بروسلوز يك بيماري عفوني باكتريايي است كه توسط ميكروارگانيسمي از جنس بروسلا ايجاد مي شود. اين باكتري گونه هاي مختلفي از حيوانات را مبتلا ساخته و يكي از عوامل مهم سقط جنين در گوسفند و بز مي باشد. بروسلوز يكي از مهمترين بيماريهاي زئونوز محسوب شده و در اغلب كشورها از جمله كشورهاي 1 2و3 منطقه مديترانه و خاورميانه از جمله ايران بصورت اندميك شايع مي باشد. كه با شيوع متفاوت درجمعيت دامي و انسان از نقاط مختلف كشور گزارش شده است. گرچه تماس با دام و فرآورده هاي آلوده به باكتري بروسلا بعنوان مهمترين عوامل خطر ابتلا به بروسلوز شناخته شده اند، ولي شرايط اقليمي و نوع دامداري، فرهنگ دامپروري و رفتار غذائي مردم هر منطقه در شيوه استفاده از فراورده هاي دامي و همچنين گونه و بايوتيپ هاي شايع عامل پاتوژن در هر ناحيه جغرافيائي، عواملي هستند كه الگوي بروز بيماري را در جوامع مختلف، متفاوت نشان مي دهد. با توجه به اينكه بيماري تب مالت تقريبا در جمعيت عشاير و روستائيان لكاليزه شده است، مطالعه حاضر به منظور تشخيص گونه هاي مختلف باكتري بروسلا در جمعيت عشاير استان، صورت گرفته است. مواد و روشها: با توجه به آمار عشاير و پراكندگي آنها در مناطق ييلاق استان، بررسي هاي صورت گرفته بر روي اين جمعيت و همچنين گزارشات ثبت شده از آمار موارد بيماري تب مالت در عشاير، براي تعيين حجمنمونه، با استفاده از داده هاي مكاني (GPS (و ثبت اين داده ها در نرم افزار GIS ،400خانوار عشاير به صورت راندوم در يازده شهرستان استان؛(آباده، اقليد، بوانات، پاسارگاد، خرامه، خرمبيد، سپيدان، سروستان، فيروزآباد، شيراز، كوار) انتخاب گرديد. هر خانوار به صورت يك خوشه در نظر گرفته شد و از سرپرست و تمامي اعضاي خانواده خونگيري به عمل آمد. همچنين فرمي طراحي و كليه اطلاعات ضروري خانوار در فرم ثبت و جمع آوري گرديد سپس سرم آنها جدا و در لوله هاي در پيچ دار و با حفظ زنجيره سرد به آزمايشگاه رفرال مركز بهداشت استان ارسال گردد. بر روي همه نمونه ها اول رپيد تست انجام شد و براي موارد مثبت، رايت لوله ايي و 2ME چك گرديد بر مبناي رايت مساوي و يا بيشتر 160/1 و 2ME بيشتر يا مساوي 40/1 ،موارد مثبت تشخيص داده شد. موارد مثبت براي تعيين گونه، به روش PCR مورد بررسي قرار گرفت. كليه داده ها در نرم افزار 5.SPSS11 وارد و مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت . نتايج: جمعا تعداد 1641 خونگيري انجام شد و پس از آزمايش تعداد 165) 10درصد نمونه ها )مورد مثبت ، و از موارد مثبت تعداد 43 نمونه مورد بررسي PCR قرار گرفت كه 31 )72 (%گونه مليتنسيس ، 8) 19 (%گونه آبورتوس و 4) 9 (%نامعلوم تشخيص داده شد. بحث و نتيجه گيري: در حال حاضر بروسلوز انساني، در كشورهاي صنعتي، بيشتر در كارگران كشتارگاه ها و . در كشورايران 4 قصابان، عارض مي گردد و بروسلا مليتنسيس، شايعترين گونه بروسلا در سطح جهان مي باشد 5 نيز، در مطالعات صورت گرفته بيشترين گونه تشخيص داده شده از نوع مليتنسيس مي باشد. با توجه به ، اينكه، بيشترين موارد گزارش شده تب مالت در كشور در جمعيت عشاير و روستائيان مي باشد و اقتصاد عشاير نيز بر اساس نگهداري و پرورش دامهاي سبك مي باشد و از طرفي گوسفند و بز در انتقال باكتري بروسلا مليتنسيس، بيشتر نقش دارند، به نظر مي رسد واكسيناسيون دامهاي سبك نيز بايستي بصورت فعال، در اولويت سازمان دامپزشكي كشور قرار گيرد. هر چند مسائلي مانند، پراكندگي، صعب العبور بودن مكانهاي اسكان عشاير، تماس بسيار نزديك با دام، بحث امنيت و حفظ دام از سرقت و بالطبع نگهداري دام در مجاور محل سكونت، همچنين كمبود اعتبارات، تجهيزات و نيروي انساني، كنترل بيماري تب مالت را با مشكل روبه رو كرده است، اما لازم است در سطح كلان، به اين مشكل، توجه ويزه گردد و با تامين و اختصاص اعتبار لازم، برنامه پيشگيري و حذف آلودگي از دامهاي سبك، بخصوص در روستا و عشاير نيز بصورت فعال و با جديت، پيگيري و اجرا گردد. 

باکتریهای اسید الکتیک، متداولترین نوع باکتریهایی هستند که به عنوان پروبیوتیک در آبزیپروری استفاده میشوند. هدف: در این مطالعه اثرات سطوح مختلف باکتری پروبیوتیکی الکتوباسیلوس کازئی بر عملکرد رشد و فعالیت آنزیمهای گوارشی بچه ماهیان شیربت ارزیابی شد. روش کار: تعداد 480 قطعه بچه ماهی شیربت با وزن حدود 40 گرم به چهار تیمار )در سه تکرار( به صورت تصادفی تقسیم 108×5 به مدت 60 روز غذادهی ۱-g CFU 107×5، ۱-g CFU 106×5 ، ۱-g CFU گردیدند. تیمار B، A و C به ترتیب با جیره غذایی حاوی، شــدند. گروه شــاهد با جیره فاقد باکتری تغذیه گردید. پــس از اتمام دوره، تیمارها به مدت 15 روز با غــذای فاقد پروبیوتیک غذادهی گردیدند. شاخصهای رشد و آنزیمهای گوارشی در روزهای صفر، 30 ،60 ،75 مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج: ضریب رشد ویژه، میزان رشد روزانه و میزان رشد نسبی، در غلظت B پس از 30 روز از شروع آزمایش، بهبود قابل توجهی پیدا کردند که با گروه کنترل اختالف معنیداری داشت )05.0 .)فعالیت آنزیم کیموترپسین در تیمار B پس از 30 روز و همچنین فعالیت آنزیم تریپسین در تیمار C پس از 30 و 60 روز، افزایش معنیداری را نسبت به گروه شاهد نشان داد )05.0>p .)در بقیه مراحل نمونهگیری و سایر آنزیمها تفاوت معنیداری مشاهده نگردید )05.0>p .)نتیجهگیرینهایی: نتایج 108×5 کلنی در گرم آن 107 ×5 کلنی در گرم پروبیوتیک الکتوباسیلوس کازئی در هر گرم خوراک برای دوره 30 روزه و میزان نشان داد که میزان برای دوره 60 روزه پرورش بهترین غلظت محسوب میشون

