نکته قابل توجه آن است که بجای خرید بز نر خالص نژاد سانن و آلپاین، می توان از تلقیحمصنوعی بزهای بومی با اسپرم بزهای خالص نیز استفاده کرد. استفاده از تلقیح مصنوعیهزینه های نگهداری و خرید بز نر خالص را کاهش می دهد. در عوض به دلیل مشکلات موجودبر سر راه تلقیح مصنوعی، این روش از راندمان باروری کمتری نسبت به آمیزش طبیعی برخورداراست. شاید بهترین پیشنهاد استفاده توأم از حداقل یک بز نر خالص به همراه استفاده از تلقیحمصنوعی در گله های بزرگ باشد. در گله های کوچک )تا 50 راس( خرید یک بز نر خالصپاسخگوی نیاز گله خواهد بود و استفاده از تلقیح مصنوعی چندان ضرورتی ندارد.

از تلقيح مصنوعي مي توان براي آبستن نمودن تليسه ها استفاده نمود. مهمترين عامل در اينزمينه اين است آه بموقع نسبت به شناسايي دام آماده براي آبستني ( دام فحل ) اقدام نمود، فحليابي صحيح مي تواند ما را در آنترل توليد مثل و اقدام به تلقيح تليسه ها آمك نمايد. از طرفديگر مي توان بوسيله روشهاي همزماني نسبت به آنترل سيكل تناسلي حيوانات نيز اقدام نمود.اين آار را مي توان با روشهاي آاشت پروژسترون و يا تزريق آن انجام داد. اگر تليسه اي بهتلقيح مصنوعي جواب نداد و آبستن نشد بايد بوسيله تلقيح طبيعي نسبت به آبستن نمودن حيواناقدام نمود. اين آار پس از معاينه دستگاه تناسلي حيوان از طريق رآتوم براي تشخيص علتعدم آبستني انجام مي گيرد. لاازم به ذآر است آه براي تليسه ها بايد از اسپرمها و يا گاوهاينري آه گوساله هايي با وزن پايين تر و نيز سخت زايي آمتري را ايجاد مي آنند استفاده نمود.

بهترین راه تلقیح مصنوعی گاو استفاده از روش Vaginal-Recto می باشد.مهارت های اولیه برای انجام این روش را میتوان با گذراندن دوره تمرینی چند روزه زیر نظر متخصصان کسب کرد.جایگاهی که به منظور تلقیح انتخاب میشود باید ایمن,قابل دسترس و دارای شرایط جوی مناسب باشد. پیشنهاد میشود بدون در نظر گرفتن راست دست و یا چپ دست بودن, دست چپ را بمنظور لمس کردن دستگاه تولید مثل داخل راست روده)Rectum )برده و از دست راست برای نگه داشتن و استفاده از تفنگ تلقیح IMV استفاده شود.پیدا کردن و لمس کردن دستگاه تولید مثل با دست چپ نسبت به دست راست آسان تر است.زیرا محفظه شکمی-بطنی(Abdomen (گاو که در قسمت سمت چپ قرار گرفته است, باعث انحراف دستگاه تولید مثل به سمت راست میشود. یک نوازش آرام بر روی لگن حیوان قبل از انجام تلقح مصنوعی از وارد شدن شوک ناگهانی به دام جلوگیری کرده و آن را برای انجام عمل تلقیح آماده میسازد.دم گاو را با استفاده از دست راست بلند کرده و سپس به آرامی Rectum را با دست چپ مجهز به دستکش IMV آغشته به مایع لغزنده (Lubricant (ماساژ دهید.دم را پشت بازوی چپ خود قرار داده تا مزاحم کار تلقیح نشود.انگشتتان را به صورت یک فلش در کنار هم قرار داده و دست را تا مچ به داخل Rectum وارد کنید.به آرامی دهانه واژن و فرج را با دستمال از سمت باال به پایین تمییز کرده تا مدفوع اضافی از آن خارج شود.از وارد کردن فشار شدید که باعث ورود مدفوع به داخل واژن شود جلوگیری کنید.دست چپ را مشت کرده و بر روی فرج فشار دهید این عمل دیواره فرج را باز کرده و باعث به وجود آمدن راه برای ورود تفنگ تلقیح به داخل واژنبدون تماس با دیواره واژن می شود. تفنگ تلقیح را با زاویه 30 درجه وارد واژن کرده تا از ورود آن به مجاری ادرار و مثانه که درکف دیواره واژن قرار دارند جلوگیری شود. زمانی که تفنگ تلقیح به اندازه 12 تا 23 سانتی متر وارد واژن شد انتهای تفنگ را کمی بلند کرده و به سمت جلو حرکت دهید تا با گردن رحم(cervix (تماس پیدا کند.

ایجاد آبستنی همراه با ارتقاء ژنتیکی هدف هر برنامه تولید مثلی است. به دست آوردن حداکثر آبستنی در گله بر پایه دواصل مهم استوار است:

1 .تلقیح گاو

2 .بارور شدن گاو با استفاده از اسپرم مناسب تلقیح مصنوعی روشی است که در آن اسپرم گاو توسط ابزار خارجی)تفنگ تلقیح(در رحم یک گاو ماده به منظور افزایش میزان باروری تخلیه میشود.تلقیح گاو باید به طورکامل و موفقیت آمیز اجرا گردد,بی دقتی و بی توجهی در اجرای هریک از مراحل تلقیح از جمله عدم رعایت موازین بهداشتی,دستکاری و جابه جایی غلط اسپرم,به کار بردن ناصحیح وسایل تلقیح مصنوعی ,تکنیک غلط تلقیح و...همگی باهم منجر به پایین آمدن و افت باروری میگردد. تلقیح گاو با استفاده از وسایل تلقیح کمپانی فرانسوی IMVو کمپانی ABS که تستهای زیادی را پشت سر میگذارند, شما را از باروری باال و رضایت بخش مطمئن میسازد.

