عامل اين بيماری باکتری بنام اکتينوميکـوز بـوويس است. اين باکتری گرم مثبت ميزبان عادی و اجباری بينی، حلق و مجاری گوارشی است و از طريق ريشه دنـداهنا همـراه با اجسام خارجی مانند چوب، سيم و يا علوفههـای خـشبی به بافتها نفوذ ميکند. اکتينوميکوز فاقد زهرابه خارجی است و نفوذ آن به اندامها بيشتر مربوط به عوامل فيزيکی است که بافـت را مجروح ميکند و باعث نفوذ باکتری ميشود. علائم بالينی: جراحات اکتينوميکوز به کندی رشد ميکند و بيشتر در استخواهنای فک، غضروفهای داخل بينی و سقف دهان ايجـاد ميشود. جراحات حاصـل از ايـن بيمـاری همـواره بـا ايجـاد بافتهای جوانه دار توام است که پس از مدتی قـسمتی از آن در اثر نکروز تبديل به دمـل مـيشـود و بـه تـدريج دملها به يکديگر متصل شده و سينوسهای چرکی را بوجـود ميآورند. اين سينوسهای چرکی گاهی به خارج سرباز ميکنـد و چرک سبز مايل به زرد غلـيظ و چـسبناک و بـی بـويی از آهنا خارج ميشود. چرک حاوی دانههای پنيری شکل به قطـر 4-3 ميلی متر است آه در واقع همان کلنی باکتری است و به دانههای گوگردی معروفند. اگر اين دانهها را بين لام و لامل بفـشاريم و زيـر ميکروسکوپ نگاه کنيم، ميتـوان منظـره مخـصوص و شـعاعی شکلی را که به قارچ شعاعی نيـز موسـوم اسـت، مـشاهده کرد. دنداهنا معمولا شل و دردناک ميشوند و جويدن غذا را دشوار ميکند، در نتيجه حيوان لاغر ميشود. در اين بيماری عقدههای لنفاوی مبتلا نمیشـوند يکـی از تفاوتهای آن با اکتينوباسيلوز است. تشخيص: جهت تشخيص ميبايست عامل بيمـاری را از نمونـههـای اخذ شده در زير ميکروسکوپ جدا آرد. بيمـــاری را مـــيبايـــست از جراحـــات حاصـــل از اکتينوباسيلوز، استافيلاکوک تفکيک داد. اکتينوباسيلوز گرم منفی و اکتينوميکوز گرم مثبت است. درمان: استراتژی درمان در اکتينوميکوز عبارت است از: 1ـــ اســتفاده از ترکيبــات يــددار، زيــرا عامــل اکتينوميکوز بسيار در برابر يد حساس است. 2ـ تزريق استرپتومايسين در اطراف جراحات 3ـ تجويز سولفاميدها و يدور پتاسيم، يدور سديم از راه وريدی و خوراکی و ماليدن در محل

احتمالاً منشا درماتيت انگشتی، باکتريها میباشند زيرا به نظر اين عارضه مسری است و اغلب با فورشه همراه مي باشد. درماتيت انگشتی به وسيله يک يا دو جراحت دايره- ای شکل (به اندازه 15 ـ 5 ميلیمتر )آه به صورت يك برجستگی با حاشيههای سفيد رنگ محسور شده و در مرکز باز مي باشدو با چهره گرانولو روی پوست تاج سم و بخلق مشخص میشود. اين جراحات در مقابل فشار حساسند و موجب لنگش غير واضح میشوند و هنگامی که به زير قسمت شاخی توصعه يابند ،وخيم میشوند. جهت درمان درماتيت انگشتی میتوان از پاشيدن مخلوطی از اکسیتتراسيکلين و ويوله دوژانسيان به مدت 3ـ4 روز پی در پی در محل جراحت و حمام دادن پاهای مبتلا در محلول فرمل 5 درصد، سه بار و به فواصل هر 48 ساعت ، استفاده نمود.

