بسیار خوب است بعضی اوقات در تغذیه اسب ها از غذاهایی خاص نظیر سیب، هویج و پلت های گوناگون استفاده کنیم. اما غذاهایی وجود دارند که اسب ها نباید بخورند. در این مقاله به غذاهایی که اسب ها نباید بخورند میپردازیم.

مقدار زیاد میوه جات: بیشتر مالکان دوست دارند از سیب به عنوان غذا استفاده کنند. اما بعضی وقت ها میوه ها می توانند مشکل ساز شوند. پر شدن معده از سیب یا هر میوه ای به آسانی می تواند منجر به کولیک و افتادگی شود. ممکن است که شما بیش از یک یا دو قطعه سیب به اسب خود ندهید اما این وقتی خطرناک است که اسب شما به میوه های درختان وحشی و یا آن ها که توسط باد افتاده اند دسترسی پیدا کند، یا به یک سطل سیب کپک زده دسترسی داشته باشد. همه ی این قندها می توانند سیستم گوارش اسب شما را ویران کنند.

چمن و گیاهان درو شده: چمن و گیاهان کوتاه شده می توانند خطرناک باشند. گیاهان کوتاه شده باغ ها می توانند شامل چندین گیاه باشند و ممکن است شامل گیاهانی باشند که از خودشان سم تولید می کنند. از قبیل زنبق و ریواس و بعضی از علف های هرز که دارای سم هستند. سم هایی که برای جلوگیری از آفات و علف های هرز استفاده می شوند هم مسموم کننده هستند؛ حتی اگر خیلی وقت پیش سم پاشی شده باشند. حتی قسمتی از گیاهان پالسیده یا خرد شده ممکن شامل مواد سمی باشد که می تواند مشکل ساز باشد. گرچه به نظر برسد که فقط از چمن تشکیل شده است. از آن جا که اسب ها توان نشخوار ندارند، ممکن است در طول چریدن غذا را بیندازند و مجددا به سرعت بردارند که این می تواند منجر به خفگی و کولیک شود. قند موجود در گیاهان تازه بریده شده ممکن باعث برهم زدن تنظیم گوارش و در نهایت منجر به لنگش شود.

گوشت: تحقیقات نشان داده اند که اسب ها می توانند گوشت بخورند و این کار را به طور معمول انجام می دهند. خوردن گوشت بر روی رفتار ان ها تاثیر می گذارد. به طوری که برای به دست آوردن آن به شیوه ای وحشیانه رفتار می کنند. اگر چه اسب ها می توانند گوشت بخورند اما به آن معنی نیست که این خوراک می تواند یک رژیم طوالنی مدت برای اسب ها باشد. هر چند که تا به حال اثرات طوالنی مدت استفاده گوشت در رژیم اسب به دلیل هزینه ریسک باالی این کار مورد تحقیق قرار نگرفته است.

استفاده از سبزیجات تیره ی کلم: ممکن شما اشخاصی را بشناسید که پس از خوردن کلم یا هر عضو دیگه از خانواده آن احساس ناراحتی کنند. امکان دارد این چنین حالتی پس از خوردن سبزیجاتی که از خود گاز زیادی آزاد می کنند برای اسب شما هم ایجاد بشود. تعداد کمی از برگ ها و شاخه ها هستند که برای اسب ها مشکلی ایجاد نمی کنند. بنابراین رها کردن گیاهان چیده شده در بیرون جایگاه آن ها کار درستی نیست. ممکن است اسب شما اقدام به خوردن سبزیجات خانواده کلم نماید.

علوفه کپک زده و گرد و خاکی: اگر مرتع مناسب در دسترس نبود می توانیم از علوفه با کیفیت باال استفاده کنیم. استفاده از علوفه خاکی و کپک زده باعث بروز مشکالتی می شود که در مقاله مفصلی در آینده به آن پرداخته می شود.

سبوس: بیشتر افراد ممکن از این نکته که سبوس برای رژیم پیشنهاد نمی شود تعجب کنند. اسب ها در جیره ی غذایی خود مقدار زیادی فیبر می خورند. بنابراین اضافه کردن سبوس می تواند روی محتوای معده تاثیر بگذارد. سبوس مقدار کمی مواد مغذی دارد. بنابراین منابع غذایی بهتری به جای استفاده از سبوس وجود دارند

شبدر سوئدی: خوردن شبدر سوئدی ممکن باعث التهاب و ایجاد زخم در دهان شود و همچنین باعث بروز مشکالتی مانند کولیک، اسهال و همچنین بیماری های شدید کبدی شود. شبدر سوئدی در بیشتر مراتع وجود دارد. آن ها می توانند تا 76 سانتی متر رشد کنند. شما می توانید آن ها را از شبدرهای قرمز تشخیص بدهید، زیرا آنها شکل V سفید رنگ بر روی برگ خود ندارند. در صورتی که بقیه شبدرها این مشخصه را دارند. اگر اسب شما به طور اتفاقی از شبدر سوئدی تغذیه کرد مشکلی ایجاد نمی کند اما مصرف آن به مقدار زیاد می تواند مشکل زا باشد.

خوراک گاو: این غذاها شامل مکمل هایی است که برای گاوها استفاده می شوند، ولی برای اسب ها بسیار سمی است. داروهایی مانند رامنسین که ممکن است به خوراک گاوها اضافه شود می توانند منجر به مرگ برای اسب شود. این یک دلیل مناسب برای خرید غذا از کارخانجاتی که به طور انحصاری غذای اسب تولید می کنند است.

سیالژ و هایالژ: استفاده از سیالژ و هایالژ در انگلیس و اروپا نسبت به آمریکا شمالی بیشتر رواج دارد. در سیالژ بعضی مزایا از جمله مواد مغذی زیاد وگرد و خاک کم نوعی تمایز است. اما برخی از روشهای نادرستی که برای خرد کردن علوفه استفاده می شود می تواند منجر به بوتولیسم شود. اسب ها یه بوتولیسم بسیار حساس هستند و درگیر شدنشان با آن می تواند منجر به سکته و مرگ ناگهانی شود. زیرا علوفه هایی که بریده می شوند دارای رطوبت باالیی بوده، با پالستیک بسته بندی شده و باعث فراهم شدن یک محیط مستعد برای رشد بوتولیسم می شود. گرد و خاک می تواند میکروب عامل بوتولیسم را با خود حمل کند، کود ماکیان، حیوانات کوچک و پرندگان نیز می تواند به رشد باکتری ها کمک کند. واکسن هایی برای جلوگیری از بوتولیسم وجود دارند اما آن ها قادرند تنها از ابتال به فقط یک نوع از پنج نوع باکتری جلوگیری کنند. این امکان وجود دارد که سیالژ های یخ زده بتوانند منجر به کولیک شوند. الزم به ذکر است هنوز اثرات طوالنی مدت غذاهای اسیدی در تغذیه اسب بررسی نشده اند.

خون نوعی بافت همبند است که شامل سلولهای خونی )شامل اریتروسیتها و لوکوسیت ها، ترومبوسیتها ( ، رشته ها و پالسما )پایه از آب و یون ها مثل Na و Cl و مولکولهای آلی مثل اوره، قند، اسیدهای چرب و پروتئین( می باشد. حجم خون بر اساس سلسله مراتب تکاملی کاهش می یابد زیرا سیستم گردش خون پیشرفته تر می شود.

