کمبود يد باعث گواتر در حيوانات میشود. مهمترين تظاهرات بالينی کمبـود يـد، مـرگ و ميـر نوزادان همراه با موريختگی و بزرگ شدن تيروئيـد مـی- باشد. کمبود اوليه به علت کمبود يد در جيره و کمبـود ثانويه به علت بالا بودن ميزان کلـسيم جيـره، تغذيـه طولانی با شلغم و کلم و سويای خام بوجود میآيد. اين گياهان دارای سيانيد هستند کـه در کبـد بـه سولفوسيانات و تيوسيانات تبديل میشود. اين ترکيبـات باعث کاهش جذب يد توسط تيروئيد میگردند.

علائم بالينی: اگر گوساله تازه بدنيا آمده و مو ندارد ممکن است مبتلا به کمبود يد باشد که در اين حالـت اکثـراً غـده تيروئيد آهنا هم بزرگ است. در گاوهای بالغ ميل جنسی کم میشـود. در دامهـای نر تمايل به جفت گيـری و در دامهـای مـاده اخـتلال در نشان دادن فحلی، افزايش سقط جنـين و مـردهزايـی يـا توليد گوسالههای ضعيف ديده میشود.

درمان: به علت خطر مـسموميت از روش کـنترل بيمـاری جهـت درمان استفاده میشود. دز مورد استفاده در گاوان شيرده و آبستن 1ـ8/0 ميلی- گرم به ازای هر کيلوگرم وزن بدن و برای گوسالهها و گاوان غير شيروار 3/0 ـ 1/0 ميلیگرم به ازای هر کيلوگرم وزن بدن میباشد.

کمبود کبالت بيشتر در سيـستم چـرا آزاد(گاهـا در سيستمهای بسته و بصورت کم و انفرادی) ديده میشـود و باعث بیاشتهای و لاغری در دام میگردد. حساسيت گوسفند از گاو و دامهای جوان نـسبت بـه بالغين بيشتر است.

پاتوژنز: کبالت در شکمبه تحت تـاثير ميکروارگانيـسمها بـه سيانوکوبالامين (B12 (تبديل میشـود کـه در متابوليـسم اسيد پروپيونيـک شـرکت مـیکنـد. بنـابراين در زمـان کمبـود کبالـت، اختلالـی در متابوليـسم کربوهيـدراتها ايجاد میشود که منجر به بیاشتهايی و لاغـری دام مـی- گردد. در حالت طبيعی در شکمبه نشخوارکنندگان ويتامين B12 توسط ميکروارگانيسمها سـاخته مـیشـود. بنـابراين نشخوارکنندگان نيازی به تامين B12 در جيـره ندارنـد. ولی در تک سمیها بايد B12 در جيره غذايی تامين گردد. اما وقتی نشخوارکننده دچار کمبود کبالت میشـود، B12 توليد نميگردد و متابوليسم اسيد پروپيونيـک دچـار اختلال شده و حيوان دچار کمبود انرژی میگردد.

علائم بالينی: چنانچه از چشم گاو اشک يا ترشحات چرکی بريـزد و با وجود گنده خـواری (Pica ،(کـمخـونی، کـمرنـگ بـودن مخاطات، خشکی و شکنندگی موهـا، کـاهش شـير و لاغـری و عدم باروری وجود داشته باشد به کمبود کبالـت مـشكوك ميشويم.

درمان: بهترين درمان تزريق ويتامين B12 است که در بـرههـا 300 ـ 100 ميلیگرم يک هفته در ميان میباشد. راه ديگر درمان، خوراندن کبالت مـیباشـد. بـرای گوسفند روزانه 1 گـرم و بـرای گـاو 10 گـرم بـه روش خوراکی انجام میشود. تزريق کبالت در درمان اين بيماری موثر نمیباشد.

عامل اين بيماری ويروسی از خانواده پستی ويروسها است. گـاو حـساسترين ميزبـان بيمـاری MD – BVD اسـت و گاوان گوشتی داری حساسيت بيشتری هـستند. ايـن بيمـاری بيشتر در گاوهای 3 ماهه تا 3 ساله اتفاق میافتد. طرز انتقال: ويروس MD – BVD بوسيله تماس مستقيم (انتقال افقی) ويا از طريق جفت (انتقال عمودی) منتقل ميشود. بلع يا استنشاق مواد آلـوده بـا ترشـحات چـشم و بينی و بزاق، ادرار و مـدفوع و شـير از جملـه راههـای انتقال بيماری در روش مستقيم هستند. دامهای دارای عفونـت پايـدار، اصـلیتـرين منـابع انتقال و انتشار ويروس در ميان گله گـاوان محـسوب مـي شوند. در بسياری از موارد عفونـت در يـک گلـه در اثـر ورود تليسهای که دارای عفونت پايدار است ايجـاد شـده که جنين آهنا نيز دارای اين عفونت میباشد که حتما می- بايست آهنا را حذف نمود زيـرا مـادران دارای عفونتـهای پايدار، ايجاد جنينهايی با عفونتهای پايدار میکنند. گاوهای نر با عفونت پايدار هم دائماً ويروس را از طريق اسپرم دفع میکنند. يکی از مهمترين راههای انتقال بيماری بـه گـاوان، نگهداری توام گاو و گوسفندان در يک محل میباشد. راه ديگر انتقـال، اسـتفاده از سـوزهنای آلـوده و مصرف واکسنهای BVD در دوران آبستنی گاوان است.

علائم بالينی: علائم اين بيماري مربوط به اسهال ويروسی است. اين علائم عبارتنداز اسهال، زخـم در سـطح مخاطـات قسمتهای مختلف بدن (مانند طاعون)، تب بالا، قرحـه مخـاط دهان و بينی و پوزه، قطـع نـشخوار، ترشـحات زيـاد از بينی (که ابتدا شفاف و سپس چرکی ميشود) و گـاهی سـقط جنين. در نوع بيماری مخاطی، تب بالا ـ بیاشتهايی ـ اسهال ـ هموراژيهای دستگاه گوارشـي ـ اسـهال حـاوی موکـوس و خون ـ دهيدراتاسيون و مرگ ديده میشود. هرگاه تعداد مبتلايان کم ولـی نـسبت تلفـات زيـاد باشد، حالـت MD و هرگـاه مبتلايـان زيـاد ولـی نـسبت تلفات کم باشد حالت BVD است.

آثار کالبدگشايی: در کالبد گشايی، جراحات بيماری يکنواخت و اکثـرا محدود به دستگاه گوارش است. همچـنين جراحـات کـمعمـق در دهان و روی پوزه (با لبههای متورم و وسط قرمز) اغلـب وجود دارد.

تشخيص: وجود جراحات دهانی، تشخيص تقريبی را ممکن میسـازد ولی به علت شباهت بيماری با طاعون گاوی بايد بوسـيله روشهای آزمايشگاهی تشخيص را تاييد کرد. نمونــههــايی کــه بــه منظــور جداســاختن ويــروس بــه آزمايشگاه ارسال میشود، عبارتند از: مدفوع ـ ترشـحات بينی ـ خون و جنين سقط شده. بيماری را بايد از بيماری طاعون تفريق دارد.

پيشگيری: در حال خاضر روشهای پيشگيری در برابر اين بيماری رضايت بخش نيستند. بهترين روش، شناسايی دامهای ناقل و خارج نمودن آهنا از گله میباشد. همچنين هيچگـاه نبايـد گوسـفندان و گـاوان را در کنار هم نگه داشت. يکی از نکان مهم، استفاده محـدودتر از واکـسنهای موجود در بازار میباشـد زيـرا ايـن واکـسنها زنـده و تخفيف حدت يافته هستند که میتواننـد خـود باعـث بـروز بيماری شوند.

درمان: استراتژدی درمان در بيماری MD – BVD به شـرح زيـر است: 1ـ سرم تراپی 2ـ آنتی بيوتيک تراپی 3ـ استفاده از ضدالتهابهـای غيراسـتروتيدی ماننـد فنيل بوتازون 4ـ استفاده از ويتامينها مانند AD3E 5ـ در گوساله خوراندن گلستروم مادرانی که به خوبی در برابر اين بيماری ايمن شده اند.

