دامی که وضعيت مساعد داشته باشد، یا دچار بيماری قابل درمان باشد یا درمان آن از لحاظ مقررات مملکتی یا بهداشت انسان، اشکال نداشته باشد و صرفه اقتصادی و امکانات مناسب موجود باشد، مورد درمان قرار می گيرد. درمان در حقيقت اداره و مراقبت از بيمار و مبارزه با بيماری و اختلال می باشد

١- درمان اختصاصی يا اتيولوژيک
در این حالت، اقدامات درمانی عليه علت دقيق بيماری انجام می شود. به طور مثال اگر علت ایجاد بيماری باکتری انجام ( Streptomycin ) استرپتومایسين ( Drug of choice ) باشد، درمان با داروی انتخابی ( Leptospira ) لپتوسپيرا خواهد شد. گاهی نيز به علت کمبود امکانات پاراکلينيکی ( آزمایشگاه و ...) علت بروز بيماری، چند عامل تشخيص داده می شود و ( Babesia ) درمان با دقت کمتر و با مصرف و تنوع بيشتر دارو، همراه خواهد بود. مثلاً اگر علت بيماری لپتوسپيرا یا بابزیا تشخيص داده شود و نتوان آنها را تفریق کرد، ناچار درمان شامل برخورد با دو عامل می باشد.

٢- درمان علامتی
در این حالت، بيماری برای کلينيسين ناشناخته یا پيچيده می شود و یا با توجه به شرایط زمانی و مکانی، بيماری قابل تشخيص نيست. در این جا متناسب با نشانه های بيماری، برخورد لازم صورت می گيرد. به طور مثال در دامی که مبتلا به اسهال می باشد، اگر علت تشخيص داده نشد، دامپزشک مجبور است روش های مهم برخورد و درمان سندرم اسهال را در پيش گيرد و از این لحاظ، ممکن است فهرست مفصلی از داروهای گوناگون، نسخه وی را تشکيل دهد

٣- درمان نگهدارنده يا تسکينی
این نوع درمان، برای مواردی است که علت تشخيص داده شده، ولی تا شروع درمان، بيماری اثر خود را به جا گذاشته است. در این حالت یا دامدار به دلایل عاطفی اصرار فراوانی برای درمان دارد یا اینکه می توان برای حفظ منافع دامدار، دام را تا مدتیزنده نگه داشت و بعد از آن، دام را به کشتارگاه فرستاد. مثلاً در مسموميت مزمن با فلوئور که دندان های گوسفند شکننده شده و به آسانی خرد می شوند، از یک طرف مواد سمی را دور کرده و داروی لازم را تجویز می کنيم و از طرف دیگر غذای نرم در اختيار بره می گذاریم، تا بعد از پروار شدن کشتار شود.

۴- درمان حمايتی
این نوع درمان،عمدتاً شامل داروهای تقویت کننده می باشد که برای کمک به بهبود وضعيت دام تجویز می گردند. گفته می شود، که اولاً Mono-pharmacy approach اگر دامپزشک برای درمان فقط از یک قلم دارو استفاده کند، به آن هزینه ای ک برای دامدار دارد و ثانياً، اثر درمانی فقط به داروی مصرف شده، منتسب می گردد. به طور مثال در گاوی که تازه دام بهبود یافته و از جای خود ،( CBG ) زایمان کرده و زمين گير است، اگر بعد از تجویز مقدار توصيه شده بروگلوکونات کلسيم انجام شده را، می توان تائيدی مثبت به تشخيص بالينی بيماری هيپوکلسمی ( Response to treatment ) برخيزد، پاسخ به درمان
دانست. ( Milk fever – زایمانی ( تب شير انجام پذیرفته است. در این حالت نمی توان بهبود Poly-pharmacy approach ، اگر چند قلم داروی اصلی در نسخه باشد دام را با اطمينان به یک دارو نسبت داد. البته اگر یک داروی اصلی و چند داروی فرعی استفاده شده باشد، چند درمانی انجام نشده است.

خوراک عمدهترین بخش از هزینه کل تولید گوشت مرغ را تشکیل میدهد. جهت دستیابی به عملکرد بهینه، جیره جوجه باید به صورتی فرموله گردد که بالانس درستی از انرژی، پروتئین، اسیدهای آمینه، ویتامین، مینرال و اسیدهای چرب ضروری را در اختیار طیور قرار دهد. انتخاب برنامه خوراکدهی بستگی به هدف تجاری خواهد داشت. به عنوان مثال ممکن است این هدف براساس حداکثر وزن زنده باشد و یا بالاترین بازدهی از نظر خصوصیات لاشه. سطوح پیشنهادی و برنامه خوراکدهی را میتوانید از کاتالوگهای تخصصی کمپانی آویاژن که احتیاجات سویه راس را برای تغذیه تهیه نموده استفاده نمایید که شامل اطلاعات بیشتری در رابطه با