کندوی مدرن زنبور عسل ) نوع النگستروت( بیش از 60 سال است که وارد ایران شده است. در طی این سالها کندو دستخوش تغییراتی مانند حذف درپوش داخلی، یکپارچه شدن بدنه و کف و عدم یکنواختی در اندازههای بدنه و قاب گردیده و از کارایی آن کاسته شده است. از دیگر سو هوای کره زمین و همچنین ایران در طی 30 الی 40 سال گذشته گرم تر شده و کندوهای موجود که برای چنین شرایطی طراحی نشدهاند توان حفاظت از کلنی در گرمای تابستان را ندارند. از آنجا که صنعت زنبورداری مانند دیگر بخشهای اقتصاد در فضای رقابتی قرار دارد بازنگری نسبت به وضع کندوی زنبورعسل و رفع نقایص آن در راستای افزایش بهره وری امری ضروری و گریز ناپذیر میباشد. اداره استاندارد ایران در سال 1354 استاندارد کندوی زنبورعسل را با شماره 1416 تدوین نموده و در سال 62 آن را بازنگری کرده است . اما این استاندارد در بین زنبورداران شناخته شده نبوده و مورد استفاده قرار نگرفته است. در چنین شرایطی بهترین گزینه برای رفع کاستیهای کندوی زنبورعسل بازنگری دوم استاندارد 1416 با حضور همهی بخشهای صنعت زنبورداری و تشویق زنبورداران در کاربست آن است.

آفالتوکسینها متابولیتهای ثانویه ناشی از رشد کپکها در خوراک دام میباشند. مخمرها میکروارگانیسمهایی میباشند که توانایی جذب آفالتوکسینها را دارند. هدف: در این تحقیق تأثیر مخمر ساکارومایسس سرویزیه )5177PTCC )بر سمیت زدایی و جذب توکسین B1 در شــرایط vitro in( محیط شکمبه گاو( بررسی گردید. روش کار: به این منظور از مخمر مورد نظر تیمارهای مختلف )زنده، آفالتوکســین B1 در مقادیر تیمار شده با اتوکالو، تیمار شده با حرارت C°100 و تیمار شده با اسید( تهیه شد و به محیط شکمبه گاو افزوده شد. سم آفالتوکسین مختلف )ppb 0 ،5 ،10 و 20 )نیز به محیط شکمبه افزوه شدند و در زمانهای یک و دو ساعت در دمای C °37 اینکوباتور گذاری شدند. سپس میزان سم باقیمانده در محیط توسط روش االیزا با استفاده از کیت یوروپروکسیما اندازهگیری شد. نتایج: نتایج نشان داد که میکروارگانیسم یاد شده در حالت تیمار اتوکالو شده بیشترین میزان حذف سم )5/90 )%را دارند )05/0

