اسکلت خارجی :
سطح خارجی بدن بندپایان توسط پوستهای به نام کوتیکول پوشیده شده است که دارای پلی ساکارید ازته به نام کتین است و توسط اپیدرم ترشح می شود. کوتیکول نقش اسکلت خارجی Exoskeleton را بر عهده دارد که باعث ثبات شکل، اتصال عضالت و اندامهای داخلی میگردد. کوتیکول سه الیه اصلی دارد؛ 1)اپی کوتیکول Epicuticule :خارجی ترین الیه پوست که از ترکیبات مختلف گوگردی، ازته و مواد چربی، مانند موم، تشکیل شده است. این الیه در برابر مواد شیمیایی مقاوم بوده و نقش اصلی آن جلوگیری از تبخیر و دفع آب از سطح بدن ماست. 2)کوتیکول بیرونی Exocuticule :این الیه در زیر اپی کوتیکول قرار دارد. سختی و استحکام پوست عمدتا به دلیل وجود این الیه است. در اثر ترکیب کیتین و آرتروپودین یک نوع پروتئین به نام اسکلروتین بوجود می آید. به این عمل اسکلروتیزاسیون Sclerotisation می گویند که سبب سخت شدن پوست بعد از عمل پوست اندازی می شود. 3)کوتیکول درونی cuticule Endo :سختی و تراکم این الیه کمتر از الیه فوق می باشد. خاصیت ارتجاعی بدن حشرات به خصوص الروها به علت وجود این الیه است.
هیپودرم یا اپیدرم Hypoderm:
زیر پوست الیهای زنده است که در زیر کوتیکول درونی قرار دارد و روی یک پرده نازک به نام غشای پایه واقع شده است. این الیه حاوی رنگدانه های متعدد و سلول های ترشحی مختلف و در هنگام پوست اندازی مسئول ترشح کوتیکول جدید است.کوتیکول در تمام قسمت های بدن از نظر سختی و نرمی یکسان نبوده و از صفحاتی به نام اسکلریت Sclerit تشکیل شده است که بوسیله قسمت هایی از کوتیکول نرم و بدون انقطاع به یکدیگر متصل شوند. این صفحات بندپایان را قادر می سازد تا بتوانند به راحتی حرکت کرده و جابجا شوند. قطعات کتینی اسکلریتها در داخل دارای تاخوردگی ها و فرورفتگی هایی است که آپودم Apodeme نام دارد که از نظر استحکام اسکلت خارجی و اتصال ماهیچهها اهمیت زیادی دارد. بدن بندپایان توسط موهای ظریف پوشیده شده است که مو Seta نامیده می شود. در مواردی که این موها سخت و خشن و احتماال منشعب باشند به نام درشت مو Bristle و اگر کامال پهن باشند فلس Scale نامیده می شوند.
دستگاه گوارش :
ساختمان، شکل و قطعات دهانی در بندپایان مختلف، متفاوت است. قطعات دهانی در حشرات جونده از قبیل سوسری ها که غذای جامد می جوند و حشرت خونخوار تفاوت های بسیاری دارند. در مجموع دستگاه گوارش شامل سه قسمت Stomodeum ،Midgut و Proctodeum است. دو قسمت اول و آخر منشا اکتودرمی داشته و از یک آستر کوتیکولی پوشیده شده است.روده قدامی Stomodeum :از حفره دهانی شروع می شود و شامل حلق، مری و پیش معده است و در برخی بندپایان قسمت خلفی مری اتساع یافته چینه دان را تشکیل می دهد که قبل از پیش معده قرار میگیرد. مجاری هر یک از واحد های غدد بزاقی به یکدیگر پیوسته شده و یک مجرای عمومی به نام هیپوفارنکس تشکیل میدهند که به قطعات دهانی منتهی می شود. روده میانی Midgut :بخش اصلی گوارش است که عمده عمل هضم مواد در آن انجام می شود. در برخی از حشرات یک غشا پریتروفیک وجود دارد که به صورت یک مایع چسبناک از سلول های مخصوص معده ترشح می شود. غشا مذکور از سائیدگی و فرسایش سلول های ترشحی معده به هنگام هضم غذا جلوگیری می کند. این غشا در رشد و نمو برخی از انگل ها نظیر تریپانوزوما و لیشمانیا در میزبان ناقل اهمیت دارد. روده خلفی Proctodeum :شامل روده باریک و روده بزرگ )رکتوم( و Anus است. در ابتدای این قسمت )در محل اتصال روده باریک به میدگات( لوله های سفید غیر شفاف به نام لوله های مالپیگی قرار دارند که به لوله گوارش متصل هستند.
