تيموس، محل تكامل لنفوسيتهاي T است. اين عضو در ناحية پشت و فوقاني استخوان جناغ در طول زندگي متغير ميباشد، به طوري كه در زمان تولد، حدود 15-10 گرم وزن داشته و حداكثر وزن را درهنگام بلوغ دارد ( حدود 40-30 گرم). البته اگر نسبت وزن تيموس به وزن بدن در نظر گرفته شود، بايد عنوان كرد كه بالاترين رقم اين نسبت، به هنگام تولد است، پس از بلوغ، تيموس دچار تحليل تدريجي ميگردد، به طوري كه به تدريج توسط بافت چربي جايگزين ميشود و در يك فرد ميانسال ، وزن آن به حدود 10 گرم ميرسد. تحليل تيموس تحت كنترل هورمونهاي استروئيدي است (هم هورمونهاي جنسي و هم كورتيزول). در مورد ساير بافتهاي لنفاوي نيز به تحليل تدريجي آنها برخورد ميشود، اما اين امر در مورد تيموس ، قابل توجهتر از ساير بافتها و اعضاست. راست و چپ است كه توسط بافت همبندي به يكديگر متصل شدهاند. اطراف تيموس را كپسول 18 تيموس، واجد دو لوب متعددي جدا شده و به درون تيموس امتداد مييابند، هر لوب، به 19 ظريفي از بافت همبندي احاطه كرده كه از اين كپسول، تيغههاي متعددي تقسيم ميشود كه هر لبول، قطري بين 5/0 تا 2 ميليمتر داشته و مشتمل بر 20 وسيلة اين تيغههاي فيبروزه، به لبولهاي ميباشد. قسمت قشري يا كورتكس، واجد مجموعة 22 و يك قسمت مركزي يا دروني به نام مدالا 21 يك قسمت قشري يا كورتكس متراكمي از لنفوسيتهاي T است ، در حالي كه در قسمت مدالا، تعداد كمتري از لنفوسيتها حضور دارند. در سرتاسر تيموس، به سلولهاي اپيتليال نيز برخورد ميشود كه در توليد هورمونهاي تيموسي نقش مهمي دارند. در قسمت مدالا، ساختمانهايي به نام وجود دارند كه مشتمل بر حلقههاي فشرده از سلولهاي اپيتليال بوده كه احتمالاً در حال مرگ هستند. 23 جسم هاسل شايان ذكر است كه تيغهها فقط تا انتهاي ناحية كورتكس امتداد يافتهاند، بنابراين لبولها، فقط از ناحية كورتكس از يكديگر مجزا ميباشند و قسمت مدالا ايا مركزي آنها به يكديگر پيوسته استتيموس از لحاظ جريان خون، غني بوده، همچنين داراي عروق لنفاوي وابران نيز ميباشد كه لنف تيموس را به داخل گرههاي حمل مينمايند. محل ورود و خروج عروق از طريق تيغههاست. 24 لنفاوي مدياستن همانطور كه در ابتدا اشاره شد، تيموس محل تكامل لنفوسيتهاي T است كه سلولهاي اصلي جهت ايجاد پاسخهاي ايمني سلولي به حساب ميآيند. منشأ سلولهايي كه قرار است تا در تيموس به صورت لنفوسيتهاي T تكامل پيدا كنند، از مغز استخوان است. اين سلولهاي اجدادي، از طريق كورتكس وارد تيموس ميشوند. در آنجا، دستخوش تقسيم شده و از بين سلولهاي تكثير يافته، تنها درصد كمي از آنها (حدود 30-10 درصد) به صورت لنفوسيتهاي T بالغ، تيموس را ترك ميكنند، گاه از ياد ميشود. جهت خروج از تيموس، از طريق مدالا وارد جريان خون شده 25 لنفوسيتهايT موجود در تيموس، به عنوان تيموسيت وسپس به سمت اعضاي لنفاوي ثانويه يا محيطي مهاجرت مينمايند. شايان ذكر است كه در خلال تكامل لنفوسيتهاي T در كورتكس، در ابتدا، لنفوسيتهاي T ياد ميگيرند تا در آينده، آنتيژن (مجموعة اصلي سازگاري بافتي) شناسايي كنند. سپس آندسته از لنفوسيتهايي كه قويا” آنتيژنهاي 26 را در كنار مولكول MHC خودي را شناسايي ميكند، توسط ماكروفاژهاي قسمت كورتكس حذف ميشوند تا در آينده ، خطري متوجه فرد نگردد. لنفوسيتهاي T ،ضمن تكامل خود در تيموس، مولكولهاي لازم جهت فعاليتهاي آتي خود (نظير CD3 ،CD4 يا CD8 ( را نيز كسب مينمايند تا به شكلي كاملا” تكامل يافته ، تيموس را ترك كنند.

هر چند به نظر میرسد که آنتی بادیها و لنفوسیتهـاي T، تواماً در ایجاد بیماري نقش داشته باشند، ولی علت و منشأ آن دقیق شناخته نشده است. در این بیماري علیه چندین آنتی ژن خودي نظیـر تیروگلوبـولین(هورمـون اصلی مترشـحه تیروییـد) و انتـی ژنهـاي میکـروزوم(روي سـلولهاي اپـی تلیـال تیرویید) پاسخ ایمنی ایجاد میشود. در بیماران مبـتلا بـه تیروییـدیت هاشـیموتو، اتوآنتی بادي علیه تیروگلوبولین و آنتی ژن میکروزوم یافت شـده اسـت. مطالعـه هیستولوژي بافت تیرویید این بیماران مؤید شـرکت لنفوسـیتهـاي T در پاسـخ ایمنی علیه خودي را نشان میدهد. سلولهاي تک هسـتهاي بـه فولیکولهـاي غـده تیرویید هجوم میآورند. هجوم سلولهاي تـک هسـته در ایـن بیمـاري نیـز دلیـل واکنش ازدیاد حاسیت دیررس است. در میان سلولهاي ارتشاح یافته تک هستهاي علاوه بر ماکروفاژها و لنفوسیتهاي T ،لنفوسیتهاي B نیز وجود دارند. در اثـر واکنش اتوآنتی بادیها و لنفوسیتهاي T ،فولیکولهاي غده تیرویید تخریـب و غـده دچار کم کاري میشود. براي جبران تخریـب حاصـل، غـده تیروییـد شـروع بـه 211 دوباره سازي کرده کـه تـلاش آن منجـر بـه بزرگـی غـده مـیشـود. بـا تخریـب فولیکولهاي غده و کاهش تولید هورمونهاي مربوطه، علایم کم کاري عضو نظیـر، خشکی پوست، ورم صورت، شکنندگی ناخن و مو احساس سرماي دایمی بـروز پیدا میکند.