ویتامینھا از سھم اندک اما بھ شدت تاثیرگذاری در تغذیھ حیوانات تک معده ای برخوردار میباشند. این سھم برای خوک و طیور صنعتی در حدود 50/5 درصد وزنی و 1 تا 2 درصد ھزینھ تمام شده خوراک میباشد. افزودن ویتامینھا بھ خوراک مازاد بر نیاز گلھ، در بسیاری از موارد راھگشا بوده اما در اغلب موارد بھ دلیل دانش کم و عدم تشخیص عامل بروز مشکلا ت در گلھ رخ داده و ھزینھ ھای قابل توجھی را بھ خود اختصاص میدھد. اھمیت تامین سطح مطلوب ویتامینھا در گلھ ھای مادر در مطالعات علمی متعددی تایید شده است اما در مورد اثرات تامین مازاد بر نیاز ویتامینھا اختلاف نظر بسیاری وجود دارد و تنھا اثرات سودمند تامین مازاد بر نیاز ویتامینھای E و D3) بھ ھمراه ترکیبات ھم خانواده آن) از نظر علمی تایید شده است. این اثر در مورد ویتامین E کاملا مشھود است و غلظتھای بالای آن در جیره مرغھای مادر، نھ تنھا سبب بھبود قابلیت جوجھ- درآوری و قدرت بقای جوجھ ھا میشود بلکھ واجد اثرات مثبت بر توان ایمنی پرنده میباشد. در مورد ویتامین A ،اثرات نامطلوب بھ دلیل مصرف مازاد بھ کرات گزارش شده است کھ جدیدترین آن مربوط بھ تشدید پراکسیداسیون چربیھای کبدی در گلھ ھای مادر گوشتی در اثر مصرف سطوح باالی 13555 واحد بین المللی در ھر کیلوگرم خوراک است. در مورد مکمل مازاد بر نیاز ویتامین K در گلھ ھای مادر، اثر قابل توجھی مشاھده نشده است و در مطالعھ ای کھ توسط الول و ھمکاران(1991 (صورت گرفت، تنھا اثر کمبود مختصر ویتامینK ،افزایش زمان انعقاد خون بود. در مورد بیوتین اغلب مطالعات در رابطھ با کمبود آن بوده (کراونز و ھمکاران، 1911 و وایت ھد و ھمکاران، 1950 (کھ علایمی چون مشکلات پا، کاھش رشد و توان بقای جوجھ ھا و وزن پایینتر جوجھ ھا گزارش شده است و تنھا ھارنر و ھمکاران (1999 (نشان دادند کھ مصرف بیوتین مازاد میتواند سبب امتیاز بھتر پا از نظر ابتال بھ FPD شود. مصرف مقادیر باالی ویتامین D) تا Kg/IU 0555 (بھ طور قابل ملاحظھ ای سبب افزایش وزن، کاھش نرخ بروز ریکتز، افزایش ذخیره فسفر تیبیا و کاھش تلفات در جوجھ ھا میشود. در این میان گاه با وجود مکملسازی جیره ھا، علایم کمبود ویتامین ھا مشاھده میشود. فارغ از مبحث تشخیص درست کمبود ویتامینھا و لزوم مکملسازی آن کھ بھ نظر اینجانب نیازمند بررسی موشکافانھ در ایران است و بسیاری از موارد تجویز ویتامینھا بھ علت تشخیص نادرست است مھمترین فاکتورھای موثر بر بروز کمبود ویتامینھا در گلھ شامل موارد زیر است: ١(کیفیت اقالم اصلی خوراک: با وجود اینکھ در اغلب موارد ویتامینھای موجود در اقلام اصلی خوراک منجملھ ذرت، کنجالھ سویا و غیره در نظر گرفتھ نمیشود اما نمیتوان از سھم آنھا در تامین نیاز مواد معدنی و ویتامینھا چشم پوشی کرد. در این ارتباط بھ عنوان مثال ھنگامی کھ غلات در مرحلھ داشت دچار استرس سرمایی میشوند (اتفاقی کھ در مورد ذرت اکراین و گندم قزاق بسیار اتفاق میافتد)، ضمن افزایش رطوبت دانھ ھای برداشت شده، سطوح ویتامینھا بھ خصوص ویتامین E و کریپتوگزانتین دچار افت قابل توجھی می- شود. در این رابطھ، ارتباط بسیار نزدیکی بین دانسیتھ ذرت و مواد مغذی آن بھ ویژه ویتامینھا و انرژی وجود دارد و کاھش دانسیتھ نشانھ افت این مواد مغذی است. ٢ (اثر عمل آوری و انبارداری: بخش قابل توجھی از ویتامینھا میتواند بھ دلیل انبارداری یا عمل آوری نامناسب در خوراک یا پرمیکس نابود شود و لزوم مکملسازی مازاد بر نیاز پرنده را اجتناب ناپذیر کند. عوامل مخرب ویتامینھا شامل رطوبت، فشار (پلت)، گرما، نور، اکسیداسیون- احیا، فساد اکسیداتیو چربیھا، عناصر معدنی کم نیاز، اسیدیتھ، اثرات متقابل با سایر ویتامینھا، آنزیمھا، نوع کریر مکمل و نوع افزودنیھا میباشند. در این ارتباط، رطوبت بیشترین اثر تخریبی را روی ویتامینھای موجود در پرمیکسھا و مواد غذایی دارد و بھ عنوان مثال در مورد ویتامین A سبب افزایش حساسیت آن بھ تخریب اکسیداتیو میشود. اثر تخریبی اسیدھا، بازھا، کولین کلراید و عناصر معدنی صرفا در حضور رطوبت انجام میپذیرد. اثر منفی رطوبت روی ویتامینھای موجود در مکمل خالص، پرمیکسھا و خوراک کامل ادامھ پیدا میکند و با عث تخریب بخش قابل توجھی از ویتامینھای حساس بھ رطوبت بھ ویژه اسیدفولیک، B6 ،A و D3 میشود. این آسیب تا این حد جدی است کھ سطح ویتامین A پس از سھ ماه در پرمیکس ویتامینھای کھ در شرایط مرطوب نگھداری میشود، از 155 بھ کمتر از 2 درصد افت میکند. این در حالی است کھ افت ویتامین A در مدت مشابھ در پرمیکسی کھ در شرایط خشک نگھداری میشود، تنھا 12 درصد است

علفکش آترازین یکی از مهمترین آالیندههای اکوسیستمهای آبی است که متاسفانه به فور در مزراع نیشکر استان خوزستان مورد استفاده قرار گرفته و موجب آلودگی منابع آبی میگردد. هدف: محاسبه سمیت حاد آترازین در ماهی شیربت )grypus Tor )و سپس اثر مسمومیت مزمن این سم بر برخی شاخصهای خونی میباشد. روش کار: 96LC50 ساعته آترازین در ماهی شیربت با وزن 12g/1± 10 با استفاده از نرم افزار Probit تعیین شد. سپس180 قطعه ماهی شیربت با وزن 15g±102 در 4 گروه )5 ،10 و 20 %LC50 96 و گروه شاهد( در سه تکرار تقسیم گردیدند. 7 ،14 و 21 روز پس از شروع آزمایش خونگیری انجام شده و شاخصهای خونشناسی شامل: هموگلوبین، هماتوکریت، تعداد 1 -l mg 65 محاسبه شد گلبولهای قرمز و سفید خونی و اندیسهای گلبولی، در مراحل مختلف مقایسه گردید. نتایج: LC50 96 ساعته آترازین ٔثیر مسمومیت با این سم قرار گرفت )05/0>p .)در مورد اندیسهای گلبولی، تفاوت معنیداری بین تیمارها ً و تقریبا تمام فاکتورهای خونی تحت تا مشاهده نشد )05/0