• هگ فیشها: 17 %کل وزن بدن

• المپری: 5/8 % کل وزن بدن

• ماهیان غضروفی: 6-8 %کل وزن بدن

• تن ماهیان: 8 %کل وزن بدن

• آزاد ماهیان: 5-7 %کل وزن بدن

وظایف خون:

• انتقال گازهای تنفسی )O2 و CO2 )بین اندامهای تنفسی و بافتها

• انتقال محصوالت دفعی تنفسی از بافتها به اندام های دفعی )آبشش، کلیه، ...(

• انتقال مواد غذایی از دستگاه گوارش با بافتها

• انتقال متابولیتهایی نظیر اسید الکتیک از اندامها به کبد

• انتقال هرمون ها

• انتقال سایر سلولها نظیر گلبولهای سفید

• تثبیت محیط داخلی مناسب برای سلولها

• حمل ترکیبات دخیل در سیستم ایمنی

انديكاسيون اصلي درمان با مهاركننده هاي سنتركورتيكواستروئيدها يا داروهاي آدرنوليتيك درمان پركاري غده فوق كليه خودبخودي مي باشد. در اكثر موارد پركاري غده فوق كليه در سـگ ها، گربه ها و اسب ها ناشي از وجود يك تومور فونكسيونل ترشح كننده آدرنوكورتيكوتروپين در غده هيپوفيز مي باشد.(PDH .( ندرتاً سگ ها ممكن است دچار تومورهاي آدرنوكورتيكال فونكسيونل شوند. در PDH ترشح بيش از حد ACTH سبب هيپرپلازي دو طرفه غده فوق كليه و ترشح بيش از حـد كورتيكو استروئيدها مي شود. هدف درمان كاهش آزادسازي ACTH از تومور يا كاهش سنتـز كورتيكو استروئيدها در غدد فوق كليوي مي باشد

آنتی هیستامین ها داراي کاربردهاي مختلفی نظیر درمان رینیت، سرگیجه، تهوع، خارش، بیخوابی، سرفه و دیسکینزیا هستند. اما بیشترین کاربرد آنها در درمان رینیت و سرفه هاي آلرژیک است بنابر این در مبحث داروهاي تنفسی مطرح می شوند. رینیت : رینیت وضعیت است التهابی که غشاء موکوسی بینی و دستگاه تنفسی فوقانی را درگیر می کند. اما این واژه به طور کلی به مجموعه اي از علائم نظیر آبریزش بینی، خارش ، احتقان، عطسه و ترشحات پشت حلقه و بینی اطلاق می شود. در ضمن می تواند با قرمزي، خارش و آبریزش از چشم همراه باشد. رینیت عموما در پاسخ به یک آلرژن ایجاد می شود هر چند عوامل متعدد دیگري نیز می توانند باعث ایجاد رینیت شوند. درمان رینیت بسته به شدت بیماري توسط داروهاي بلاکرهاي H1 ، آنتاگونیست هاي لکوترین و پایدار کننده هاي ماست سیل دکونژنتانتوها و کورتیکواستروئیدها انجام می شود. بلاکرهاي H1 به فرم هاي خوراکی و داخل بینی استفاده می شوند. کورتیکواستروئیدها ترجیحا به فرم داخل بینی استفاده می شوند و در صورت شدید بودن رینیت به فرم خوراکی و گاها تزریقی نیز استفاده می شوند. D آنتی هیستامین ها : آنتی هیستامینها داراي دو دسته اصلی هستند. بلاکرهاي گیرنده هیستامین نوع 1) blocker H1 (وبلاکرهاي گیرنده هیستامین نوع 2) blocker H2 (دراین فصل منظورما از فرآورده هاي آنتی هیستامین، بلاکرهاي H1 هستند.

سولفونيل

اوره ها سولفونيل اوره ها ترش ح انسولين را افزايش داده و موجب اصلاح حالت مقاومت به انسولين مي گردنـد . سولفونيل اوره ها كانالهاي پتاسيمي وابسته به ATP را در سـلول هـاي β لوزالمعـده مهـار مـي كننـد و بنابراين باعث دپلاريزاسيون غشاء اين سلولها و آزادشدن انسولين مي گردند (بخش A را ببينيد). درمان با سولفونيل اوره ها حساسيت بافت به انسولين موجود در جريان خون را از طريق افزايش اتصال آن بـه گيرنده، يا بهبود مكانيسم هاي هدايت پيـام پـس از گيرنـده افـزايش مـي دهـد . همچنيــن ايـن داروهـا كـه 21 گليكوژنوليز كبد را مهار كرده و خروج انسولين از خون توسط كبد را كاهش مي دهند . گلي پيزيـد يك سولفونيل اوره نسل دوم مي باشد، جهت درمان ديابت مليتوس تيپ II در گربه ها كاربرد دارد .گلـي پيزيد متعاقب تجويز خوراكي به خوبي جذب شده و در كبد متابوليزه مي شـــود و با ادرار دفع ميگردد . شايعترين عارضه جانبي آن هيپوگليسمي اسـت . سـاير عـوارض جـان بي آن شـامل اخـتلال در دسـتگاه گوارش و سميت كبدي مي باشد . سولفونيل اوره ها ممكن اسـت سـبب پيـشبرد آميلوئيـدوز لوزالمعـده شوند

مت فرمين

يك داروي بي گوانيدي پايين آورنده قند خون است كه از طريق مهار آزاد شــدن گلوكز از 22 مت فرمين كبد و بازگرداندن حساسيت به انسولين ب افتهاي محيطي عمل مي كند . ايـن دارو هـيچ گونـه تـاثيري بـر آزادسازي انسولين ندارد و بنابراين سبب هيپوگليسمي بعنـوان يـك عارضـه جانبـــــــي، نمــي شـود . عوارض جانبي آن در انسان شامل استفراغ و اسهال است. دارو دست نخورده با ادرار دفع مي شود

تيازوليدين ديون ها

از طريق افزايش حساسيت عضلات اسكلتي و بافـت چربـي نـسبت بـه هورمـون 24 تيازوليدين ديون ها يك داروي نسل اول است كه به دليل واكنش هاي سـ ميت كبـدي 25 انسولين عمل مي كنند . تروگليتازون 26 شديد در انسان از بازار جمـع آوري شـده اسـت . فـرآورده هـاي نـسل دوم نظيـر روزي گليــتازون و 27 پيوگليتازون در حال حاضر در بازار وجود دارند اما مصرف گسترده اي در دامپزشكي ندارند .

عفونت هاي قارچی عموما به شکل موضعی و محدود ایجاد می شوند و فرمهاي سیستمیک این عفونت ها تنها در شرایطی نظیر ضعف سیستم ایمنی ( بیماران ایدزي یا بیمارانی که کورتیکو استروئید به مدت طولانی با دوز بالا دریافت می کنند ) و بیماران بستري در بیمارستان دیده می شود. کاندیدیازیس ، کریپتوکوکوزیس ، آسپرژیلوزیس ، هیستوپلاسموزیس ، بلاستومایکوزیس ، کوکسیدومایکوزیس و مالاسزیازیس از جمله قارچ هاي مولد عفونت هاي قارچی هستند.

اقلام داروئی ، مکانیسم اثر و راههاي تجویز داروهاي ضد قارچ :

نام دارو                                                       مکانیسم اثر                                                                   راه تجویز

Amphotericin B                                        اتصال به ارگجوسترول و افزایش نفوذ پذیري غشاء                             IV 

 Clotrimazole                                          مهار ساخت ارگولسترول و اختلال در سنتز غشاء                         موضعی و واژینال

Fluconazole                                            مهار 14 آلفا استرول دمتیلاز و مهار سنتز ارگوسترول                   خوراکی IV ، در ایران موجود نیست

Flucytosine                                             مهار سنتز اسیدهاي نوکلئمیک                                                    خوراکی

Griseofulvin                                            جلوگیري از میتوز سلولهاي قارچ                                                  خوراکی

Itraconazole                                           نظیر فلوکونازول                                                                        خوراکی

Ketoconazole                                          نظیر فلوکونازول                                                                       خوراکی و موضعی و شامپو

ویروسها ، پارازیت هاي درون سلولی اجباري هستند ، فاقد پروسه هاي متابولیک ، غشاء و دیواره سلولی هستند. تکثیر آنها از طریق پروسه هاي متابولیک میزبان انجام می شود و کمتر داروئی یافت می شود که بطور اختصاصی تکثیر آنها را مهار کند بدون اینکه به میزبان صدمه نزند. ساختار کلی آنها تشکیل شده است از یک کپسید که درون آن اسیدهاي نوکلئیک ( DNA یک یا دو رشته اي و یا RNA تک یا دو رشته اي ) قرار دارند. کپسید می تواند توسط غشاء لیپوپروتئینی پوشیده شود.