 انتخاب برنامه خوراکدهی براساس گستره تولیدات و موقعیت بازار.
 سطوح بهینهای از اسیدهای آمینه قابل هضم جیره براساس مرحله رشد، بازدهی عملکرد و سودآوری.
 برنامه خوراک جداگانه برای جوجههای گوشتی نر و ماده.
 ضریب بهینهای از خوراکهای گندم کامل.
 احتیاجات تغذیهای مربوط به استرس حرارتی.
 راهنمایی جهت خوراکدهی بسته به شرایط محیط زیست.

جهت حصول بهترین عملکرد جوجه های گوشتی، نیاز است که جوجهها هرچه سریعتر به فارم پرورش انتقال یافته و مورد تغذیه واقع شوند. 24 ساعت قبل ورود جوجه شرایط محیطی لازم باید در سالن اعمال گردد تا بتواند پاسخگوی نیاز جوجه گوشتی باشد. در طول 11 روز اول زندگی، شرایط پرورش جوجه گوشتی به گونهای تغییر مییابد که در آن شرایط زندگی از حالت هچ شدن و تفریخ به شرایطی که در آن جوجه دارای محیطی تعریف شده برای زندگی میباشد تغییر مییابد. نقص و کمبود در شرایط محیطی میتواند باعث کاهش عملکرد گله در هر دو حالت شکل حاظر و پایانی گردد. جوجه باید سریعاً با خوراکی سالم و محرکاتی که سبب پاسخ به سوی آبخوری و بروز رفتار آب خوردن و یا دان خوردن گردد، تیمار گردد. چراکه دو عمل مذکور جهت حصول عملکرد بالا در انتهای دوره بسیار ضروری میباشد. طی مراحل آخر انکوباسیون، نیاز تغذیهای جوجههای گوشتی از کیسه زرده تهیه میگردد.در داخل فارم پرورش، جوجهها از طریق خوراک آغازین )استارتر( که به دوحالت فیزیکی کرامپ شده و یا پلیت
موجود میباشد از طریق دانخوریهای اتومات و تحت شرایط پرورشی که در آن کف سالن به وسیله رول کاغذی پوشیده شده است تغذیه میشوند. به عبارت دیگر یک فاز انتقال از مرحله تغذیه با منبع چربی و فسفولیپید )کیسهزرده( به منبع کربوهیدرات )ذرت و سویا( طی مراحل آغازین پرورش وجود دارد. همچنانکه خوراک وارد معده جوجه میگردد، باقیمانده کیسه زرده تحلیل رفته، و شرایط تغذیهای به حالت بعد هچ تغییر خواهد کرد. باقیمانده کیسه زرده برای جوجه یک روزه منبع غنیای از آنتیبادیهای مادری و مواد مغذی مورد نیاز جهت رشد طی روز اول دوره پرورش را فراهم میسازد. جذب کیسه زرده وابسته به شروع مرحله رشد است. بنابراین رشد تا زمانی که جوجه شروع به غذا خوردن نکند به تعویق خواهد افتاد. عموماً جذب باقیمانده کیسه زرده به طور سریع و در فاصله 44 ساعت صورت خواهد گرفت، که این امر ممکن است کمتر از 1 میلیگرم در طول 3 روز نیز باشد. نتایج نشان داده است که هر 1 گرم کاهش وزن ناشی از عدم دسترسی به خوراک باعث کاهش وزن لاشه به میزان 7 گرم )به ازای هر 1 گرم( در پایان دوره میگردد

پرواربندي عبارت است از تغذیه متعادل دامهاي نر داراي سن کمتراز یک سال به منظور تامین سرعت رشد کافی در جهت تولید گوشت است براي مدت زمان و وزن مشخصی انجام میشود. در پرواربندي با حیوانات باید تمام امکانات براي دامهاي جوان و نو متذکر شد. این امر به دلایل زیر است: ضریب تبدیل حیوان جوان کمتر از پیرمیباشد. سرعت رشد حیوان جوان ببشتر است. افزایش وزن در دامهاي پیر و حذفی ناشی از ذخیره چربی است ولی در نرهاي جوان به صورت ذخیره پروتئین( عضله ماهیچه) است. بازار پسندي گوشت حیوان پیر کم است. ارزش یابی وزن زنده یا لاشه دامهاي نوجوان نسبت به دامهاي ماده و پیر بیشتر است.

