• عامل :
– قارچ ترایكوفایتون وروآوزوم و ی ا ترایكوفایتون منتاگروفایتس ، است.
• عوامل مستعد آننده :
– محيط بسته، تماس نزدیك فيزیكی، وسایل تيم ار مشترك، ورود دام های مبتلا به گله، جایگاه آلوده، رطوبت بالا و سن آم، از عوامل مستعد کننده هستند .
• علائم :
– نواحی مو ریختگی ب ه شكل دلمه های آلفت در روی پوست گردن، دست و ناحيه پرینه، همراه با شوره، بدون خارش، از علائم مهم محسوب می شوند

درماتوفيتوز عبارت است از عفونت بافتهای کراتينه پوست مانند سلولهای شاخی اپيدرم، مو، ناخن، سم و شـاخ کـه توسـط قارچهـای گونـه ميکروسـپورم و تريکوفيتـون بوجود ميآيد.

علائم بالينی: در شرايط معمولی، درماتوفيتها فقـط بـه بافتـهای مرده کاملا کراتينه حمله ميکنند، بنابراين تنها نـشانه بالينی که بوجود ميآيد مورختگی (آلوپسی) اسـت کـه در اثر شکسته شدن موهای ضعيف شده بوجود مييابد. اگر اين قارچها به عروق پوستی برسـند مـيتوانـد ايجاد آماس هم بکند. علاوه بر موريختگی، پوسته پوسته شدن و تشکيل کروت هم بر روی پوست ديده ميشـود. گـاهی نيـز خـارش وجـود دارد. ولي علائم التهابی در اين عارضه ديده نمیشود. محل ضايعه در گـاو غالبـا در اطـراف چـشم و صـورت ميباشد که گاهی شبه زگيل هستند.

تشخيص: تشخيص بر اساس نمونـه بـرداری از موهـای آلـوده و مشاهده ميکروسکوپی استوار است. ولی بهترين وسـيله جهـت تشخيص استفاده از کشت قارچی ميباشد.

درمان: در بسياری از موارد، درمـاتوفيتوز خـود بـه خـود محدود ميشود و طول دوره عفونت بين يـک تـا چهـار مـاه متغير است. همچنين می توان از داروهای مهارکننده رشد قـارچي و يا قارچ کـشها بـه صـورت موضـعی بـرای کـاهش گـسترش بيماری استفاده نمود. متداول ترين عوامل موضعی شامل کاپتان (قـارچ کـش گيـاهی) و اسـتفاده از سـولفور آهـک 5 درصـد و محلـول هيپوکلريـت حـل شـده در آب بـه نـسبت 1 بـه 10 و يـا استفاده از شامپوهای يددار ملايم ميباشد.

احتمالاً منشا درماتيت انگشتی، باکتريها میباشند زيرا به نظر اين عارضه مسری است و اغلب با فورشه همراه مي باشد. درماتيت انگشتی به وسيله يک يا دو جراحت دايره- ای شکل (به اندازه 15 ـ 5 ميلیمتر )آه به صورت يك برجستگی با حاشيههای سفيد رنگ محسور شده و در مرکز باز مي باشدو با چهره گرانولو روی پوست تاج سم و بخلق مشخص میشود. اين جراحات در مقابل فشار حساسند و موجب لنگش غير واضح میشوند و هنگامی که به زير قسمت شاخی توصعه يابند ،وخيم میشوند. جهت درمان درماتيت انگشتی میتوان از پاشيدن مخلوطی از اکسیتتراسيکلين و ويوله دوژانسيان به مدت 3ـ4 روز پی در پی در محل جراحت و حمام دادن پاهای مبتلا در محلول فرمل 5 درصد، سه بار و به فواصل هر 48 ساعت ، استفاده نمود.

درماسنتور این کنه منقش و سه میزبانه است و اغلب پستانداران بزرگ را آلوده می کند. این کنه ناقل بابزیا اکوئی است. در ایران، گونه های مختلف این کنه از آذربایجان، خراسان و حاشیه دریای خزر، شهرستانک )استان قزوین( و شهمیرزاد )استان سمنان( گزارش شدهاند.

انسداد كامل يا ناقص ميزراه در نشخواركنندگان نر به فراواني مشاهده مي گردد در محل اين انسداد در گوساله هاي نر معمولاً در پشت خم شيكموئيد و در بزغاله هاي نر در محل process Urethral مي باشد. انسداد باعث اتساع مــيزراه در ناحيه پرنيه گوساله و اتساع ميزراه در بخش جسم غاري ميزراه ( spongiosum Covernous (بزغاله مي شود. در تاريخ ٥/٤/٨١ يك راس بزغاله ٣٠ روزه با مشكل دفع ادرار از بدو تولــد و علائـم تـورم گلابـي شـگل در ناحبـه شكمي قضيب به حجم تقريبي ٧٠ ميلي ليتر با ديواره اي نــازك و خـروج قطـره قطـره ادرار process Urethral بـه دانشكده دامپزشكي دانشگاه شهيد چمران اهواز ارجاع داده شد . در معاينه باليني با فشـار دادن ناحيـه متـورم, ادرار از طريق ميزراه به سختي به بيرون دفع مي شد. پس از مقيد نمودن حيوان به طريق شيميمايي در معاينه چسبندگي كــامل process Urethral به سطح شكمي قضيب مشاهده گرديد. جهت تصحيح جراحي پس از انجام بي حسي موضعي و برش روي سطح شكمي ناحيه, تورم , ميزراه متسع شده بــاز گرديده و چسبندگي جدا شد. سپس يك عدد سوند ادراري از طريق opening urethral به طرف مثانه هدايت شده و موضع برش و انتهاي سوند با استفاده از بخيه مسدود و تثبيت گرديد. تجويز اكسي تتراسايكلين و شستشــوي روزانـه سوند, با نرمال سالين استريل به مدت ٥ روز صورت گرفته و بخيه ها و سوند ادراري به ترتيـب پـس از ده روز و دو هفته از موضع خارج شد. پس از پايان دوره درمان وضعيت عمومي حيوان و نيز دفع ادرار آن كاملاً طبيعي بود. انسداد ميزراه به دلايل متعدد و بصورت ناقص يا كامل در ناحيه process Urethral درست پس از تولد و يا در هفتـه هاي نخستين در بزغاله هاي نر گزارش گرديده, مورد اخير با توجـه بـه تاريخچـه اخـذ شـده, احتمـالاً يـك عارضـه مادرزادي باشد كه باعث انسداد ناقص ميزراه و اتساع آن شده است.