در این مطالعه تأثیرات فصل، جنس و سن بر روی غلظت سرمی کورتیزول و همبستگی آن با سن دامها در 180 شتر تک کوهانهی سالم )شامل 146 شتر نر و 34 شتر ماده( بررسی گردید. غلظت سرمی کورتیزول تفاوت معنیداری بین دو جنس نر و ماده نداشت و ً معنیداری از نظر غلظت سرمی کورتیزول نیز همبستگی معنیداری با سن دامها نداشت. بین دو فصل تابستان و زمستان تفاوت نسبتا ً معنیداری بین سن با غلظت سرمی کورتیزول وجود داشت )08/0=p،146/0=-r .) مشاهده گردید )06/0=p .)در شترهای نر همبستگی نسبتا همچنین غلظت سرمی کورتیزول تفاوت معنیداری بین گروههای سنی مختلف شتر نداشت. در گروه سنی کمتر از پنج سال، غلظت کورتیزول سرم تفاوت معنیداری بین دو فصل تابستان و زمستان داشت )044/0>p .)مطالعهی حاضر نشان داد که فصل، جنس و سن میتواند بر تغییرات کورتیزول سرم در شتر تککوهانه اثر داشته باشد و ممکن است علت نتایج متناقض گزارش شده در مطالعات قبلی دربارهی کورتیزول سرم در این گونه باشد و باید در مطالعات بعدی در این گونه مورد توجه قرار گیرد.تنش )استرس( یکی از چالشهای مهم در رفاه، سالمت و تولید حیوانات است. کورتیزول یکی از مهمترین گلوکوکورتیکوئیدهای مترشحه از غدهی فوق کلیوی در پستانداران است که نقش کلیدی در همایستایی )هومئوستازی(، تنظیم متابولیسم، فعالیت ایمنی و فعالیتهای جنسی دارد و بخشی از پاسخ بدن دامها در برابر تنش میباشد )۸ ،۹ ،۱۹ ،۲۴ .) هورمون کورتیزول به عنوان یک شاخص میزان تنش در حیوانات مختلف از جمله شتر شناخته شده است. عوامل فیزیولوژیک مختلفی مانند سیکلهای جنسی )۹ ،)محرومیت از غذا )۸ ،)محرومیت از آب )۱۴ ،) آبستنی )۱۷ ،)حمل و نقل )۲۲ ،)و از شیرگیری )۱ )میتوانند بر غلظت سرمی این هورمون تأثیرگذار باشند. همچنین در بیماریهای عفونی از جمله تریپانوزوموزیس و پیروپالسموزیس نیز غلظت کورتیزول در خون ممکن است با تغییراتی همراه باشد )۱۲ و ۲۳ .) شتر یککوهانه به علت مقاومت باال در برابر استرس گرمایی جایگاه ویژهای در میان دامهای اهلی دارد و به سبب تأمین گوشت، شیر و حمل انسان و بار اهمیت اقتصادی ویژهای در مناطق گرم و خشک کشور دارد. اگرچه مطالعات متعددی دربارهی این گونهی با ارزش انجام شده است، نتایج این مطالعات با هم متفاوت و در مواردی متناقض بوده است. برخی نویسندگان تأثیر سن، جنس و فصل بر روی نتایج مطالعات را به عنوان علل احتمالی کسب نتایج متفاوت در مطالعات انجام شده بر روی این گونه پیشنهاد کردهاند )۲۲ .) اگرچه تغییرات فصلی در غلظت سرمی برخی هورمونها از جمله کورتیزول در برخی گونههای دامهای اهلی مشخص گردیده است )۲ و ۵ ،)اما تأثیر فصل، جنس و سن بر روی شاخصهای بیوشیمیایی سرم در گونههای مختلف دام به صورت کامل شناسایی نشدهاست. اگرچه غلظت سرمی کورتیزول در شتر یک کوهانه در برخی مطالعات قبلی بررسی شدهاست، ولی در بیشتر موارد این تحقیقات محدودیتهایی داشتهاند از جمله پژوهش بر روی تعداد اندکی حیوان )۸ و ۱۷ ،)و تحقیق فقط بر روی شترهای بالغ و یا حیواناتی تقریباً همسن )۹ و ۲۳ .)از آنجا که اطالعات کمی در بارهی تأثیر سن، جنس و فصل بر کورتیزول وجود دارد و بر اساس بررسی متون تاکنون مطالعهای در این خصوص در کشور ما انجام نشده است، این مطالعه برنامهریزی شده و صورت گرفت. 

لودگی به سارکوسیستیس یکی از شایع ترین عفونتهای تک یاخته ای مشترک بین انسان و دام میباشد که توسط گونههای مختلف سارکوسیستیس ایجاد میشود. هدف: با توجه به اهمیت بهداشتی این انگل، در این مطالعه میزان آلودگی به کیستهای ماکروسکوپی و میکروسکوپی سارکوسیستیس در گاو و گوسفند ذبح شده در کشتارگاه شهریار مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش کار: در این مطالعه 138 الشه گاو و 138 الشه گوسفند بطور تصادفی انتخاب شده و نمونههایی از مری، دیافراگم، قلب، زبان، عضله جوشی و بین دنده ای آنها تهیه و به منظور یافتن کیستهای ماکروسکوپی و میکروسکوپی، الشه و نمونههای تهیه شده به دو روش مشاهده مستقیم )ماکروسکوپی( و گسترش فشاری)smear Dab )مورد بررسی قرار گرفتند. اساس تشخیص کیستهای میکروسکوپی، تهیه گسترش فشاری از نمونهها و سپس رنگ آمیزی آنها با گیمسا و مشاهده میکروسکوپی برادی زوآیتهای انگل بوده است. نتایج: با بررسی الشه و نمونهها هیچ گونه کیست ماکروسکوپی مشاهده نگردید. در روش گسترش فشاری 48/93 %از گاوها و 95/86 % از گوسفندان مورد بررسی ، از نظر وجود کیستهای میکروسکوپی مثبت تشخیص داده شدند. همچنین اختالف آماری معنیداری بین میزان آلودگی در عضالت مختلف، مشاهده گردید )05.0سارکوسیســتیس یــک انــگل کوکســیدیایی از شــاخه اپــی کمپلکســا )Apicomplexa )میباشد. این انگل زندگی اجباری داخل سلولی دارد که در سیر تکاملی آن، دو میزبان )نهایی - واسط( دخالت دارد )10 .)در گوسفند 4 گونه سارکوسیستیس وجود دارد که سارکوسیستیستنال و سارکوسیستیس آریتی کنیس، پاتوژن بوده و بهصورت کیستهای میکروسکوپی مشاهده میگردد و توسط مدفوع سگ )میزبان نهایی( به گوسفند منتقل میشود و سارکوسیســتیسژیگانته آ و سارکوسیستیسمدیزیفورمیس، غیر پاتوژن بوده و بصورت کیســتهای ماکروســکوپی مشــاهده میگردند و توســط مدفوع گربه )میزبان نهایی( منتقل شــوند. گاو امکان آلوده شــدن به ســه گونه انگل سارکوسیســتیس را دارا میباشد که گونههای سارکوسیستیس کروزی ایجاد بیماری دالمنی در گاو و سارکوسیســتیسهومینیس بیماری گوارشی در انسان ایجاد میکند. یکی از دالیل وقوع زیاد آلودگی در میزبان واســط به این نسبت داده میشــود که حیوانات مزارع در ارتباط نزدیکی با سگهای نگهبان گله هستند و سگها، چراگاهها را با اسپوروسیستهای سارکوسیســتیس آلوده میکنند )2 .)برخی از گونههای سارکوسیســتیس قادر به ایجاد بیماری هســتند و در نتیجه باعث کاهش وزن، بی اشتهایی، تب، کم خونی، ضعف عضالنی، کاهش تولید شــیر، سقط جنین و گاهی مرگ در میزبانان واســط همچون گاو، گوسفند، بز و خوک میشوند )3 )و برخی دیگر در انســان باعث اختالالت گوارشی از جمله: تهوع، استفراغ و اسهال می ً شوند انسان معموال با خوردن گوشت نیم پخته یا خام گاو، آلوده میشوند)5.) Razmi و Rahbari در ســال 2000 میزان آلودگی به میکروکیست این انگل را در گاوهای اســتان تهران و گلســتان 73/79 ٪گزارش نمودند )8 .)Shekarforosh و Alikhani در ســال 2003 میــزان آلودگــی به میکروکیســت این انگل در گوسفندان کشتارشــده در کشتارگاه اصفهان را 7/89 % بیان نمودند )10 .)روش گســترش فشــاری از جمله روشهای تشخیصی در بافتهای دام میباشد که در مطالعات سایر محققین است. با توجه به گسترش این انگل در ایران ، تحقیقی در رابطه با نشخوارکنندگانی که در کشــتارگاه شهریار ذبح میشــوند، انجام گردید. از آنجایی که روش داب یک روش ســریع و مقرون به صرفه اســت ایــن تحقیق با این روش بررسی شد