سیستم گردش خون:
خون حشرات معموال بی رنگ بوده و همولنف نامیده می شوند. سیستم گردش خون باز است و در ظاهر بسیار ساده است؛ قلب به صورت یک رگ پشتی در محفظه ای به نام پریکاردیوم واقع شده است. در اطراف قلب منافذی به نام اوستیا ostia وجود دارد که با انقباضات مکرر، همولنف توسط این منافذ وارد قلب می شود و به وسیله یک رگ قدامی در تمام سطح بدن پخش می شود فضای داخلی بدن بندپا هموسل نامیده می شود. اندام های مختلف در هموسل تحت تاثیر همولنف قرار می گیرند. همولنف نقشی در انتقال اکسیژن ندارد.
دستگاه تنفس:
برحسب نوع بندپایان، اشکال مختلفی از سیستم تنفسی وجود دارد. متداول ترین سیستم، سیستم تراشه ای است. منافذ تنفسی )استیگما یا اسپیراکل( در سطح خارجی بدن به تعداد مختلفی وجود دارند که این منافذ توسط مجاری تنفسی تحت عنوان تراشه به داخل بدن امتداد می یابد.تراشه ها منشعب شده تراشیول ها را می سازند. سطح داخلی تمامی این مجاری با پوشش کیتینی تحت عنوان Tenidia پوشیده میشود که مانع از روی هم خوابیدن جدار این مجاری در مواقعی که عاری از هوا می باشند. شکل دیگر در بندپایان آبزی در مرحله الروی و شفیره ای است که واجد آبشش هستند. این آبشش ها در بسیاری از بندپایان آبزی و یا بندپایانی که قبل از بلوغ در آب هستند مثل پشه ها وجود دارند. برخی از بندپایان فاقد هر گونه سیستم تنفسی هستند و صرفا تبادالت اکسیژن توسط تگومنت )جلد( آن ها صورت می گیرد )جرب های آاستیگماتا
دستگاه دفعی :
بر اساس نوع بندپا دستگاه های دفعی مختلفی وجود دارد ساده ترین شکل، لوله های مالپیگی tube Malpighian هستند که عمدتا در حشرات مشاهده می شوند. لوله های مالپیگی در محل اتصال روده میانی به روده خلفی است. در برخی انواع بندپایان مثل خرچنگ به جای لوله های مالپیگی، نفریدیا به صورت یک زوج در قاعده زوج دوم آنتن ها وجود دارند. در کنه ها هم لوله های مالپیگی و هم یک زوج غده تحت عنوان غدد کوکسال جود دارند که در نزدیکی کوکسای پاها قرار دارند.سیستم عصبی تمام بندپایان واجد یک گره عصبی نسبتا بزرگ در سر هستند عالوه بر این، یک حلقه عصبی دور مری هم دیده می شود که به این اعضا رشته عصبی- شکمی متصل می شود. رشته های عصبی تمام طول بدن را طی می کنند و از این رشتهها، انشعابات فرعی خارج می شوند. ممکن است در مسیر این رشته ها در بخش های مختلف گرههای عصبی کوچکتری هم وجود داشته باشند. اعضاء حسی مثل چشم ها، آنتن ها، موهای حسی، ابریشم های حسی توسط این رشته ها تعصیب می شوند. این مجموعه سیستم عصبی را تشکیل می- دهد.آنتن ها از اعضا حسی مهم هستند در واقع حواس مهمی مثل المسه، بویایی، در برخی حس شنوایی و همچنین جهت یابی مربوط به این آنتن هاست.
دستگاه تناسلی :
دستگاه تناسلی ماده ها شامل یک زوج تخمدان، یک زوج اویدکت و یک مجرای عمومی تخم (Uterus (و یک یا دو غدد ضمیمه است. این غدد با ترشحات چسبناک خود سبب چسبیده شدن تخم ها به سایر اشیا و یا بدن میزبان می شود. یکی از مهمترین قسمت های دستگاه تولید مثل ماده ها اسپرماتکا Spermatheca است که شامل یک تا سه مخزن است و در هنگام جفتگیری اسپرماتوزوئید ها در آن ذخیره می شود و در تشخیص برخی گونه های پشه ها و کک ها ارزش قابل توجهی دارد. حشرات تنها یک بار جفتگیری می کنند. دستگاه تناسلی نر شامل بیضه، مجرای خروج تخم deferens Vas و کیسه اسپرم vesicle Seminal است. حشرات همچنین دارای یک زوج چنگک تناسلی Genital که برای چسبیدن و نگهداری حشره ماده به هنگام جفت گیری بکار می رود و در مرکز آن پنیس قرار دارد.
زبان خود را انتخاب کنید