وسایل مورد استفاده در تلقیح مصنوعی:

 دستگاه ذوب پایوت منجمد ساخت کمپانی IMV( کد:013310)

 سرنگهای تلقیح ساخت کمپانی

IMV  سرنگ تلقیح 1/2 سی سی )کد:006100)

 سرنگ تلقیح 1/4 سی سی )کد:000000)

 سرنگ دو منظوره مدل Kombie  سرنگ تلقیح حلزونی I .سرنگ تلقیح حلزونی 1/2 سی سی II .سرنگ تلقیح حلزونی 1/4 سی سی

 غالفهای ساخت کمپانی

IMV  غالف سرنگ تلقیح مصنوعی چاکدار)کد:000414)

 غالف سرنگ تلقیح مصنوعی بدون چاک)کد:000411)

 قیچی یا پایوت قطع کن ساخت کمپانی IMV(کد:002233)

 روکش بهداشتی ساخت کمپانی IMV(کد:006421)

 دستکش مخصوص تلقیح ساخت کمپانی IMV( کد:002130)

 مایع لغزنده یا ژل

 دستکش مخصوص برای کار کردن با مخزن ازت مایع

 دستمال کاغذی

 الکل ایزوپروپیل برای ضدعفونی کردن وسایل

 چکمه و لباس کار

به آبستن کردن حیوان ماده، بدون جف تگیری طبیعی تلقیح مصنوعی اطلاق می شود. برای این منظور از حیوان نر اسپرم گرفته شده و با تفنگ تلقیح، به بخشی از دستگاه تولیدمثلی دام ماده )انتهای واژن، سرویکس یا رحم( منتقل م یشود

روش واژینال
به این روش تلقیح کور نیز گفته م یشود. در این روش اسپرم در واژن تخلیه شده و با توجه به غلظت پایی نتر اسپرم رقیق شده نسبت به جف تگیری طبیعی، نرخ باروری برای اسپرم مایع بسیار کم و برای اسپرم منجمد تقریباً صفر می باشد

روش سرویکال
در این روش نیمه عقبی میش، روی خرک یا میل های قرار داده شده به نحوی که واژن در دسترس باشد. با استفاده از اسپیکولوم، واژن باز شده و با کمک منبع نور، سرویکس پیدا شده و نوک تفنگ تلقیح تا حد امکان وارد سرویکس شده و اسپرم تخلیه م یشود  در این روش نرخ باروری با اسپرم مایع در گوسفند حدود 30 الی 60 درصد و در بز حدود 40 تا 70 درصد است و با اسپرم منجمد برای گوسفند حدود صفر الی 3 درصد، ولی برای بز بین 20 تا 60 درصد است. به دلیل ساختار سرویکس گوسفند، نرخ باروری در این روش برای گوسفند به مراتب کمتر از بز است.

روش سرویکال عمیق ) deep cevical ( یا ترانس سرویکال برای حل مشکل پیچیدگی و غیرقابل نفوذ بودن ساختار سرویکس گوسفند، در این روش با استفاده از تزریق هورمون اکس یتوسین 15 الی 20 دقیقه قبل از تلقیح، سرویکس باز شده و میزان نفوذ تفنگ تلقیح به سرویکس بیشتر خواهد شد. بنابراین امکان تخلیه اسپرم در بخ شهای جلوتر سرویکس و حتی در رحم وجود دارد. برخی محققین عقیده دارند این روش نرخ باروری بهتری به همراه دارد. اما برخی محققین بر این عقید هاند که اثرات منفی اکس یتوسین بر حرکت اسپرم به سمت محل لقاح، مزیت باز شدن سرویکس را از بین م یبرد، به طوری که برآیند اثر مثبت و اثر منفی آن باعث م یشود که نرخ باروری در این روش، تفاوتی با روش سرویکال نداشته باشد. لذا قضاوت در این زمینه را به خود تکنیسی نها و کارشناسان محترم واگذار م یکنیم تا بر اساس تجربه خود عمل کنند.

روش لاپاراسکوپیک
در این روش از دستگاه لاپاراسکوپ برای انتقال اسپرم به رحم استفاده م یشود. با خواباندن و مهار میش یا ماده بز، روی تخت لاپاراسکوپی ) )Dorsal recumbency و ایجاد دو سوراخ توسط تروکار در ناحیه شکمی جلوی پستان، در فاصله 5 سانتیمتری دو طرف خط میانی ) Midline (، دسترسی به محوطه شکمی حیوان میسر م یشود. از یک سوراخ اندوسکوپ وارد م یشود و از دیگری سرنگ تلقیح با گاز خنثی محوطه شکمی باد م یشود تا فضای لازم جهت دید و انجام تلقیح ایجاد شود )تصویر 4(. سوزن سرنگ تلقیح دوبار و هر بار به یکی از شا خهای رحم وارد و بخشی از اسپرم در آن تخلیه م یشود.