گوسفند و بز حیواناتی مقاوم هستند و می توانند در هوای آزاد و بدون استفاده از جایگاه زندگی کنند. اما در برخی از مناطق و یا در فصول معینی از سال بهتر است جایگاه مناسبی برای گله فراهم شود تا سوددهی این شغل به حداکثر برسد. برخي از شرایط محل جایگاه گوسفند و بز به شرح زير است:
1 محل جایگاه دام باید از زمین هایاطراف آن بلندتر باشد تا از ورود آب های جاری به محل نگهداری دامها جلوگیری شود. گوسفند نسبت به دماي بالاي محيط، کوران باد و رطوبت هوا حساسيت بيشتری دارد؛ ولي بز به خاطر پوشش مو و کرک در سطح بدن خود نسبت به سرما داراي حساسيت بيشتري است.
٢ محل جایگاه باید از خانه های مسکونی فاصله داشته باشد، اما این فاصله نباید به اندازهای باشد که دامدار در نگهداری دام دچار مشکل شود. شیوع ناگهانی بیماری بین حیوانات اهلی می تواند به بیماری آن در انسان و حتی منجر به مرگ شود. متداول ترین بیماری های مشترک بین انسان و دام در کشور ما، هاری، کیست هیداتیک، تب مالت، سیاه زخم، سل و برخی بیماری های عفونی دستگاه تنفس است . بهداشت و سلامت
٣ در مناطق سردسير جايگاه بايد رو به آفتاب و بر خلاف جهت وزش بادهاي غالب منطقه باشد.
٤ جهت وزش بادهای فصلی باید از مناطق مسکونی به سمت دامداری باشد.

5زمین باید دارای یک شیب مناسب برای هدایت آب های جاری و فاضلاب های تولیدشده از دامداری باشد )شكل 1 1(.
٦ ساختمان جایگاه دام باید طوری باشد که از نور خورشید به مقدار زیادی استفاده شود )شكل 2 1(.
٧ ظرفيت مورد نظر بر اساس مساحت آغل تع يين مي شود.
٨ دیوار، سقف و کف جایگاه باید محکم و بادوام، غیر قابل نفوذ، غیر لغزنده، قابل شست وشو و ضدعفونی باشد )شكل هاي3 1و 4 1(.
٩ از آنجا که گوسفند و بز جزء دامهای متکی به مرتع هستند، لذا بهتر است محل نگهداری دائم یا موقت آنها نیز در نزدیکی مراتع قرار گيرد.

عامل بيماری بروسلوز در گـاوان يـک بـاکتری بنـام بروسلا آبورتوس و در گوسفند باکتری بنـام بروسـلا ملـی تنيس مي باشد. آلودگی در هر سـنی مـیتوانـد اتفـاق بيفتـد ولـی حساسيت دامها در سن بلوغ جنسی افزايش میيابد. بروسلا آبورتوس به رحم آبستن، پـستان، بيـضه و غـذد جنـسی و غدههای لنفاوی تمايل دارد. در ماده گاوان بالغ غير آبستن، ميکروب در پـستان جايگزين میشود و پس از آبستنی، رحم و جفت را آلـوده میکند. در گوسالهها به علت عدم بلوغ جنسی در اکثر موارد بروسلا پس از مدت کوتاهی بدن را ترک میکند ولی عفونت در گاوان بالغ دوام دارد. طرز انتقال: منشا اصلی عفونت، ترشحات رحمی و اندمهای جنين سقط شده است آه دو هفته پس از سقط جنـين دفـع بـاکتری از مهبل کم و سپس قطع میشود ولی ناقل باقی میمانند. راه ديگر دفع باکتری از طريق شير مي باشد کـه در اواخر دوره شيرواری دفع ميکروب بيشتر است. مهمترين راه دخول ميکروب به بدن، دستگاه گوارشـی است اما ميکروب میتواند از راه مخاطات بويژه مخاط چشم و خراش پوست و حتی پوست سالم، وارد بدن شود. دم ماده گاو که به ترشحات رحمی آلوده باشـد، اگـر به چشم يا پوست گاوهای سالم تماس يابـد، باعـث سـرايت بيماری میشود. همچنين اين بيماری مـیتوانـد از طريـق ماشينهای شيردوشی و از راه اسـپرم و جفـتگيـری نيـز منتقل شود. علائم بيماری: سقط جنين از ماه پنجم به بعد، نـشانه اصـلی ايـن بيماری است. سپس تاخير در باروری و گـاهی نـازائی و تورم رحم که از عوارض عادی سقط است. جفت خيزدار است و کوريون ضخيم و حاوی لکههای چرم مانند است و در کوتيلودوا آثار نکروز ديده میشود. پيشگيری : اصول پيشگيری از بيماری بروسـلوز عبـارت اسـت از شناسايی دامهای آلوده و خـارج سـاختن آـا از گلـه و ايجاد مقاومت در دامها بوسيله واکسيناسيون. معمولاд ًتليسهها را در سن ٣ تا ٨ ماهگی مايه کـوبی میکنند ولی گوسالههای نر را واکسن نمیزنند. بيماری بروسلوز شديداً زئونوز میباشد و انسان با مصرف شير آلوده يا در اثر تماس با حيوانات عفـونی در هنگام زايمان آلوده میشوند. علائم آن در انسان عبارت است از تب متناوب، عـرق کردن شبانه و دردهای مفصلی. تشخيص بيماری بروسلوز: تشخيص بيماری از طريق آزمايش خـون بـرروی گـاوان ماده و جنين سـقط شـده آـا و آزمـايش حلقـه(test Ring( برروی مخلوط شير گاوداری(حداقل به تعداد ١٢ تست حلقه در سال است . test Ring :يک ميلی ليتر شير چربی نگرفته را در لوله باريکي ريخته و يک قطره پادگن رنگـی (بروسـلای کـشته همراه با رنگ هماتوکسيلين) بـه آن مـیافزاينـد و خـوب مخلوط میکنند و پـس از يـک سـاعت در گرمـای ٣٧ درجـه سانتیگراد قرار میدهند. در صورتيکه پـادتن در شـير وجـود داشـته باشـد، باکتریهای رنگين را جمع میکند و همراه چربی شير به سطح میآيد و حلق رنگينی در سطح ايجاد میشود. اين آزمايش را با مخلوط شير گاواداری انجام مـیدهنـد و در صـورت آلوده بودن، به آزمايش انفردای گاوان میپردازند.