درمان زخم هاي وسيع اندام هاي حركتي با استفاده از پيوند هاي آزاد پوستي، بدليل متحـرك بـودن ناحيـه اغلـب بـا دشواري همراه است. در اين گزارش، درمان يك مورد زخم شديد سطح خارجي ران در يك قلاده سگ با اســتفاده از آويختة پايه دار با منشاء دم ارائه مي گردد. يك قلاده سگ از نژاد مخلوط به دليل زخم شديد در ناحية جانبي ران راست در اثر يك جسم نوك تيز بــه كلينيـك دانشكدة دامپزشكي دانشگاه كرمان ارجاع گرديد. پوست ناحيه به اندازة تقريبي ٥/٨ ×٥/٧ سانتي متر بطور كامل كنده شده و زخم عفوني بود. درمان زخم بصورت زخم باز به مدت ١٠ روز انجام گرفت تا بافت گرانولة مناسبي در بســتر زخم پديدار شد. در وهلة نخست، از ناحية گردن حيوان پيوند آزاد تهيه و با روش شبكه اي كردن پيوند بر سطح زخم متصل گرديد. در روز پنجم پس از پيوند عدم پذيرش پيوند بصورت نكروزه و خشك شدن آن و تجمع مـواد چركـي مخاطي در بستر زخم مشاهده شد. بقاياي پيوند از روي زخم برداشته شده و زخم به مدت ٣ روز متوالي مجدداً تحت درمان قرار گرفت. در اين مرحله با موافقت صاحب حيوان تصميم به استفاده از آويختــة پايـه دار بـا منشـاء دم بـراي درمان زخم گرفته شد. در مرحلة اول تحت بيهوشي عمومي استنشاقي برشي نيم دايره در سطح شــكمي پوسـت دم به فاصلة ٢ سانتي متري قاعدة دم داده شد. سپس برشي طولي عمود بر برش اول در سطح شــكمي دم تـا نزديـك بـه انتهاي دم ايجاد گرديد. برشي حلقوي مشابه با برش اول در انتهاي برش طولي داده شده و پوست دم بــه آرامـي از دم جدا گرديد. پس از ليگاتور زدن عروق خون رسان دم، قسمت استخواني عضلاني دم از ناحية بـرش حلقـوي ابتدايـي قطع گرديد. پس از آزاد كردن لبه هاي زخم، آويختة پايه دار پوستي بدست آمده بــر سـطح زخـم قـرار گرفـت و بـا استفاده از نخ نايلون ٠/٢ و الگوي سادة تكي به دور تا دور زخم بخيه شد. مرحلـة دوم عمـل پـس از ١٥ روز انجـام شد. در اين فاصله، لبة قدامي آويختة پوستي از لبة قدامي زخم جدا شده بود اما ساير قسمت هــاي آويختـه بـه زخـم كاملاً جوش خورده بود. تحت بيهوشي عمومي قسمت خلفي آويختة پايه دار از دم جدا گرديده و به لبة خلفـي زخـم دوخته شد. انتهاي ساقة دم نيز طبق روش هاي معمول بخيه گرديد. براي پوشـاندن قسـمت هـايي از زخـم كـه فـاقد پوست باقي مانده بود از آويخته هاي پيشرونده استفاده شد.. التيام زخم بدون مشكل انجام گرديد رويش مو بر روي آويختة پوستي مانند موي دم بوده و بدليل بلندي و جـهت آن با قسمت هاي مجاور قابل تشخيص بود. براي رفع اين نقيصه به صــاحب حيـوان پيشـنهاد گرديـد كـه موهـاي روي آويختة پوستي متناوباً كوتاه گردد. بدليل مشكلات ناشي از كاربرد پيوند هاي آزاد در اين ناحيه، در موارديكه قطــع دم از نظر خصوصيات نژادي و زيبايي ظاهري حيوان مشكلي ايجاد نمي نمايد، با موافقت صــاحب حيـوان مـي تـوان از آويخته پايه دار دم در درمان زخم هاي شديد ران استفاده نمود.