ابجايي شيردان به چپ (Abomasum of Displacement Left (ياLDA درگاوهاي بــالغ شـيري ،بخوبـي توصيـف ومواردمتعـددي ازآن گـزارش شـده اسـت ،امـاگـزارش هـاي نسـبتاًكمي ازبـروزآن درگوسـاله هـاي جـوان وجــود دارد.دراينجا،موردي از بروزLDA دريك رأس گوساله ماده گزارش مي شود. درخردادماه ١٣٨١ گوساله ماده ده ماهه اي ازنژاد هولشتاين ـ فرژين به درمانگــاه دامپزشـكي مزرعـه ٧٠٠رأسـي گـاو شيري واقع درشمال غرب كرمانشاه ارجاع داده شد.اين گوساله با سابقه چندين بارابتلاي به ذات الريه در سنين پــايين ،ازرشدبدني بسياركمتري نسبت به تليسه هاي همسن برخورداربود.بيمار،درمـدت چـهار روز قبـل از مراجعـه،تحـت درمان هاي دارويي روتين براي برطرف كردن نفخ،بدون هيچ پيشرفتي قرارگرفتـه بـود.دام ازمصـرف كنسـانتره امتنـاع ميكرد،ولي اشتهاي كمي نسبت به علوفه خشك داشت،وعلائم درددرمحوطه شكمي را نشان مي داد.دماي بدن،وميزان ضربان قلب و تنفس،دردامنه نرمال بود.در ناحيه تهيگاه چپ ،يك ارگان كيسه اي متسع قابل رؤيت ولمس بود.دردقــه كردن تهيگاه چپ،صداي زنگي و با حركت دادن نيمه پايين شكم،sound splashing بوضوح شنيده مي شد.براسـاس علائم درمانگاهي ،LDA به عنوان تشخيص اوليه درنظرگرفته شد. غلت دادن(rolling (گوساله به عنوان يك روش درماني انجام شد.پس ازغلت دادن،ناحيه تهيگاه راست بشدت متســع وصداي زنگي وsound splashing دراين ناحيه بوضوح شنيده شد.حيوان علائم دردراباشدت بيشتري نشـان داد.پـس ازآماده سازي ،دروضعيت ايستاده وتحت بيحسي موضعي،عمل لاپاراتومي در ناحيه مياني تهيگاه (flank-mid( راست انجام شد.پس از تخليه گازهاي شيردان باسرسوزن نمره ١٦ وقراردادن شيردان درموقعيت طبيعـي،طبـق روش تعريـف شده ،عمل اومنتوپكسي به ناحيه برش تهيگاه راست (omentopexy flank right (انجــام وبـرش لاپـاراتومي بخيه شد.از ٦ ساعت پس از عمل،اشتهاي دام به مصرف علوفه وكنسانتره،بـه تدريـج بـه وضعيـت طبيعـي بـازگشـت وبهبودي كامل حاصل شد. دراين گزارش،ضمن تحليل علل احتمالي بروزLDA درگوساله ها،جزئيـات شـيوه درمـان انجـام شـده، مـورد بحـث وبررسي قرار مي گيرد.

پرندگان از مهرهداران خونگرم هستند كه در سير تكامل از خزندگان منشا گرفتهاند. اگر چه تشابهات زيادي بين خزندگان و پرندگان وجود دارد، مانند اينكه هر دو گروه تخمگذارند و زرده هر دو چند لايه است و تخمهاي آنها خارج از بدن رشد ميكند، نرها در هر دو گروه هموگامت و م ادهها هتروگامت هستند. با اينحال تفاوتهاي آنها نيز بسيار زياد است، از قبيل اينكه خزندگان از مهرهداران خونسرد هستند، يعني درجه حرارت بدن آنها تنظيم نميشود و معمولاً بستگي به درجه حرارت محيط دارد، خزنده ماده تخمهاي خود را روي ماسه و خاك ميگذارد و حرارت محيط براي نمو جنين داخل تخم كافي است در صورتيكه رشد طبيعي جنين داخل تخممرغ وقتي رخ ميدهد كه مرغ در كنار تخممرغ باشد و حرارت بدنش را در تمام دوران جنيني به تخم مرغ منتقل نمايد. همچنين پوشش بدن طيور از پر، پوست و يك بافت پوششي فلسي شكل كه تكامل يافتهتر از پوست خزندگان است، تشكيل شده است

محلي را كه كبك ها در آن پرورش مي يابند اصطالحاً جايگاه مي گويند. جايگاه پرورش كبك مي بايستي از نوع پرورش تبعيت كند بدين معني كه جايگاه پرورش كبك گوشتي باجايگاه پرورش كبك تخم گذار و سالن هايي كه به صورت قفسي تجهيز شده اند تفاوت محسوسي دارد كه در جاي خود تشريح خواهند شد ولي قبل از هر چيز اشاره و تاكيد بر چند نكته ضروري است. اول اينكه كبك ها پرندگاني عادت پذير هستند و خود را با شرايط مختلف وفق مي دهند ولي با اين حال مي بايستي حداقل امكانات را براي آنها فراهم نمود. دوم اينكه قبل از ساخت جايگاه براي كبك مي بايست ضوابط نظام دامپروري كشور كه حدود ، فواصل و شرايط سالن هاي پرورش ماكيان را مشخص مي كند در نظر گرفت. بدين معني كه مي بايستي از سازمان جهاد كشاورزي استان مربوطه پروانه تاسيس اخذ نمود. بنابراين قبل از تهيه زمين براي ايجاد مزرعه پرورش كبك، بهتر است به واحد صدور پروانه معاونت امور دام سازمان جهاد كشاورزي استان مراجعه نموده و با كارشناسان آن واحد مذاكره و محل و موقعيت زمين را به اطالع آنها برسانيد تا با در نظر گرفتن ضوابط نظام دامپروري كشور، اقدامات الزم انجام شود.ضمن آنكه بعد از دريافت موافقت اصولي؛ ادارات دامپزشكي، محيط زيست، ميراث فرهنگي، امور اراضي و ... مي بايستي درخصوص بالمانع بودن ايجاد واحد پرورشي كبك اعالم نظر نمايند. در هر صورت براي ايجاد يك مزرعه پرورش كبك توجه به موارد زير ضروري است: 1 -زمين محل احداث جايگاه پرورش كبك مي بايستي حداقل 1888 متر با مزارع پرورش ماكيان در اطراف، فاصله داشته و از مناطق مسكوني دور بوده و جاده هاي ارتباطي كوتاه و مناسبي داشته باشد. 4 -بهتر است زمين مزبور در جهت دريافت باد از سمت مزارع ديگر پرورش طيور و كارخانه هاي آالينده نباشد. 3 -بهتر است زمين محل احداث جايگاه در مناطق پست و در معرض سيل و طوفان و بادهاي تند نباشد. 0 -آب مورد استفاده مي بايستي از نقطه نظر شوري و امالح مورد توجه قرار گرفته و هم چنين موانع غير بهداشتي نيز نداشته باشد. 5 -كف سالن هاي محل پرورش مي بايستي حداقل 08 تا 58 سانتيمتر بلندتر از سطح زمين اطراف بوده و شيب مناسب)حداقل 3 درصد( داشته باشد تا در صورت شستشو، آب هاي آلوده امكان خروج از سالن را داشته باشند. 0 -ديوارها و كف سالن به صورت اصولي عايق كاري شوند تا امكان تبادالت گرما و سرماي ناخواسته در فصول مختلف سال از بين برود. 1 -سالن ها شرقي غربي ساخته شوند بدين معني كه يك طول سالن به سمت جنوب و طول ديگر به سمت شمال باشد تا امكان دريافت نور خورشيد با هدف از بين بردن ميكروب هاي احتمالي را داشته باشد. يك روش قديمي با هدف پرورش كبك مولد، نگه داري اين پرنده در سالن هايي است كه متصل به اتاق پرواز با كف توري)سيمي( هستند. در اين روش، كبك ها به بيماريهاي سر سياه، كوكسيديوز، كرم هاي چينه دان و روده آلوده نمي شوند .اتاق هاي پرواز مي تواند از بعد از جوجه كشي مورد استفاده قرار گيرند. در واقع جوجه ها از دو هفتگي در اتاق هاي پرواز قرارمي گيرند. اندازه اتاق هاي پرواز را مي توان تغيير داد اما بايد به اندازه كافي بزرگ باشد و امكان پرواز در آن وجود داشته باشد. اندازه اتاق پرواز مي تواند به عرض حدود 5.3 و طول 40 متر باشد. چشمه هاي توري كف معموالً حدود 5.4 سانتيمتر است. هر كبك 50 سانتيمتر مربع فضا در اتاق پرواز نياز دارد. پرورش كبك در قفس هاي ثابت نيز محقق مي شود. بدين منظور قفس هايي با اندازه هر قفس 5.1 در 1.8 متر و با ارتفاع حدود 0.8 متر پيشنهاد شده است. تقريباً 45 پرنده در هر واحد تا سن 10 هفتگي نگه داري مي شوند. شيب كف هر واحد 18 درصد در نظر گرفته مي شود. يك منبع آب اتوماتيك در بيرون قفس نصب مي شود و آب تازه و خنك براي پرندگان مهيا مي گردد. سيني هاي فلزي زير توري كف قفس را مي توان به راحتي تميز كرد.