روشهاي مختلف پرواربندي 1 -پرواربندي کوتاه مدت برههاي شیرخوار از سن دو هفتگی وهمزمان با شروع تغذیه بره ها با مواد کنسانتره شده و علوفه تا سن 14 ماهگی انجام میشود. براي کنترل تغذیه بره ها و ممانعت مادرها از تغذیه با کنسانتره یک دیوار جدا کننده که فقط بره ها میتوانند عبور کنند در آغل قرار داده میشود. افزایش وزن در این روش 300-250 گرم میباشد .پروار برههاي شیرخوار در چراگاه نیز قابل اجرا است. 2 -پرواربندي طولانی مدت برههاي شیر خوار در این روش پس از آن که بره ها به مدت 7-8 هفته با شیر مادر تغذیه شدند، به تدریج شیرگیري شده و تغذیه آنها با کنسانتره و علوفه شروع میشود. وزن بره ها در شروع تغذیه حدود 22 -18 کیلوگرم است. وزن نهایی در این روش 50-45 کیلو است و طول مدت پرواربندي با احتساب دوران شیرخوارگی 7 ماه است. مزیتهاي پرواربندي طولانی مدت نسبت به کوتاه مدت الف: در اثر محدود شدن دوره شیرخوارگی به 6 -5 هفته گوسفند مادر زودتر بارور میشود. ب: مصرف غذا در مقایسه با روش کوتاه مدت کمتر است. 3 -پرواربندي با شیر(برههاي شیر پروار) در این نوع پرواربندي بیشتر مواد مغذي مورد نیاز بره ها از طریق شیر مادر و یا جانشین شیر تامین میگردد و بره ها در وزن معادل 20 g kکشتار میشوند. رنگ گوشت این بره ها سفید با چربی سفید تا صورتی روشن بوده ومقدار آهن در گوشت آنها بسیار کم است. 4 -پرواربندي تجارتی پرواربند بره ها را از گلههاي داشتی عشایر یا روستایی تهیه میکنند. با شروع فصل بهار بره ها همراه با مادر به چراگاه و مرتع منتقل میشوند و در وزن مناسب به فروش میرسند. به علت افزایش تقاضا براي مصرف گوشت برههاي شیرخوار در اواخر فصل زمستان، عشایر و دامپروران روستایی برههایی که در فصل پاییز متولد میشوند را با غذاي مکمل تغذیه کرده و در اواخر زمستان میفروشند. بیشتر دامداران فروش خود را از اواسط اردیبهشت ماه شروع میکنند. مرحله دوم فروش دام تقریباً اواسط خرداد است. به هر حال در پرورش تجاري از برههایی که از اواسط خرداد ماه به فروش میرسند براي پرواربندي استفاده میشود.

بر اساس نظریه کارشناسان توجه انسان به شترمرغ و محصوالت آن تقریبا به ۷۵۰۰ سال پیش بر می گردد. پرورش و تکثیر این پرنده در مقایسه با انواع دام و طیور و به نسبت حجم سرمایه گذاری دارای صرفه اقتصادی بیشتری است. گوشت این پرنده و سایر اعضای آن از جمله ناخن ، چشم ، پر و پوست آن مصرف صنعتی و پزشکی فراوانی دارد. گوشت آن از دسته گوشت های مرغوب و در ردیف گوشت مرغ و ماهی است. روغن شترمرغ به دلیل نفوذ پذیری به الیه های پوست در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری های پوستی و مشکالت مو نقش بسزایی دارد. هدف از این مقاله افزایش آگاهی عمومی درباره محصوالت شترمرغ و ترویج استفاده این محصوالت در سبد کاالیی خانوار ها می باشد. شرط حایز اهمیت در نتیجه گیری مطلوب، استفاده این محصوالت به صورت مداوم می باشد.

بازده خوراک بازتابی از مقدار شیر-تصحی شده بر اساس چربی به مقدار ماده خشک مصرفی است که دامنه بھینه ایاز 1.4 تا 1.6 دارد. البته دامنه آن از 1.1 تا 2 است که اعداد بیشتر از 2 نشان دھنده این است که دام از بدن خودبرای تولید شیر مایه گذاشته است.روزھای شیردھی، سن، تغییر وزن بدن، رشد، کیفیت علوفه و عوامل محیطی بازده خوراک را تغییر می دھند.دامداران باید ھمواره بازده خوراک را با تغییرات مدیریتی و خوراک دھی کنترل نمایند.با قیمت ھای کنونی شیر و مواد اولیه، بھترین راه برای افزایش سودآوری، افزایش بازده خوراک است. بھینه کردنماده خشک مصرفی یک واژه "جادویی" است؛ نه حداکثر کردن ماده خشک مصرفی. ھر کیلوگرم مادهخشک مصرفی اضافی در گاوھای ھلشتاین معادل 2 کیلوگرم شیر است. ولی این معادله به راحتی در سطوح بالایتولید دست یافتنی نیست. یعنی در سطوح بالا ھر 2 کیلوگرم ماده خشک مصرفی لزوما موجب تولید 2 کیلوگرم شیر
بیشتر نمیشود. پس ھمیشه ھدف ما نباید حداکثر کردن ماده خشک مصرفی باشد!