میکروبی است گرم منفی، میلھ ای خمیده یا فنری شکل بھ طول تا ٠/۵ ۵ میکرومتر و عرض ٠/٢ تا ٠/۵ میکرومتر، متحرک است و توسط یک تاژک قطبی حركت مي كند، قادر بھ رشد در زیر ٢۵ درجھ نبوده و رشد آن در ۴٢ درجھ بھتر از ٣۵ درجھ انجام می گیرد . قادر بھ تخمیر یا اکسید کردن ھیچ کدام از کربوھیدراتھا ھم نیست . اکسید از مثبت مي باشد و احیاء کننده نیترات است . باکتری سالھا بھ عنوان یک میکروب بیماریزای مھم در دامھا شناختھ شده بود . یکی از عوامل مھم نازایی و سقط جنین در گاو، گوسفند و خوک محسوب می - شود. تنھا در ١۵ سال گذشتھ بھ عنوان یکی از عوامل بیماریزای انسانی شناختھ شده است. گونھ وم سوم بود و عامل سقط جنین در ٣ کھ قبلا بھ نام ویبریوفتوس ٢ کمپیلوباکترججونایگوسفند می باشد . ابداع روشھای جدید جداسازی و شناسایي گونھ ھاي باکتری سبب شد كھ این گونھ ھا بھ چندین جنس و خانواده تقسیم شوند. گونھ ھاي کمپیلوباکترججونای و كھ از نمونھ ھای مدفوع جدا شده اند در جنس كمپیلوباكتر و خانواده اي بھ این نام ١ پیلوری جا دارد و عامل مھم گاستروآنتریت در انسان شناختھ شده ا .ند گونھ مھم دیگر این میکروب کمپیلوباکترکولای می باشد کھ بھ ھمراه کمپیلوباکترججونای عامل اصلی آنتریت باکتریائی انسان در تمام دنیا مي باشد . از خانواده ھلیكوباكتر بھ عنوان یکی ٢ گونھ دیگر این میکروب بھ نام ھلیکوباکتر پیلوری از عوامل مھم زخم معده و زخمھای پیلوریک انسان شناختھ شده است. و ٨ )١٠ و ١۵ ( کمپیلوباکتر از جملھ عوامل پاتوژن در انسان است کھ بعنوان یکی از علل شایع و بیماری ھای روده ای اسھال بخصوص در كودكان كمتر از ۵ سال است . گونھ ھ یا ی از این باكتري مانند کمپیلوباکترججونای احتمالا" در التھاب مفاصل و پانکراتیس نقش دارد. نیز باشد. ٣ ممکن است کمپیلوباکترججونای از جملھ فاکتورھای مستعدکننده پلی نوروپاتی کمپیلوباکتر در طبیعت بطور گسترده ای وجود دارد و ھمچنین در لولھ گوارش خیلی از حیوانات ازجملھ گاو و طیور یافت مي شود. اعتقاد براین است کھ یکی از راھھای آلودگی انسان مصرف محصولات ماکیان آلوده می باشد. تنھا در ایالات متحده سالانھ دو میلیون مورد کمپیلوباکتریوزیس بھ بیمارستان ھا مراجعھ كرده و درمان مي شوند .

میزان ساخت و یا به عبارت دیگر میزان تولید شیر بوسیله چندین فاکتورکنترل میشود. اینها شامل، جیره غذایی و فاکتورهایی که بر روی دریافت غذا موثرند، هورمونها مثل هورمون پرولاکتین و هورمون رشد و یا )somatotrophin bovine )BST و همچنین تعداد دفعات خروج شیر از پستان و یا دفعات دوشش. ولی جیره و فاکتورهای مدیریتی موثر بر مصرف غذا به طور وضوح بر میزان مواد مغذی ورودی به پستان برای سنتز شیر موثر هستند و اینها مهمترین عوامل تعیین کننده تولید شیر میباشند. بحث در مورد این فاکتورها خارج از حیطه این کتاب است. در بیشتر پستانداران، شروع شیردهی و ادامه تولید شیر توسط هورمون پروالکتین کنترل میشود. اما الزم به ذکر است در گاو ادامه ترشح شیر، تحت تاثیر متقابل استروئیدها، هورمون تیروئید و هورمون رشد است )در گاو هورمون رشد را سوماتوتروپین گاوی و یا)BST (somatotrophin bovine میگویند(. BST یک هورمون طبیعی است که بوسیله غده هیپوفیز )غده کوچکی در قاعده مغز( سنتز میشود. گاوهای پر تولید دارای میزان بیشتری از هورمون BST در جریان خون نسبت به گاوهای کم تولید هستند. همچنین مقدار هورمون BST در خون گاوهایی که در اوج تولید خود هستند، نسبت به گاوهایی که در اواخر تولید خود میباشند بیشتر است. هم اکنونBST را میتوان به صورت سنتزی تولید کرد و تزریق این هورمون به میزان مشخص شده، باعث افزایش 10 تا 20 درصدی )حدود 4 تا 6 لیتر( شیر تولیدی در روز میشود. BST باعث تغییر متابولیسم بدن گاو شده، لذا به نسبت غذای مصرفی تولید شیر بیشتری را خواهد داشت. به عبارت دیگر ضریب تبدیل و یا راندمان تولید شیر افزایش مییابد. البته 4 تا 6 هفته بعد از شروع تزریق این هورمون و بعد از مراحل اولیه افزایش تولید شیر، یک افزایشی در مصرف غذا و اشتهای گاو بوجود میآید. در بسیاری از کشورها استفاده ازBST به دلیل فشار مصرف کنندگان و بحث امنیت غذایی ممنوع میباشد.

یکی از رو شهای افزایش بازده تولید مثل گوسفند و بز، مشخص بودن نمره وضعیت بدن دام قبل از آبستنی است، زیرا اگر حیوان خیلی لاغر یا بیش از اندازه چاق باشد، دچار یک سری مشکلات م یشود. مثاً چاقی بیش از حد سبب سخ تزایی و لاغری موجب مشکلاتی مانند آبستن نشدن، کاهش تولید شیر و مستعد بودن در برابر انواع بیمار یها م یشود. برای رفع این مشکلات باید وضعیت تغذی های دام بررسی شده و با برنام هریزی مناسب تغذی های، وزن گله را کنترل کنیم. در این دستورالعمل شما با این برنام هریزی آشنا خواهید شدیکی از ابزارهای مدیریتی بسیار مهم در پرورش گوسفند و بز، کنترل نمره وضعیت بدن BCS) ) است. منظور از نمره وضعیت بدن، امتیاز دادن به میزان چاقی یا لاغری میش یا ماد هبز است.ماد هبز و نربز بسیار لاغر را نمره 1 و حیوان بسیار چاق را نمره 5 م یدهیم و سایر نمرات نیز ب هترتیب میانگین آنها خواهند بود. در ادامه، ساد هترین روش موجود برای نمر هدهی آموزش داده م یشود؛ ولی این کار چه فاید های دارد؟ نمره وضعیت بدن نشا ندهنده میزان ذخایر چربی و گوشت و وضعیت سلامتی و متابولیک بدن دام است. حال چاقی یا لاغری چه اهمیتی در رابطه با تولیدمثل حیوان دارد؟ در هر مرحله از تولید مثل، باید نمره وضعیت بدن خاصی وجود داشته باشد،
برای مثال: در زمان جف تدهی اگر دام خیلی چاق باشد، چربی اطراف تخمدان و رحم را فرا گرفته و مانع از انجام وظیفه صحیح این اندا مها م یشود. حتماً مشاهده کرد هاید که بسیاری از می شهای خیلی چاق، معمولاً قصر م یمانند. از طرف دیگر اگر دام خیلی لاغر باشد، فاقد ذخیره چربی در بدن خواهد بود و از آنجایی که بافت چربی بدن مانند یک غده عمل کرده و هورمون بسیار مهمی ب هنام لپتین را تولید م یکند که نقش بسیار مهمی در فعالی تهای تولیدمثلی دارد، بنابراین نبود یا کمبود آن، تولید مثل حیوان را مختل م یکند. حتماً دید هاید که می شها و ماد هبزهای بسیار لاغر نیز معمولاً قصر م یمانند.

بهتر است در جیره اواخر آبستنی از داروهای ضد کوکسیدیوز استفاده شود؛ چراکه تخم کوکسیدیا از طریق مدفوع مادر در آغل ریخته م یشود و بعد از تولد، احتمال ابت الی نوزادبه کوکسیدیوز بیشتر م یشود. بنابراین بهتر است برای کاهش تخم کوکسیدیا در محیط، از داروهای ضدکوکسیدیوز در جیره مادر استفاده شود؛ اما نباید داروی ضدکوکسیدیوز در تمام طول سال به جیره میش و ماد هبز اضافه شود )فقط در اواخر آبستنی کفایت م یکند(. همچنین کوکسیدیواستا تها ب هخصوص رومنسین ) Rumensin ( از سقط جنین ناشی از نوعی کوکسیدیا که ناقل آن گربه است، پیشگیری م یکند

گونه های این جنس تنها جرب های حفار استیگماتای پرندگان هستند. این جرب در سیستم های جدید پرورش طیور نادر است و 23 در ماکیانی که به صورت سنتی پرورش داده میشوند مشکل جدی میباشد. جایگاه: پا، منقار و پرهای اطراف مخرج پرندگان میزبان: پرندگان سیر تکاملی سیر تکاملی مانند سایر جرب های سارکوپتیده است.

جایگاه: پوست پاهای پرندگان این جرب در پوست پای پرندگان تونل حفر می کند و سبب التهاب و ضخیم شدن پوست میشود و حالتی تحت عنوان leg scaly( پا فلسی( ایجاد می کند. در حالت پیشرفته باعث افتادن ناخن ها، تغییر شکل پا و لنگش میشود. به دلیل درگیری پاها پرنده روی سینه می نشیند و در نتیجه سینه به صورت مکانیکی زخم می شود. به دلیل تیمار تاج توسط پاها، ممکن است این ناحیه نیز درگیر شود.