نوع ویروس                                                          بیماري ایجاد شده

 ویروس آنفولانزا                                                      آنفولانزا

ویروس اپشتن بار (EBV (                                        مونونوکلئوز عفونی

رینو ویروس                                                          سرما خوردگی

ویروس سرخک                                                     سرخک

ویروس اوریون                                                       اوریون

ویروس واریسلا                                                    آبله مرغان

ویروس سرخجه                                                   سرخجه

ویروس هرپس سیمپلکس نوع 1                             تبخال دهانی 

آدنو ویروس و هانتا ویروس                                      پنومونی 

ویروس هپاتیت A                                                 هپاتیت A

پولیو ویروس                                                      پونیومیلیت روتا

ویروس اسهال                                                     پوست

ویروس هاري                                                      هاري

ویروس تب زرد                                                    تب زرد

ویروس پاپیلوماي انسانی                                       زگیل 

ویروس پاپیلوماي انسانی                                   زگیل تناسلی

ویروس هپاتیت B                                              هپاتیت B

ویروس نقص ایمنی انسان (HIV (                           ایدز

ویروس هرپس سیمپلکس تیپ 2                  تبخال تناسلی 

ویروس هپاتیت B                                            هپاتیت B

ویروس نقص ایمنی انسان (HIV (                      ایدز

ویروس هپاتیت C                                           هپاتیت C

سیتومگالو ویروس ( CMV (                              منونوکلئوز یا پنومونی

سیتومگالوویروس                                        نقایص مادر زادي سرخجه

ویروس نقص ایمنی انسان                                       ایدز

احتقان بینی از نشایگان رایج رینیت و سرماخوردگی بوده و ناشی از تورم عروق مخاط بینی است. سمپاتومیتمیک ها به صورت گسترده اي جهت برطرف کردن احتقان ناشی از رینیت و سرماخوردگی بکار می رود. مکانیسم سمپاتومیمتیک ها، اثر وازوکانستریکتیو آنها به دلیل خصوصیات آلفا آدرنرژیک آنهاست. سمپاتومیمتیک ها جهت برطرف کردن احتقان بینی به دو فرم خوراکی و موضعی (داخل بینی)به کار می روند. هر چند مصرف فرم نازال دارو با عوارض کمتري همراه است اما مصرف متوالی آن طی چند روز می تواند باعث احتقان بازگشتی(Congestion Rebound (شود. براي جلوگیري از احتقان ریباند توصیه می شود سمپاتومیمتیک نازال را چند روز در یک سوراخ بینی و چند روز بعد در سوراخ دیگر بینی استفاده شود(حداکثر 7 روز متوالی).

D منع مصرف سمپاتومیمتیک ها : هایپرتانسیون شدید، بیماریهاي عروق کرونري شدید؛ گلوکوم زاویه بسته و احتباس ادرار، مصرف کنندگان s’MAOI)تا دو هفته بعد از قطع مصرف هم کنترا اندیکه دارند). D احتیاطات : - مصرف سمپاتومیمتیک ها (علی الخصوص خوراکی) در کودکان زیر دو سال توصیه نمی شود. مصرف سمپاتومیمتیک ها در سالمندان بالاي 60 سال میتواند باعث توهم، تشنج، دپرسیون CNS و مرگ شود، مصرف این گروه داروئی در سالمندان باید با احتیاط صورت گیرد. - در بیماریهاي ایسکمیک قلبی، هایپرتانسیون، دیابت ملتیوس، هایپرتیروئیدي، دفع ادرار دشوار ناشی از هایپرتروفی پروستات با احتیاط مصرف شده و خود درمانی انجام نشود. D

عوارض جانبی ناشی از مصرف سمپاتومیمتیک ها : خوراکی : اضطراب، ترمور، توهم، تشنج، مشکلات تنفسی، مشکل در دفع ادرار، کلاپس قلبی – عروقی، بیقراري، گیجی، ضعف، بیخوابی، تاکیکاردي، تپش قلب، زردي و رنگ پریدگی. موضعی (نازال) : سوزش بینی، عطسه، افزایش ترشحات بینی و یا خشکی مخاط بینی عوارض سیستمیک ناشی از مصرف فرم نازال : تاکیکاردي، تپش قلب، انقباض زودرس بطنی، سردردهاي پس سر، زردي و رنگ پریدگی، ترمور (لرزش)، هایپرتانسیون. 