هر بیمار مار گزیده که طی دو ساعت اول گزش دچار تورم و تغییر رنگ موضع به شعاع 15-10 سانتیمتر در محل گزش شد ، یا دچار درد و حساسیت در غدد لنفاوي ناحیه مربوطه بشود ، یا علائم سیستمیک مسمومیت را نشان دهد باید در واحد مراقبتهاي ویژه (ICU (بستري شود . معمولاً از طریق راهوریدي (v.i (.تزریق محلول کریستالوئید یا قندي 5%برقرار می شود . علائم حیاتی باید دقیقاً کنترل شود . برون ده ادراري باید در حد قابل قبولی حفظ شود . مسکنها (Analgesic (در موارد مقتضی براي تسکین درد تجویزمی شوند . از مصرف آسپرین خودداري شودو گاهی در صورت نیاز ،دیازپام (Diazepam ( خوراکی به عنوان آرام بخش توصیه می شود . سرم ضد مار گزیدگی یا آنتی ونوم (antivenom (به مقدار کافی باعث برطرف شدن تظاهرات خطرناك سیستمیک سم مار می شودولی روي علائم موضعی چندان اثرندارد . لذا طبیعی شدن علائم حیاتی و بر طرف شدن اختلالات انعقادي بدون توجه به تورم موضعی نشانگرتاثیرو کفایت مقدار سرم است . موثرترین سرم ضد مار گزیدگی سرمی است که این سرمها در اختصاصاً بر ضد همان مار تهیه شده باشد . ولی معمولاً دسترس عموم نمی باشند اصولاً استفاده از سرم ضد مار گزیدگی براي نمی توان در تمام موارد دستور واحدي ً خنثی کردن سم است و دقیقا براي شروع درمان توصیه کرد . بطور کلی موارد استعمال سرم ضد مار گزیدگی (1 (در گزش افعیها شامل کاهش ناپایداري قابل توجه فشار خون ، ادم انژیونوروتیک (edema Angionourotic ،(اسهال واختلالات انعقادي باخونریزيهاي خارجی است (2 (در گزش کبراها یا مسمومیتهاي عصبی شامل علائم درگیري اعصاب جمجمه از قبیل افتادگی پلکها ، اختلال بلع ، اختلال تنفس و بینایی است (3 (در مسمومیت با سم مارهاي دریایی شامل سوزش و دردناك بودن عضلات هنگام لمس و میوگلوبینوري است . از آنجاییکه سرم مار گزیدگی منشاء حیوانی (غالباً سرم اسب) دارد لذا مصرف آن ممکن است موجب انافیلاکسی و سایر واکنشهاي حساسیتی شود . در اغلب کشورها آزمایش مقدماتی حساسیت پوستی براي سرم انجام می شود . گرچه تست منفی موید قطعی عدم حساسیت نیست و تست مثبت هم حتماً از پیدایش انافیلاکسی خبر نمی دهد . افرادي که داراي سابقه بیماریهاي حساسیتی نظیر آسم ، تب یونجه ، اگزما و حساسیتهاي غذایی و دارویی می باشند یا افرادي که داراي سابقه واکنش به سرم اسبی هستند ، بیشتراز سایرین مستعد بروز واکنشهاي شدید تزریق سرم ضد مار گزیدگی می باشند . در این موارد برخی معتقدند که بري پیشگیري از بروز واکنشهاو یا کاهش شدت آن قبل از تزریق سرم مار گزیدگی ، آدرنالین ، آنتی هیستامین و کورتیکواستروئید تجویز گردد . سرم ضد مار گزیدگی بهتر است به صورت داخل وریدي و رقیق شده به نسبت 5/1 یا 10/1 طی 15 تا 30 دقیقه تزریق شود . تجویز سریع سرم توصیه نمی شودوتجوز دز اولیه سرم بستگی به نوع و خلوص سرم مصرفی و فاکتورهاي متفاوتی از قبیل سن ، وضعیت فیزیکی و حال عمومی بیمار داردو باید زیر نظر پزشک انجام شود . در حالات خفیف بیماري ، تزریق یک یا دو واحد در حالات سخت بیماري 2 تا 6 واحد و حتی بیشتر از سرم پلی والان ضد مار گزیدگی ساخت ایران تجویزمی شود . در اغلب موارد مار گزیدگی در ایران ،تزریق سرم پلی والان از سرم ً توصیه می شود مگر در موارد کبرا یا کفچه مار ترجیحا اختصاصی یا منووالان استفاده شود (سرم پلی والان ایران نیزموثر است ) توجه به نمودار شماره 1 براي بررسی کلی درمان مار گزیدگی مفید خواهد بود . بعضی هر یک شیشه یا آمپول را یک واحد دانستهوبرخی هر صد (50LD (خنثی شدن سم را یک واحد وبرخی خنثی شدن 1/0 میلی گرم سم را یک واحد می دانند . همچنین عده اي معتقدند که هرواحد سرم ضد مار گزیدگی مقدار سرمی است که اگر درون رگ تعداد معینی موش آزمایشگاهی (به وزن 18 تا 20 گرم) تزریق شودوبلافاصله پس از 5 تا 10 MLD) حداقل مقدار کشنده) از سم مورد نظر تزریق گردد و قدرت نگهداشتن 50 %از این موشها را داشته باشد . این واحدسرمی را باعلامت (Antivenom Au) Unit نشان می دهند . همانطور که اشاره شد در موارد سخت گاهی بیش از 6 آمپول مثلاً ده واحد و حتی بیشترو گاهی تا 45 واحد یعنی 450 میلی لیتر سرم براي یک بیمار مصرف شده که این مقدار خطرناك است ونباید تجویز شود هنگام تزریق سرم ضد مار گزیدگی می بایستی سرنگ محتوي آدرنالین 1000/1 جهت مقابله با انافیلاکسی آماده و در دسترس باشد . به دنبال تزریق سرم ضد مار گزیدگی احتمال بروز بیماري سرم Serum Sichness (وجود دارد . بسیاري از سرمهاي ضد مار گزیدگی خاصیت پیروژنی یا تب زدایی دارند . اگر سرم ضد مار گزیدگی در دسترس نباشد باید به درمانهاي علامتی متوسل شد . شوك معمولاً با اقدامات رایج مثل استفاده از مایعات والکترولیتها و تجویزمناسب داروهاي واز و پرسور (Vasopressor (درمان می شود . تزریق پلاسماي منجمد تازه یا (FFP) Plasma Frozen Fresh، فاکتورهاي انعقادي وپلاکت ممکن است در اختلالت انعقادي موثر باشد . تاثیرمثبت هپارین (Heparinر بااتعلا مه اتت . گاهی در مار گشن مگیای هستعارتانی دس(یها موک ه اتتع(ازای دنان(شااش مونی عارتانی داثوی دس(یایع مرت دن مه می شطد . 6سخگیشمیعاشی ازتوطم ع توگطدم( ه موک ه اتتایت 4حیااگ تطنشت تم پ م مار گشن مگی ا ت0 تف شطد و گاهیع(ازای ای مامات عوانحیگیشمی وگ تاد5طتحطمی اتتلTracheostomyر. ادرو6طع(طمه( مرودس تان م ناگیشنسطن Edrophonium ل (Tensillon hydrochlorise مطیحاً دراسطك هکلی هصنعیعاشی ازت ق دل تا اب ت دارد . ابصی مبحج مایگشرن ز هوشمانت تم مار گشن مگی و دطردگ(کطاتح توث( مها لCorticosteroidsر همحی م ونی مبوطخً ان ه روشگطح(یعوی شطد . در مار گشن مگی 6ات(طگطمی Fasciotomy گطح(یعوی گ تدد . ونیایع مرت در مطارد پ توري از آن اتحشاده می عوانی م . ا توز هشطعت در مار گشن مگی مبوطخً شانسع(مت مگ ت در مطاردي دیای هیطان دو ضهاي اون(ی مگق گشش راا تن مه نا شکاف می دهی موای عگطيااه 1 آنطدگی مط پس می شطع م . در هشطعتهاي عاحسی دی گاهی گ تم میشی همحی م ف / از دلات واعحیا(طگ تام ، آعحیا(طگ( ض اعح 4اای گب(( ه می شطد . مگ ت در عاخت عاد و ش من م دی ممحج(واً آعحیا(طگ( ض میات هگ تطنش می گ تدد . در مطرد ا6 تادي دی یلنً مانی دطای هس(ی دشاز ش مه اع م ن ضگشرن ز نادآور ناگشرن ز ن ض دز وادم ه دشاز دا6ی اتت ونی اگ ت مانی دطایعلا مهااشی م وا عحوال آنطدگی دشاز وجطد داشحی ااش م ،گشرن ز ن ض دز وادم ه دشاز هو تاهاات تم پ م دشازگطح(ی میشطد 