اين بيماری به ندرت اوليه ميباشد و بيشتر متعاقـب ساير بيماريها رخ ميدهد و هميشه بـه صـورت حـاد بـروز مينمايد. اين بيماری يک پديده گذرا و موقتی ميباشد که يا باعث مرگ ميشود و يا پس از بهبودی ايجاد عـوارض مغـزی در دام مينمايد. به طور کلی در مغز سه فرم ادم ديده ميشود. 1ـ ادم وازوژنيک: در اين فـرم نفوذپـذيری مويرگهـای مغـزی افـزايش مييابد. در آبسههای مغزی، خونريزیهای مغزی، مسموميت بـا سرب، مننژيت چرکی، ضربات مغزی، تزريق داروی آرام بخـش آسپرومازين باعث ايجاد اين نوع ادم ميشود. 2ـ ادم سايتوتوکسيک: در اين فرم همه سلولهای بافت مغزی ماننـد نروهنـا و سلولهای آندوتليال دچار ادم و التهاب ميشوند. متعاقـــب هيپوکـــسيا، پونوموآنسفالوماليـــشيا و مسموميت با نمک، اين فرم ديده ميشود. 3ـ ادم بافت بينابينی مغز: اين نوع ادم متعاقـب بيمـاری هيدروسـفالوز ديـده ميشود. علائم بالينی: اين دامها دچار حرکـات غيـر ارادی هـستند ماننـد تشنج و لرزش عضلانی، ضعف و کوری مغزی. اگر اين فشار طول بکشد مغز دجار نکروز حاصـل از ايسکمی ميشود که اگـر دام بهبـود يابـد، يکـسری علائـم عصبی، تا آخر عمر باقی ميمانند. درمان: درمــان بــستگی بــه نــوع ادم دارد. اســتفاده از تيامين، کورتون و دگزامتازون معمولا موثر است.

اهداف هدف از اين بررسي نشان دادن استان هاي با ريسك بالا و توجه بيشتر به انجام اقدامات كنترلي در اين استان ها مي باشد. روش كار با توجه به گزارش موارد مبتلا به بروسلوز از استان هاي مختلف كشور به مر كز مديريت بيماري ها مقايسه اي بين روند ميزان بروز و موارد بيماري در طي سال هاي 1389 و 1390 در استان هايي كه اين شاخص ها بالاتر از ساير استان ها بوده است صورت گرفته است. نتايج بر اساس مقايسه به عمل آمده مشخص گرديده است كه تعداد موارد بيماري بطور قابل توجه اي در استان هاي با شيوع بالاتر نسبت به ساير استان هاي كشور افزايش يافته است. بحث با توجه به بررسي بعمل آمده مشخص شده است كه موارد بيماري در طي 7 ماهه اول سال جاري در مقايسه با مدت مشابه در سال 89 افزايش دارد اين افزايش بخصوص در استان هاي فارس، كردستان مركزي همدان، اصفهان ، چهار محال و بختياري، خراسان شمالي قابل توجه بوده است البته در بسياري از استان هاي ديگر نيز افزايش وجود داشته است. دليل عمده اين افزايش موارد كاهش ميزان واكسيناسيون دامي در چند سال اخير بوده است.نتيجه گيري با توجه به گستردگي دامداري در سطح كشور و بخصوص كاهش موارد واكسيناسيون دامي افزايش موارد بروسلوز در جامعه اجتناب ناپذير است لذا لازم است ضمن حمايت سازمان دامپزشكي پيگيري هاي لازم در خصوص افزايش فعاليت اين سازمان در جهت گسترش واكسيناسيون دامي بعمل آيد. همچنين تا زماني كه اين بيماري در كشور اندميك است اقدامات اساسي در مورد استفاده از روش هاي مختلف آموزشي براي گروه هاي در معرض خطرشامل دامداران، كارگران كشتارگاه، روستائيان، دانش آموزان ، مدرسين مدارس؛ اعضاء شوراهاي روستايي و همچنين جامعه با تاكيد بر اقدامات پيشگيري در كشور جدي گرفته شود. 

اسیدهای آلی:
اسیدهای اهی مریفی به صورت آزاد، پوشش دار، مستقیم و یا به صورت نم بوده که دارای فعاهیت های قوی آنتی باکتییال هستند. اضکافه ککیدت 1 یکا 2 کیلوگیم از اسیدهای آهی در تن در ی جییه کامل کافی اسکت . مکا بیشکتی از این مقدار به اسید اهی نیاز داریم اما قیمت بالای آت استفاده بیشتی از آت ها را محدود می کند.