منظور از انگل موجوداتی هستند که در داخل و یا روی بدن موجود دیگری زندگی می کنند و از این راه زندگی خودشان را تامین می کنند. انگل ها می توانند تک سلولی باشند مثل بعضی از قارچ ها حتی باکتری ها و ویروس ها و می توانند پرسلولی باشند مثل کرم ها، بندپایان، عنکبوت، شپش، کنه، جرب این انگل ها می توانند چه در انسان و چه در حیوان و چه به شکل داخلی و چه شکل بیرونی زندگی کنند. اهمیت انگل در دامپزشکی : آلودگی های انگلی می تواند راندمان حیوانات را کاهش دهد مثال تولید گوشت، شیر و ... را کاهش دهد و بیماری های مختلفی را ایجاد کند و مخصوصا از لحاظ اقتصادی می تواند بسیار حائز اهمیت باشد. داروهای ضد انگل با مکانیسم های مختلفی انگل ها را از بین می برند. مهمترین جایی که داروهای ضد انگل تاثیر می گذارند : سیستم عصبی انگل است که می توانند باعث فلج انگل و مرگ شوند. داروهایی که روی سیستم کلینرژیک تاثیر دارند و یا داروهای ضد انگل ممکن است در مسیرهای متابولیکی انگل و بر روی تامین انرژی و گلیکوژن انگل تاثیر بگذارند مثال با مهار بعضی از آنزیم های فسفاتاز تبدیل گلیکوژن به گلوکز را مهار می کنند و یا روی میتوکندری ها با مهار آنزیم هایی تولید ATP را کاهش می دهند که مجموعه این اثرات باعث اختالل در فعالیت انگل و مرگ انگل می شود. انگل ها در دسته جات مختلفی تقسیم بندی می شوند که در رده بندی اولیه به انگل های داخلی و خارجی تبدیل می شوند. از انگل های داخلی می توان انواع انگل ها مثل نماتودها، ترماتودها و سستودها را نام ببریم که داروهای ضد نماتودها را در موردشان صحبت می کنیم که نماتودها همان کرم های گرد می باشند و هم در انسان و هم در حیوان این انگل ها شیوع دارند. داروهای مختلفی برای از بین بردن نماتودها معرفی شده است که یک گروه مهم و پر مصرف از این داروها تحت عنوان 1 )بنزایمیدازول ها هستند. که انواع مختلفی دارند مثل آلبندازول، من بندازول، تیابندازول ، اکسی بندازول و . . . این داروها وسیع الطیف هستند و هم الرو انگل و هم تخم انگل ها را از بین می برند و هم نقش پیشگیری و درمانی دارند و مکانیسم آن ها به این صورت است که به توبولین انگل متصل می شوند و از جذب مواد غذایی و انرژی جلوگیری می کنند. توبولین ها مسئول انتقال انرژی به انگل هستند پس وقتی این اتفاق می افتد باعث می شود که انگل با کمبود انرژی مواجه شود و نهایتا باعث مرگ انگل می شود. بعضی از این داروها جذب گوارشی خوبی دارند مثل آلبندازول، تیابندازول و اکسی بندازول اما بقیه آن ها جذب گوارشی چندان خوبی ندارند. در حیوانات مختلف این داروها استفاده می شوند این داروها در اسب بیشتر در خود انگل های دستگاه گوارش موثر هستند در سگ و گربه هم همینطور است و در نشخوارکنندگان هم انگل های گوارشی و انگل های ریوی را تحت تاثیر می گذارند در طیور هم انگل های گوارشی و انگل های ریوی را از بین می برند. آلبندازول: در دامپزشکی بسیار پر مصرف است و به صورت بلوس، سوسپانسیون خوراکی 25 درصد می باشد. معموال در حیواناتی مثل نشخوارکنندگان و اسب به صورت تک دوز به کار می رود اما در سگ و گربه ممکن است که نیاز به تکرار دوز باشد و آن هم به علت غلظت خونی می باشد که می خواهیم ایجاد شود چون اثر ضد کرم این داروها بیشتر به غلظت خونی این داروها بستگی دارد و هر چه غلظت خونی باالتری را ایجاد کنند اثر ضد انگل آن ها هم بیشتر خواهد بود. این دسته ی دارویی به ویژه آلبندازول که بیشتر استفاده می شود اثر تراتوژن دارد، بنابراین در یک یا دو ماه آبستنی مصرف آن ممنوع است و در دوره شیرواری هم همینطور است و به علت اینکه می تواند وارد شیر شود. دو داروی دیگر از این گروه: 1 )داروی متوبیمین 2 )داروی فبانتل این دو دارو اصطالحا prodrug( پیش دارو( هستند یعنی باید حتما در بدن تغییراتی پیدا کنند تا به داروی فعال تبدیل شوند یعنی به همین شکل خاصیت فارماکولوژیک ندارند. متوبیمین بعد از متابولیزه شدن تبدیل به آلبندازول می شود و فبانتل تبدیل به فن بندازول می شود. این ترکیبات علیه نماتودهای گوارشی استفاده می شوند به ویژه فبانتل که بیشتر در اسب استفاده می شود. دسته بندی ایمیدازول – تیازول ها هستند که نماتود هستند که شامل داروهای بوتامیزول و لوامیزول می باشند که لوامیزول یکی از ایزومرهای فعال تترامیزول می باشد یعنی ترکیب اصلی تترامیزول می باشد. لوامیزول به شکل دارو استفاده می شود. بوتامیزول بیشتر در سگ و به صورت تزریقی استفاده می شود و آن هم برای نماتودهای گوارشی. لوامیزول یک داروی وسیع الطیف است و در انواع حیوانات مثل سگ و گوسفند، اسب، گاو، خوک و طیور استفاده می شود و به اشکال مختلف به کار می رود و فرم های تزریقی، خوراکی، موضعی، بلوس، خمیرهای خوراکی، سوسپانسیون های خوراکی، این دارو تهیه می شود. یک ویژگی خاص لوامیزول این است که تا حدودی محرک سیستم ایمنی می باشد که در واقع باعث افزایش سلول ها وابسته به T می شود. در بعضی از مرغداری ها بعد از تزریق واکسن از لوامیزول استفاده می کنند. )جهت باال بردن سطح ایمنی طیور(. این دارو ممکن است به شکل موضعی هم استفاده شود و فرم موضعی به صورت پودرهایی است که بر روی بدن حیوان پاشیده می شود که اصطالحا به آن پورآن می گویند که حتی می تواند از این طریق هم جذب شود و معادل تزریق زیر جلدی دارو می تواند غلظت ایجاد کند. تزریق آن هم یا به صورت تزریق IM و یا به صورت تزریق زیر جلدی است و در فرم خوراکی هم همراه آب یا غذای دام استفاده می شود. اثرات خوبی که این دارو دارد این است که در نشخوارکنندگان بیشتر روی فرم بالغ انگل تاثیرگذار است و آن هم انگل هایی است که در دستگاه گوارش هستند اما می تواند در فرم های بالغ و نابالغ انگل در دستگاه تنفس و حتی در چشم موثر باشد. در سگ و اسب بیشتر برای آسکاریس استفاده می شود و در طیور هم برای انگل های گوارشی بیشتر استفاده می شود. از لحاظ سطح ایمنی نسبت به گروه قبل سطح ایمنی پایین تری دارد و اثر آن هم در شرایط خاص بر روی انگل نابالغ است ولی بیشترین اثر را بر روی انگل بالغ ایجاد می کند و در حیوانات شیروار هم ممنوعیت مصرف دارد

منظور از داروهای ضد باکتریایی ، داروهایی است که بر علیه عوامل بیماری زا استفاده می شوند این داروها ممکن است منشاء طبیعی داشته باشند و یا ممکن است منشاء سنتیک داشته باشند و یا حتی نیمه سنتیک باشند. آنهایی که منشاء طبیعی دارند عموما منشاء آنها قارچ ها هستند. به داروهای ضد باکتری که از محیط کشت یک موجود زنده مثل قارچ به دست می آید و بر علیه موجودات زنده دیگری یعنی باکتری های بیماری زا به کار می رود آنتی بیوتیک می گویند ، یعنی کلمه آنتی بیوتیک این دسته از داروهای ضدباکتری را دربر می گیرد ولی بسیاری از اوقات پیش می آید که از واژه ی آنتی بیوتیک به طور تنها استفاده می شود بدون اینکه منشاء دارو را مشخص کنیم اما هم اکنون می دانیم که آنتی بیوتیک دارویی را در بر می گیرد که منشاء آن حتما طبیعی است. اولین آنتی بیوتیک که ساخته شد، پنی سیلین می باشد. به طور کلی می توان گفت داروهای ضد باکتری = داروهای آنتی بیوتیک.

عموما اثر این گونه داروها بر روی ریبوزوم می باشد، که ریبوزوم سلول های باکتری به دو سابیونیت 35S و 55S تقسیم می شود ولی سلول های پستانداران سابیونیت های 45S و 65S دارند و همین تفاوتی که در سابیونیت ریبوزم های این کونه سلول ها وجود دارد می تواند اساس انتخابی عمل کردن این داروها باشد چون وقتی دارویی روی سابیونیت 35S تاثیر می گذارد عمال باید در آنجا گیرنده ای داشته باشد که بتواند اثر خود را اعمال کند و بر روی 45S و یا 65S نمی تواند اثر بگذارد. بنابراین به طور اختصاصی اثر خود را بر روی باکتری ایجاد می کند. یک گروه مهم از این داروها ترکیباتی هستند تحت عنوان آمینوگلیکوزیدها که انواع مختلفی دارند و داروهایی مثل استرپتومایسین، جنتامایسین، نئومایسین، کاتامایسین، توبرامایسین، آمیکاسین از مهمترین انواع آمینوگلیکوزیدها محسوب می شوند.