زمينه و هدف؛ بروسلوزيس يك عامل عمده زئونوز بوده و استان كردستان در ايران يكي از مناطق اندميك براي شيوع اين بيماري است .هدف از اين مطالعه جداسازي بروسلا از بيماران بروسلوزيس و تعيين گونه هاي اين باكتري به منظور بررسي شيوع اين سويه ها در استان كردستان مي باشد. روش بررسي : از 60 بيمار بروسلوز داراي علايم مراجعه كننده به بيمارستان توحيد سنندج نمونه گيري از خون انجام گرفت .هر نمونه در محيط كشت خون (BACTEC (تلقيح شده و در شرايط دمايي C◦37 به مدت 5 روز قرار گرفت .پس از اين مدت، نمونه ها روي محيط بروسلا آگار به مدت 3 روز كشت داده شد سپس براي تشخيص باكتري هاي رشد كرده، روش PCR و كاتالاز، اكسيداز، H2S تست هاي اوره آز، توليد رنگ آميزي گرم و رشد روي محيط هاي داراي رقت هاي مختلف از رنگهاي تايونين و فوشين انجام شد .همچنين از روش آگلوتيناسيون اختصاصي براي تعيين گونه اين باكتريها نيزاستفاده گرديد. يافته ها : از 60 نمونه خون گرفته شده از بيماران بروسلوزي، 18 سوش بروسلا جداسازي شد .پس از انجام تستهاي بيوشيميايي، كل باكتريهاي جدا شده به عنوان بروسلا ملي تنسيس با بيووار يك تا سه شناخته شد . نتايج آگلوتيناسيون نشان داد كه 14 سوش جزوبيوار 1 بروسلا ملي تن سيس و 4 سوش جزو بيوار 3 مي باشند. نتيجه گيري : اين مطالعه نشان مي دهد كه شيوع بروسلوز با عامل بروسلا ملي تن سيس در استان كردستان بالا بوده و تلاش براي ريشه كن سازي اين باكتري در اين منطقه بايد اختصاصي براي اين باكتري باشد

میکرو ارگانیسمها به صورت مستقیم یا غیر مستقیم روی تولید مثل و باروری در مادیانها اثر گذار هستند. قارچها بر روی مخاطات دســتگاه تولید مثل حیوانات خون گرم حضور دارند. هدف: جداســازی و شناسایی قارچهای رشتهای قسمت خارجی دستگاه تولید مثل )وســتیبول، کلیتورال فوســا و واژن( مادیانها میباشــد. روش کار: در باشگاههای ســوار کاری و مزارع پرورش اسب نمونهبرداری توسط سواب پنبه اســتریل از نواحی وستیبول، کلیتورال فوسا و واژن دستگاه تناســلی مادیانها، از خرداد ماه تا دی ماه 1393 انجام شد. از 151 رأس مادیان نمونهبرداری به عمل آمد. نمونهها در کنار کیسه یخ به آزمایشگاه قارچ شناسی منتقل شدند. هر نمونه سوآب در محیط سابورو دکستروز آگار حاوی 30o به مدت 15-10 روز قرار گرفتند. تعداد کلنیها، شمارش و تشخیص قارچها براساس مشخصات 005/0 ٪کلرامفنیکل کشت و در انکوباتور ماکروسکوپی، میکروسکوپی صورت پذیرفت. تجزیه و تحلیل آماری دادهها توسط نرم افزار SPSS نسخه 20 انجام شد. نتایج: کلیه کلنیهای مشــاهده شــده، 666 مورد و حداکثر کلنی شمارش شده برای هر ناحیه 20 و برای هر رأس اسب، 37 کلنی بود. از 453 ناحیه نمونهبرداری شده تولید مثل مادیان، 219 ناحیه )3/48 )٪ عوامل قارچی جداسازی شد. از 123( 5/81 )٪مادیان قارچ جدا شد. عمده قارچ ً های جدا شده غالبا شامل: آسپرژیلوس )35/54 ،)٪اسکوپوالریوپسیس )96/13 ،)٪کالدوسپوریوم )25/5 ،)٪پنی سیلیوم )65/4 ،)٪آلترناریا )90/3 )٪و فوزاریوم )03/3 )٪بودند. بیشتر کلنیها مربوط به گونههای مختلف آسپرژیلوس با 362 کلنی و در بین آنها آسپرژیلوس فومیگاتوس با 156 کلنی جداسازی شد. پس از آسپرژیلوس ، اسکوپوالریوپسیس با 93 ،کالدوسپوریوم 35 و پنی سیلیوم 31 کلنی قرار داشتند. قارچهای رشتهای به عنوان مایکوفلور مقیم دستگاه تولید مثل اسب بیشترین مورد را شامل شدند. آسپرژیلوس فومیگاتوس دارای اختالف معنیدار نسبت به دیگر قارچها بود. نتیجهگیرینهایی: قارچهای رشتهای میتوانند به عنوان فلور قسمت خارجی سیستم تولید مثل مادیان باشند. این قارچهای ساپروفیت فرصت طلب در صورت بروز شرایط مستعد، قادرند در بروز بیماریهای تولید مثلی همانند آندومتریت و ناباروری نقش داشته باشند.