پروبیوتیک ها:
پایگاه اطلاع رسانی جتانی WATT سالانه مقالات قابل تکوجتی را مبنکی بکی جایگزینی مواد مصتلف به جای آنتی بیوتی منتشی می کند. پیوبیوتیک هکا باکتیی های مفید زنده ای هستند که همواره در مباحث افزودنی های غکهایی مورد توجه هستند. بعضی وقت ها با فیض اینکه بیخی از آنتی بیوتی آت هکارا نمی کشند از آت ها در حضور آنتی بیوتی ها نیز استفاده می شود.

فیتوژنیک و فیتوبیوتیک: فیتوژنی ها تیکیباتی با منشا گیاهی هستند که در حال ورود قدرتمندانه بکه بازار جتات هستند. روی هم رفتکه آنتکا بکه طکور صکحیغ یکا غلکط، همکیاه بکا اسیدهای آهی استفاده می شوند؛ اما بیخی از آت ها نقشی فیاتی از ایکن دارنکد . آت ها می توانند موجب ارتقای سیستم ایمنکی و و افکزایش فعاهیکت دسکتگاه گوارش می شود.

آنزیم های تجزیه کننده NSP :
این دسته از آنزیم ها زندگی را بیای باکتیی هکای مضکی در دسکتگاه گکوارش سصت می کنند. آت ها تیکیبات چسبناک غلات را که محیطی مسکتعد بکیای تکثیی باکتیی های آسیب رسات متیا می کنند را تجزیه می نمایند.

فیبرهای هدفمند:
عملکید فیببیهایی خاص متیا کیدت غها بیای باکتیی های مفیکد یکا سکاختن ی محیط نامناسب بیای تکثیی باکتیی های بیماریزا اسکت . ایکن یک حکوزه جدید در تیهیه ماکیات است که نیاز به توجه بیشتیی دارد

مس:
تیکیبات معدنی مس )و شاید بیخی از تیکیبکات آهکی آت ( در کنتکیل عوامکل بیماری زا نتایج امیدبصشی را نشات داده اند.

مخمرها و مشتقات آن ها:
فتیست طویلی از از مزایای باهقوه استفاده ی مصمی و مشکتقات آت هکا وجکود دارد که یکی از ایکن سکودهایی ککه توسکط متصررکات گکزارش شکده اسکت خاصیت آنتی باکتییایی آت هاست.

تعریف: التهاب مسري ریوي - پرده جنبی گاو (CBPP (یا ناخوشی ریوي یک بیماري عفونی(سپتی سمی عفونی) وبشدت مسري باکتریائی با انتشاري آهسته در گاو وگاومیش هاي آسیائی است که بطور اولیه موجب درگیري ریه ها با تظاهر تقلاي تنفسی و گاهی التهاب مفاصل می شود CBPP .یکی از اصلی ترین بیماریهاي خطر آفرین مطرح گاوي در آفریقا به شمار می رود . بیماري در دیگر گونه ها همچون گاونر کوهان دار (Yak ،(گاومیش کوهان دارآمریکائی نیز مشاهده شده است. گوسفند ، گاو هاي وحشی ، شتر ، بز کوهی و بز نسبت به بیماري مقاومت دارند. التهاب مسري ریه و پرده جنب گاو تنها بیماري باکتریائی دسته بندي شده در گرو Aبیماري هاي عفونی حاد حیوانات است که توسط سازمان جهانی بهداشت دامی – دفتر بین الملل همه گیري هاي دامی (OIE (ارائه گردیده. این بیماري قابلیت جدي و سریعی در راستاي انتشار بین مرزي دارد و از این رو نتایج اقلیمی – اقتصادي جدي بدنبال داشته و اهمیت اصلی را در تجارت بین المللی دام و محصولات دامی دارد .