سرفه عکس العملی است دفاعی که باعث پاکسازي مجاري هوائی از ذرات و ترشحات می شود. یک کودك سالم در روز بطور میانگین یازده بار سرفه می کند. اما در عین حال سرفه میتواند نشانه اي از بیماري ریوي یا غیر ریوي باشد. سرفه بر اساس طول دوران سرفه، به سرفه هاي حاد (زیر 3 هفته)، تحت حاد (3 تا 8 هفته) و مزمن (بیش از 8 هفته) تقسیم می شود. در اینجا صحبت از داروهاي ضد سرفه اي است که براي سرفه هاي حاد که غالبا ناشی از عفونت هاي مجاري تنفسی فوقانی و سرماخوردگی می باشند کاربرد دارند. D نکاتی پیرامون دارو درمانی سرفه : 1 -درمان علامتی سرفه بستگی به نوع سرفه دارد (سرفه هاي خشک وسرفه هاي پروداکتیو). سرفه هاي ناشی ازعفونتهاي دستگاه تنفسی فوقانی غالبا سرفه هاي خشک (Productive-Non (هستند و سرکوب کننده هاي سرفه نظیر دکسترومتورفان می توانند موثر باشند. 2 -آنتی هیستامین هاي سداتیو (به دلیل کاهش انتقال در اعصاب کولینرژیک) میتوانند باعث مهار سرفه شوند. دیفن هیدرامین در این بین پر مصرف ترین است. در ضمن آنتی هیستامین ها در مهار سرفه هاي ناشی از ترشحات پشت بینی موثرند. البته با توجه به اینکه باعث غلیظ و سفت شدن ترشحات می شوند مصرف آنها در سرفه هاي پروداکتیو توصیه نمی شود. 3 -شربت اکسپکتورانت با دوزهاي رایجی که مصرف می شود عملا نقش اکسپکتورانت را ندارد بلکه بیشتر آنتی هیستامین دکونژستانت است. چرا که محتواي گایافنزین در این شربت 5ml/mg 100 بوده و بعنوان خلط آور با دوزهاي 400 میلی گرم هر 4 ساعت باید مصرف شود که عموما این اتفاق نمی افتد و فقط کلرفینرآمین و سودوافرین (اجزاء داروئی آنتی هیستامین دکونژستانت) تاثیر درمانی خواهند داشت. 52 4 -شربت اکسپکتورانت کدئین نیز وجودش تا حدي غیر منطقی است. چنانچه گایافنزین با دوز صحیح خلط آور مصرف شود، کدئین موجود در شربت باعث مهار سرفه پروداکتیو می شود که اصولا مهار سرفه پروداکتیو صحیح نیست. 5 -مصرف فرآورده هاي ضد سرفه در کودکان زیر دو سال توصیه نمی شود. 6 -فرآورده هاي OTC ضد سرفه و سرماخوردگی حاوي ترکیبات مختلفی نظیر ضد سرفه ها، اکسپکتورانت ها، سمپاتومیمتیک ها، آنتی هیستامین ها و ضد دردها هستند. بنابر این بیمار در معرض عوارض جانبی مختلفی قرار می گیرد. 7 -در ایران اخیرا Phenylpropanolamine از لیست داروئی حذف شد و ترکیبات داروهاي آنتی هیستامین دکونژستانت، اکسپکتورانت و اکسپکتورانت کدئین تغییر کرده است. در این داروها Pseudoephedrine جایگزین فنیل پروپانول آمین شده است. البته فنیل پروپانول آمین سالها بود که از لیست داروئی بسیاري از کشورها به دلیل ایجاد آریتمی هاي قلبی حذف شده بود. 8 -مختصري از اثر و مصرف فرآورده هاي مورد استفاده در سرفه.

سرفه عکس العملی است دفاعی که باعث پاکسازي مجاري هوائی از ذرات و ترشحات می شود. یک کودك سالم در روز بطور میانگین یازده بار سرفه می کند. اما در عین حال سرفه میتواند نشانه اي از بیماري ریوي یا غیر ریوي باشد. سرفه بر اساس طول دوران سرفه، به سرفه هاي حاد (زیر 3 هفته)، تحت حاد (3 تا 8 هفته) و مزمن (بیش از 8 هفته) تقسیم می شود. در اینجا صحبت از داروهاي ضد سرفه اي است که براي سرفه هاي حاد که غالبا ناشی از عفونت هاي مجاري تنفسی فوقانی و سرماخوردگی می باشند کاربرد دارند. D

نکاتی پیرامون دارو درمانی سرفه : 1 -درمان علامتی سرفه بستگی به نوع سرفه دارد (سرفه هاي خشک وسرفه هاي پروداکتیو). سرفه هاي ناشی ازعفونتهاي دستگاه تنفسی فوقانی غالبا سرفه هاي خشک (Productive-Non (هستند و سرکوب کننده هاي سرفه نظیر دکسترومتورفان می توانند موثر باشند. 2 -آنتی هیستامین هاي سداتیو (به دلیل کاهش انتقال در اعصاب کولینرژیک) میتوانند باعث مهار سرفه شوند. دیفن هیدرامین در این بین پر مصرف ترین است. در ضمن آنتی هیستامین ها در مهار سرفه هاي ناشی از ترشحات پشت بینی موثرند. البته با توجه به اینکه باعث غلیظ و سفت شدن ترشحات می شوند مصرف آنها در سرفه هاي پروداکتیو توصیه نمی شود. 3 -شربت اکسپکتورانت با دوزهاي رایجی که مصرف می شود عملا نقش اکسپکتورانت را ندارد بلکه بیشتر آنتی هیستامین دکونژستانت است. چرا که محتواي گایافنزین در این شربت 5ml/mg 100 بوده و بعنوان خلط آور با دوزهاي 400 میلی گرم هر 4 ساعت باید مصرف شود که عموما این اتفاق نمی افتد و فقط کلرفینرآمین و سودوافرین (اجزاء داروئی آنتی هیستامین دکونژستانت) تاثیر درمانی خواهند داشت.4 -شربت اکسپکتورانت کدئین نیز وجودش تا حدي غیر منطقی است. چنانچه گایافنزین با دوز صحیح خلط آور مصرف شود، کدئین موجود در شربت باعث مهار سرفه پروداکتیو می شود که اصولا مهار سرفه پروداکتیو صحیح نیست. 5 -مصرف فرآورده هاي ضد سرفه در کودکان زیر دو سال توصیه نمی شود. 6 -فرآورده هاي OTC ضد سرفه و سرماخوردگی حاوي ترکیبات مختلفی نظیر ضد سرفه ها، اکسپکتورانت ها، سمپاتومیمتیک ها، آنتی هیستامین ها و ضد دردها هستند. بنابر این بیمار در معرض عوارض جانبی مختلفی قرار می گیرد. 7 -در ایران اخیرا Phenylpropanolamine از لیست داروئی حذف شد و ترکیبات داروهاي آنتی هیستامین دکونژستانت، اکسپکتورانت و اکسپکتورانت کدئین تغییر کرده است. در این داروها Pseudoephedrine جایگزین فنیل پروپانول آمین شده است. البته فنیل پروپانول آمین سالها بود که از لیست داروئی بسیاري از کشورها به دلیل ایجاد آریتمی هاي قلبی حذف شده بود. 8 -مختصري از اثر و مصرف فرآورده هاي مورد استفاده در سرفه.