در درمان متريت بايد توجه داشت کـه در داخـل رحـم تجمعی از توکسينها را داريم در نتيجـه نبايـستی هـيچ آسيبی به ديواره رحم وارد شود. اسـتراتژی درمـان بـه صورت زير ميباشد:

١ .خروج ترشحات توکسين: اين ترشحات در ابتدا ميبايست رقيـق شـوند و سـپس اقدام به خارج نمودن آا کرد. بهترين مايع رقيق کننـده استفاده ازمحلول سالين نرمال گرم(بـه انـدازه دمـای بدن) به همراه يک ماده آنتی سپتيک ميباشد.

٢ .آنتی بيوتيک تراپی: معمولاд ازآنتی بيوتيکهای وسيع الطيف مانند ترکيـب پنی سيلين- استرپتومايسين و يا اکـسی تتراسـيکلين يـا سولفاناميدها به صورت تزريقی استفاده ميکنند. دردرمان متريت عفونی هيچگـاه از آنتـی بيوتيکهـای داخل رحمی استفاده نمی شود زيرا بی فايده ميباشند.

٣ .درماهنای حمايتی: درماای حمايتی شامل حمايت کبدی بوسيله تجـويز سـرم قندی و يا مواد قنـدی - تجـويز ويتامينـها و کلـسيم، فسفر و منيزيم ميباشد. همچنين جهت رفع حالت آتونيـسيته رحـم و شـل نمـودن سرويکس ،می توان از تجويز استراديول به صـورت تزريقـی استفاده نمود. دوز معمول آن۶- ۴ ميلی گرم به ازای هر کيلو وزن بدن ميباشد که در دوزهايی با فاصله زمـانی (به مدت ٢-١ روز) استفاده ميشود.