جایگاه: پشت سر و گردن تا اطراف مخرج عامل ریزش خارش دار پر itch Depluming در پرندگان است. انگل با نفوذ در پوست و در زیر ساقه پر موجب خارش و التهاب این نواحی شده و پرها دچار شکستگی شده و توسط پرنده کنده میشوند. آلودگی شدید با تحریک و کاهش کارایی گله های مبتال توام است. تشخیص بر اساس بدشکلی مشخص در پاها و نیز منقار و مشاهده جرب در تراشه های پوستی و قاعده پرها صورت میگیرد. بدین منظور میتوان چند پر را از لبه ضایعات جدا کرده و جربها را جستجو کرد. درمان پرندگان مبتال باید جدا شده و در یک اکاریسید غوطه ور شوند. سالن و یا محل زندگی نیز باید ضدعفونی شوند.

مهم ترین گونه این جنس کوریوپتس بوویس است. این انگل از سایر حیوانات هم گزارش شده است که با توجه به نوع میزبان نامگذاری شده اند، گرچه امروزه معتقد هستند که گونه های مختلف این انگل مترادف کوریوپتس بوویس هستند. آلودگی به این انگل بیشتر در فصل زمستان اتفاق می افتد.میزبان: گوسفند و بز ، گاو ، شتر، اسب و خرگوش جایگاه: در گاو عمدتا در اطراف و زیر دم و پا، در گوسفند و بز و نیز اسب روی پاها مستقر می شود. در بز بخصوص روی تاج سم مستقر شده که به تدریج روی قسمت های باالیی پا و حتی تا ناحیه اسکروتوم، در شتر نیز بیشتر بر روی پا، قاعده دم و سطح فوقانی پستان گسترش می یابد. سیر تکاملی این جرب ها در الیه های سطحی پوست زندگی می کند. سیر تکاملی انگل مانند جرب پسوروپتس است و طول چرخه این انگل حدود سه هفته است. انتقال آلودگی از طریق تماس مستقیم صورت میگیرد. انگل سبب ضخیم شدن پوست و تشکیل کبره های ضخیم بر روی پوست می شود. کنترل کنترل با درمان موضعی با ترکیبات ارگانوفسفره به فواصل دو هفته نتیجه بخش است.

کيــستهای تخمــدانی، تــشکيلات غيــر طبيعــی تخمــدانی ميباشند و بيشتر در گاوهای ماده پر شير بروز مينمايند که باعث عدم بـاروری و افـزايش زمـان interval Calving و عدم فحلی ميشود. کيستهای تخمدانی در اولين سيکلهای پـس از زايمـان بيشتر رخ ميدهد که معمولاд خود به خـود بهبـود يافتـه و ايجاد بيماری نمی کنند.

انواع کيستهای تخمدانی:

١ (کيستهای فوليکولار: کيستهای فوليکـولار، پاتولوژيـک هـستند و بيـشترين فرم کيستهای تخمدانی را تشکيل ميدهند. قطـر فوليکـول به ۵/٢سانتی متر و يا بيشتر ميرسد و حـداقل تـا ١٠روز باقی ميمانند. از جملــه علائــم آن مــيتــوان بــه عــدم فحلــی و نيمفومانيا اشاره نمود.

٢ (کيستهای لوتئال: کيستهای لوتئال، پاتولوژيـک هـستند و وقـوع آـا کمتراز فرم کيستهای فوليکولار است. در اين حالـت قطـر فوليکول به ۵-۵/٢سانتی متر ميرسد. علت اصلی کيستهای فوليکولار و لوتئال، اخـتلال يـا وقفه در ترشح LH ميباشد و درآا تخمگـذاری انجـام نمـی شود.

تفاوت کيستهای فوليکولار با کيستهای لوتئال: کيستهای فوليکولار نوک تيز ميباشـند و مـيتواننـد يک طرفه ويا دوطرفه باشند ولی کيستهای لوتئال مـدور ويک طرفه ميباشند. همچنين کيستهای لـوتئينی دارای جـدار کلفـت تـر و سخت تری نسبت به فرم فوليکولار ميباشند.

٣ (جسم زرد کيستيک: جسم زرد کيستيک ،غير پاتولوژيک مـيباشـند و بعـد از تخمگذاری صورت ميگيرند و دارای سايزهای مختلفی مـي باشند و بين ٨-١سانتی متر متغير هستند.

عملکرد نهایی جوجه گوشتی و سودآوری آن وابسته به توجه جزئیاتی است که در خلال دوره تولید باید در نظر گرفت. این جزئیات خود شامل مدیریت عالی سلامت گله والد، هچ شدن تخمها با نهایت دقت و تحویل جوجه هایی است که از لحاظ یکنواختی و کیفیت در سطح بالایی به سر میبرند. کیفیت جوجه ممکن است هر مرحله از مراحل رشد را تحت تاثیر قرار دهد

دی اکسید کربن )Co2 )65 درصد - متان )CH4 )27 درصد - ازت 7 درصد - اکسیژن 6/0 درصد - هیدروژن 2/0 درصد درصد 0/01 H2S - موضوع گازهای گلخانهای )دی اکسید کربن و متان( از دو منظر زیست محیطی و گرم شدن زمین و تغذیه دام دارای اهمیت است که در زیر به تفکیک بیان گردیده است )2011.,al et Alemu.) متان از نظر اهمیت در میان گازهای گلخانهای پس از دیاکسید کربن و آب قرار دارد ) ,Johnson and Johnson 1995 .)بعالوه دفع آمونیاک، اکسید نیتروس )N2O )و متان از کود و ادرار نشخوارکنندگان به محیط موثر بر کیفیت آب 1 و سالمت انسان و همچنین همراه با تاثیر گازهای گلخانهای است. لذا یک عزم جهانی جهت کاهش متان در دامپروری و کاهش ازت دفعی در کود و ادرار تولیدی دام وجود دارد. گازهای گلخانهای مانند متان، دی اکسیدکربن و اکسید نیتروژن سبب افزایش دمای زمین از طریق جذب انعکاسهای با طول موج بلند میشوند. گزارش مکگین و 2 همکاران )2004 )بیان میکند که متان دفع شده از نشخوارکنندگان در حدود 38 درصد گازهای گلخانهای است. لذا تغییرات جیرهای میتواند سبب بهبود کاهش دفع متان درگاوها و کاهش گازهای گلخانهای و در نهایت تعدیل دمای .)Benchaar et al., 2011( گردد زمین یکی از دستاوردهای منفی فرایند تخمیر در شکمبه تولید گاز متان )CH4 )است )2002,Russell .)در شکمبه یک گاو به طور متوسط در هر روز از طریق آروغ در حدود 26 گالن )100 لیتر( گاز متان خارج میشود. یکی از اثرات منفی تولید متان در شکمبه، هدر رفت انرژی خام )GE )مواد غذایی از طریق آروغ میباشد )2010., al et Martin .)برآوردها از این میزان هدر روی انرژی خام جیره به صورت متان، بین 2 تا 12 درصد میباشد که در گرم شدن زمین نیز موثر است (2009., al et Agarwal; 1995, Johnson and Johnson .(کاهش متان دفعی سبب افزایش راندمان تولید دام و همچنین محافظت از محیط زیست میگردد )2010., al et Martin 

1 -نژاد هرفورد Hereford

موطن اصلی آن کشور انگلستان است و در سال 9897 وارد کشور آمریکا شده است. از لحاظ قابلیت تولید گوشت در سراسر جهان مشهورترین است. گاوهایی مقاوم به شرایط محیطی هستند. توان چرای بسیار خوب دارند. این نژاد داری رنگ قرمز تیره با رنگ سفید صورت، غبغب و زیر شکم می باشد. این فنوتیپ در آنها صفتی غالب است. بسیاری از گاوهای ماده این نژاد دارای این توانایی هستند که تا 97 سالگی تولید گوساله داشته باشند. متوسط افزایش وزن روزانه این گاو 897/9 کیلوگرم است. ضریب تبدیل خوراک به گوشت این نژاد 11/6 کیلوگرم است.

2 -نژاد براهما Brahma

گاوهای کوهاندار هندوستان هستند که در آمریکا به این نام خوانده میشوند. در سال 9870 گاو زیبو هندوستان به امریکا منتقل و در پی تالقی چهار نژاد، براهمن به دست آمده است. بیشتر این گاوها؛ خاکستری هستند. توان بسیار خوبی برای شرایط بسیار گرم دارند. از ویژگیهای بارز این نژاد وجود یک کوهان بزرگ در ناحیه شانه گاو است. گاو براهمان دارای یک پوست خیلی شل است که سبب شده این نژاد توانایی تحمل شرایط آب و هوایی بسیار گرم را داشته باشد. این نژاد دارای رنگهای متنوع از خاکستری روشن تا قرمز متمایل به تیره است. عمده رنگ این نژاد خاکستری روشن است

3 -نژاد برانگوس Brahma

گاوهای این نژاد از آمیخته گری بین دو نژاد براهمن و آنگوس )برا+نگوس= برانگوس( به دست آمده است. 9 این نژاد از سال 9931 در ایاالت متحده مورد مطالعه و اصالح قرار گرفته است. این نژاد در شرایط چرا در مراتع و پروار بندی دارای عملکرد باالست. ثابت شده است که در شرایط آب و هوایی گرم و با رطوبت باال دارای مقاومت باالیی است. گاوهای ماده این نژاد مادرهای خوبی هستند. گاوهای بدون شاخ و بدون کوهان هستند. گاوهای برانگوس به رنگ مشکی و قرمز با یک پوشش براق هستند.