داروهای سستودها یا کرم های نواری، داروهایی هستند که یا باعث مرگ کامل انگل می شوند و یا باعث اختالل در توانایی انگل در حفظ موقعیت خودش می شود و در نتیجه دفع انگل تسهیل می شود. البته این انگل در ساختار خود بخشی به نام اسکولکس در قسمت سر دارند و خودش به تنهایی توانایی این را دارد که کل انگل را تولید کند و اگر انگل از بین برود ولی این بخش سالم باشد ، میتواند دوباره کل انگل را ایجاد کند؛ بنابراین درمان موفق زمانی است که انگل به طور کامل از بین برود. در گذشته از ترکیباتی مثل سرب و یا قلع استفاده می کردند که پوششی دور انگل ایجاد می کرد و باعث می شد که میزبان بتواند این انگل ها را هضم کند و آن را از بین ببرد که البته این ترکیبات منسوخ شده اند اما داروهایی که به طریق شیمیایی سنتز شده و برای درمان سستودها مورد استفاده قرار می گیرند، تنوع نسبتا زیادی دارند که عبارتند از : 1 )برومیدین که دارویی است که محل اثر آن پوشش خارجی انگل است به طوری که این پوشش را تخریب می کند در نتیجه جذب گلوکز توسط انگل به خوبی انجام نمی شود و در نتیجه کمبود انرژی پیدا می کند و نهایتا منجر به مرگ انگل می شود و در حیواناتی مثل سگ و گربه برای از بین بردن کرم های نواری دستگاه گوارش استفاده می شود. در نشخوارکنندگان کوچک مثل گوسفند و بز یک بیماری به نام کمر باریکی وجود دارد که انگل مونیزیا باعث کاهش اشتها و در نتیجه کاهش جذب مواد غذایی و عارضه ی الغری مفرط می شود. این آلودگی عارضه ای برای پرواربندی حیوانات می باشد. البته قبل از استفاده از داروی برومیدین چند ساعت )3 الی 4 ساعت( گرسنگی به دام باید داده شود تا اثر دارو بهتر ظاهر شود. 2 )داروی نیکلوزامید که جزء داروهای ضد سستود می باشد و در فسفریاسیون اکسیداتیو انگل اختالل ایجاد می کند و انگل با کمبود انرژی و تجمع اسید الکتیک در بدن مواجه می شود که نهایتا منجر به مرگ انگل می شود. این دارو غالبا به شکل بلوس خوراکی در نشخوارکنندگان کوچک در عارضه ی کمر باریکی استفاده می شود در این مورد هم گرسنگی حدود 15 الی 12 ساعت باید رعایت شود. 3 )دی کلروفن : مشابه آن داروی هگزاکلروفن می باشد که به نظر می رسد این دو دارو از لحاظ مکانیسمی شبیه نیکلوزامید باشند و بیشتر در سگ و گربه استفاده می شوند و عالوه بر اثر ضد سستود معموال اثر ضد نماتود هم دارند. البته دی کلروفن می تواند عوارضی به صورت کولیک و اسهال و استفراغ ایجاد کند. 4 )پرازیکوانتل : این دارو اثر بسیار عالی و وسیع الطیفی دارد و روی الرو و مراحل بالغ سستودها اثر گذار است و چه در انسان و چه در حیوان، به خصوص در گونه های انگلی شیستوزوما که در انسان ایجاد آلودگی می کنند و به صورت خوراکی جذب خوبی دارد و توزیع آن هم خوب است به خصوص این که می تواند از سد بین خون و مغز هم عبور کند و دارویی است که سریعا در کبد متابولیزه می شود و دفع آن هم عمدتا از طریق صفرا می باشد و مکانیسم آن ورود کلسیم را به داخل بدن انگل افزایش می دهد و این افزایش ورود انقباض انگل ها را افزایش می دهد به طوری که باعث ایجاد تتانی عضالت می شود که به تدریج به فلجی تبدیل می شود و حتی بعد از حدود 15 دقیقه پوشش خارجی انگل متالشی می شود و باعث مرگ انگل می شود. این ترکیب یک داروی عالی برای ریشه کن کردن کیست هیداتیک در انسان است، که نوعی کیست کبدی است. در بز و گوسفند بر علیه مونزیا استفاده می شود و حاشیه ی امنیتی باالیی دارد و اثرات تحریکی و حساسیت کمی دارد و اثرات تراتوژن هم ندارد بنابراین حتی در آبستنی هم محدودیت مصرف ندارد. در توله سگ ها که ممکن است آلودگی انگلی در آن ها اثبات نشده باشد برای پیشگیری استفاده می شود عالوه بر پرازیکوانتل از داروهای دیگری مثل آلبندازول، مبندازول و سایر ترکیبات مشابه می توان علیه مونزیا استفاده کنیم. مبندازول از این گروه در انسان برای درمان کیست هیداتیک استفاده می شود. برای درمان سستودها در اسب عالوه بر مبندازول از دی کلروفن، نیکلوزامید، پرازیکوانتل و پرانتل پاموات هم می توان استفاده کرد.

معموال درمان عفونتهای قارچی مشکل است و علت آن هم این است که قارچ یک میکروارگانیسم مقاومی است و می تواند تا سال ها به صورت کامال غیر فعال در یک محیط وجود داشته باشند، بدون این که از بین بروند و تا فرصت و موقعیتی مناسبی برای آن ها ایجاد شد فعال می شوند مثل infection Super یا عفونت های ثانویه. یکی از عفونت های ثانویه این است که قارچ های بیماری زا فعال می شوند پس این قارچ در محیط وجود دارد اما فرصت برای فعالیت ندارد. خیلی مقاوم هستند و از بین بردن آن ها کار ساده ای نیست به همین دلیل بیماری ها یا عفونت های قارچی تمایل به عود دارند یعنی دوباره برگشت می کنند و معموال درمان هایی که برایشان انتخاب می کنیم طوالنی مدت است و دوره ی درمان حتما باید کامل شود تا بتواند بیماری به طور کامل از بین برود و برگشت نداشته باشد حتی اگر عالئم بهبود پیدا کرده باشد اما دوره درمان باید تکمیل شود. عفونت هایی که در اثر قارچ ها ایجاد می شود به دو صورت می باشد: 1 )عفونت های موضعی 2 )عفونت های سیستمیک عفونت های موضعی، عفونت هایی هستند که موضع خاصی از بدن )معموال روی مخاط یا پوست( را در بر میگیرند. مثال عفونت هایی که می تواند در حیوانات به عنوان مثال در داخل گوش، ال به الی پشم و موی حیوانات، الی انگشت، روی سم، کشاله ی ران ایجاد شود و این عفونت ها، عفونت های موضعی است و معموال هم درمان های موضعی دارند و بعضی هم عفونت های سیستمیک هستند که در واقع ارگان های داخلی بدن را در بر می گیرد مثال مربوط می شود به ریه ها یا حتی مننژیت که منشاء قارچی دارد و پرده های مغز را در بر می گیرد. در دامپزشکی بیشتر عفونت های موضعی داریم. قارچ هایی که عامل عفونت هستند بسیار زیادند و می توانند ایجاد عفونت کنند اما معروف ترین آن ها کاندیدا آلبیکنز می باشد که می تواند ایجاد کاندیدیاز یا عفونت کاندیدائی کند که این کاندیدیاز می تواند هم به صورت موضعی باشد و هم به صورت سیستمیک. درماتوفیتون ها که به عنوان قارچ های مولد کچلی معروف هستند و ریزش مو ایجاد می کنند و معموال ناحیه ای را که درگیر می کنند؛ اگر در آن ناحیه مو وجود داشته باشد، باعث ریزش موی دائمی در آن منطقه می شوند و در گذشته این مساله شایع تر بود و این قارچ معنای آن را ندارد که فقط در محل رویش مو این قارچ ایجاد می شود و روی ناخن ها و الی انگشت، ال به الی سم، پشت گوش، داخل گوش به وجود می آید و معموال جاهایی که نور کمتری به این مناطق می رسد و رطوبت و گرمای کافی دارند این قارچ ها می توانند رشد کنند. انواع داروهایی که برای بیماری قارچی استفاده می شوند می توانند از لحاظ ساختاری تقسیم بندی شوند که مثال می توان آن ها را به ترکیبات polyene ،ایمیدازول ها و ... و یا ممکن است به لحاظ نوع استفاده ی آن ها تقسیم کنیم مثال ضدقارچ های موضعی و ضدقارچ های سیستمیک