برونشیت عفونی یك بیماری ویروسی حاد و بسیار مسری ماکیان می باشد که با نشانه های تنفسی ) تنفس با دهان باز، عطسه؛ سرفه و ترشحات بینی(، بیماری شدید کلیوی در اثر سویه های فروتروپیك و کاهش شدید تولید تخم مرغ مشخص می شود. بیماری برونشیت فقط در ماکیان بروز می کند. در صورت عدم برخورد قبلی با ویروس، پرنده در تمام سنین به بیماری حساس است. وقوع
بیماری در بسیاری از کشورهای دنیا گزارش شده است و احتمالاً در تمام کشورهاییی که ماکیان به تعداد خیلی زیاد پرورش می یابند، وجود دارد. برونشیت عفونی توسط یك کورروناویروس ایجاد می شود. مقاومت این ویروس در حد متوسطی است و به وسیله بسیاری از ضدعفونی کننده های متداول از بین می رود. بیماری برونشیت از طریق استنشاق قطرات کوچك حاوی ویروس که از ماکیان عفونی و درحال سرفه دفع می شوند، انتقال می یابد. ویروس برونشیت ممکن است تقریباً به مدت 1 هفته در مرغداریهای آلوده باقی بماند. تعداد کمی ازپرندگان تا چند ماه پس از عفونت، به صورت حامل و دفع کننده ویروس باقی میمانند.

زیستگاه اصلی بز آلپاین کوهستان های آلپ فرانسه و سوئیس است. این بز به رنگ های قهوه ای،خاکستری تیره و یا ابلق مشاهده می شود. برخلاف بزهای بومی ایران، بزهای نر و ماده آلپاینمعمولاً دارای موهای کوتاهی هستند و غالباً دارای رشته هايی از موی بلند با رنگی متمایز ازسایر قسمت های بدن در امتداد ستون فقرات خود هستند. وزن بزهای ماده به طور متوسط63 کیلو و وزن بزهای نر 78 کیلوگرم است و بلندی قامت بزهای ماده و نر نیز به ترتیب 77 و85 سانتی متر است.متوسط تولید شیر بزهای آلپاین در ٣٠٥ روز بیش از 600 تا 700 لیتر شیر می باشد. به دلیلزندگی در شرايط وهستانی، بزهای آلپاین مقاوم، چالاک و با قدرت پیاده روی و کوه پیماییمثال زدنی هستند و می توانند از صخره های شيب دار کو ههای بلند بالا رفته و از مراتع آناستفاده کنند. به همین دلیل برخی فکر می کنند چون منشأ نژاد آلپاین از کوهستان های سردمنطقه آلپ است، نمی تواند در مناطق گرمسیر زندگی کند. اما مشاهدات میدانی نشان دادهاست که اين نژاد علاوه بر شرايط آب و هوايی سرد، قابلیت مناسبی برای زنده ماندن درشرايط گرم و خشک را داشته و تقريبا با هر نوع شرايط آب و هوايی سازگار است.بز آلپاين از دو منشأ فرانسوی و سوئیسی است که بز آلپاین فرانسوی کمی قد بلندتر و لاغرتر
از نوع سويسی است. با توجه به وجود خصوصیات مناسب شیرواری در بز آلپاین، بسیاریاز کشورها بز آلپاين مخصوص خود را نگهداری و تثبيت کرده اند. بز آلپاين فرانسویسوئيسی، انگليسی و آمريکايی برخی از گونه های تثبیت شده از بزهای آلپاین هستند که دراین بین بزهای فرانسوی تولید شير بیشتری دارند. ورود بز آلپاین به ایران به سال های اخیر برمی گردد و این نژاد هنوز توسعه چندانی در کشور ندارد. بر اساس آمار اولیه ه ماکنون بیش از15 واحد نیم هصنعتی پرورش بز آلپاین و سانن در ایران وجود دارد که جمعاً 200 هزار رأسبز در آن ها پرورش داده م یشود.