زخمها همواره مگس ها را جذب مي كنند و محيط مناسبي را براي لاروها فراهم مي كنند. فعاليت باكتريائي در ناحيــه زخم در مهياساختن شرايط مطلوب براي جايگزيني لاروها موثر است. پوسته هاي زخم چســبناك و مرطـوب بـوده و محل مناسبي براي باكتريها هستند. اين عوامل در نهايت امرفساد ناحيه بوي خاصي توليد مي كنند كه مگس هــا را بـه ناحيه جذب مي كند و از طرف ديگر احتمالاً واكنش اكسوداتيو زخم براي لاروهاي جوان منبع تغذيه مي شود تا اينكه آنها در پوست بتوانند نفوذ كنند. لاروها آنزيمهاي پروتئوليتيكي ترشح مي كنند كه بافتهاي ميزبان را هضم كرده و آبكي مي كند و سپس از اين مواد هضم شده تغذيه مي كنند. وقتي به اين مرحله مي رســيم لاروهـاي ثانويـه نـيز در زخـم گسترش مي يابند. بالاخره زخمهاي بزرگي توليد مي شوند و لاروها ممكن است تونلهاي عميقي را در بافتها و درزيـر پوست ايجادكنند. در بيمار مورد بحث زخمي كه در ناحيه بالاي چشم ايجاد شده بود براثربي توجهي صاحب دام مياز زده بود. بادرمانهاي دارويي و شستشــوي موضـع عمـل توسـط دامپزشـك ميازهـا برطـرف نشـده بودنـد. در عكـس راديوگرافي كه از ناحيه صورت سگ تهيه شد، نفوذ توده ميازها تاناحيه پشت كاسه چشــم مشـهود بـود وكـره چشـم سفيدشده و بينائي خود را از دست داده بود. بطوريكه عكس العملي به تحريك نشان نمي داد. بنابراين بعداز بيهوشــي كامل ، ناحيه زخم شكافته شده و تودة ميازهاي پشت كاسه چشم به صورت يك پارچه برداشــته شـد. بـا آزاد كـردن پوست ناحيه پيشاني ، دولبه زخم طوري بخيه شدكه پلك بتواند به راحتي روي كره چشم را بپوشاند. ناحيه ســربانداژ شده و داروهاي آيورمكتين، كوتريموكسا زول وضدالتهاب غيراستروئيدي تجويز گرديد. بعــداز دوهفتـه ناحيـه زخـم ترميم شده بود و بينائي چشم مبتلا همانند چشم ديگر بهبود يافته بود. درمان زخمهاي بازبه ويژه در فصل تابستان بايد مــورد توجــه خــاص قــرارگــــيرد. از طـــرف ديگـــر در صـــورت بـــروز ميـــازيس در زخـــم توصيـــه مي شود كه آزمايشات راديوگرافي و سونوگرافي دقيق جهت تعيين ميزان ضايعه و اقدامــات درمـاني بعـدي صـورت گيرد.

درمان

تزريق V.I محلول 10 %سولفات منيزيم بـه ميـزان بمدت يکروز دام را کفايت میکند (چون منيزيم اسـتخواهنا هم کاهش پيدا کرده است). بايد علاوه بر تزريق سـولفات منيزيم از اکسيد منيـزيم يـا کربنـات منيـزيم بـصورت خوراکی هم استفاده نمود که اين ميران عبارت است از : (روزانه(1 gr هفتگی 5 - - 5 تا 10 هفتگی 2gr) روزانه) - 10 تا 60 هفتگی 3gr) روزانه) اگر از کربنات منيزيم استفاده میکنيم اين ارقـام را بايد دو برابر کنيم. * برای تخفيف علائم تشنج میتوان از کلرال هيدرات و ديازپام استفاده کرد.

پيشگيری: بايد در جيره گوسـاله هـا از اکـسيد يـا کربنـات کلسيم و همچنين از يونجه بعنوان بخشی از جيـره اسـتفاده نمود.

مروری بر درمان درمان ورم پستان را میتوان در دو مرحله مختلف در سیکل شیردهی گاوها انجام داد: 1 -درمان گاوهای شیرده یا دوشا )therapy cow Lactating :)درمان زمانی انجام میشود که گاوها شیر میدهند. 2 -درمان گاوها در زمان خشکی )therapy cow Dry :)درمان زمانی انجام میشود که گاو را خشک میکنیم. هدف از انجام این کار دو چیز است: الف – رفع عفونتهایی که در روزهای شیردهی در پستان تجمع یافتهاند تا از انتقال این عفونتها به دوره بعدی شیردهی جلوگیری شود. ب- کاهش تعداد عفونتهای جدیدی که گاوها در زمان خشکی میگیرند. درمان ورم پستان میتواند به دو روش مختلف انجام شود: 1 -درمان داخل پستانی )treatment Intramammary )که پماد پستانی از طریق کانال سرپستانک وارد پستان میشود. 2 -درمان پارنترال)treatment Parenteral )که با تزریق انجام میشود. دالیل درمان بدون توجه به عامل ایجاد کننده ورم پستان، دالیل مختلفی وجود دارد که چرا بعضی از پروتوکلهای درمانی )ضرورتا نبایستی تجویز آنتیبیوتیک باشد( به سرعت و بالفاصله بعد از شروع عالئم بالینی باید شروع شود. این دالیل عبارتند از: 1 -جلوگیری از انتشار عفونت به دیگر گاوها. 2 -حفظ تولید گاو که بتوانیم شیر این گاو را بفروشیم. 3 -جلوگیری از بدتر شدن وضعیت بیماری ورم پستان. 4 -کاهش احتمال موارد برگشت بیماری. 5 -جلوگیری از طوالنی شدن طول دوره درمان و جلوگیری از آسیبهای غیر قابل برگشت به پستان که میتواند اثرات زیانباری را به میزان تولید شیر و کیفیت شیر وارد کند )با جلوگيري از افزایش شمارش سلولی و بار میکروبی شیر(. 6 -بهبود سالمت عمومی گاوها و افزایش راحتی آنها. 247 12 بخش درمان حین دوران شیردهی اولین نفری که در گاوداری متوجه ورم پستان میشود و یا آنرا تشخیص میدهد کارگر شیردوش است و معموال شیردوش است که بسیاری از تصمیمها را در رابطه با درمان میگیرد. لذا این بخش با در نظر داشتن ذهنیات کارگر شیردوش و با همه تمرکز و تفکر در مورد او نوشته شده است. پیش دوشش و تمام روشهایی که به تشخیص سریع ورم پستانهای بالینی کمک میکند، در فصل ششم توضیح داده شده است که بایستی مطالب مرتبط همراه با این بخش مجددا مورد مطالعه قرار گیرد. جداسازی گاو مبتال به ورم پستان کار ایده آل این است که در اولین فرصت بعد از تشخیص ورم پستان، گاو مبتال از بقیه گله جدا گردد تا از گسترش و انتشار عفونت جلوگیری شود. در گلههای بزرگ این کار ممکن است مستلزم یک جابجایی و یا کار فیزیکی یعنی انتقال دادن گاو مبتال به گروه مبتالیان به ورم پستان و یا به بیمارستان باشد تا اینکه شیر این گاوها در آخر دوشیده شود و درمان الزم نیز انجام گیرد. در گلههای کوچکتر گاو مبتال بایستی به دقت مشخص گردد، مثال با استفاده از برچسب پا و یا برچسب دم و یا اسپری زدن روی پستان گاو، شیر این گاوها با خرچنگی و یا دستگاه جداگانه دوشیده شود و به ظرف جداگانهای )bucket dump )و یا با مسیر جداگانه منتقل گردد