این داروها، داروهایی هستند که شبیه استیل کولین عمل می کنند با این تفاوت که اثر آن ها بسیار آهسته و بسیار قوی می باشد. یعنی به گیرنده های نیکوتینی در گانگلیون های عصبی متصل می شوند ولی مثل استیل کولین اثرشان کوتاه مدت نیست و یک دپالریزاسیون ممتد در سلول ایجاد می کنند در نتیجه این انقباض انگل فلج می شود. پیرانتل از این دسته یک داروی وسیع الطیف است که به دو صورت نمک تارترات و پاموات استفاده می شود. حاللیت پیرانتل تارترات در آب زیاد است و جذب گوارشی بهتری دارد. در نشخوارکنندگان و در گوسفند از این دارو استفاده می شود و برای درمان و هم جهت پیشگیری کاربرد دارد. در فرم پاموات حاللیت در آب کمتر است و جذب گوارشی کمتری دارد پس طبعا در خود دستگاه گوارش می ماند بنابراین بیشتر اثر آن در قسمت های انتهایی روده ایجاد می شود. بر علیه انگل های گوارشی در سگ وگربه بیشتر فرم پاموات استفاده می شود و در نشخوارکنندگان بیشتر نمک تارترات استفاده می شود. در اسب هر دو شکل استفاده می شود، حتی یک داروی ترکیبی وجود دارد که ترکیبی از پیرانتل پاموات، فبانتل و پرازی کوانتل وجود دارد که این داروی ترکیبی را به نام plus Prontel نامگذاری کرده اند و چون معموال در این داروی ترکیبی دوز دارو کاهش پیدا می کند، عوارض کمتر می شود و ترکیبات معموال با هم یک حالت افزایش اثر دارند و طیف اثر و محدوده اثر آن ها بیشتر می شود. پیرانتل را بهتر است در حیواناتی که بیماری دارند و ضعیف هستند یا زمانی که سایر داروهای کلینرژیک را استفاده می کنیم به کار نبریم. مورانتل دارویی است که تقریبا قدرت اثر آن از پیرانتل بیشتر است و فعالیت قوی تری دارد و فرم آهسته رهشی از مورانتل تهیه شده که حدود 95 روز اثر بخشی دارد و معموال این دارو را در اوایل فصل چرا تجویز می کنند که حدود سه ماه می تواند یک حالت مسونیت نسبی ایجاد کند. یکی از مزایای مورانتل نسبت به پیرانتل این است که بقایای بافتی آن کم می باشد و کمتر در بافت می ماند بنابراین می شود آن را در دوره ی شیرواری استفاده کرد. مورانتل یک فرم موضعی هم دارد و به صورت پماد چشمی Telazia می تواند استفاده شود

ه طور کلی درمان بیماری های ویروسی به سختی انجام می شود و علت های مختلفی دارد : ویروس ها اجرام بیماری زا با ساختمان ساده ای می باشند که این ساختمان ساده خود یک نکته مهم برای درمان می باشد، عوامل بیماری زایی مثل قارچ ها، باکتری ها و انگل ها چون ساختارهای پیچیده ای دارند، حالت های انتخابی می توان در آن ها پیدا کرد که با سلول های میزبان تفاوت داشته باشند و با اثر بر روی آن عامل خاص می توان آن عامل بیماری زایی را از بین برد ولی در مورد ویروس ها چون ساختمان ساده ای دارند و این ساختار ساده مرتبا در حال تغییر است نمی توان درمان سریع و قاطع برای آن ها پیدا کنیمویروس ها وارد سلول های میزبان می شوند یعنی در داخل سلول میزبان رشد و تکثیر پیدا می کنند؛ بنابراین دسترسی به آن ها مشکل می شود و در بعضی مواقع دارویی که به کار می بریم باعث از بین رفتن سلول میزبان می گردد. زمانی عالئم بیماری های ویروسی ظاهر می شود که رشد و تکثیر ویروس ها به اوج خود برسد اما در مورد بیماری های باکتریایی به این صورت نیست. بنابراین به دالیل فوق درمان بیماری های ویروسی کار ساده ای نیست و برای مقابله با عفونت های ویروسی باید با تقویت سیستم ایمنی اجازه دهیم که دوره ی بیماری طی شود و فقط بیمار را به صورت حمایتی درمان کنیم. مثال تب را پایین می آوریم، مایعات را افزایش می دهیم و . . . گاهی اوقات دیده می شود که تشخیص عفونت ویروسی است اما داروهای ضدباکتری تجویز می شود چون در عفونت های ویروسی سیستم ایمنی ضعیف می شود و بدن ضعیف است و در کنار بیماری ویروسی عفونت باکتریایی اتفاق می افتد و معموال اقدام برای درمان بر روی عفونت باکتریایی صورت می گیرد. دو داروی ویروسی که در دام استفاده می شوند : 1 )داروی آمانتادین 2 )داروی آسیکلوویر داروی آمانتادین از داروهایی است که به عنوان پیشگیری استفاده می شود و نقش درمانی به آن شکل ندارد و ترکیبی است که از نفوذ ویروس به داخل سلول جلوگیری می کند و آن هم صرفا بر روی ویروس آنفوالنزای تیپA تاثیر دارد و از ورود آن به داخل سلول میزبان جلوگیری می کند و اگر ویروس وارد سلول شود و تکثیر کند و عالئم بیماری ظاهر شوند داروی ما تاثیری ندارد پس بیشتر نقش پیشگیری کننده دارد. در شرایطی که یک عفونت ویروسی اپیدمی می شود، می توان برای افرادی که در معرض ابتال هستند آمانتادین استفاده می کنیم و یا حتی در طیور استفاده می شود و زمانی که آنفوالنزا شایع می شود آمانتادین تجویز می کنند تا از بروز عفونت در آن گله جلوگیری شود اما همیشه به صورت 155 درصد موثر نیست چون ممکن است که عامل بیماری تیپ A نباشد.داروی آسیکلوویر: دارویی است که به صورت اختصاصی برای پیشگیری و درمان عفونت های ناشی از هرپس )عامل ایجاد تب خال( استفاده می شود و ویروسی است که عامل ایجاد تب خال، آبله مرغان و رونا می باشد که این نوع ویروس را با داروی آسیکلوویر تا حدودی درمان می شود. محل سکنی ویروس تبخال سیستم اعصاب است یعنی در رشته های عصبی جایگزین می شود و اغلب ما هم دارای این ویروس هستیم و در فصل هایی مثل سرما شایع می شود و تحریک عصبی شدید باعث فعال شدن ویروس می شود و ایجاد ضایعه ای بر روی پوست می کند و همین ویروس می تواند عامل آبله مرغان باشد و افرادی که در سنین نوجوانی آبله مرغان می گیرند در سنین باال وقتی در معرض این ویروس قرار بگیرند تبدیل به زونا می شود که در واقع یک جور تحریک رشته های عصبی است که ممکن است نمود آن به صورت دانه های روی پوست باشد و بستگی به رشته های عصبی درگیر شده دارد که در کجا هستند و خوش بینانه ترین حالت آن رشته های عصبی است که پشت بدن را درگیر می کند و نواحی کتف و شانه و پهلو و موارد خیلی نامطلوب این بیماری را در نواحی حلق، ریه ها، دستگاه گوارش و چشم می باشد و بیماری فوق العاده طوالنی و به شدت دردناک است و آن هم به دلیل این است که رشته های عصبی به طور مستقیم به وسیله ویروس تحریک می شوند و درد آن با مسکن های معمولی ساکت نمی شود و باید دوره ی آن طی شود اما در بسیاری از مواقع که شدت بیماری زیاد باشد و یا در مواقع اولیه تشخیص باشد آسیکلوویر می تواند تا حدودی بهبود بیماری را جلو بیاندازد ولی بازهم صد در صد نیست اما برای تبخال هایی که در نواحی مخاطی مختلف بدن اتفاق می افتد و یا در چشم آلودگی های ویروسی ایجاد شود می توان از این دارو استفاده کرد. یک نوع بیماری ویروسی هم در گربه سانان داریم که با همین عامل ایجاد می شود و درمان آن هم با داروی آسیکلوویر می باشد که می تواند در این حیوانات گاهی اوقات به کار رود و موثر باشد البته از عوارض آن اختالالت خونی می شود که ایجاد می شود. منهای عوارض گوارشی، کبدی، کلیوی که به طور کامل بروز می شود ولی عوارض خونی آن می تواند از همه واضح تر باشد و یا تزریقات مکرر آن می تواند باعث نکروز محل تزریق شود. اما در گربه سانان یا پرندگان می توان از آسیکلوویر برای عفونت های چشمی یا عفونت های تنفسی ناشی از هرپس استفاده کنیم و موثر باشد. 