4 -نژاد سیمنتال

دره سیم در کشور سوئیس موطن این نژاد است. در حال حاضر در حدود 04 میلیون راس در اروپا وجود دارد. نوع آلمانی آنرا فلک فی گویند. 7 درصد گاوها سوییس را تشکیل میدهد. سر، پاها و دم سفید رنگ است. توانایی تولید شیر خوبی دارند. نژادی گوشتی و شیری است.

5 -نژاد لیموزین Limousin

موطن این نژاد کشور فرانسه است. در سال 9979 وارد آمریکا شده است. این نژاد یکی از از بهترین نژادهای گوشتی فرانسه بوده و جزو بهترین گاوهای گوشتی دنیا نیز به شمار میرود. مقاوم به شرایط محیطی فقیر میباشد. توانایی تحمل هوای بسیار سرد تا بسیار گرم را دارند. گاوهای مادر این نژاد دارای باروری باال، شیردهی خوب و زایش راحت است . رنگ این گاوها قرمز طالیی ویا خرمایی بوده و قد بلند دارد. مرغوبیت گوشت این گاوها از این جهت است که چربی در داخل عضالت و ما بین الیاف جمع و ذخیره میگردد یا به نوعی ماربلینگ خوبی دارد. از ویژگیهای برجسته پرواری برخوردار است و برعکس نژاد شاروله استخوان بندی ظریفی دارد و به همین علت درصد گوشت به استخوان در این نژادبیشتر از نژاد شاروله است. وزن ماده ها 774 تا 644 کیلوگرم و وزن گاو تخمی این نژاد 844کیلوگرم و وزن اخته آن به 9444 کیلوگرم میرسد. این نژادکمتر از شاروله به تغیرشرایط اقلیمی عادت میکند. نژادی است زودرس ومخصوص پرواری به طور کلی بازده گوشت آن بین 64 تا 61 درصد است 

6-نژاد گالووی

جنوبی غربی اسکاتلند منشاء این نژاد است. با هیچ نژادی آمیخته نشده است. قدیمیترین نژاد گوشتی بریتانیا بوده و با شرایط محیطی بسیار سخت، بسیار مقاوم است. قابلیت چرا بسیار خوب دارند

7-نژاد آنگوس

 این نژاد در طی سال 9873 از اسکاتلند وارد آمریکا شده و از آن تاریخ مورد اصالح نژاد قرار گرفته است. این نژاد نیاز نگهداری 1 کمی داشته و زایمان راحت دارد. دارای خصوصیات مادری خوبی است. گوشت آن دارای ماربلینگ )پراکندگی چربی در بافت عضالنی گوشت که به گوشت ظاهری لکه لکه یا رگهدار میدهد( طبیعی و تردد است. سازگاری خوبی با شرایط محیطی دارند. تولید گوشت خوب دارند. بی شاخ هستند. صفت بی شاخی غالب است. این نژاد در دو رنگ سیاه یک دست و قرمز یک دست یافت می شود در حالیکه گله با رنگ سیاه آن غالب است

8 -شاروله منشاءاصلی فرانسه است. این نژاد در سال 9936 وارد کشور آمریکا شده است. در استرالیا وانگلستان و بعضی دیگر از کشورها نیز پرورش داده میشود. به صورت خالص و دورگه با نژادهای بومی میباشد این نژاد یکی از بهترین نژادگاوهای گوشتی دنیا محصوب میشود. دارای اندامی پر گوشت وکامالا عضالنی میباشد. رنگ سفید شیری با موهای مجعد وجه تمایزاین نژاد با سایر نژادها ست. دارای استخوان بندی قوی ؛ بدنی کشیده و طوالنی بوده و مادر آنها تولید شیر خیلی خوبی دارند. مادران آنها زایش راحتی دارند. این نژاد مناسب برای تالقیگری است. وزن زنده آن در سه سالگی بین 844 تا 9974 کیلوگرم است. باشرایط اقلیمی هر منطقه سازگاری دارد و به همین علت در کشورهای گرمسیر وسردسیر پرورش داده میشود و از سوی دیگر در انتقال صفات وخصوصیات ژنی وارثی توانایی زیادی دارد بازدهی گوشت آن حدود 87 درصد است واضافه وزن روزانه گوسالههای این نژاد حدودااتا 917/9 کیلوگرم است. ضریب تبدیل 49/6 کیلوگرم برای هر کیلوگرم گوشت دارند.

عمده نژادهای مطرح این نوع گاوها عبارتند از:
-1 شاروله Charolais
-2 آنگوس Angus
-3 هرفورد Hereford
-4 سیمنتال Simmenthal
-5 برانگوس Brangus
-6 براهما Brahma
-7 گالووی Galloway
-8 لیموزین Limousine
-9 شورت هورن گوشتی Shorthorn

1 -سینوس وریدی خون بدون اکسیژن را از سرتاسر بدن دریافت کرده و از طریق دریچه دهلیزی-بطنی به دهلیز میفرستد. 2 -دهلیز پس از دریافت خون بدون اکسیژن آنرا از طریق دریچه دهلیزی-بطنی به دورن بطن پمپ میکند. 3 -بطن که بزرگترین حفره قلب است و کامالً عضالنی است با ایجاد انقباض خون را بدرون پیاز شریانی یا مخروط شریانی تخلیه میکند. 4 -پیاز یا مخروط شریانی خون را به آئورت شکمی و سپس از طریق سرخرگهای آوران آبششی به آبششها میفرستد.5 -خون وارد شبکه مویرگی شده و تبادل گازی در تیغههای آبششی ثانویه انجام میشود. 6 -در نهایت خون پر اکسیژن از طریق سرخرگ وابران آبششی و آئورت پشتی به اندامها، بافتها و سلولهای سرتاسر بدن فرستاده میشود

گردش خون در ماهیان ششدار 1 .خون اکسیژن دار ورید ریوی وارد سمت چپ دهلیز و سپس سمت چپ بطن شده و در نهایت به سمت چپ مخروط شریانی را مییابد. خون سمت چپ قلب به اولین و دومین کمان آبششی رفته و پس از تبادل گازی، خون پر اکسیژن از طریق آئورت پشتی به اندامها، بافتها و سلولهای سرتاسر بدن فرستاده میشود. 2 .خون سیاهرگی بدون اکسیژن وارد سینوس وریدی شده و به سمت راست دهلیز و آنگاه سمت راست بطن و سمت راست مخروط شریانی میرود. سپس خون سیاهرگی بدون اکسیژن وارد سایر کمان های آبششی شده و پس از تبادل گازی خونی که اندکی اکسیژن دار است به ششها رفته و پس از خروج از ششها مجدداً به قلب باز میگردد. اما اینار خون وارد سمت چپ قلب شده و چرخه خون به صورت مرحله یک تکرار میشود

گرههاي لنفاوي، اعضايي هستند كه در آنها شاهد شكل گيري پاسخهاي دفاعي اختصاصي بر عليه عوامل محرك يا . بدين خاطر به عنوان مهمترين عضو جهت 34 آنتيژنهاي موجود در لنف هستيم چرا كه داراي رگهاي لنفاوي آوران هستند شكلگيري پاسخهاي اختصاصي عليه آنتيژنهاي وارد شده به بافتهاي بدن به حساب ميآيد. گرههاي لنفاوي مشتمل بر تجمعات كوچك كروي يا لوبيايي شكل و غني از لنفوسيتها هستند كه در طول رگهاي لنفاوي سراسر بدن واقع شدهاند. اندازة آنها از چند ميليمتر تا بيش از دوسانتي متر متغير است. يا 35 يك گره لنفاوي را ميتوان به سه بخش مختلف تقسيم كرد كه عبارتند از قسمت قشري يا كورتكس، قسمت پاراكورتكس قسمت عمقي كورتكس و قسمت مركزي يا مدالا. اين سه قسمت از لحاظ جمعيتهاي سلولي با يكديگر تفاوت دارند، بطوريكه در خارجيترين قسمت كه همان قسمت قشري ياكورتكس است، عمدتا” به لنفوسيتهاي B ، ماكروفاژها و سلولهاي دندريتيك فوليكولي برخورد ميشود كه فوليكولهاي لنفاوي را تشكيل دادهاند كه برحسب سابقة برخورد آنتيژنيك، بعضي از فوليكولها اوليه و برخي ديگر ثانويه (داراي مركز زايا) هستند. در قسمت پاراكورتكس كه در زير ناحية كورتكس قرارگرفته، عمدتا” به لنفوسيتهاي T و همچنين به سلولهاي دندريتيك معمولي برخورد ميشود. در موشهاي فاقد تيموس قسمت پاراكورتكس دچار تحليل شده است. عمقيترين ناحيه، مدالا ميباشد كه شامل جمعيت پراكندهاي از لنفوسيتها و به ويژه، پلاسماسلهايي كه در حال توليد آنتيبادي ميباشند (شكل 5 .( هر گره لنفاوي، توسط كپسولي از جنس بافت همبندي غني از كلاژن احاطه شده كه توسط تعداد زيادي از رگهاي لنفاوي آوران، در نقاط مختلف سوراخ ميگردد. رگهاي لنفاوي، لنف را بداخل فضاي موجود در زير كپسول ، تخليه مينمايند. لنف از ترك 37 گره لنفاوي و از طريق رگهاي لنفاوي وابران 36 طريق كورتكس، وارد قسمت مدالا شده و گره لنفاوي را در قسمت ناف مينمايد. جريان خون، توسط يك شريان از قسمت ناف وارد گره لنفاوي ميشود. اين شريان در ناحية كورتكس، انشعاب يافته و مويرگها را تشكيل ميدهد. مويرگها به ونولها ختم شده و در نهايت، از طريق وريدي كه از ناف گره خارج ميشود، گره لنفاوي را ترك ميكند. 