تاریخچه بیماري التهاب ریه و پرده جنب گاو یکی از اصلی ترین بیماري هاي مطرح در قرن نوزده بوده . نخستین مورد گزارش بیماري مربوط به آلمان (1693) بوده که سراسر اروپا را دربرگرفت و با یک گاو شیري مبتلا به آمریکا رسید . تلاش ها به منظور قانونمند نمودن اقدامات کنترلی و محدود سازي بیماري در انگلستان همگی با شکست مواجه شده بود تا اینکه در سال 1869 سند بیماري هاي مسري به تصویب رسید وبیماري التهاب ریه و پرده جنبی گاو در لیست بیماري هاي مسري قرار گرفت . مقرارات بیشتري در رده حیوانات به سال 1875 تدوین گردید که مستلزم اعمال محدودیت در حیوانات مبتلا ، کشتار اجباري حیوانات بیماري در قبال پرداخت غرامت به صاحبان آنها و ضد عفونی کردن متعلقات دامداري بود . مایه کوبی هاي متناوب مورد توجه قرار گرفت ولی مطرود گردید . گزارش هاي سازمان هاي دامپزشکی در سال 1876 نشان داد که مایه کوبی بر علیه بیماري ایمنیتی قاطع و مطلق فراهم نمی سازد . گاهی سیاست هاي کشتاري با موفقیت همراه بوده . در سال 1884 بیماري در آمریکا فراگیر شد . تلاش هاي سازمان دهی شده در سال 1884 بر علیه بیماري هاي دامی آغاز گردید، زمانی که کنگره آمریکا یک سرویس ویژه اي را بنام USDA به منظور مبارزه با بیماري التهاب ریه و پرده جنب مسري گاو تاسیس نمود .در سال 1887 اقدامات قرنطینه و کشتار دام هاي بیمار آغاز شد که به ریشه کنی بیماري در سال 1893 از آمریکا منجر شد. به سال 1898 در یک بررسی مشابه ادموند نوکارد و امیل راکس از انیستیتو پاستور نشان دادند که عامل بیماري در دسته غیر ویروسی جاي دارد . یک همه گیري بیماري به سال 1995 در بوتسوانا گزارش شده . در سال 2003 همه گیري که به درگیري 900000 مورد دامی انجامید در مرز آنگولا –زامبیا گزارش گردید .

سبب شناسی بیماري :عامل بیماري باکتري یا بعبارتی ریزجانداري است از خانواده مایکوپلاسماتاسه به نام مایکوپلاسما میکوئیدس از تحت گونه میکوئیدس (Mmymysc(که موجب رویش پرکنه هاي کوچکی (SC (در محیط کشت اختصاصی آن می شود(زیست گونه گاوي ). نوع دیگري از این گونه مایکوپلاسمائی نیز موجود است که پرکنه هاي بزرگتري را تولید می نماید ، گونه اخیر در بزو گوسفند بیماریزا است . این زیست گونه گاوي دست کم داراي دونوع دودمان(اجداد) اصلی است که یکی شامل اشتقاق هاي اروپائی بوده و دیگري از اشتقاق هاي آفریقائی متشکل است ، نژاد هاي دیگري نیز از این زیست گونه در گوسفند و بز گزارش شده .اگر چه این اشتقاق ها به لحاظ پادگنی شبیه نژاد هاي گاوي هستند ولی به نظر نمی رسد که در گاو بیماریزا باشند ،ولی به هر حال ممکن است که در نشخوار کنندگان کوچک بیماري هاي دیگري بغیر از CBPP ایجاد کنند.گونه هاي مایکوپلاسما از کوچکترین ریزجانداران خود تکثیر شونده اي هستند که در سیاره ما شناخته شده اند . ژنوم این ریزجانداران از 580000 جفت باز (براي ( genitalium Mycoplasmaگرفته تا 1358000 جفت باز(براي ( penetrans Mycoplasmaمتغییر است . این جرم بیماري زا (زیست گونه گاوي (داراي ژنومی حلقوي متشکل از 1211703 جفت بازبوده و محتواي C+G آن 24 درصد می باشد .این ژنوم حاوي مقادیر زیادي از سري هاي تکراري طویل می باشد . سري کامل ژنومی جفت شده آن اخیراً ساخته شده که شامل 985 ژن مورد قبول است .داشتن یک چنین ژنوم کوچکی گونه هاي مایکوپلاسمائی را به منابع ژنتیکی و ذخایر تولید کننده زیستی اساساً اقتصادي مبدل می کند. برخلاف دیگر باکتري هاي بیماري زا که حدت باکتري اساساً بواسطه سموم ، ترکیبات متلاشی کننده یاخته اي و مواد مخرب آنها تعین می گردد ، یک چنین ژن هاي حدت زاي اولیه اي بطور معمول در ژنوم هیچ کدام از 10 نوع مایکوپلاسماي شناخته شده مشخص نگردیده . به نظر می آید که مایکو پلاسما ها از قابلیت هاي سوخت و سازي ذاتی به منظور ایجاد بیماري در میزبان هاي حساس و حفظ بقاي میکروبی استفاده می کنند . اساساً مایکوپلاسما ها برخلاف دیگرباکتریها فاقد دیواره یاخته اي می باشند که از این رو ریزجاندارانی چندشکلی بوده و نسب به ترکیبات پادزیستی گروه بتالاکتامین مقاوم هستند . رویش مایکوپلاسما ها در محیط هاي کشت نسبتاً دشوار بوده و نیاز به محیط هاي ویژه غنی از کلسترول (بعلاوه سرم) دارد . تنها یک نوع پادگنی براي این ریزجاندار بیماریزا(زیست گونه گاوي) شناخته شده . این جرم بیماري زا در محیط پیرامون دوام نداشته و لازمه انتشار آن تماس نزدیک می باشد . ریزجاندار فوق(گونه ریز پرکنه) تنها در بدن موجود زنده پایدار بوده و در محیط خارج به سرعت غیرفعال می گردد. در محلول هاي نمکی با دماي 45 درجه سانتی گراد در طی 120 دقیقه ویا با دماي 47 درجه سانتی گراد در طی 2 دقیقه غیر فعال می شود ، در لنف با دماي 45 درجه سانتی گراد در طی 240 دقیقه ویا با دماي 60 درجه سانتی گراد در طی 2 دقیقه غیر فعال می شود. این جرم بیماري زا نسبت به PH اسیدي و قلیائی حساس بوده و توسط اتر ، کلرید جیوه 01/0 درصد ، هیدرواکسید کلسیم ، فنل 1 درصد(در طی 3 دقیقه) و محلول فرم آلدئید 5/0 درصد(در طی 30 ثانیه) نابود می گردد . این زیست گونه گاوي به خوبی در بافت هاي یخ زده پایدار است ولی تحت شرایط معمول محیطی در گوشت و محصولات گوشتی بیش از چند روز دوام نمی آورد