الف) ماساژ دادن و ترکاندن کيست: جهت انجام اين کـار بوسـيله سـوزن مخـصوص (کـه از طريـق واژن وارد مـيشـود) کيـست بـه وجـود آمـده را ميترکانند. از جمله عوارض اين روش ميتـوان بـه کـاهش باروری- خونريزی و ايجاد چسبندگی اشاره نمود.

ب) هورمون تراپی: در ابتـدا از تجـويز دوز بـالای(dose High (هورمـون PGF2 استفاده ميشود. اگر بهبودی رخ داده باشد عمل تلقيح صورت مـيگيـرد ولی اگر بهبودی حاصل نشده باشد يکبـار ديگـر از PGF2 استفاده ميشود.

اگرچه ممکن است نظرات در مورد ارزش درمان ورم پستان در حین دوره شیردهی گاوها متفاوت باشد، ولی کمتر کسی ممکن است در عقالنیت و درستی انجام درمان گاوهای خشک شکی داشته باشد. درمان گاوهای خشک شامل دو قسمت است: 1 -تجویز یک آنتیبیوتیک با اثر طوالنی مدت)antibiotic acting-long )به داخل هر یک از کارتیهها در زمان خشک کردن گاوها، به منظور رفع عفونتهای موجود و جلوگیری از عفونتهای جدید. 2 -وارد کردن یک پلمپ مومی )sealant wax internal )به داخل کانال و قاعده سرپستانک به منظور جلوگیری از عفونتهای جدید.

انگل خارجی و خونخوار پرندگان است و به جرب سرخ mite Red نیز معروف است. میزبان: ماکیان، کبوتر، قناری و پرندگان قفس. سگ ها و گربه و همچنین انسان نیز در تماس با پرندگان به انگل مبتال می شوند. جایگاه: جرب ها شب ها روی بدن میزبان خونخواری کرده و روزها در شکاف و درزهای مرغداری پنهان میشوند. سیر تکاملی جرب های ماده پس از خونخواری در مخفیگاه تخم گذاری میکنند. دو تا سه روز بعد نوزادان سه پا از تخم خارج شده و بدون 32 خونخواری به نوچه تبدیل می شوند. دو روز بعد نوچه ها پوست اندازی کرده و به جرب بالغ تبدیل می شود. در شرایط مساعد کل چرخه زندگی یک هفته طول می کشد. جرب ماده گرسنه قادر است تا 9 ماه زنده بماند و سالن های آلوده حتی پس از تخلیه تا مدت ها آلوده باقی می مانند. آسیب شناسی انگل سبب کم خونی در پرندگان مبتال می شود. پرندگان مبتال مضطرب شده و تخمگذاری کاهش پیدا میکند. جوجه های تازه از تخم خارج شده در اثر آلودگی به سرعت می میرند. پوستههای ناشی از پوست اندازی انگل سبب آلرژی و آسم در کارگران مرغداری می شود. تشخیص 1-گذاشتن تکه های کارتن در النه های طیور و جستجو انگل در بین الیه های آن 2 -جستجوی انگل بر روی تخم مرغ ها و نیز در بین و زیر مدفوع سفت و سخت شده پرندگان 3-جستجوی انگل بروی بدن پرندگان با استفاده از چراغ قوه در محل تاریک و مشاهده حرکت انگل کنترل کار بسیار مشکلی است و معموال تنها راه حذف گله مبتال، شستشو و سمپاشی سالن می باشد.

مسئله بهداشت یکی از موضوعات بسیار مهم در واحدهای پرورش دام بویژه پرورش گوسفند و بز است که اگر مورد توجه قرار نگیرد خسارت سنگین و گاهی جبرا نناپذیری به دامدار وارد م یشود. برای جلوگیری و یا کاهش زیان ناشی از این بخش، دو راه پی شگیری و درمان وجود دارد که روش پی شگیری به دلیل آسا نتر بودن، داشتن هزینه ک متر و نیز اثرات مفیدتر، بهتر از درمان است. خسارت ناشی از انگ لهای خارجی بدن دام بویژه کن هها ازجمله مواردی است که در گوسفند سبب زیا نهای اقتصادی و بهداشتی م یشود. آسی برساندن به پوست و پشم، لاغری دام، کاهش تولید گوشت، شیر و نیز انتقال بیماری به دام ازجمله خسار تهای چشمگیری است که توسط انگ لها به دام وارد م یشود. یکی از مه مترین رو شهای کاربردی برای جلوگیری از این خسارات، استفاده از حمام بهداشتی یا
حمام ضدکنه گوسفند است. در این نشریه اهمیت حمام کنه گوسفند، روش و زمان صحیح استفاده از آن توضیح داده شده است