متاسفانه پاسخ باکتری استافیلوکوکوس ائوروس )که به عنوان استافیلوکوک کوآگوالز مثبت هم نامیده میشود( به درمان خیلی کم است. این موضوع در جدول 4-4 و مجددا در جدول 2-12 توضیح داده شده است. حتی با تجویز پماد پستانی حاوی آنتیبیوتیک در زمان خشک کردن گاوها پاسخ به درمان خیلی ضعیف است )جدول 7-12 .)این موضوع مشکل مهمی بخصوص برای گاوهای مسنی که برای مدت زمان مدیدی پستان آنها عفونی بوده است میباشد )جدول 1-12 و 8-12 .) چندین دلیل در توجیه پاسخ ناموفق درمان استافیلوکوکها وجود دارد که عبارتند از: 1 -باکتری استافیلوکوکوس ائوروس آبسههایی را در داخل پستان ایجاد میکند. یک نمونه بارز عفونت آن در تصویر 2-4 نشان داده شده است. این آبسهها اغلب توسط کپسول ضخیمی از جنس فیبروز احاطه میشود. این کپسول از نفوذ آنتیبیوتیک و رسیدن آن به باکتری جلوگیری میکند و یا اینکه غلظت آنتیبیوتیک در داخل آبسه به حدی نمیرسد که بتواند باکتری را کامال از بین ببرد. 2 -بعضی از سویههای باکتری استافیلوکوکوس ائوروس میتوانند در داخل سلولهایی مثل ماکروفاژها زنده بمانند. اکثر آنتیبیوتیکها فقط میتوانند در مایعات بدن که اطراف سلولها وجود دارد، چرخش داشته باشند و قادر به نفوذ در داخل خود سلولها نیستند. بنابراین استافیلوکوکهایی که در داخل سلول زنده میمانند میتوانند خود را از دسترس اکثر آنتیبیوتیکها در امان نگه دارند )البته چند آنتیبیوتیک وجود دارد که میتوانند به داخل سلولها نفوذ کنند که در بخش قبلی در مورد آنها توضیح داده شد. اما در انگلیس این آنتیبیوتیکها به شکل پماد پستانی در بازار وجود ندارد(. 3 -بسیاری از سویههای استافیلوکوکوس ائوروس آنزیم بتا-الکتاماز تولید میکنند که آنها را در برابر گروه خاصی از پنیسیلینها مقاوم میسازد. حتی زمانی که از آنتیبیوتیکهای موثر هم استفاده میشود، پاسخ درمانی خیلی ضعیف است. 4 -بعضی از سویههای استافیلوکوکوس ائوروس میتوانند به حالت نهفته در داخل کپسول موکوئیدی خود باقی بمانند و به طور کامل تکثیر خود را متوقف کنند. در این حالت توسط آنتیبیوتیکها کشته نمیشوند، بعدا میتوانند دوباره فعال شوند. 5 -احتمال تشکیل فرم ال )L )باکتری استافیلوکوکوس ائوروس هم وجود دارد. در این حالت چون باکتریها دارای دیواره سلولی کاملی نیستند، بنابراین اکثر آنتیبیوتیکها نمیتوانند آنها را بکشند. این موضوع شامل آنتیبیوتیکها مثل کلوکساسیلین و یا دیگر آنتیبیوتیکهایی که بر سویههای تولید کننده آنزیم بتا-الکتاماز تاثیر گذارند هم میشود )آنتیبیوتیک نووبیوسین موثر است(. اگر چه هنوز تردید وجود دارد که آیا در شرایط داخل پستان هم اشکال ال )L )باکتری استافیلوکوکوس ائوروس ایجاد میشود یا خیر؟ یکی از مشکالت ارزیابی پاسخ به درمان عفونتهای پستانی ناشی از استافیلوکوکوس ائوروس این است که بدنبال یک دوره درمانی با آنتیبیوتیک، بسیاری از کارتیهها در ابتدا ظاهرا به درمان پاسخ دادهاند و حتی هیچ باکتریی از نمونه شیر آنها جدا نمیگردد. بدیهی است که این به علت عدم حضور باکتری استافیلوکوکوس ائوروس در همان نمونه خاص است. ولی اگر از شیر همین گاو در تاریخ دیگری نمونهگیری شود، ممکن است باکتری از آبسههای موجود در پستان آزاد شده و یا از جایگاه داخل سلولی خود بیرون آمده باشد و یا از شکل نهفته خود به صورت فعال درآمده باشد و در نتیجه مشخص شود که عفونت پستانی این گاو هنوز باقی است و درمان موثری صورت نگرفته است. 

ورم پستان تحت بالینی يكی از داليل اصلی حذف حیوانات از گله میباشد. همانطور كه از نام آن پیداست اين حالت فرمی از ورم پستان يا التهاب غده شیری میباشد كه در آن قابلیت تولید دام به طرز قابل توجهی كاهش پیدا میكند. ورم پستان تحت بالینی در گوسفند و بزها توسط باكتریهای مختلفی ايجاد میشوند كه 1 ، ایكالی 2 شامل گونههای باسیلوسها، استرپتوكوكوس اپیدرمیديس ، 2 سودوتوبركلوزيس 3 ، اومايسزها و ساير عوامل بیماريزی محیطی میباشد.

عالئم درمانگاهي ورم پستان تحت بالینی ممكن است توسط بره ضعیف و يا رشد ضعیف بره، سوء تغذيه نوزادان و مرگ نوزاد ناشی از گرسنگی در نژادهای گوشتی تشخیص داده شود. در نژادهای شیری تولید كم شیر، معمولترين يافته بالینی است. آبسه غدد شیری با مشاهده تورم، ادم يا پارگی و ترشحات چركی پس از آن مشخص میشود.

پیشگیري اقدامات پیشگیرانه شامل خشک و تمیز نگه داشتن كلیه محلهای نگهداری و اجتناب از گل آلوده شدن آنها است. در هنگام خشک كردن و يا در زمان از شیرگرفتن، دامدار يا دامپزشک میتواند برای خشک كردن هر يک از پستانها از تركیباتی كه برای خشک كردن گاو به كار میرود، استفاده نمايد. اگر غده پستانی در دوران شیردهی تحت درمان قرار گرفته باشند، بايد برای خشک كردن از خانواده آنتی بیوتیكی ديگری برای خشک كردن استفاده شود.