در بسیاری از مواقع این انگل غیر بیماری زا بوده و به صورت همسفره در پوست میزبان زندگی می کند. میزبان:جرب های جنس دمودکس تنوع گونه ای زیادی دارند. از انسان در و D. caprae بز ، D. bovis گاو ،D. cati گربه ، D. canis سگ .شدهاند گزارش D. brevis و D. follicorum جایگاه: غدد چربی و فولیکولهای مو جرب دمودکس سیر تکاملی تمامی مراحل سیر تکاملی انگل در فولیکول های مو و غدد سباسه سپری می شود. سیر تکاملی انگل 24-18 روز طول میکشد. انتقال جرب ها در مراحل اولیه تولد توله ها و در زمان شیر مکیدن از پستان مادر صورت می گیرد. آسیب شناسی دمودکوزیس در بز، سگ و گاهی گاو به صورت حاد دیده می شود و در سایر حیوانات شکل حاد بیماری معموال دیده نمی شود. در سگ ها عوامل مختلفی از جمله سن زیاد، تغذیه نامناسب، نقایص ژنتیکی، ضعف سیستم ایمنی، عوامل عفونی مثل ویروس ها و استفاده بیش از حد از صابون های قلیایی سبب تشدید بیماری زایی این جرب می شونددمودکوزیس به دو شکل خشک و مرطوب دیده می شود. در شکل خشک form Squamous جرب در ابتدا پاپول و ندول های کوچک ایجاد میکند، بافت شاخی پوست افزایش یافته و به صورت پوسته هایی از سطح پوست کنده می شود. رنگدانه های پوست افزایش یافته، پوست ضخیم شده و موهای حیوان می ریزد. در شکل مرطوب یا فولیکوالر form Pustular با تهاجم باکتری ها )به خصوص گونه های استافیلوکوک( به درم دیده می شود و آبسه های پوستی شکل می گیرد. این شکل از بیماری متعاقب فرم پوستی اتفاق میافتد. در گاو ضایعات در سر و کانال گوش، و در اسب به صورت موریختگی هایی در سر، گردن پشت و اندام های حرکتی جلویی دیده می شود. تشخیص یکی از روش های تشخیص برداشتن تراشههای پوستی و مشاهده انگل است. اما با توجه به اینکه سگ محل ضایعه را مرتبا میلیسد می توان تخم جرب را در آزمایش مدفوع نیز مشاهده کرد. کنترل درمان اگر در مراحل ابتدایی بیماری صورت پذیرد با موفقیت همراه است. برای درمان می توان از سموم ارگانوفسفره استفاده نمود.

1) 1-3 ماهگی:

مهمترين علامت در اين فاصله زمانی، عدم تقارن شـاخ رحم ميباشد. در اين حالت رحم به شکل يک بادکنک اسـت و حاوی مايعی مي باشد که زير دست لمـس مـيشـود. ايـن برجستگی در سطح پشتی شاخ رحم بسيار واضح ميباشد کـه به آن Baldge Dorsal ميگويند. همچنين لمس پردههای جنينی بين دو انگـشت دسـت يکـی ديگر از معيارهای مهم تشخيص آبستنی ميباشد. در ايـن زمان Vesicle Amniotic مدور و به اندازه زرده يک تخم مـرغ ميباشد.

2)2/5-3 ماهگی:

علامت مشخص ديگر Ballot کردن جنين از 5/2 ماهگی بـه بعد ميباشد که عبارت است از زدن ضربه آرام به ناحيه پشتی رحم دارای تونيـسيته و حـس کـردن جـسم سـخت در ديواره داخلی رحم.

3)5-6 ماهگی:

در اين زمان ديگر نمیتوان رحم را لمس نمود زيرا رحم به داخل محوطه شکمی ميرود و تنها ميتوان ابتدای رحـم و دهانه آن را لمس آرد. در نتيجه مهمترين علامت تـشخيص در 6 – 5 ماهگی تغيير موقعيت محـل رحـم بـا توجـه بـه تاريخ تلقيح ميباشد. در اين زمان از لمس تريل يا whirring کـه همـان لمـس عبور جريان خون از رگ افزايش حجم پيدا شده اسـت(آـه به اين حالت فش فش کردن هم ميگوينـد)نيـز مـي تـوان استفاده نمود. همچنين ميتوان جهت تـشخيص آبـستنی از لمـس placentum نيز استفاده نمود: ـ در 5 ماهگی در حدود 5 – 5/4 سانتی متر ميباشد. ـ در 6 ماهگی در حدود 6 سانتی متر ميباشد. ـ در 7 ماهگی در حدود 9-8 سانتی متر ميباشد. ـ جهت تعيين سن جنين تـا 6 مـاهگی فرمـولی وجـود دارد که عبارتست از: سن جنينی بر حسب ماه = 2× R.C R.C) Ramp Crown (عبارت است از طول جنين از جلوی سر تا آخر بدن بر حسب اينچ

4)7-9 ماهگی:

در ايــن زمــان بهتريــن وســيله تــشخيص گــرفتن و لمــس اندامهای جنين مانند سر و دست حيوان ميباشد.

سومين مرحله در زايمان طبيعى گاو و يا تليسه خروججفت مى باشد. بنابراين زمانى كه جفت دفع نمى شودهميشه دليلى براى آن وجود دارد. چنانچه به هر دليلىجفت 12 ساعت پس از زايمان خارج نشود به اين موردجفت ماندگى مى گويند.از جمله علل جفت ماندگى در گاو آبستن مى توانضعف و خستگى دام، بزرگى گوساله و مداخلاتپيش از موعد و يا نابجا در امر زايمان، سقط جنينواگيردار قارچى لپتوسپورايى و يا سالمونلائى، آلودگىبه ويبريوفتوس، كمبود كلسيم و منيزيم و نيز توكسمى ياسپتى سمى را نام برد

