تورم صفاق عبـارت اسـت از رونـد آماسـی در محوطـه صفاقی که سطح سروزی آن و پريتونيوم را درگير ميکند. تورم صفاق ميتواند به علت سـوراخ شـدن (در اثـر ضربه مانند جراحی ـ جفتگيری در تليسههـا، بـه دنبـال تورم ضربه نگاری و صـفاق يـا ورود جـسم خـارجی و يـا ساير زخمهای نافذ باشد) و يا بـه علـت پـارگی احـشايی (در اثر زخم شيردان يا پـارگی رکتـوم ناشـی از توشـه رکتال) و يا در اثر عوامل متفرقه ديگر (مانند نکـروز چربی) و يا متعاقب بيماریها (مانند سل و يا پستی سمـی و...) رخ دهد. ـ پريتونيت را به دو گونه طبقه بندی ميکنند: در روش اول طبقه بندی بر اساس علائم بالينی انجام ميشود و بيماری به دو فـرم حـاد و مـزمن دسـته بنـدی ميشود. در روش دوم که بر اساس عامل ايجـاد کننـده طبقـه بندی ميشود، بيماری به چهار فرم عفـونی ـ شـيميايی ـ اوليه و ثانويه تقسيم بندی ميشوند. علائم بالينی: علائم بالينی به صورتی است کـه بيـانگر وجـود يـک وضعيت غير عفونی ميباشد. اين علائم از ناراحتی ملايم (به علت وجود يک آبسه کانونی) تا بروز علائم شديد و حاد توکسمی و کاهش حجـم خون (که پس از پـارگی ناگهـانی يکـی از انـدامها کـه سريعا باعث مرگ ميشود) متغيير است. در فرم حاد علائم بيماری مشخصتر و تشخيص آن آسانتر است ولی در فرم مزمن تشخيص بـسيار مـشکل و نيـاز بـه لاپاراتومی اکتشافی مي باشد. از جمله علائم تورم صفاق ميتوان به سختی و دردنـاک بودن شکم، اتساع ناحيه شکمی، پرخونی صلبيه، تـب، بـی اشتهايی و کاهش ناگهانی توليد شير اشاره نمود. شکمبه در فرم حـاد فعـاليتش رااز دسـت مـيدهـد و کيفيت و کميت مدفوع غير طبيعی ميشود. معمولا در فرم حاد مقدار مدفوع کم ميشـود و اغلـب خشک است. ولي در فرم مزمن مـدفوع معمـولا بـه حالـت اسـهالی ميباشد. ـ در هـر دو فـرم پريتونيـت، تعـداد ضـربان قلـب افزايش مييابد. گاوانی که مبتلا به درد شکمی قـدامی هـستند حالـت کمانی به خود ميگيرند و در مقابل فشار به ناحيه پـشت (جهت برگشتن بـه حالـت طبيعـی) از خـود مقاومـت نـشان ميدهند. در اين تست و همچنين انجام تست ميله، حيـوان نالـه ميکند. جهت تأييد تشخيص ميتوان از يافتههای خـون شناسـی در ارتباط با تورم صفاق از تـابلوی خـونی طبيعـی تـا لكــوپنی شــديد همــراه بــا انحــراف بــه چــپ دژنراتيــو نوتروفيلهای سمی متغير است، استفاده نمود. در موارد شديد، علائم توکسمی ديده ميشود و تعـداد سلولهای خونی افزايش و مقدار پروتئينها کاهش مييابد. در موارد کمـتر لکوسـيتوز، نـوتروفيلی و افـزايش فيبرينوژن خون ممکن است وجود داشته باشد. درمان: استراتژی درمان به صورت زير است: 1ـ آنتی بيوتيک تراپی که به محض متوجه شدن بيماری ميبايست اقدام به درمـان بـا آنتـی بيوتيکهـای وسـيع الطيف کرد. استفاده از ترکيب آمينوگليکوزيـدها و عامـل ضـد ميکروبی بتالاکتام، استفاده از تتراسـيکلين و يـا پنـی سيلينها و يا کينولون در درمان پريتونيت بسيار مـوثر است. 2ـ در صورت امکان جراحی و برداشتن بافتهای مرده و زايد و شستشوی ناحيه.