش یافته در تابستان کمتر از زمستان می باشد.