سومين مرحله در زايمان طبيعى گاو و يا تليسه خروج جفت مىباشــد. بنابراين زمانى كه جفت دفع نمىشود هميشــه دليلى براى آن وجود دارد. چنانچه به هر دليلى جفت 12 ساعت پس از زايمان خارج نشود به اين مورد جفت ماندگى مىگويند. از جمله علل جفت ماندگى در گاو آبســتن مىتوان ضعــف و خســتگى دام، بزرگى گوســاله و مداخلات پيــش از موعد و يــا نابجا در امر زايمان، ســقط جنين واگيردار قارچى لپتوســپورايى و يا سالمونلائى، آلودگى به ويبريوفتوس، كمبود كلسيم و منيزيم و نيز توكسمى يا سپتى سمى را نام برد. توجه به اين نكته مهم اســت كــه در حين زايمان به خصوص در خلال مرحله اول و هنگامى كه گردن رحم با فشار متناوب كيســه آب باز مىشود هرگونه مداخله باعث تأخير در پيشــرفت طبيعى زايمان خواهد شــد و گاهى منجر به آسيبهاى جدى به دام مىشود. هرگونه دســتكارى در اين مرحله از زايمان منجر به پارگى پيش از موعد كيســه آب گرديده و اين پارگى باعث كاهش فشار داخل رحمى مىشــود، كه به دنبال آن عدم اتساع گردن رحم و در نتيجه تأخير روند زايمان رخ مىدهد. توجه داشــته باشــيد هنگامى كه گوساله در وضعيتخود قرار دارد و انتهاى دستهاى گوسالهدر داخل كانال زايمان و يا حتى بينى آن نمايان مىباشد به ندرت گردن رحم بيش از 4/3 اتســاع يافته اســت و كشش نابهنگام گوســاله با پاره كردن زود هنگام كيســه آب باعث گير افتادن گوساله در گردن رحم مىشود. لازم به ذكر است كه گردن رحم از يك ســرى عضلات حلقوى تشــكيل شده و قرارگرفتن گوساله در گردن رحم انقباض مداوم اين عضــلات را به دنبال دارد و ديگرى اتســاع گردن رحم كه تداوم آن تا حد بســيار زيادى به فشار متناوب سر گوساله به قســمت فوقانى گردن رحم بستگى دارد. در اين هنگام كشــش بيش از حــد باعث پارگى گردن رحــم و در نتيجه مرگ حيوان شــده حتى الامكان بايد از دســتكارى دام در مرحله عبور ســر گوساله از گردن رحم خوددارى نموده گاهى اوقات عدم تولد گوســاله و مــرگ آن در داخل كانال تولد منجــر به امبريوتومى جنين (قطعه قطعه كردن جنين در داخل رحم) و بعضى اوقات سزارين دام مىگردد. توجه داشته باشيد در موارد بسيار نادرى، از جمله بزرگى بيش از حد جنين و يا پيچ خوردگى غير قابل اصلاح گوســاله، دام مورد ســزارين قرار مىگيرد. دقت كنيد كه حتى زمانى كه انتهاى دست هاى گوسالهز لبه فرج نمايان مىشود نيز هرگونه اقدام عجولانه خطر آفرين اســت چرا كه گردن رحم هنوز َ كاملا باز نشده و هرگونه كشــش توأم با زور يا فشار در اين مرحله باعث پارگــى گردن رحم و فرج و مهبــل گرديده كه خطراتى مانند خونريزى كشــنده و يا عفونــت ثانويه را به همراه خواهد داشت. سعى شــود تا زمانى كه گوســاله در وضعيت صحيح خود قرار دارد از دستكارى بىمورد پرهيز شود. همانطور كه مىدانيد تا لحظهاى كه گوساله در رحم مادر قرار دارد اكسيژن و غذاى خود را از طريق بند ناف تأمين مىنمايد، پاره شــدن زود هنگام بند ناف باعث مىشود تا گوساله از ريههاى خود براى اكســيژن گيرى استفاده نمايد. حال چنانچــه با يك اقدام نابجا باعث پاره شــدن زود هنگام بند ناف شــويم به دليل اينكه بند ناف ديگر جهت تأمين اكسيژن نخواهد بود مرگ گوساله روى مىدهد. رعايت نكات فوق در صورتى كه گوســاله در حالت خلفى قرار دارد، نيز ضرورى مىباشد و زمانى كه انتهاى پاهاى گوساله از فرج نمايان است گردن رحم تنها كمى بيشــتر از نيمه باز بوده و كشــش بيش از حد پاها باعث پارگى رحم و برخى موارد مرگ حيوان مىگردد. چنانچهدر مرحلهدوم زايمان باگذشت دوره انقباضات شــديد كه حدوداَ درگاو 2 ساعت و در تليسه 4 ساعت به طول مىانجامد، اعضاى جنين مشــاهده نگرديد نحوه قرارگيرى گوســاله را در رحم مادر بررسى نمائيد. براىاين كار در ابتدا دســتها و بازوهاى خود را َ كاملا شسته و با يك مــاده ضد عفونى كننده قوى و غير محرك ضد عفونى نمائيد، ســپس ناحيه فرج و پرنيه دام را شسته و آن را نيــز ضد عفونى كرده بعد به آرامى دســت را وارد واژن كرده به نحوى كه ضربهاى به كيسه آب وارد نگردد. چنانچه در لمس انتهاى دســتها و سر حس نگرديد از دكتر دامپزشك كمك خواسته و اگر سر و دستهاى گوساله در كانال زايمان قرار دارد خونسردى خود را حفظ نمائيد و بــه دام فرصت كافى دهيد. َ حتما براى دام يك جايگاه انفرادى در نظر داشته و يا آن را از ساير دامهاى گله جدا كرده تا در هنگام دراز كشــيدن از لگد شدن توسط ساير دامها و مزاحمت آنها درامان باشد. توجه داشته باشــيد كه تنها ريختن كاه و كلش جهت بستر كافى نمىباشد. بهتر است كف جايگاه را در ابتدا با لايهاى از ماســه يا شن پوشانده و سپس بستر را روى آن ريختهتا آسيب يا شكستگى لگن يا دررفتگى مفصل لگنى رانى، كه در اثر ليز خوردن دام به هنگام زايمان اســت را نداشته باشيم. ذكر اين نكته ضرورى است كه ليز خوردن بيــش از حد پاها كه اغلب در جهت جلو و زير شــكم گاو يا تليســه حادث شــده، در اثر وجود بستر نامناسب يا وارد كردن اســترس به دام بوده و باعث آســيبهاى جدى به اعصاب سدادى و ركبى شده و درجات مختلفى از آســيب اين اعضاء را در بــردارد و اغلب با يك دوره طولانــى بيمارى دام و يا پايان حيات اقتصادى آن همراهمىباشد. در پارهاى از موارد، تأخير در مرحله دوم زايمان ناشى از كمبود كلسيم مىباشــد آگاهى از اين امر بسيار مهم بــوده چرا كه هرگونه تلاش جهت بيرون كشــيدن گوســاله مىتواند منجر به بيرون زدگى رحم و مرگ گاو يا تليسه شود. در ابتدا از قرارگيرى صحيح گوســاله مطمئن شــويد چنانچه گوســاله در وضعيت صحيح خود قرار داشــت زايمان روند طبيعى خــود را طى خواهد نمود و در اين حالت تزريق حدود 450 گرم بوروگلوكونات كلسيم در زير پوســت َ تقريبا يك وجب پشت لبه مركزى استخوان كتف و مالش دادن محل تزريق به منظور جذب ســريع آن امرى ضرورى و اساســى است. َ تقريبا 2 دقيقه بعد از تزريق، گاو يا تليســه با قــدرت طبيعى وارد مرحله دوم زايمان شــده و اغلب بدون كمك زايمان مىكند. كمبود كلســيم باعث عدم كنترل عضلانى در گردن رحم شده و در نتيجه مداخله غير منطقى براى خروج گوساله مىتواند باعث پرولاپس يا بيرون زدگى رحم و عواقب بعد از آن شود. كمــك نمودن به دام و مداخله در امر زايمان در موارد زير امرى ضرورى مىباشد: 1 (زمانى كه بينى گوساله مدتى است نمايان شده و سر و زبان آن َ كاملا متورم و كبود شده 2 (ظاهراً لگن گوساله در لگن مادر گير افتاده 3 (ابتدا بخشهاى انتهايى پاهاى گوساله خارج شده 4 (در موارد امبريوتومى، در مواردى كه گوســاله بيش از حد بزرگ باشــد كه بايستى توسط دامپزشك سزارين انجام شود. 5 (درصورت مرگ گوســاله در داخــل كانال تولد كه بايستى توسط دامپزشك امبريوتومى شود. 6 (ناهنجارىهاى ساده در وضعيت قرارگيرى جنين كه شــامل برگشتى كه سر به عقب برمى گردد، خروج سر و برگشت دست به عقب يا خروج سر به تنهايى، برگشتن مستقيم ســر به عقب، خم شدن ســر به داخل رحم كه در نتيجه آن بالاترين قســمت ســر گوساله در گردن آن به داخل بدنه رحــم فرورفته ودر نهايت حالت كپلى كه انتهاى دمى جنين از گردن رحــم نمايان يا در داخل آندر اغلب موارد تنها يك نفر براى كشــش گوساله در صورت بستن طناب كافى مىباشــد و هرگز نبايد فشار بيش از حد به دام وارد شــود. توجه داشــته باشــيد كه كشــيدن گوساله جهت خروج آن بايستى همزمان با زور زدن دام باشــد. از طرفــى تنها زمانى كــه با مرگ داخل رحمى گوساله يا فســاد آن در رحم مواجه هستيد مجاز به كشش بيش از حد بوده چرا كه گوساله فاسد در رحم مادر باد كرده و باعث فشــار به رحم و پاره شدن رحم، مهبل و فرج خواهد شــد. در تمام حالات فوق آگاهى از چگونگى يارى رســاندن به دام امرى ضرورى به شمار مىآيد. به اين نكته توجه داشته باشــيد كه چنانچه گوساله با پا متولد شــود گاو و يا تليســه براى خارج كردن بخش انتهائى پاها نســبت به حالت عادى به زمان بيشترى نياز دارد و به نظر مىرسد كه شدت زورهاى زايمانى به هيچ وجه به اندازه زمانى نبوده كه گوساله در وضعيت صحيح خود قرار دارد و هرگز اقدام به كشش زود هنگام گوساله نكــرده چرا كه اين امر منجر به قطع زود هنگام بند ناف، قطع ارتباط خونى گوســاله و مــادر و در نتيجه خفگى گوســاله در كانال زايمانى به دليل عدم رســيدن اكسيژن به گوساله شده پس به دام فرصت دهيد تا به طور عادى مراحل زايمانى خود را سپرى نمايد. 