شکل داروئی: پودر 17%
مکانیسم عمل: این دارو یک آنتیبیوتیک متوقف کننده رشد قارچ بوده که از نوعی قارچ به نام پنیسیلیومگریزوفولوم بدست می آید.. این دارو به طور فعال توسط قارچهای در حال رشد مصرف میشود و با استقرار درمیکروتوبولها سبب مهار تشکیل دوک تقسیم در مرحله میتوز شده رشد قارچ را متوقف میکند. مرحله توقف رشدقارج و بهبودی به کندی بعد از مصرف این دارو بروز میکند که دلیل آن ازبین رفتن سلولهای آلوده به قارچ وجایگزینی آنها توسط سلولهای تازه هاست.فارماکوکینتیک: گریوفولوین در آب نامحلول بوده جذب گوارشی آن وابسته به اندازه ذرات دارو دارد به طوریکه بهکوچک شدن ذرات دارو میتواند تا 100 % جذب اتفاق افتد. غذای چرب نیز میتواند جذب آنرا افزایش دهد ایندارو در سلولهای پیشساز کراتین پوست، مو و ناخن پخش شده و اثرات آن ایجاد میشود. این دارو در کبدمتابولیزه شده و بصورت گلوکرونیده از ادرار دفع میشودموارد مصرف: گریزوفولوین بر ضد قارچهای تریکوفیتون، اپیدرموفیتون و میکروسپوروم که همگی درماتوفیتTinea هستند و سبب عفونت لایه های سطحی پوست و موی حیوان میشوند و اصطلاحا به آنها رینگ ورممیگویند موثر است.
موارد منع مصرف: این دارو در گربه و احتمالاً اسب تراتوژن بوده و در اسبهای آبستن یا آنهایی که برای تولید نسلنگهداری میشوند قابل استفاده نیست

ا همه پيشرفتهايي كه امروزه در تكنولوژي علم دامپزشكي بوجود آمده, هنوز پروســه ترميـم زخـم بـر مبنـاي همـان فرآيندهاي بيولوژيكي شناخته شده اي است كه با دخالت يا بدون دخالت انسانها صورت مي گيرد, ما مــي توانيـم بـا فراهم نمودن محيطي مناسب براي حيات بافتها پروسه ترميم را ياري نماييم, ولي ما قــادر نيسـتيم مكانيسـمي بـهتر و مطلوب تر از روند طبيعي ترميم زخم ارائه دهيم . سرعت بهبودي زخم بستگي به عواملي مــانند سـن, گونـه, تغذيـه, وجود عفونت, ميزان آسيب و نكروز بافتي, نوع بافت آسيب ديده, محل آن و ميزان جريان خـون بـافت آسـيب ديـده دارد. برهمين اساس روشهاي مختلفي براي درمان زخم هاي گوناگون وجود دارد, امــا اصـول كلـي درمـان زخـم در درمان كليه زخمها يكي مي باشد. يك راس نريان ٣ ساله از نژاد عرب (خرسان) در تاريخ ٢/٢/٨١ با يك زخم نســبتاً عميـق در ناحيـه سـينه در پشـت مفصل آرنج راست بشكل تقريباً بيضي با قطرههاي ٢٥ و ١٥ ميليمتر از اداره دامپزشكي شهرستان رامهرمز به بيمارستان دامپزشكي دانشكده دامپزشكي اهواز ارجاع شد. پس از اخذ تاريخچه و انجام معاينات باليني اوليه, معلوم شد كه زمان وقوع زخم يك هفته قبل توسط سيم خاردار و ميله آهني بوده, عمق و وسعت زخم, وجود تــورم منتشـر در بافتـهاي مجاور و ترشحات فيبريني چركي حكايت از زخم آلوده كثيف را داشت . پـس از آرام بخشـي عمومـي و بـي حسـي موضعي, اقدام به خارج كردن اجسام خارجي و شستشوي دقيق با آب خنك شد. به منظــور نـرم شـدن و رهـا شـدن كثافات موجود از سالين ٥/٠ درصد ولرم براي زدودن دلمه و اكسودا از محلول بي كربنات ١٠ %استفاده شد. به جهت خارج نمودن آب از موضع, الكل ٧٠ %بكار گرفته شد و از محلول ١٠ %پوويدين يدين جهت از بين بـردن باكتريـهاي موضع استفاده گرديد . براي جلوگيري از مزاحمت حشرات و گردوغبار موضع زخم با پارچه اي تميز پوشانده شد. با ادامه درمان و اعمال مديريت زخم روند ترميم و اجراي پروسه ترميم به شكل ثانويه به گونه اي مطلوب پيش رفت. اين روش درمان زخم باز كثيف آلوده نتايج شگفتي را در بر داشت به نحوي كه پس از تقريباً دو ماه اجــراي عمليـات درماني و مراقبت از زخم, موضع زخم بطور كامل ترميم يافت . روشهاي درماني متفاوتي براي زخمـها پيشـنهاد شـده است كه هر كدام در شرايط خاص موفق بوده اند از جمله شستشو با آب, شستشو با محلول بتادين رقيق, شستشـو بـا آب اكسيژنه ٣ %و استفاده از آنتي بيوتيك عمومي و موضعي توام و يا موضعي به تنهايي . مورد اخير با انجام روشهاي درماني و درمانهاي دارويي فوق الذكر مورد مراقبت قرار گرفته و پس از گذشت ٦٠ روز با بهبودي كامل از بيمارستان مرخص گرديد.

براي اصلاح عارضه بيرون زدكي آلت تناسلي معمولا از سه تكنيــك جراحـي تثبيـت آلـت تناسـلي ( روش ولـز) ، برداشت بخشي از غلاف آلت تناسلي ( برش دايره اي) و برداشت بخشــي از آلـت تناسـلي ( كوتـاه كـردن) اسـتفاده ميشود .بيمار ارجاع شده ، نريان اخته شش ساله عربي بود كه بعلت ابتلا به فلجي آلــت تناسـلي مـورد معاينـه قـرار كرفت در سابقه درماني بيمار دليل بيرون زدگي آلت تناسلي تروما عنوان شده بود ، بافت جوشگاهي بزرگ و ستارهاي شكلي نيز بر روي لايه خارجي غلاف قضيب ديده مي شد . بيمار تحت رژيم بيهوشي عمومي با ديازپام ، زايلازين ، كتامين به روش بولز جراحي شـد . طبـق اسـتاندارد تكنيـك بولز، آلت تناسلي به عقب كشيده شد وبا بخيه هاي نگهدارنده به محل جديد ثابت شد .درمانهاي رايـج پـس از عمـل تجويز شدند.نتيجه عمل در روز صفر بسيار رضايت بخش بود اما از فرداي روز عمل ادم شديد ناحيه نــيروي كشـش زيادي را بر بخيه هاي نگهدارنده وارد كردند روزسوم بخيه ها كارايي خود را از دست دادندو آلت تناسلي بــه حـالت اوليه خود بازگشت. تا يك هفته پس از عمل تلاش زيادي صورت گرفت تا با تدابير مختلف از ادم ناحيه كاسته شود حتي از يك وسيله ابتكاري از جنس توري ضد آب براي كنترل ادم ناحيه استفاده شــدكه در نـهايت در روز دهـم،ادم فروكش كرد .بخيه هاي خط شكاف نيز روز چهاردهم برداشته شدند . پس از يك دوره استراحت دوماهه با توجه به شكست عمل اول اين بار از تكنيــك جراحـي بـرش دايـرهاي اسـتفاده شد.عمل جراحي تحت شرايط مشابه عمل اول انجام شد اما تكنيك جراحي به روش برش دايرهاي بصورتي اجرا شـد كه بافت جوشكاهي ستارهاي شكل موجود در لايه خارجي غلاف قضيب نيز برداشته شــود .درمانـهاي رايـج پـس از جراحي مشابه عمل اول تجويز شدندو اين بار بدون هيچ عارضهاي نتيجه مطلوب حاصل شــد.در عمـل جراحـي دوم بافت جوشگاهي ستارهاي شكل كه حاوي فيبروز زيادي بود حذف شد وبرداشت آن به مثابه حذف وزنهاي در شــكل متناسب آلت تناسلي تاثير بسزايي داشت. با در نظر كرفتن اينكه روش برش دايرهاي منجر به كاهش طول آلت تناسلي مي شود و نسبت به روش بولز تهاجميتر است و خونريزي بيشتري دارد و اصولا يك روش اختصاصي براي اصلاح جراحي عارضه بيرون زدگي آلـت تناسـلي نيست، در بيمار ياد شده عوارض پس از عمل روش برش دايرهاي نسبت به بولز ناچـيز بـود،وبرخـلاف آنچـه انتظـار ميرفت نتيجه عمل از ديدگاه زيبايي نيز بسيار مطلوب به نظر مي رسيد.

