colic کال به معنی دل درد است گرچه مرسوم شده به عنوان دردهای دستگاه گوارشی شناخته میشود اما میتواند منشا غیر گوارشی نیزداشته باشد. Colic ها چهرهی یکسانی ندارند و از نظر شدت درد از حالت مالیم، متوسط تا شدید می باشند و عالیم ممکن است به صورت تکرار شونده باشند. اولین قدم در تشخیص اخذ تاریخچه است و حتما سن بیمار مهم است چون برخی از انواع کولیکها مثل انباشتگی مواد در قولونها مربوط به سنین باال است و انباشتگی مکونیوم )مدفوع جنینی( مربوط به روزهای ابتدایی تولد است. نکته دیگر این است که چه مدت است درد ظاهر شده؟ مسئله دیگر سابقه استفاده یا عدم استفاده از داروهای ضد انگلی است؟ عملکرد اسب چیست؟ آیا اسب کورس است؟ آیا اسب سواری است یا اسب بارکشی است؟ در مورد تاریخچهی قبلی بیماریهای دام نیز سوال پرسیده شود و اینکه آیا اقدامات درمانی صورت پذیرفته است؟ و اینکه این اقدامات چه بوده است؟ آیا عالئمی که بیمار هم اکنون نشان میدهد قبال هم نشان داده است؟ چون برخی کولیکها دارای دوره های تکرار شونده یا عود کننده است. باید یافته های بالینی مورد توجه قرار گیرند، محل درد و علت درد در دستگاه گوارشی را مشخص کنیم و با معایناتی که انجام میدهیم عوامل دیگری را که ممکن است دردهای مشابه ایجاد میکند را رد نماییم. هنگام انجام معاینهی بالینی هیچ وقت ابتدا به ساکن از داروهای آرام بخش و مسکن استفاده نماییم و البته مشخص نماییم که آیا قبل از مراجعه به دامپزشک داروی مسکن گرفته است یا خیر؟ در بررسی و معاینه اولین تکنیک ساده ترین تکنیک است یعنی مشاهده نماییم که آیا دام هشیار است یا افسرده است. بسته به شدت کولیک تغییرات رفتاری دام متفاوت است. در کولیک های مالیم مثل انباشتگی قولونها دپرسیون خفیف تا متوسط دیده میشود اما کولیکهایی که ایجاد دپرسیون شدید و توکسمی میکنند معموال به دنبال انسداد و درگیری های اختناقی ایجاد میشوند. کولیک های همراه با عالیم دپرسیون خفیف به درمانهای medical پاسخ میدهند اما در موارد دپرسیون شدید surgical بوده و احتماال جراحی تنها چاره کار است. مسئله بعددرد است که عالیم آن شامل دپرسیون شدید و کشیدن بدن، تعریق، غلتیدن، سم کوبیدن به زمین است. مسئله بعد اینکه درد مداوم است یا متناوب، شدت آن ثابت است یا متغیر و اینکه به درمان دارویی پاسخ میدهد یا خیر؟ اینها بیانگر پیشآگهی هستند. دردهای جدید و مداوم معموال در جراحات پیشرفته به ویژه انسداد های اختناقی بخش قدامی دستگاه گوارشی دیده میشود. انسداد روده سبب تجمع گاز و مایعات در بخش قدامی محل انسداد شده که خود باعث درد و به دنبال آن وقوع شوک در حیوان میشود. با توجه به اینکه قابلیت اتساع در روده کوچک کمتر از روده بزرگ است لذا انتظار میرود درگیریهای روده کوچک درد شدیدتری داشته باشد. نکته دیگر این است که قطع ناگهانی درد در حیوان میتواند ناشی از پارگی احشاء باشد. نکتهی بعد درجه حرارت است که در کولیک های medical طبیعی است و یا اگر افزایش یافته باشد جزئی است. درجه حرارت های کمتر از حد طبیعی میتواند به عنوان یک زنگ خطر باشد و مراحل آخر شوک و توکسمی را نشان میدهد. گاهی ممکن است با افزایش درجه حرارت در colic مواجه شویم که میتواند ناشی از وجود عوامل عفونی باشد و نکته آخر این است که اگر قبل معاینه از داروی NSAID استفاده شده باشد ممکن است دما کامال طبیعی باشد