دستگاه ادراری طيور،شامليکجفتکليهودوعددميزنایمیباشد. ميزنایها،ادراررا به ّ محل ورودیمجرایادراریــ تناسلی درکلوآک،منتقل میکنند. پرندگان، فاقدمثانهوميزراهمی باشند. کليهها درپرندگان،کليهها بهصورت قرينهودردو طرفستون مهرهها به نواحی لگن ومهرههای کمری و خاجی چسبيدهاند. کليهها در اين حيوانات، از پشت ريهها شروع شده، تا ّ محل ّ اتصال مهرههای کمری به خاجی ادامه دارند. هر کليه سه قسمت دارد که به هر قسمت يک لُب کليه گويند. لُبهای ً کليوی در پرندگان،عبارتنداز: لُبهای جلويی، ميانی وعقبی. در مرغ خانگی، لُبهای کليوی کاملا ّ مشخص میباشند، هر لُب از تعداد زيادی لبول تشکيل شده است (شکل ٦ــ٧ .( ً هرکليه،دارایدوبخش ّ مشخصقشریومرکزی میباشد. ّحدفاصل بين اين دوبخش،کاملا ّ مشخص نيست. کليه در پرندگان، دارای دو نوع نفرون میباشد: ١ــ نفرونهای قشری ٢ــ نفرونهای مرکزی هر دو نوع نفرون، با جسم مالپيگی شروع میشوندکه شامل کپسول گلومرولی (کپسول بومن)، گلومرول و شبکهای از مويرگها است. جسم مالپيگی، در ميان سياهرگهای بين لوبولی و داخل لوبولی قرار دارد. ٔ ٔ قشری کليه قرار دارند و فاقد لوله نفرونهای قشری، نفرونهای سادهای هستند که در ناحيه هنله میباشند (همانندنفرون در خزندگان) ٔ هنله میباشد (همانند نفرون در پستانداران). ٔ مرکزی، دارای نفرونهای واجد لوله ناحيه خونرسانی به کليهها توسط سه جفت سرخرگ کليوی انجام میگيرد

کليه های گاوبه وسيله شکافهايی به لُبهای چند ضلعی تقسيممیشود به طوری که اين لُبها ازخارج نيز ديده میشود. تعداد لُبها متغيرو حدود ٢٠ عدد هستند. رنگ کليه دو گاو، قهوهای متمايل ٔ آخروزايدهعرضی ٢ يا ًزيردنده به قرمز است. کليهراستبهصورت بيضی کشيدهای استکه معمولا ٔ راست وکمی پايينتر ازآن ودر سمت چپ ٔ چپ گاو،درعقب کليه ّ ل کمری قراردارد. کليه ٔ او ٣ مهره بدن میباشد. کليهها در گوسفندو بز، لوبيايی شکل، صاف و فاقدلُب میباشند. ساختمان عمومی ميزنای در نشخوارکنندگان شبيه اسب است. ٔ اسب میباشد. ٔ نشخوارکنندگان کشيدهتر و باريکتر از مثانه مثانه

اين دستگاه، بخشی از دستگاه عصبی محيطی است که اعمال احشای بدن را کنترل میکند. ٔ اين دستگاه، به کنترل فشار خون، حرکات و ّ ترشح دستگاه گوارش، عمل عرق کردن، کنترل درجه ً به طور کامل و بعضی حرارت بدن، دفع مدفوع و ادرار کمک میکند. بعضی از اين اعمال، تقريبا ٔ دستگاه ِ عصبی خودمختار، کنترل میشوند. دستگاه عصبی خودکار، به ديگر به طور نسبی، به وسيله دو قسمت تقسيم میشود: ١ــ دستگاهعصبی سمپاتيک، ٢ــ دستگاهعصبی پاراسمپاتيک. دستگاه عصبی سمپاتيک: شامل طنابهای عصبی زنجير مانندی است که دارای گرههای ٔ جمجمه، دردو طرف ستون مهرهها به طرف بدن عصبی فراوان است. اين طنابهای عصبی، ازقاعده کشيده شده است و تا استخوان خاجی ادامه دارد. گرههای مزبور، جفت هستند و از قسمت جلو به ٔ رشتههای ٔ خاجی وجود دارند. اين گرهها به وسيله عقب در نواحی گردن، سينه، کمر، لگن و ناحيه ٔ نخاع با دستگاهعصبی مرکزی مربوط میشوند. ارتباطی، به نخاع و سپس به وسيله ٔ وظيفۀ دستگاه عصبی سمپاتيک: اين دستگاه به ماهيچههای قلب، ماهيچههای ديواره رگهای خونی و احشا (معده، لوزالمعده و رودهها) عصب میفرستد. همچنين به غدد عرق و ّتارتجاعی تمامماهيچههایارادیوغيرارادی ماهيچههایغيرارادیپوستنيزعصبمیدهدوقابلي را حفظ میکند. دستگاه عصبی پارا سمپاتيک: دستگاه خودکار، ضميمهايست که از طريق زوجهای اعصاب مغزی شماره ٣ ،٧ ،٩ و ١٠ وهمچنين ازقسمت خاجی نخاع خارج شده است وبه اندامهای مورد نظر وارد میشوند. اثرات دستگاهعصبی خودکاربرروی اندامهای مختلف بدن تعداد کمی از اندامها يا غدد، تنها دارای يک منشأ عصبی، يعنی منشأ عصبی سمپاتيک يا ا اکثر اندامها،دارای هردومنشأعصبی سمپاتيک وپاراسمپاتيک هستندو ّ پاراسمپاتيک میباشند. ام از هريک از اين دو دستگاه، رشتههايی دريافت میکنند. تأثير هريک از دستگاههای عصبی سمپاتيک و پاراسمپاتيک بر اندامهای مختلف بدن، متفاوت است. ٔ عصب سمپاتيک، موجب بروز اثرات تحريکی در بعضی از بدين معنی که تحريک به وسيله اندامهاو سبب بروزاثرات بازدارندگی دراندامهای ديگر میشود. اين قانون،درمورد دستگاهعصبی ٣٦ پاراسمپاتيک نيز صادق است. همچنين، هنگامی که تحريک عصب سمپاتيک موجب بروز اثرات ً حالت بازدارندگی تحريکی در يک اندام شود، تحريک عصب پاراسمپاتيک در آن اندام، معمولا دارد. بهعبارت ديگر، اثرات اين دو دستگاهعصبی (سمپاتيک و پاراسمپاتيک) در يک اندام مخالف هم میباشد.