انباشتگي و انسداد داخل مجرائي دستگاه گوارش ناشي از توپي موئي Trichobezoarتوپي گياهي Phytobezoar و سنگ روده اي Enterolith در نشخواركنندگان كوچك و بزرگ جزء بيماريهاي مهم و شايع بويژه در دامداريهاي سنتي محسوب مي شود. اين توپي ها معمولا در اثر بلع مواد غير مغذي نظير مو و پشم و...در شكمبه و شيردان تشكيل شده و در شــرايط خاصي در اثر حركات پريستالتيك از محل تشكيل جابجا شده و منجر به انسداد در بخش هاي باريكتر لولــه گـوارش مانند روده باريك و يا روده مارپيچ مي گردند. پژوهش حاضر در بر گيرنده گزارشي باليني از درمان جراحي عارضه انباشتگي شيردان ( ناشي از توپي هـاي موئـي ) در ٥ راس گوسفند ماده بومي با وزن متوسط ٥ ± ٤٥ كيلوگرم ارجاعي به درمانگــاه تخصصـي دانشـكده دامپزشـكي دانشگاه اروميه ميباشد. علائم درمانگاهي در تمامي موارد بصورت كاهش تدريجي اشتهاء، كاهش وزن و توليــد شـير، كاهش دفع مدفوع، لاغري و دپرسيون بوده است . دامهاي مورد بررسي فاقد علائم باليني انسداد هــاي حـاد گوارشـي (نظير دل درد، كماني نمودن پشت و لگد زدن به شكم و قطع كامل دفع ) بودند تصاوير راديولوژيك تهيه شده بدليــل انباشتگي شكمبه داراي ارزش تشخيصي زيادي نبوده اند . نكته مهم كه در تمام مـوارد ارجـاعي مشـهود بـوده امكـان ملامسه توده هاي متعدد سفت و متحرك در خط مياني سطح شكمي حفره بطني بوده است . درمان انجام گرفته در تمامي موارد يكسان و شامل دو مرحله بوده است در ابتدا عمل لاپاروتومي اكتشافي از رهيــافت مبان تهيگاهي چپ با هدف تعيين موقعيت و ماهيت توده هاي پيش گفته انجام گرفته كه نتيجه آن تائيد وجود تــوپـي هاي متعدد درون شيرداني بوده است در مرحله بعد Abomasotomy در سطح جداري ( سطح خارج چادرينه اي ) شيردان در نزديكي انحناء بزرگ انجام گرديد كه از اين طريق توپي هاي انباشته در شيردان خارج شده و مورد ارزيابي آزمايشگاهي قرار گرفتند نمونه هاي برداشت شده از توپي ها تماما متشكل از پوشش خارجي بودنـد ميـانگين تعـداد اين توپي ها به ازاء هر گوسفند معادل با ٥ ± /٥/٣ توپي بوده است . وزن اين تــوپـي هـاي موئـي از حداقـل ٢/٠ تـا حداكثر ٣/١ كيلوگرم متفاوت بوده اند . مخاط شيردان بعد از خروج اجسام خارجي مورد ارزيابي قرار گرفته كه در دو مورد نكروز مخاطي و زخم در شيردان مشاهده گرديد . سپس ديواره شيردان و شكاف لاپاروتومي به روش اسـتاندارد بسته شدند. بيماران در مدت كوتاهي بعداز عمل بهبود يافته به وضع معمول خود بازگشتند. در طي ٢ ماه مراقبت بعـد از عمل هيچ عارضه اي مشاهده نگرديد . بر اساس نتايج بدست آمده در اين مطالعه عوامل مستعد كننده اي كه سبب بوجود آمدن چنين توپــي هـايي ميشـوند شامل : نگهداري بيش از حد و متراكم دامها درون آغل هاي تنگ , تــاريك و داراي تهويـه نامناسـب در سيسـتمهاي پرورش سنتي، كمبود علوفه مرغوب، كمبود مواد معدني و ويتامينها بويژه در طول فصول سرد سـال ميباشـد بـه ايـن عوامل ميتوان موارد تشديد كننده اي نظير آلودگي به انگل هاي خارجي را نيز اضافه نمود . درمــان جراحـي در حـال حاضر تنها راه و در عين حال موفقترين روش درمان اين عارضه ميباشد.

اين گزارش درمانگاهي تشخيص و درمان جراحي يك مورد فتق مغابني دو طرفه با محتويات رحم غير آبستن و پــرده چادرينه بزرگ را در يك قلاده سگ ارائه مي دهد. يك قلاده ماده سگ ٤ ساله از نژاد hound Basset با بـروز يـك ماهه دو توده نامتقارن زير شكمي به درمانگاه تخصصــي دانشـكده دامپزشـكي دانشـگاه اروميـه ارجـاع داده شـد. در معاينات باليني دو توده نرم، خميري ، فاقد درد و با محتويات غير قابل بــرگشـت در نواحـي مغـابني چـپ و راسـت ملامسه گرديد. يافتههاي راديوگرافي دال بر وجود توده بافت نرم اپك در ناحيه مغابني بود. دستيابي به كيسههاي فتقي از طريق برش پوست در خلف خط مياني شكم صورت پذيرفت. متعــاقب ايجـاد بـرش طولـي در كيسـههاي فتقـي، اتصالات چسبندگي ارگانهاي مفتوق شامل رحم غير آبستن (سمت چپ) و پرده چادرينه بــزرگ (سـمت راسـت) بـه جداره داخلي كيسه كندكاري و جدا گرديد. با چرخش كيســههاي فتقـي ارگانـهاي مفتـوق بـه داخـل محوطـه بطنـي بازگردانيده شدند. فتقها از نوع غير مستقيم تشخيص داده شدند. بدليل عدم تمايل دامدار برداشــت رحـم و تخمـدان صورت نپذيرفت. وضعيت باليني بيمار تا ٣ ماه پس از جراحي كاملا مساعد بوده و عود مجدد عارضه گزارش نگرديد

فيستول درناحيه جدوگاه يك بيماري مزمن التهابي اسبان در ناحيه بورس فوق زائدة شــوكي و بـافت همبنـد وچربـي اطراف آن است كه در سال ١٩٠٣ براي اولين بارگزارش شده است. دراسب ارجاعي به درمانگاه دانشـكده دامپزشـكي شيراز فيستولي در ناحيه جدوگاه همراه با توده اي از ترشحات چركي زير ليگامان گردن مشاهده مــي شـد. در معاينـه باليني ناحيه زخم دردناك و متورم بود. تاريخچه بيمار حاكي از حمل بارزياد توسط حيــوان و عـدم پاسـخ بـه درمـان پنيسيلين به مدت طولاني بود. درتاريخچه بيماري لنگش گزارش نشده بود. تست سرولوژيكي خون بيمار از نظرآنتي ژن بروسلا منفي بود. در CBC خون بيمار افزايش گلبولهاي سفيد خون همراه بـا ائوزينوفيلـي و نوتروفيلـي مشـاهده ميشد. درراديوگرافي از ناحيه جدوگاه شكستگي زوائدشوكي مهره هاي ١و٢و٣و ناحيه پشت همراه با واكنش ضريــع استخوان در سرزوائد شوكي ديده مي شد.به دليل عدم پاسخ به درمان داروئي احتمال استئوميليت نيز مي رفت. باتوجه به علائم باليني ، تصاوير راديوگرافي و تاريخچه بيماري ، اسب براي درمان جراحي آماده سازي شد. در عمل جراحي از تكنيك Excision Radical استفاده شد. بدين ترتيب كه بافت نرم ناحيه جدوگاه شكافته و قسمتهاي شكسته زوائد شوكي با انبرك برداشته شد. فيستولهاي دوطرف زوائد شوكي نيز شستشوشده ولوله درناژ درآنها نصب گرديد. درپايان عضلات وپوست ناحيه عمل بخيه گرديد.نمونه هاي استخوان به آزمايشگاه آسيب شناسي ارسال شد و از ناحيه زخــم نيز براي كشت ميكروبي وتست تعيين حساسيت ميكروبي سوآپ برداري شد. درمان آنتي بيوتيكي با داروي آلفــانزيم شروع شد. موضع عمل روزانه با داروي فني توئين و نرمال سالين شستشو مي شد تا علاوه برلاواژ ناحيه ، ترميم زخم نيز سريعتر صورت گيرد. التهاب موضع عمل بــا تزريـق دگزامتـازون بـه مـدت ٣ روز مرتفـع شـد. در ادامـه درمـان باشستشوي موضع عمل با آب اكســيژنه ٣درصـد بـه مـدت ٥ روز ترشـح موادعفونـي از موضـع عمـل قطـع شـد و باهيدروتراپي وتزريق روزانه پني سيلين و استرپتوماليسين ادامه درمان به شيوه ثانويه انجام شد. گزارشاتي كه در مـورد ابتلا به اين بيماري هستند همگي به صورت تك گيرمي باشند واتيولوژي وپاتوژنز بيماري به طور كامل شناخته نشــده است. درمان فيستول جدوگاه مشكل مي باشد. هيدروتراپي و تزريق داروهاي ضدالتهاب غيراســتروئيدي مـيزان تـورم ودردناحيه را كاهش مي دهد