درمان درمان با پني سيلين در موارد ورم پستان توكسیک يا قانقاريايی، درمان شامل به تعادل رساندن وضعیت هیدراتاسیون بوسیله مايعات آشامیدنی يا سرم داخل وريدی و يا سالین هايپرتونیک 4 میلیگرم به ازای هر كیلوگرم وزن بدن بصورت داخل وريدی است.

 تجويز ضد التهاب غیراستروئیدی؛

 فلونكسین مگلومین 1-2 میلیگرم به ازای هر كیلوگرم وزن بدن

 شیردوشی و دور ريختن شیر هر 2 تا 3 ساعت

 آنتی بیوتیک وسیع الطیف

 تزريق داخل كارتیه پستانی.

برای اولین بار در سال ١٨۵۴میلادی ، محققی بھ نام پاسینی در مورد قربانیان بیماریھای شدید گوارشی تحقیق و بررسي كرد. پاسینی پي برد کھ در آنھا تعداد بسیار زیادی باکتریھای ھم شکل وجود دارد.بھ ھمین مناسبت نام ویبریو کلرا را روی آن باكتري ھا گذاشت. این یافتھ پاسینی پیش زمینھ تحقیقات رابرت کوخ میلادی طی تحقیقاتی در زمینھ بیماری ھای روده ای در مصر، بیان کرد کھ عامل بیماریھای مورد بررسی وی میکروارگانیسم ھایی یک شکل بوده اند و بخاطر باسیل شکل را روی آنھا نھاد. ٢ بودن آنھا نام باسیلھای یک شکل ویبریوھا باکتریھایی ھستند میلھ ای مستقیم یا خمیده کھ متعلق بھ خانواده ویبریوناسھ آ ٣ مي باشند. این باكتریھا گرم منفی و بی ھوازی اختیاری بوده و توسط یک تاژک قطبی بھ حرکت در می آی دن . ویبریوھا قادرند تنفس و تخمیر كرده و مانند باکتریھای خانواده آنتروباکتریاسھ بھ مواد مغذی خاصی نیاز ندارند . این میکروبھا در محیط ھای دریا و آبھای شیرین یافت می - شوند و از عوامل شایع بیماریھای روده ای و خارج روده ای محسوب می - گردند. جنس ویبریو شامل چند گونھ است کھ مھمترین آنھا ویبریو کلرا ٤ ، و ویبریو وولنیفیکوس ٥ ویبریو پاراھمولیتیکوس می باشد ویبریو کلرا سروتیپo1 عامل وبای کلاسیک آسیایی است کھ برای چندین قرن قربانیھای زیادی گرفتھ است . عامل وبای پاندمیک شناختھ شد. ٧ سال١٩۶١ بیوتیپ جدیدی از ویبریو کلرا بھ نام ال تور وبا ھنوز یكي از وع امل اصلي گاستروآنتریت در ممالک در حال توسعھ است .گزارش سال ١٩٨٩ سازمان بھداشت جھانی نشان مي دھد كھ در دنیا نزدیک بھ ۵٠ھزار نفر انسان در این سال بھ وبا مبتلا شدند. و ٨ )١٠ ( بیشتر از تیپ کلاسیک ١ در کشورھای توسعھ یافتھ نظیر آمریکا ، سروتیپ غیرo1 (سروتیپo1 (باعث گاستروآنتریت می گردد . وبای کلاسیک از طریق آب آشامیدنی آلوده یا غذای غیر پختھ ، خصوصا ماھی و از شخصی بھ شخص دیگرمنتقل می شود. باکتری بھ ترشحات معده بسیار حساس است و ویبریو در غذا یا آب لازم است تا بیماری عارض شود . این تعداد باكتري براي ٩ حدود ١٠ بیماري زایي در مقایسھ با سایر گرم منفی ھا بسیار بالا ا ست . ویبریوکلرا منابع غذایی را از دو طریق آلوده می کند: از راه سبزی ھایی کھ با آب آلوده آبیار یم ی شوند و یا تازه نگھداشتھ می شوند وھمچنین از طریق فضولات انسان کھ بھ عنوان کود مورد استفاده قرار می گیرند. و ٨ ) ١٠( دوره کمون بیماری ١-٣ روز بوده و بھ دنبال آن استفراغ و اسھال ظاھر می - گردد. مدفوع در اسھال شدید بھ صورت مایع شفاف ھمراه با توده ھاي سلولھای مرده دیواره روده دیده مي شود کھ شباھت زیادی بھ آب برنج دارد و لذا بھ این دلیل بھ نام اسھال آب معروف شده است. این مسمومیت در صورت عدم درمان بھ موقع بعلت تولید ٢ برنجی سمی بھ نام کلراتوکسین ، موجب اختلال در جذب آب، بدنبال آن اسیدوز و مرگ می شود