دستگاه عصبی مهرهداران مسئول ايجادارتباط بين حيوان ومحيط وهمچنين مسئول برقراری ّ ی با محيط اطراف ٔ گيرندههای حس تعادل در اندامهای داخلی بدن حيوان میباشد. حيوان به وسيله ٔ گيرندههای دستگاه عصبی موجود در ماهيچهها، خود در ارتباط است. محيط داخلی بدن، به وسيله ٔ شکمی کنترل میشود. رشتههای عصبی آوران، مفاصل، ليگمانها و اندامهای موجود در حفره ّ ی را به دستگاهعصبی مرکزی رسانده، رشتههای عصبی وابران، دستورات عصبی را از ّلاعات حس اط دستگاهعصبی مرکزی به اندامهای مختلف بدن از قبيل ماهيچهها وغدد، منتقل میکنند. دستگاه عصبی پرندگان (طيور) نيز، همانند اين دستگاه در پستانداران به دو بخش دستگاه عصبی مرکزی و دستگاهعصبی محيطی تقسيم میشود. دستگاهعصبی مرکزی، شامل: ٔ مغزی میباشد. مغز، مخ و ساقه اختلاف مغز پرندگان با مغز پستانداران، در رشدزياد قسمت بينايی مغز پرندگان است. هيپوتالاموس: قسمتی از مغز است که از چهار هسته، تشکيل شده است. اين قسمت از مغز ٔ پرندگان مانند هيپوتالاموس در پستانداران مرکز بسياری از اعمال غيرارادی، از قبيل: تنظيم درجه ّاليتهای جنسی است. حرارت بدن، ّ تنفس، گرسنگی، تشنگی و فع نخاع: اين بخش در طيور برخلاف پستانداران در تمام ِطول کانال نخاعی، دارای قطر يکسانی ٔ جلوبه بصلالنخاع متصل است و تا ٔ انتهايی، به نام دم اسب میباشد. نخاع از ناحيه بوده، فاقد ناحيه آخرين قسمت استخوان ستون مهرهها به نام پيگوستيل، ادامه دارد. تشريح ساختمان داخلی نخاع طيور، مانند نخاع در پستانداران، دارای يک منطقه خاکستر ماد شبيه حرف انگليسی اچ (H (در مرکز نخاع میباشدکه به وسيلهی، ماده سفيدرنگی احاطه شده است. ٔ

دستگاه عصبی محيطی، شامل اعصاب مغزی، اعصاب نخاعی و دستگاه عصبی خودمختار است.

الف) اعصاب مغزی: دوازده جفت عصب، ازنواحی مختلف مغز، سرچشمه میگيرندکه در اصطلاح به آنها «اعصاب مغزی» گويند. اين اعصاب برحسب وظيفهای که انجام میدهند، نامگذاری میشوندوعبارتنداز: ١ــعصب بويايی: درعمل بويايی دخالت دارد.

٢ــعصب بينايی: درعمل ديدن (بينايی) دخالت دارد.

٣ــ عصب حرکتی چشم (اکولوموتور): در زمان تابيدن نور به چشم، باعث تنگشدن مردمک چشم میشود.

٤ــ عصب اشتياقی يا قرقرهای (تروخلئار): باعث ثابتماندن کره میشود. ّ ی صورت را تأمين میکند. انشعابات ّ ی اين عصب، الياف حس ٔ حس

٥ ــعصب سهقلو: رشته رشته حرکتی اين عصب، بهعضلات جوشی صورت،عصب میدهند. ٔ چشم در َده): اين عصب، باعث میشود که چشمها در کره

٦ ــ عصب دورکننده (مبع ّت مناسبی قرار گيرند. موقعي

٧ــ عصب صورت: انشعابات اين عصب، رشتههای حرکتی عضلات صورت و گوشها را تأمين میکنند.

٨ ــعصب شنوايی: درعمل شنوايی و تعادل بدن دخالت دارد. ّاليت حرکتی حلق و حنجره میشود.

٩ــعصب زبانی ــ حلقی: اين عصب، موجب فع

١٠ــعصب واگ: انشعابات اين عصب به حلق، حنجره و دستگاه گوارش میروند. ٔ سر، انشعاب میدهد.

١١ــعصب شوکی: اين عصب بهعضلات نگهدارنده

١٢ــعصب زيرزبانی: اين عصب، رشتههای حرکتی زبان را تأمين میکند.

ب )اعصاب نخاعی: اين اعصاب از قسمتهای مختلف نخاع، سرچشمه گرفته، به اعضای بدن وارد میشوند.