در اين گزارش فتق مياندوراهي در يك سگ جرمن شيپرد بصورت باليني تشخيص داده شد. معاينه يك برآمدگي پر از مايع را در سمت راست مقعد نشان داد و اخذ تاريخچه آشكار ساخت كه حيوان از چهار روز قبل عدم اشتها ، آنوري كامل و دپراسيون شديد دارد. آسپيراسيون ، در قسمت برآمده ادرار را نشــان داد و ازت اوره خـون و كراتينيـن سـرم خيلي بالاتر از مقادير طبيعي بودند (110=BUN , 5=Cr (يافته هاي اولتراسونوگرافي ثــابت كـرد، مثانـه از طريـق پرده لگني به منفذ ايسكيوركتال مفتوق شده است. براي ارزيابي ميزان آسيب و بازگرداندن مثانــه سـيليوتومي صـورت گرفت. پرخوني شديد و خونريزيهاي پتشي متعدد بر روي مثانه ديده شد. آنتي بيوتيك وسيع الطيف و غذاي نرم پس از جراحي تجويز گرديد. بي اختياري ادرار مشكل مهم پس از عمل بود اما با تجويز پردنيزولون (kg/mg ٥/٠ دوبار در روزـ، خوراكي) در مدت ده روز بهبود يافت. دو ماه بعد فتق مياندوراهي مجددا" عود نمود. دوخنن همزمان فتق و اخته مشكل را حل كرد و پيگيريهاي بلندمدت هيچ مشكلي را نشان نداد.

تومورهاي بيضه ٤ تا ٧ درصد كل نئوپلاسم ها و٩٠ % تومورهاي دستگاه تناسلي سگهاي نر را تشــكيل مـي دهنـد. اكثر نئوپلاسم هاي بيضه شامل تومور سلولهاي ســرتولي، تومـور سـلولهاي بينـابيني وتومـور سـلولهاي مولـد اسـپرم ميباشند. خاستگاه تومور سلولهاي سرتولي از سلولهاي پشتيبان در لوله هاي مني ساز بوده و به نـام تومـور سـلولهاي پشتيبان نيز ناميده مي شود. در مرداد ماه سال ١٣٨١ ،سگ نر، ٨ ساله، ترير با سابقه وجود توده اي نسبتا بزرگ در قسمت داخلــي ران راسـت بـه بيمارستان دام هاي كوچك دانشكده دامپزشكي دانشگاه تهران مراجعه نمود. در معاينه درمانگاهي توده مدور، سـفت و توپر در خلف ناحيه هيپو گاستريك راست در ناحيه مغابني ودرمحل بيضه راست، ملاحظه شد، هيچ علامتي از ضعف عمومي، تب و... ديده نشد. در صورتيكه بيضه سمت چپ آتروفي شده بود. در اولتراسونوگرافي، توده اي اكوژنيك و گرد مشخص گرديد، كه بوسيله كپسولي از بافت همبندي احاطه شده بود. در راديوگرافي از قفسه صدري و محوطه بطني و همچنين در اولتراسونوگرافي عقده هاي لنفاوي ناحيه، آثاري از متاسـتاز تومور ديده نشد. توده مذكور وبيضه آتروفي شده به شيوه جراحي درتومورهاي بيضه، برش بر روي هر بيضــه، بطـور كامل برداشته شد. در بررسي ماكروسكوپي توده ا ي تقريبا تخم مرغي شكل به ابعاد ٥/٤× ٥/٤× ٥/٥ سانتي متر با قوام گوشتي، تــوپـر و نسبتا سفت و سطح مقطع به رنگ خاكستري كمرنگ متمايل به صورتي، هموژن، بــدون نقـاط نكـروز و خونريـزي و بسيار شبيه به بافت بيضه مشاهده گرديد كه بوسيله بافت همبندي فيبروزه (تونيكا واژيناليس) احاطه شده بود. در مطالعه ريز بيني، توده توموري از دستجات سلولي دوكي شكل و كشيده, داراي سيتوپلاسم ائوزينوفيليك واكوئلــه, با هسته هاي گرد تا بيضوي پلئومورفيك تشكيل يافته بود كه در آن, سلولهاي توموري در ساختمانهاي لوله اي شكل آرايش يافته بودند كه اين ساختمانها شباهت زيادي به مجاري مني ساز داشته و بوسيله بافت همبند غني از رشته هاي كلاژن از يكديگر مجزا مي شدند. در اين ساختمانهاي لوله اي شكل سلولهاي توموري بصورت خطوط نردباني آرايش يافته بودند, بطوريكه هسته سلولها و محور طولي آنها عمود بر غشاء پايــه قـرار گرفتـه بـود. هـر چنـد كانونـهايي از صفحات سلولي با رشد منتشر نيز در بين ساختمانهاي لوله اي شكل مشاهده مي گرديد. توده مذكور براساس ناحيه آناتوميكي، مشخصات ظاهري و يافته هــاي هيسـتوپـاتولوژي، تومـور سـلولهاي سـرتولي تشخيص داده شد. بر طبق ساير گزارشها، تومور سلولهاي سرتولي به بافتها و عقده هاي لنفاوي ناحيه و متعاقب آن به سايراندام ها، رفتار گسترش يابنده دارد. در بيمار مذكور علائم راديوگرافي و اولتراسونوگرافي دال بر متاستاز تومور به عقده هاي لنفاوي يا اندام هاي احشايي ديده نشد.

ك گاو نژاد هولشتاين در پايان دوره چهارمين آبستني حاصل از جفتگيري طبيعي به كلينيك خصوصي دامپزشـكي در منطقه شهرستان چناران استان خراسان مراجعه نمود. از لحاظ تاريخچه درمانگاهي گاو از سه روز پيش زمين گير شده و درمانهاي پشتيبان در بهبود وضعيت باليني بيمار ناموفق بودند. در آزمايش مقعدي وجود بيش از دو جنين در محوطه رحمي تشخيص داده شد. ضمناً گاو مورد نظر داراي سابقه دوقلوزايي در يكي از زايمانهاي قبلي خود بود. با توجه بـه علائم باليني و عدم اتساع دهانه رحم عمل جراحي سزارين از طريق يك شكاف به طول ٣٠ سانتيمتر در ناحيه پــائيني تهيگاه چپ صورت گرفت. پس از دسترسي به شاخهاي رحمي، مهمترين يافته حين جراحــي كشـيدگـي و در نتيجـه نازك شدن ديواره رحم بود. سپس شاخ سمت چپ در محل شكاف تثبيت و از طريق شكاف واحد چـهار گوسـاله از داخل رحم خارج گرديد، پس از شستشوي محوطه رحمي شكاف رحم و ديوارههـاي شـكم بـه روش معمـول بخيـه شدند. از لحاظ موقعيت داخل رحمي سه گوساله در شاخ چپ (دو نر و يــك مـاده) و گوسـاله ديگـر (نـر) در شـاخ راست قرار داشت. گوسالههاي مورد نظر همگي داراي رشد طبيعي و با متوسط وزن ٢ + ١٨ كيلوگرم بودند. پس از انجام جراحي وضعيت باليني دام بهبود يافت و در پيگيري بعمل آمده به جز تجمع خونابه و مايعات بــافتي در محل شكاف يافته غير طبيعي ديگري مشاهده نگرديد. ضمناً در پيگيري بعمل آمــده گوسـاله مـاده علائـم دو جنسـي (فريمارتين) را از خود نشان داد و يكي از گوسالهها به دليل اسهال بيارتباط به زايمان يك ماه بعد از تولد تلف شــد. ساير گوسالهها داراي رشد طبيعي بودند. در بخش بحث اين مقاله ميزان شيوع و موار مرتبط با چندقلوزايي در گاو با توجه به آخرين منابع موجود مورد بررسي قرار خواهد گرفت.