جفت راه ارتباطی مادر و جنین است تا جنین بتواند مواد غذایی و اکسیژن مورد نیاز خود را از مادر بگیرد و مواد زایدو دی اکسید کربن را به خون مادر بفرستد. اما پس از زایش دیگر نیازی به این اندام نیست و جفت باید بسرعت ازرحم خارج شود. جفتماندگی به سلامت گاوهای شیری آسیب میرساند و بازده تولیدمثل آنها را کاهش میدهد. دراغلب گاوها بفاصله 6 ساعت پس از زایش جفت از رحم خارج میشود. اما، چنانچه بفاصله 8 تا 12 ساعت پس از زایشجفت خارج نشود، جفتماندگی اتفاق افتاده است. برخی متخصصان نیز خارج نشدن جفت بفاصله 12 تا 24 ساعتپس از زایش را جفتماندگی میدانند. جفتماندگی در گاوهای شیری آثار زیانباری دارد که مهمترین آنها عبارتند از:تاخیر در برگشت رحم افزایشزمان رسیدن به اولین تلقیح افزایشدفعات تلقیح بازای آبستنی کاهش نرخ آبستنی و افزایشروزهای بازجفتماندگی توان گلبولهای سفید برای از بین بردن باکتریها را کاهش میدهد. بنابراین جفتماندگی با بروزاندومتریت، متریت و ورم پستان نیز ارتباط دارد و این ناهنجاریها موجب کاهش بازده تولیدمثل گله میشوند. نتایجیک متاآنالیز در سال 2000 نشان داد که در صورت بروز جفتماندگی، فاصله زایش تا اولین تلقیح 2 تا 3 روز بیشترمیشود و نرخ گیرایی در اولین تلقیح 4 تا 10 درصد کاهش مییابد که نتیجه آن افزایش روزهای باز به مدت 6 تا 12روز است. در این مقاله تلاش شده است که بطور خلاصه فیزیولوژی جدا شدن جفت از رحم، فاکتورهای موثر بر جفت-ماندگی و راهکارهای عملی پیشگیری و رفع این مشکل مورد بررسی قرار گیرد

عامل اصلی حساس شدن مادران Rh منفی بـه آنتـی ژن D و دیگـر آنتـی ژنهاي Rh مثبت این است که این مادران هنگام وضع حمل در معرض گلبولهـاي قرمز حاوي آنتی ژن D فرزند خود قرار میگیرند. لذا بـراي جلـوگیري از ایجـاد پاسخ ایمنی در مادر علیه آنتی ژن D فرزند خود، ضروري است قبل از اینکه این آنتی ژن بتواند سیستم ایمنی مادر را تحریک کند، از گـردش خـون مـادر حـذف شود. بنابراین بعد از زایمان حداکثر تا 72 ساعت، آنتی بادي ضد Rh)ضـد D (ره مادر تزریق میکنند. روگام از جمله آنتی بادیهاي ضدآنتی ژن Rh و از کـلاس IgG است که به مادران تزریق میشود. این آنتی بادي به آنتـی ژن D موجـود در سطح گلبول قرمز جنین کـه وارد خـون مـادر شـده متصـل و باعـث حـذف آن میشود. لذا، قبل از اینکه گلبول قرمز فرزند سیستم ایمنی مادر را تحریک کند، از گردش خون مادر، با پدیده بیگانه خواري و یا روش دیگر حذف میشود. 

گفته شد كه جهشهاي سوماتيك كه باعث افزايش قدرت اتصال ميشوند، جهشهايي هستند كه در ژنهاي كد كنندة بخش V زنجيرهها رخ ميدهند و ميدانيم كه بخش متغير زنجيره سبك محصول دو ژن V و J ناحيه متغير زنجيره سنگين محصول سه ژن :V ، D و J است . جهشهاي سوماتيك بيشتر در ژن D و به ميزان كمتري در ژنهاي V و J رخ ميدهد. چند نكته در مورد جهشهاي سوماتيك: 1 .تعداد جهشهاي سوماتيك با گذشت زمان افزايش مييابد ( در ايمونيزاسيون سوم بيشتر از دوم و در دوم بيشتر از اول است . 2 .جهشهاي نقطهاي تمايل به تجمع در اگزونهاي V) بويژه ناحيه HV يا بسيار متغير) دارد و در هر دو زنجيره H و L رخ ميدهد. موضعي بودن جهشهاي سوماتيك را ميتوان به علت وجود نواحي حساس به جهش در ژن دانست. البته اين جهشها ممكن است به طور تصادفي در هر نقطه از ژنهاي V رخ دهد ولي تنها جهشهايي قادرند موجب افزايش قدرت اتصال شوند كه در نواحي پاراتوپ رخ داده باشد. 3 .مراكز زايگر فوليكولهاي لنفاوي در نسوج لنفاوي محيطي جايگاه اصلي وقوع جهشهاي سوماتيك در ژنهاي سازنده بخش متغير ايمونوگلوبولينها هستند. 4 .از آنجايي كه جهش پس از تحريك آنتيژني رخ ميدهد ميتوان انتظار داشت كه تعداد جهشها در Ab هاي حاصل از سلولهاي B خاطره بيشتر باشند بنابراين قدرت اتصال آنتيباديهاي حاصل از سلولهاي خاطره بيش از Ab هاي حاصل از سلولهاي B دست نخورده (naïve (است كه براي بار اول با آنتيژن برخورد پيدا ميكند. 5 .گاهي با جهش هاي سوماتيك، Ab توليد شده ويژگي خود را براي Ag مربوط از دست ميدهد و ويژگي جديدي براي يك Ag ديگر كسب مينمايد اين امر يك مكانيسم بالقوه براي افزايش تنوع Ab محسوب ميشود. 6 .گاهي جهشهاي سوماتيك باعث ميشوند قدرت اتصال Ab حاصله كاهش يابد يا از بين برود كه در اين صورت سلول دچار اپوپتوز ميشود. برابر جهش هاي خودبخودي در ساير ژنهاي پستانداران است و 4 تا 10 3 7 .ميزان جهش سوماتيك در cell B ها 10 بهمين دليل جهش در اين ژنها (hypermutation (ناميده مي شود.

در گوساله ها امکان حذف شاخ، به محض لمس جوانه شاخی، وجود دارد. بطور کلی قبل از عمل در همه روشها، باید اقدام به تراشیدن موهاي موضع نمود.بهترین زمان حذف شاخ در گوساله ها، 3-1 هفتگی پس از تولد است که به دو دلیلمی باشد: 1 (انرژي صرف رشد شاخ نخواهد شد. 2 (کار راحت تر صورت می گیرد چون حتی تا 2 ماهگی جوانه شاخی به استخوان جمجمه اتصال ندارد و برداشت آن راحت تر می باشد.

