سل يک بيماری مشترک بسيار خطرناک اسـت و عامـل آن مايکوباکتريوم بوويس است. در جاهايی که پرورش گاو به طور متفرق انجام مـیشـود، ايـن بيمـاری شـيوع زيـادی ندارد. در استاای جنوبی کشور کمتريـن ميـزان شـيوع و در لرستان بيشترين شيوع را دارد (در همدان و کردستان بـه ترتيب دومين و سومين شيوع را دارند)

طرز انتقال بيماری سل: طرز انتقال بيماری سل بيشتر تنفسی است ولی از راه گوارشی و تبادلات جنسی و جلدی هم میتواند منتقل شود

. علائم بالينی: بدليل موضعی شدن جراحات سلی در مناطق مختلف بدن و همچنين مزمن بودن آن، تشخيص درمانگاهی سل مشکل است. لاغری تدريجی (همراه با هيچ بيماری ديگری)، همـواره بايد گمان ابتلا به سل را برانگيزد. کم وزياد شدن اشتها،جلاي غير طبيعي موها و نوسـان گرمای داخلی بدن، اغلب در اين بيماری رخ مي دهد. ابــتلاء ريــوی بوســيله ســرفه مــزمن در اثــر برنکوپنومونی مشخص میشود. سرفه ها، صدادار نيستند و فقط گاهی يکی دوبار عارض میشوند آـه اغلـب آهـسته ، کوتاه و مرطوب مي باشند و به آسانی در اثر فشار ويا در اثر کار و حرکت (مخصوصا صبح زود و در هـوای سـرد) بوجود میآيند. درمراحل پيشرفته که ريه مبتلا مي شود، تنگـی نفـس توام با افزايش تعداد و عمق تنفس آشکار است. بزرگ شدن غدد لنفاوی مدياستن گاها ديـده مـیشـود. گاهی اورام پستان سلی هم وجود دارد آه اکثراً پـس از زايمان اين علائم خود را نشان میدهند.

تشخيص بيماری سل: به علت اهميت بيمـاری سـل در انتقـال بـه انـسان، تشخيص دقيق اين بيماری در دامداریها بسيار مهـم مـی- باشد. جهت تشخيص بيماری سل از تستی موسـوم بـه تـست توبرکولين استفاده میشود. يک دهم ميلیليتر PPD رقيق به صـورت بـين جلـدي در ناحيه گردن تزريق میکنيم. در ابتـدا مـوی قـسمتی از وسط گردن را میتراشند و سپس ضخامت پوست را بـه طـور دقيق اندازهگيری آرده و يادداشت می نمايند. پس از ضد عفونی نمودن محل، مقدار ١/٠ ميلی ليتر PPD را بين پوست تزريـق مـیکننـد و پـس از ۴٨ سـاعت ضـخامت پوسـت را اندازهگيری مینمايند. اگر ضخامت از دو برابر تجاوز کند، واکنش را مثبت و اگر کمتر از ۵/١ برابر باشد ،آن را منفی محسوب کرده و بين اين دو حالت را مشکوک مینامند.