شكستگيهاي استخوان بازو عمدتا" مربوط به قسمت مياني و يك سوم انتهاي تحتاني اين استخوان مي باشد. شكستگي انتهاي فوقاني استخوان بازو، يك آسيب غير معمول است كه در حيوانات جوان قبل از بسته شدن صفحه رشــد اتفـاق مي افتد و ممكن است در اثر نيروهاي مستقيم و يا غير مستقيم ايجاد شود. معمولا" اتصال بسته (Reduction Closed ، (خصوصا" در مواقعي كه آسيب اخــيرا" وارد آمـده باشـد موثـر اسـت و بمنظور تثبيت مي توان از Bandage Velpeau Modified استفاده كرد. روش ديگر اتصال باز و تثبيت داخلي است. بيمار يك مورد گربه ماده دو و نيم ماهه بود كه بدليل برخورد بــا پروانـه اتومبيـل بـه بيمارسـتان شـماره ٢ دانشـكده دامپزشكي دانشگاه تهران ارجاع داده شده بود. در معاينه بــاليني وضعيـت عمومـي بيمـار رضـايتبخش نبـود و علائـم شكستگي در انتهاي فوقاني استخوان بازو و قسمت مياني زند زيرين و زبريــن انـدام حركتـي قدامـي چـپ مشـاهده ميشد. در بررسي راديوگرافيك بجز شكستگي سالتر-هريسΙ در انتهاي فوقاني بازو و عرضي در قسـمت ميـاني زنـد زيرين و زبرين در همان اندام ، ضايعه ديگري مشاهده نگرديد. جهت تثبيت وضعيت عمومي بيمار از هيدروكورتيزون به ميزان ١٠٠ ميلي گرم (IV (و مــايع درمـاني اسـتفاده شـد و بمنظور ادامه درمان و اتصال و تثبيت شكستگي تا روز بعد موقتا" از بيمارستان مرخص شد. جهت تثبيت داخلي اين نوع شكستگي از رهيافت كرانيولترال به مفصل شانه و يك سوم فوقاني استخوان بازو اسـتفاده شد. پس از كنار زدن عضله براكيوسفاليكوس و دسترسي به استخوان بازو، به منظورتثبيت از دو عدد سيم كريشنر كـه از قسمت بالاي Tuberosity Greater وارد شد، استفاده گرديد، سپس به روش معمول موضع عمل بسته شد. جهت اتصال و تثبيت شكستگي استخوانهاي زند زيرين و زبرين از رهيافت كرانيومديال به بدنه استخوان زنــد زبريـن استفاده شد. پس از كنار زدن عضلات Radialis Carpi Extensor در لبـه كرانـيال راديـوس و ,Teres Pronator Radialis Carpi Flexor در لبه كودال راديوس ، استخوان مربوطه قابل دسترسي شد. پس از اتصال و در امتـداد هـم قرار دادن دو قطعه شكستگي، يك عدد پين از Process Styloid راديوس تا انتهاي فوقاني استخوان وارد شد. پـس از آن موضع عمل به روش معمول بسته شد. بمنظور حفاظت بيشتر در مقابل حركات اضافي و بيش از حد اندام مذكـور از Bandage Padded بـه مـدت ١٤ روز استفاده شد. راديوگرافهاي تهيه شده در روزهاي ١٥ و٣٠ و ٥٠ پس از عمل شكل گيري كالوس و التيام خوبي را نشان مــي داد و ازاين رو پين داخل راديوس پس از ٥٠ روز بيرون آورده شد.

در سگهاي ماده با سن بالا، هيپرپلازي كيستيك آندومتر تخمداني بويژه پروژسترون بر روي آندومتر رحم ايجاد مي گردد. اين عارضه رحم را مستعد عفونت هاي باكتريايي و ايجاد كمپلكس هيپرپلازي كيستيك آندومتر /پيومتر مي گرداند. يك قلاده سگ ماده ٦ ساله از نژاد مخلوط ژرمن شپرد با سابقه بي اشتهايي ، استفراغ و تمايل زيادبه نوشيدن آب و علائمي نظير بي حالي ، تاكي كاردي ، تاكي پنه ، اتساع محوطه بطني و بزرگي قابل لمس رحم مورد معاينه درمانگاهي قرار گرفت . تابلوي خوني معرف لكوسيتوز نوتروفيليك شديد با انحراف به چپ رژنراتيو بود .در راديوگرافي جانبي محوطه بطني ، ساختار لوله اي شكل بهم پيچيده اي با دانسيته بافت نرم در قسمت مياني و خلفي شكم مشاهده گرديد .در اولتراسونوگرافي حفره شكمي ، رحم به صورت توده هاي كيستيك با محتويات آنئكوئيك و فاقد هرگونه ساختار جنيني ، افزايش ضخامت ديواره رحم و آندومتر ناصاف با اكوژنيسيته غيريكنواخت مشاهده شد. جراحي به ٥ داشتند و از cm منظور برداشت رحم وتخمدان ها انجام گرفت. شاخ هاي رحم كاملا متسع بوده و قطري حدود مايع غليظ به رنگ قهوه اي متمايل به قرمزانباشته شده بودند . در بررسي ماكروسكوپيك ضخامت ديواره رحم افزايش يافته و سطح آندومتر بصورت ناصاف با حالت حوله اي و واجد كيست هاي ريز و درشت شفاف بود .كشت را نشان داد .در مشاهدات ريزبيني ، هيپرتروفي و هيپرپلازي غدد با E.coli محتويات رحم ، رشد خالص باكتري تشكيل كيست هاي متعدد انباشته ازترشحات موكوسي و بقاياي نوتروفيل ها در آندومتر به همراه نفوذ شديد سلولهاي آماسي بويژه لنفوسيت ها، پلاسماسل ها ونوتروفيل ها در استروماي آندومتر جلب توجه مي كرد .سلولهاي
سطح مخاط آندومتر به سلول هاي بلند استوانه اي با سيتوپلاسم روشن كف آلود و هسته هاي گرد تيره و مركزي تبديل شده بودند. در گزارش حاضر يافته هاي بدست آمده نشان مي دهد كه حيوان مذكور ،مبتلا به كمپلكس هيپرپلازي كيستيك بوده و تغييرات آندومتر به علت تأثير طولاني مدت پروژسترون ايجاد شده است زيرا اگر چه III آندومتر/پيومتر درجه هيپرتروفي لايه ميومتريم و همچنين هيپرپلازي سلولهاي مخاط و غدد آندومتر ونيز نفوذ سلولهاي آماسي از قبيل پلاسماسل ها و لنفوسيت ها در استروماي آن مي تواند از اثرات استروژن يا پروژسترون ناشي گردد اما ايجاد
سلولهاي بلند استوانه اي با سيتوپلاسم روشن و كف آلود وبا هسته هاي گرد ، تيره ونزديك به سطح سلولها از اثراتاختصاصي پروژسترون بر روي آندومتر محسوب مي شود.

بروسلوز بيماري عفوني ناشي از باكتري هايي است كه بـه احتـرام Bruce David - كاشـف اوليـه ارگانيسـم از طحـال سـربازان انگليسي تلف شده در جزيره مالت در سال 1387 – اكنون بروسلا ناميده مي شود. در ايران بروسلوز مشكل عمده بهداشت عمـومي است . بايوواريته هاي 3و5 وتا حد كمتري 9 بروسلا آبورتوس در گاو شايع بوده و بايوواريته هاي 2،1 و 4 نيز به ثبت رسـيده اسـت. بايوواريته هاي 1 ، 2 و 3 بروسلا مليتنسيس در گوسفند و بز انتشار داشته و مسئول بيشتر موارد بروسلوز انساني مي باشـد. شـتر بـه بروسلوز حساس شناخته شده است و تاكنون بروسلا مليتنسيس از شتر جداسازسي گرديده است. با توجه به گزارش مواردي از بروسلوز گوسفندي در منطقه زابل ، اين تحقيق جهت بررسي وجـود بيمـاري بروسـلوز در شـتر هـاي منطقه طراحي گرديد. در اين تحقيق پس از خونگيري از شـتر هـاي منطقـه ، ابتـدا آزمـايش RBT انجـام و نتـايج مثبـت بوسـيله آزمايشات SAT و 2ME مورد بازبيني و تاييد نهايي قرار گرفت و سپس نتايج كلي آزمايشات بـر طيـق جـدول مربوطـه قرائـت و بازنگري قرار گرفت. در اين بررسي از مجموع 500 نفر شتر مورد آزمايش 17 نفر تيتر سرمي مثبت نشان دادند. سقط و ناباروري بارزترين علامت بروسلوز در دام ها مي باشد و مصرف شير و فراورده هاي خام از راههاي عمده سرايت بيماري بـه انسان ذكر شده است. شايان ذكر است در معاينه باليني شتر ها ي مبتلا علامت خاصي مشاهده نگرديد از طرفي با توجه به اين كـه شير شتر به صورت خام استفاده مي گردد، احتمال آلودگي از اين طريق وجود دارد .