زیستگاه اصلی بز سانن درکوههای کشور سوئیس در روستایی بنام سانن بوده و این نژاد از ایننقطه به سراسر جهان منتقل شده است. بز سانن دارای موهای کوتاه سفید و گاهی خاکستری
است. متوسط وزن بزهای ماده این نژاد حدود 61 کیلو گرم و وزن نرها تا 75 کیلو گرممی رسد. ارتفاع قد در بزهای ماده 76 سانتی متر و در نرها به 81 سانتی متر می رسد. نرهاشاخدار و ماده ها ممکن است دارای شاخ کوتاه یا بی شاخ باشند.بز سانن به تولید شیر معروف است و شاید به جرأت بتوان گفت بهترین نژاد شیری بز دردنیاست. دوره شیردهی آن 290 تا ٣٠٥ روز است و روزانه بین 3 تا 8 لیتر شیر می دهد.متوسط چربی شیر این نژاد 6/ 3 درصد، پروتئین شیر 2/ 3 درصد و مواد جامد شیر 8/ 1درصد می باشد. دوقلوزایی در بزهای سانن خالص موضوعی عادی است. بعضی منابعدرصد دوقلوزایی بزهای ماده را در این نژاد از 45 تا 80 درصد گزارش کرده اند. این درحالیاست که موارد زایش سه یا چهار قلو نیز در این نژاد فراوان گزارش شده است.سابقه ورود بز سانن اصیل به ایران به بیش از 50 سال قبل و به سال 1343 بر می گردد.ورود بز سانن درایران با هدف آمیخته گری این نژاد با بزهای بومی و تولید یک نژاد شیریانجام شد که بنا به دلایلی این طرح چندان توفیق نداشت و به اهداف اولیه خود نایل نشد.اما در سال های اخیر و با مشارکت بخش خصوصی و صدور مجوز وزارت جهاد کشاورزی،ورود بزهای خالص نژاد سانن از فرانسه به ایران آغاز شده و در نقاط مختلف کشور گله هایمتعددی بر اساس پرورش بز سانن شکل گرفته است.

آغاز زندگی جنسی، بلوغ ناميده میشود، حيوانی را که فع است و منجر به توليد اسپرماتوزوآ (در حيوان نر) و تخمک (در حيوان ماده) شود، حيوان بالغ گويند. در مرحله بلوغ، عوامل ّ مؤثر در توليد مثل، اثرات خود را ظاهر ساخته، موجب تغييراتی در شکل ّه جنسی ناميده میشود. ظاهری حيوان میشوند. ٔ مجموعه اين تغييرات، صفات ثانوي ّه جنسی، به وسيله هورمونهای غدد جنسی صورت میگيرد. غدد بهوجود آمدن صفات ثانوي جنسی در حيوانات نر و ماده، دارای دو وظيفه هستند، که يکی توليد سلولهای جنسی نر و ديگری ّه جنسی در بين حيوانات نر و ماده، متفاوت است. ّه جنسی میباشد. صفات ثانوي ايجاد صفات ثانوي ٔ چربی، برآمدگی شبيه کوهان پيدا میکند، ً مثلا در گاو نر، عضلات گردن رشد بيشتری کرده، با ذخيره اين برآمدگی در حيوان ماده ديده نمی شود. در حيوانات ماده، حجم لگن خاصره بيشتر از حيوان نرمیباشد. در خروس رشدتاج و آوازخوانی نيز از صفات ثانويه جنسی است. ٔ عواملی که سبب بلوغ جنسی میشوند، ّ ترشحات ناگهانی غدد هيپوفيز و تيروئيد است. ّغده ٔ تيروئيد با ّاليت غدد جنسی میشود. ّغده هيپوفيز با ّ ترشح زياد هورمونهای گونادوتروپين، باعث فع ترشح تيروکسين، سبب رشد سريع بدن حيوان میگردد.

بلوغ و علائم آن نشان دهنده زماني است آه اولين تخمكريزي حيوان صورت مي گيرد.متعاقب اولين تخمكريزي، تليسه بايد دوره فحلي و علائم مربوطه را در زمان مناسب٤٠شروع آند، اين علائم معمولا هر ٢١ روز يكبار رخ مي دهد. زماني آه يك تليسه اولينعلائم فحلي خود را نشان مي دهد زماني است آه خود را آماده تلقيح مي داند. تاخير دررسيدن به بلوغ باعث تاخير در زمان آبستني و در نتيجه تاخير در زايمان و توليد مي شود.١٠ ماهگي، زمان – در اين راستا بهترين زمان نشان دادن بلوغ در تليسه هاي هلشتين ٩١٥ ماهگي و – شروع علائم فحلي و سيكل تناسلي حيوان، اولين تلقيح در سنين ١٤
٢٤ ماهگي مي باشد 

بندپایان از دو واژهی Arthron( مفصل( و Pous( پا( گرفته شده است. از خصوصیات آنها چند قسمتی و بند بند بودن بدنشان است. این موجودات، بیش از 80 %گونه های شناخته شده جانوری را تشکیل می دهند و تقریبا در تمامی زیستگاه های حیاتی زندگی می کنند. بندپایان به عنوان انگل های خارجی شناخته می شوند ولی برخی از آنها در داخل بدن مهرداران زندگی میکنند. برخی از صفات عمومی بندپایان به شرح زیر می باشد. 1-واجد یک پوشش کیتینی خارجی هستند. در واقع این پوشش در حکم اسکلت برای بندپان به حساب می آید که Exoskletone نامیده می شود. 2-بدنی بند بند به خصوص در پاها دارند. 3-تقارن دو طرفی دارند. 4-سیستم عصبی شامل گره های عصبی و طناب عصبی است که در سطح شکمی بدن قرار دارد. 5-سیستم گردش خون باز دارند و برخالف مهره داران نقشی در تبادل گازهای تنفسی ندارد. تعداد زیادی از بیماری های عفونی توسط بندپایان به انسان و دام ها منتقل می شود که بسیاری از این بیماری های شدید و حتی کشنده می باشند. آسیب های ناشی از بندپایان بخصوص در مناطق گرمسیری و در کشورهای در حال توسعه محسوس تر و قابل توجه تر می باشد. کنترل بسیاری از بیماری های عفونی منتقله از بندپایان disease borne- Arthropod در مناطق مختلف جهان مرهون کنترل موفقیت آمیز ناقلین بوده است. لذا شناخت دقیق ریخت شناسی، بیولوژی و اکولوژی ناقلین گامی اساسی در شناخت اپیدمیولوژی و نهایتا کنترل موفقیت آمیز بیماری ها می باشد.