قدمه بروسلوز يكي از شايعترين بيماريهاي مشترك انسان و حيوان در ايران مي باشد. بروسلوز انساني در تمام نقاط كشور بصورت آندميك است و راه انتقال آن اغلب با مصرف محصولات لبني غير پاستوريزه و گوشت خام است . اين بيماري بيشتر يك بيماري شغلي است و نزد كساني كه با حيوانات آلوده تماس دارند بيشتر مشاهده مي شود. هدف از اين مطالعه بررسي الگوي اپيدميولوژيك بيماري به منظور كنترل عوامل خطر مي باشد. روش اجرا اين مطالعه بصورت توصيفي انجام شد كه در آن جمعيت 241000 نفري شهرستان شاهرود كه شامل شهر شاهرود و 5 شهر ميامي ، بيارجمند ،كلاته خيج، بسطام و مجن و مناطق روستايي مي باشد ، از نظر بروسلوز مورد بررسي قرار گرفت ابزار جمع آوري اطلاعات ، فرم بررسي اپيدميولوژيك بيماري و موارد ثبت شده در دفتر پيگيري بيماريها مي باشد آناليز اطلاعات با اسنفاده از نرم افزار spss انجام شده است بحث در شهرستان شاهرود در سال 89 ، تعداد موارد 57 مورد با ميزان بروز 23 در صد هزار نفر بدست آمد . از لحاظ گروه سني بيشترين موارد در گروه سني 29-20 سال (11 در صد هزار ) ، از لحاظ جنسي ، مردان( 68( %و از لحاظ شغلي 19 مورد (33 ( %در دامداران مي باشد و از لحاظ منطقه ، زمان آباد 15 مورد و كالپوش 11 مورد گزارش و ثبت شده است. از نظر محصولات لبني ، شير با 1.77 %بيشترين محصول لبني آلوده را به خود اختصاص داده است. نتيجه گيري با توجه به اين بررسي مشخص مي گردد بروز بيماري تب مالت در شهرسان شاهرود در مقايسه با سال 1388 ( 36 درصد هزار )كاهش يافته است كه با توجه به گزارش سريع به دامپزشكي و مشاركت سازمان مذكور در امر واكسيناسيون دام ها نقش بسزايي دركاهش موارد داشته است