الف) برداشت شاخ به روش شیمیایی براي گوساله هاي جوان، مناسب است. 1 – 2 سانتی متري نوك جوانه شاخی،باید با اسکالپل برداشته شود، سپس پماد شاخ سوز دور جوانه شاخی می مالیم. ترکیبات مورد استفاده عبارتند از: - قلم هاي سوزاننده: یک قطره آب روي نوك قلم ریخته، با فشار روي موضع بصورت نیم دایره، شاخ از بین می رود. به عبارت دیگر سلول هاي زایاي جوانه شاخی را نکروز می کند.

اين بيماری به علت قرار گرفتن دامها در معرض نـور خورشيد به مدت طولانی رخ میدهد. اشعه UV آفتاب برروی مواد فتوديناميک پوسـت بـدن دام اثر میگذارد و باعـث آزاد کـردن راديکالهـای آزاد اکسيژن ميگردد، در نتيجه انرژی زيـادی آزاد شـده کـه باعـث بـروز صـدمات شـديد پوسـتی (درماتيـت و نکـروز پوستی) میشود. حساسيت به نور میتواند به 3 دسته تقسيم شود

. 1ـــ مقــدماتی:درايــن فــرم مــاده اي کــه خــورده شده(مانند برخی از گياهان خانواده هايپری کـوم و يـا برخی از داروها ماننـد فنوتيـازين ـ سـولفاناميدها ـ تتراسيکلين) باعث بروز حساسيت به نـور مـیشـود. زيـرا اين مواد مستقيماً به صورت يک مـاده فتوديناميـک عمـل میکنند.

2ـ ثانويه: اين حالت بيشتر در دامهای بزرگ رخ مـی- دهد و به علت آزردگیهـای کبـدی ناشـی از بيمـاریهـای باکتريايی ـ ويروسی ـ قارچی و يا در اثر نئوپلازی کبـد رخ میدهد.

3ـ ساخته شدن رنگدانههای غير طبيعی. علائم بيماری: ضايعات بيشتر در نواحی فاقـد رنگدانـه يـا سـفيد پوست(مانند پلک چشم ـ بينی ـ تاج سم) ديده میشود. ضايعات شامل کهيـر (Urticaria (ـ سـرخی ـ التـهاب و نکروز پوست است. در واقع پوست دچار درماتيـت مـیشـود حتی برخی مواقع عروق خونی پوست هـم دچـار آسـيب مـی- شوند. درمان: درمان شامل انتقال هر چه سريعتر دام از آفتاب بـه سايه و استفاده از کرمهای ضدآفتاب به صورت موضعی می- باشد. اگر ضايعات کبدی وجود داشته باشد میبايـست مـورد درمان قرار گيرد. بـه طـور مثـال تزريقـات دارو قطـع شود. از کورتوهنا مثل پردنيزولون به ميزان 1/1 ميلی گرم به ازای هر کيلوگرم وزن بدن به صورت خوراکی و به مدت 10 روز توصيه میشود.

آینده خوراک متعلق به حشره هاست. ما باید بی درنگ به فکر منابع دیگر پروتئینی باشیم و حشره ها پتانسیل بسیار خوبی برای مشارکت در سالمت جهانی خوراک دارند. تولیدات خوراک با پایۀ حشرات می توانند بازارهایی همانند بازار پودر ماهی و سویا داشته باشند که به طور پتانسیل از عناصر اصلی به کاررفته در فرمول خوراک برای آبزیان و دام ها هستند . همچنین این حشره ها خوراک و محل نگهداری خیلی کمتری برای تولید یک کیلوگرم پروتئین حشره ای نسبت به یک کیلوگرم پروتئین گوشتی نیاز دارند. در هر حال، قانون و مقررات کنونی در این ارتباط باید بازنگری شده تا اطمینان حاصل شود که اینگونه ازخرده-دام ها اجازه ی ورود به عنوان جزئی از خوراک های حیوانی را دارند. این مقاله حاوی اطالعات گرانبهایی دربارهی مزیت ها و مضرات استفاده از حشره ها در درون خوراک حیوانی است. همچنین به شما دیدی واضح و شفاف درباره ی مقررات کنونی و تغییراتی که باید بر روی آن ها اعمال شود می دهد. چرا حشره ها در خوراک های حیوانی حضور ندارند؟ Fitches Elaine ،هماهنگ کننده ی پروژه ی PROteINSECT در" :FERA برای به دست آوردن پروتئین از حشره ها و تبدیل آن به جزیی چشمگیر از خوراک های حیوانی، قوانین اروپا باید تغییر کنند. کار ما درPROteINSECT ایجاد نمونه های شاهد برای اثبات این موضوع است که این منبع پروتئینی پایدار، ایمن و اقتصادی است که گوشت باکیفیت برای انسان ها تامین کرده و مزایای زیست محیطی چشمگیری دارد . مزایای استفاده از خوراک حشرات ؛ جایگزینی برای گوشت گذشته از بهره گیری از آن در جیرۀخوراکی حیوانات، حشرات همچنین مزایای بسیاری دارند. هنگامی که در جستجوی راهی دیگر برای تأمین منابع پروتئینی انسان ها باشیم. حشره ها – خرده-دام ها –در مقایسه با گوشت اثرات اکولوژیکی خیلی کوچکی دارند. چنانچه پیشتر گفته شد، خوراک و جای کمتری نیاز دارند تا یک کیلوگرم پروتئین حشره ای تولید کنند. ارزش خوراکی حشره ها همانند ارزش خوراکیی گوشت گوساله است . افزون بر آن، حشره ها سرشار از اسیدهای چرب دارای حلقه های اشباع نشده و مواد معدنی همچون آهن هستند. این واقعیت که جایگزین گوشت در بازار قیمت مناسبی داشته باشد بسیار ضروری است، چرا که افزایش سریع جمعیت جهان و رشد شکوفایی کشورها باعث افزایش زیاد تقاضای پروتئین حیوانی شده است. احتمال استفاده از منابع معمول پروتئین حیوانی محدود است. حشره ها به عنوان منبع جدید خوراکی بسیار آینده دار بوده و بخشی از رژیم اصلی حدود دو میلیون نفر در مناطق گسترده ای از جهان هستند. چین، تایلند، آمریکا و حتی هلند هم اکنون دارای فارم های پرورش حشرات برای مصرف انسانی در مقیاس هایی بزرگ هستند.