خصوصیات آب آشامیدنی سالم:

• داشتن منظره ای صاف و زلال • بی بو و مطبوع بودن • در عمق کم بی رنگ و در عمق زیاد آبی رنگ • فاقد املاح مضر مثل آرسنیک و سرب باشد • دارای گاز محلول (گاز کربنیک و اکسیژن) باشد

 منابع تامین کننده آب:

• آب های جوی (برف، باران و رطوبت جو) • آب های سطحی (رودخانه، دریاچه و دریا) • آب های زیرزمینی (قنات، چاه و چشمه)

رزش آب از لحاظ بهداشتی از روی منبع:

• آب های سالم (چشمه عمیق، چاههای عمیق) • آب های مظنون (آب باران ذخیره شده، چشمه های سطحی، چشمه های متناوب) • آب های خطرناک (رودخانه ها، چاههای کم عمق)

طبقه بندی آب از نظر مواد معدنی:

• آب سخت • آب سبک  طبقه بندی آب از لحاظ سختی • آب باران • آب مزارع و مراتع • رودخانه ها • چشمه ها • چاه های کم عمق • چاه های عمیق

مضرات آب سخت از نظر بهداشت:

• اختلالات دستگاه گوارش (سوء هاضمه) • رسوب املاح آب در داخل لوله های آب و ظروف • مایعات شوینده مثل صابون به خوبی در آب سخت کف نمی کنند

مواد معدنی مضر آب از نظر بهداشت:

• سرب (لوله های سربی) ایجاد مسمومیت 1 -خوداری از بکاربردن ظروف و لوله های سربی 2 -خنثی کردن آب های اسیدی با آب آهک یا سیلیکات سدیم 3 -استفاده از آب سبک (اکسیژن و گاز کربنیک، سرب را در خود حل می کنند)

• قابل ضدعفونی بودن جایگاه

• کافی بودن نور و تهویه جایگاه

• دور بودن محل جایگاه از دود و گرد وغبار

• سهولت در جمع آوری کود و فضولات دام از جایگاه

• در دسترس بودن کافی آب تمیز و بهداشتی

• مناسب بودن کف جایگاه

معرفـي بيمـاري: يكـي از بيماريهـاي شـايع مـزارع پرورشـي ايـران مـي باشـد كـه هـر سـاله تلفـات عمـده اي را در بچـه ماهيـان كپـور و آمـور و يـا كـاهش رشـد در ماهيـان يـك و دو سـاله ايجـاد مـي كنـد. بوتريـدياي آن بيـضي شــكل و اســترو بــيلا داراي بنــدهاي مجــزا اســت. چرخــه زنــدگي انگــل كوتــاه بــوده و داراي يــك ميزبــان واســط اسـت. تخمهـا بـا مـدفوع وارد آب شـده و 2-5 روز ديگـر جنـين موجـود در آن آزاد مـي شـود كـه در ايـن حالـت بــه آن انكوســفريا كوراســيديوم مــي گوينــد. كوراســيديوم شــناور در آب توســط ســخت پوســتان كوپــه پوديــد از قبيــل ســيكلوپس اســترنوس و ســيكلوپس ابيــسروم بلــع و وارد حفــره بطنــي ســخت پوســت مــي شــوند كــه در ايــن مرحلـه پروسـركوئيد ناميـده مـي شـوند. پروسـركوئيد بـا بلـع سـيلكوپس وارد بـدن مـاهي (ميزبـان نهـايي) شـده و در روده بـالغ مـي شـود. ايـن انگـل مـي توانـد خـانواده كپـور ماهيـان ماننـد كپـور معمـولي، علفخـوار, كـاراس، كلمـه, لاي ماهي و از خانواده سيلوريده اسبله ماهي را آلوده كند.

پيــشگيري: نــصب فيلتــردر ورودي آب جهــت جلــوگيري از ورود ماهيــان آلــوده و ســيلكوپس , خــشك كـردن و ضـد عفـوني كامـل اسـتخرها، قـرار دادن اسـتخردر مجـاورت سـرماي زمـستان (انگـل بـه حرارتهـاي پـايين حساس است).

درمان : الف) نيكلوزاميد يك گرم بازاي هر كيلوگرم وزن زنده ماهيان در روز به مدت 6 روز متوالي ب) Carp Zesto : روز اول kg/g 20 و روز دوم kg/g 10 به صورت خوراكي ج) فنوتيازين : kg/g 4/5 به صورت خوراكي, 3 روز متوالي روزي يكبار

عامل اين بيماری يک باکتری بیهـوازی از خـانواده باسيلاسه بنام کلستريديوم بوتولينـوم مـي باشـد. ايـن عارضه در واقع نوعی مسموميت است آه پرنـدگان بـسيار به آن حساسند. پاتوژنز: پس از بلع عامل بيماری، زهرابه از جـدار رودههـا میگذرند و وارد جريان خون و لنف میشوند. هماگلوتينين موجود در زهرابه آنرا در برابر آنزيمهای گوارشی حفظ میکند. از طريق خون، زهرابه به اعصاب سطحی میرسد و عضلات شل و فلج میشوند و در اثـر فلـج شـدن عـضلات تنفـسی، بيمار میميرد. علائم بالينی: در اين بيماری تب وجود ندارد و بيماری منظره فلج رو به پيشرفت را مجسم مـیکنـد. ضـعف و فلـج عـضلات از پاهای عقب شروع میشود و تا پاهای جلو و سـر و گـردن توسعه میيابد. تلوتلو خوردن ـ لغزيدن ـ نـاتوانی در برخاستن از آثار اين بيماری است. دام مبتلا روی جناغ سـينه مـیخوابـد و سـر را روی زمين و يا به لوی خود تکيه میدهد که بی شـباهت بـه فلج پس از زايمان نيست. زبان فلج شده و از دهانش خـارج مـیشـود و حيـوان قادر به جويدن و بلـع غـذا نيـست و بـزاق از دهـانش سرازير میگردد. فلج عضلات سينه در اواخر بيمـاری منجـر بـه تـنفس شکمی میشود. در اين بيمـاری شـاهد کـاهش حـساسيت و هوشـياری حيوان نيستيم. اين بيماری را بايد از بيماری فلج پس از زايمـان و بيماری هاری تفريق داد. درمان: جهت درمان میتوان از مسهلها جهت خـروج زهرابـه و برخی از داروهای محرک اعصاب اسـتفاده کـرد کـه گـاهی موثرند.