1 )آنتی بیوتیک های polyene :شامل ترکیباتی از قبیل B Amphotricin و Nestatine می باشد که مهمترین ضد قارچ ها با ساختار polyene هستند و ترکیبات آنتی بیوتیک هستند و این ترکیبات منشاء طبیعی دارند. مکانیسم آن ها به این صورت است که این ترکیبات به ارگوسترول )ترکیب استروئیدی( غشای سلولی قارچ )مشابه کلسترول در پستانداران( متصل می شوند و تشکیل کانال ها و سوراخ هایی را در داخل غشا می دهند در نتیجه محتویات سلول به بیرون نفوذ می کند و قارچ از بین می رود که اصطالحا گفته می شود این ترکیبات Fungicide هستند و یعنی به طور کامل قارچ را متالشی می کنندB Amphotricin : ترکیبی است در این گروه که جذب گوارشی زیادی ندارد و بنابراین به صورت تزریق IV استفاده می شود و به طور مستقیم هم تزریق نمی شود و حتما همراه با دکستروز به صورت رقیق شده، تزریق وریدی آهسته می شود. به تمام بافت های بدن نفوذ می کند البته CNS و چشم نمی شود و یک مقدار متابولیزه می شود و مابقی آن از طریق ادرار دفع می شود. B Amphotricin ،در عفونت های قارچی سیستمیک در سگ، اسب و گربه و پرندگان به کار می بریم و باید حتما در دکستروز 5 درصد رقیق شود.

طیور به بیماری های مختلفی از جمله بیماریهای باکتریایی مبتلا میگردند طبیعت خاص پرورش طیور که به تعداد زیاد و بصورت متراکم پرورش داده می شوند امکان بررسی و رسیدگی به وضعیت تک تک آنها را غیر ممکن می سازد بدین لحاظ هنگام شیوع بیماری در گله امکان درمان و کنترل آن به ویژه در صورت مسری بودن بیماری کم است و می تواند تمام گله را در زمان کوتاهی درمعرض خطر تا حد نابودی قرار دهد حتی در صورتی که بتوان بیماری را کنترل کرد علاوه بر مرگ و میر کاهش رشد و در نتیجه تولید ، هزینه زیادی نیز به منظور خرید دارو به مرغدار تحمیل می شود شاید ذکر این نکته خالی از فایده نباشد که تهیه دارو بخش عمده ای ازهزینه مرغداری را به خود اختصاص می دهد از این رو پیشگیری از بیماری بر درمان به ویژه در بیماریهای طیور تقدم دارد بدین منظور باید اصول صحیح پرورش طیور همچون انتخاب جوجه سالم ، تغذیه مناسب ، شرایط لانه و تراکم مناسب آن ، نگهداری جوجه های همسن ، معدوم کردن لاشه های طیور بیمار و پیشگیری از ورود آلودگیهای مختلف به مرغداری و
استفاده از مواد ضد عفونی مناسب در مواقع لازم رعایت شود را دیگر پیشگیری از وقوع بیشتر بیماری ها که باید همگام با مسایل فوق صورت گیرد واکسینه کردن طیور است که باید طبق برنامه زمان بندی شده در مورد هر بیماری انجام شود اما علی رغم رعایت موارد فوق به منظور کاهش علایم و عوارض بیماریها استفاده از داروها و آنتی بیوتیکها اجتناب ناپذیر می باشد در غیر اینصورت بیماری قادرست تاحد نابودی تمام گله پیشرفت نماید از این روست که استفاه از داروها و مواد شیمیایی مطرح می گردد .

D اندیکاسیونها : داروهاي ضد اسپاسم گوارشی جزء دسته داروهاي آنتی کولینرژیک محسوب می شوند. کاربردهاي عمومی این داروها عبارتند از : اسپاسم هاي گوارشی ، بیش ترشحی GI ، پپتیک اولسر و IBS .

موارد منع مصرف و احتیاطات : 1 -در افرادي با سابقه حساسیت مفرط به آنتی کولینرژیک ها منع مصرف دارند. 2 -در مبتلایان به گلوکوم زاویه بسته، وضعیت هاي قلبی ناپایدار، میوکاردیال ایسکمی، خونریزي حاد، بیماریهاي انسدادي دستگاه گوارش، فلج روده اي، آتونی دستگاه گوارش، کولیت اولسراتیو شدید، توکسیک مگاکولون، بیماریهاي کبدي، بیماریهاي انسدادي مجاري ادراري (انسداد گردن، مثانه)، میاستنی گراویس، آسم (آتروپین منع مصرف دارد) و کودکان زیر 6 ماه (دي سیکلومین) منع مصرف دارند. 3 -به دلیل کاهش تعریق بدن، در محیط هاي گرم احتمال تب و هایپرترمی وجود دارد. 4 -در افراد حساس، احتمال بروز سایکوز آنتی کولینرژیک وجود دارد. گیجی، از دست دادن حافظه کوتاه مدت، سرخوشی، توهم، آتاکسی، ضعف، کاهش اضطراب، بی خوابی، آژیتاسیون ، نشانگان این سایکوز هستند. 5 -سالمندان و اطفال به عوارض جانبی این داروها حساس ترند.

تداخلات دارویی : 1 -مصرف همزمان این داروها با سایر داروهاي آنتی کولینرژیک، آنتی هیستامین ها، s’TCA و آمانتادین می تواند باعث تشدید عوارض آنتی کولینرژیکی شود. D

نکات : دارو - داروساز -آنتی کولینرژیک ها داراي کاربردهاي زیر هستند : - ضد اسپاسم - ضد پارکینسون - ایجاد میدریاز - ضد سرگیجه و تهوع و بیماري حرکت - کاهش تکرر ادرار - برونکودیلاتور (در COPD و آسم) 2 -داروهاي آنتی موسکارینی اثر موسکارینی استیل کولین در اعصاب پاراسمپاتیک Postganglionic را مهار می کنند (در سایت هاي CNS ، ماهیچه هاي صاف و غدد ترشحی). این داروها در دوزهاي بالا رسپتورهاي نیکوتینی در اتونومیک گانگلیا و محل اتصال عصب – عضله را نیز مهار می کنند. 3 -مصرف ضد اسپاسم ها به دلیل کاهش تون اسنفنگتر تحتانی مري و تاخیر تخلیه معده در GERD توصیه نمی شود. دارو - بیمار 1 -دارو بهتر است 5/0 تا 1 ساعت قبل غذا مصرف شود. 2 -تاري دید، گیجی، خواب آلودگی این دسته از داروها به بیمار توضیح داده شود و بیمار از انجام فعالیتهائی که به دقت نیاز دارند پرهیز کند. 3 -به دلیل عارضه یبوست، مصرف کافی مایعات و فیبر طی درمان توصیه می شود. 4 -در صورت بروز راش، گر گرفتگی، درد چشم و شدید شدن یبوست، احتباس ادراري و خشکی دهان به پزشک مراجعه شود.