مدیریت کاھش تخریب ویتامینھا ویتامینھا مولکولھای آلی پیچیده ای ھستند کھ جھت انجام فعالیتھای طبیعی بدن ضروری ھستند. تغییرات ساختاری منجر بھ کاھش قابل توجھی در فعالیتھای آنھا می شود. عوامل مختلفی از قبیل حرارت، رطوبت، نور، ھوا-اکسیژن، مواد شیمیایی- اسیدھا،قلیاھا، عناصر معدنی، قندھای احیا کننده، عوامل مکانیکی-فشار،آرد کردن،خرد کردن و زمان سبب از بین رفتن مقدار و فعالیت ویتامینھا میشوند. در بین فرایندھای تھیھ خوراک، با وجود اینکھ پلت سازی خوراک دارای اثرات مطلوبی بر عملکرد طیور است ولی بھ ھر حال ملاحظاتی برای این فرایند وجود دارد یکی از آنھا تخریب بخشی از ویتامینھا در طی فرایند حرارتی کاندیشنینگ و اکسترودینگ پلت میباشد کھ میزان تخریب با افزایش حرارت از ٧٠ درجھ بھ بالا افزایش مییابد علاوه بر این اثبات گردیده نقش رطوبت در تخریب ویتامینھا بھ علت تسریع اکسیداسیوناز سایر عوامل-حتی حرارت- بیشتر است. ھمچنین، مشخص شده است کھ تخریب ویتامینھا طی فرآیند انبارداری دان کامل کمتر از فرآیند تولید نمیباشد. چربیھای دان بعلت آزاد سازی رادیکالھای آزاد سبب تسریع درتخریب ویتامینھا مخصوصا ویتامینھای محلول در چربی میشوند.واکنش ھای پراکسیدی ممکن است در مکملھا و غذاھا بھ وسیلھ وجود ھمزمان آب آزاد از مواد خام ومواد پراکسیدی ایجاد شود. این واکنش ھا در طی ساختن مکملھا و غذاھا بھ وسیلھ افزایش سیستم و حرارت و عملکرد ھای مکانیکی بدتر شده است.آب از سھ منبع ھوا، مواد خام (آب آزاد)، فرایندھای عمل آوری (بخارآب، آب اضافی)سر چشمھ میگیرد. فعالیت بالاتر آب در محصول غذایی، واکنش پذیری بیشتر محصول از لحاظ شیمیایی خواھد بود. ترکیبات جاذب الرطوبت مشخص (کولین،بتائین،پنتوتنات کلسیم،کلراید) بھ افزایش حجم آب در داخل غذا و مکمل کمک می کنند.pH ، مواد معدنی، نور، درجھ حرارت، مجاورت، سطح محیط، منشاء مکانیکی PH و اشعھ ھای ماوراء بنفش عوامل پیش برنده واکنشھای پراکسیدی میباشند. ویتامینھای ,A B2, K3, D3مخصوصا بھ عملکرد نور حساس ھستندونیاسین حساسیت کمتری بھ گرما دارد. افزایش درجھ حرارت حرکات جنبشی واکنشھای پراکسید ویتامینھایB12,B2,Eرا تسریع میشود. ۵ درجھ سانتی گراد افزایش حرارت از ٢۵ درجھ سانتی گراد بھ بالا سرعت فعالیتھای مضر ویتامینھا را دو برابر می کند.در سطح وسیع تر بھ دلیل مجاورت ویتامینھا با محیط واسطھ، ویتامین بیشتر در معرض حملھ قرار دارند.اثرات مکانیکی (سایش، خرد کردن، بریدن) ممکن است سطح محیط را بھ وسیلھ قطعھ قطعھ کردن و افزایش تماس ویتامینھا با دیگر اجزاء ترکیبی واکنش پذیر مخلوط افزایش دھند.

خارش حالتی است که در آن ميل خاراندن، حيـوان را تحريک ميکنـد و مـيبايـست از حـساسيتهای پوسـتی آن را تفريق داد. خارش ميتواند به دو علت Central) مرکزی) و Peripheral (محيطی) باشد. در نوع محيطی در درجه اول يک احساس پوستی است کـه در اثر گرما، درد و ملامسه در ناحيـه ايجـاد مـيشـود. اين نوع خارش شبيه درد در ناحيه اسـت ولـی خـارش بـا منشع محيطی کاملا به اپيدرم مربـوط اسـت و در ناحيـهای که اپيدرم آن از بين رفته است ممکن اسـت وجـود داشـته باشد. خارش در محل اتصال پوست به مخاطات مثل لبها ـ مهبل و واژن بيشتر است. از موارد خـارش بـا منـشع محيطی،مـي توان به آلودگی بـه انگلـهای خـارجی (همـه حيوانـات)، حساسيت پوست به نور (که باعث تـورم پوسـت مـيشـود) و دانههای کهير حاصل از واکنشهای آلرژی اشاره نمود. خارش با منشع مرکزی در اثر تحريـک مرکـز خـارش در بصل النخاع (در زير هسته شنوايی) اداره ميشـود. ايـن نوع خارش را در بيماری اسکرپی گوسفند و هاری کـاذب و جنون گاوی مشاهده ميکنيم.

درمان: بايد حسايت محل را به خارش کم کنـيم. بـرای کـاهش ميزان حساسيت مرکز خارش از داروهـای مخـدر ممکـن و يـا خواب آور استفاده مي کنيم. برای درمان خارش محيطی از داروهای بی حـسی موضـعی استفاده مـيشـود و يـا از کورتـون بـه صـورت تزريقـی استفاده ميگردد. البته استفاده از پمادهـای کورتـونی در کوتاه مدت جواب ميدهد.

خانواده بویگا Boiga Genus مشخصات : سر مار بزرگ و از ناحیه گردن متمایزمی باشد چشم بزرگ و مردمک آن عمودي است . پولکهاي سطح پشتی صاف وردیف ظهري آن بزرگ است . بدن از پهلو بهم فشرده وپولکهاي سطح زیرین دم در دو ردیف قرار می گیرند . داراي 10 تا 14 دندان در فک بالایی که دو یا سه دندان آخري آن بزرگتر و نیش دندان خلفی شیار دارودر انتهاي فک بالایی قرار دارد . دندانهاي فک پائینی بتدریج به سمت عقب دهان کوتاهترمی شوند . جنس ماپولون Malpolon Genus مشخصات : سر از پولکهاي بزرگ و قرینه پوشیده می باشد . داراي پولک گونه اي و حداقل یکی از پولکهاي لب بالا به چشم متصل است . پولکهاي سطح پشتی صاف (فاقد تیغه) و 17 یا 19 ردیف می باشند . سطح فوقانی پوزه داراي شیار طولی و از نیمرخ به شکل محدب است . پولکهاي سطح شکمی بزرگ و تمام سطح زیرین بدن را می پوشاند . پولکهاي سطح زیرین دم در دو ردیف قرار دارند . دندانهاي فک بالایی کوچک هستند واندازه آنها تقریبا یکسان است و بعد از یک فضاي خالی یک یا دودندان بزرگ شیاردار یا نیش دندان خلفی قرار دارد . جنس پساموفیس Genus Psammophis مشخصات : سر و گردن مشخص هستند . سطح فوقانی سر از پولکهاي بزرگ و قرینه پوشیده است . ناحیه فوقانی پوزه صاف ، پهن و از نیمرخ محدب نمی باشد . حداقل یکی از پولکهاي لب بالایی به چشم متصل می شود . پولکهاي گیجگاهی دو عدد یا بیشتر است . پولکهاي سطح پشتی صاف . پولکهاي سطح شکمی بزرگ که سطح پائین بدن را می پوشاند. پولهاي سطح زیرین دم در دو ردیف قرار دارند . دندان خلفی فک بالایی بزرگ است و نیش دندان شیار دار را تشکیل می دهد . جنس تلسکوپوس Genus Telescopus مشخصات : سر بیضی شکل و ناحیه گردن کاملا مشخص است . پولکهاي سطح پشتی صاف ، مورب و در قسمت میانی بدن 19 تا 25 ردیف می باشد . طول پولکهاي چین خلفی تقریبا 3/2 طول پولکهاي چین قدامی را دارند . فک بالایی 10 تا 13 دندان دارد و دندان خلفی آن بزرگ و شیار دار و نیش دندان خلفی را تشکیل می دهد . مردمک چشم بیضی عمودي است . بدن از پهلو کمی فشرده می باشد . این گروه از مارها نیاز به مطالعه بیشتري دارد و در این مختصرمجال بحث آن نیست . براي رفع ابهام نیاز مبرمی به تجدید نظر در شناخت گروه احساس می شود.