تاثیر محیط برعملکرد فنوتیپی حیوانات و تقابل ژنوتیپ و محیط از یک سو نیاز به زمان طولانی جهت دستیابی به اطلاعات فنوتیپی دارد، از سوی دیگر مانع مهمی در راه دستیابی سریع به اهداف اصلاح نژادی بوده است. امروزه انتخاب ژنومیک به دنبال یافتن توالی دقیق همه ژنوم موجودات و کمک به فهم عملکرد ژنها و تعامل آنها با هم و محیطی که در آن قرار دارند میباشد. در اصلاح نژاد منظور از ارزیابی ژنومیک، استفاده توأم از اطلاعات ژنوتیپی در حد توالی DNA ، به همراه اطلاعات فنوتیپی است که بتوان بدون نیاز به زمان طولانی، جهت آشکار شدن عملکرد فنوتیپی .] حیوانات را رده بندی کرده و افراد مطلوب را انتخاب نمود ]بهمرام و سید شریفی 1171 کشف نشانگرهای SNP و پیشرفتهای به دست آمده در ژنتیک مولکولی وکشف روشهای نوین توالییابی کل ژنوم موجودات زنده و پیشرفت روشهای بیوانفورماتیک و دانش رایانه ای و... حجم بسیار زیادی از داده های مولکولی را فراهم آورده و در علم ژنتیک شاخهای به نام ژنومیک ایجاد کرده است. در گزینش ژنومیک هر یک از نشانگرها به عنوان یک عامل تصادفی یا کواریت وارد مدل می شود و ارزش اصلاحی افراد از مجموع ارزش اصلاحی نشانگرها برآورد میگردد. هدف از انتخاب ژنومی استفاده همزمان از دادههای ژنوتیپی در سطح توالی DNA به همراه دادههای فنوتیپی است، تا بتوان بدون نیاز به صرف زمان و هزینههای زیاد دامها را ارزیابی کرده و دامهای بهینه را گزینش نماید. در گاو، گوسفند و خوک حدود 11111 عدد SNP به صورت تجاری در دسترس است. محدودیتهای انتخاب ژنومی یکی تعداد زیاد نشانگرهای مورد نیاز و دیگری هزینه بالای ژنوتایپینگ میباشد که این دو مشکل در اکثر گونه های دامی به
دنبال طرح های توالی یابی ژنوم و شناخت حدود صدها هزار SNP همراه با پیشرفت در فناوری ژنوتایپینگ بر طرف شده است

برای انتقال خون سیترات سدیم (۵/٢ تا ۴ (%بھ عنوان ماده ضد انعقاد، ظرف جمع آوری خون، ست سرم و اپی نفرین مورد نیاز است. می توان از سیترات فسفات دکستروز آدنین (١سی سی ضد انعقاد با ٧ سی سی خون)، اسید سیترات دکستروز (١سی سی ضد انعقاد با ٧ سی سی خون) و ھپارین (١سی سی خون با ۵ واحد ضد انعقاد یا ٢/٠ میلی گرم ھپارین برای ھر میلی لیتر خون) نیز بھ عنوان ماده ضد انعقاد استفاده کرد. جمع آوری خون باید بھ صورت آسپتیک و در ظرف استریل حاوی سدیم سیترات صورت گیرد. از حیوان اھدا کننده می توان ٢٠ تا ٢۵ %حجم کلی خون بدن را از طریق ورید وداج جمع آوری نمود. حجم کلی خون در یک گاو kg/ml ٨٠ است. در حیوان گیرنده با جایگزین نمودن ٢٠ تا ۴٠ درصد خون از دست رفتھ می توان برای مغز استخوان فرصت کافی برای جبران کم خونی را فراھم نمود. بھتر است قبل از انتقال خون کامل ابتدا علائم حیاتی ثبت شود و بھ صورت اولیھ انتقال خون بھ میزان ١/٠ میلی لیتر خون بر وزن بدن در طی مدت زمان ۵ تا ١٠ دقیقھ صورت گیرد و علائم حیاتی مجدد بررسی شود. در صورت عدم تغییر در پارامترھای حیاتی می توان انتقال خون را با سرعت hr/kg/٢٠ml -١٠ و بھ صورت وریدی ادامھ داد. دمای خون باید نزدیک بھ حرارت بدن باشد تا از شوک ھیپوترمی جلوگیری شود. انتقال خون باید با سرعت پایین صورت گیرد. تزریق بیش از حد یا انتقال خون سریع سبب افزایش حجم در گردش و نارسایی قلبی می شود. در حین کار بھ صورت مرتب علائم حیاتی بررسی شود و در صورت دیدن علائمی مثلافزایش تعداد تنفس، سختی تنفس، بی قراری، دفع مدفوع، افزایش تعداد ضربان قلب، لرزش عضلانی و راست شدن موھا( Piloerection (باید انتقال بلافاصلھ قطع شود. برای رفع عوارض و جلوگیری از کلاپس و مرگ دام می توان از اپی نفرین بھ نسبت ١٠٠٠:١ با دوز kg/٠٢mg/٠ -٠١/٠ استفاده نمود. انتقال باید در طی ۴ ساعت پس از اخذ از دام اھدا کننده صورت گیرد تا از آلودگی خون گرم جلوگیری شود. انتقال خون می تواند ھمراه با یکسری از واکنشھای ایمنی یا غیر وابستھ بھ سیستم ایمنی باشد و این واکنشھا خود را بلافاصلھ بھ صورت ھمولیز گلبولھای قرمز در حین انتقال خون یا بھ صورت تاخیری نشان می دھند. بیشترین واکنش ناخواستھ در حین انتقال خون بدون ارتباط با سیستم ایمنی و ناشی از مواد آلرژن و یا تب زا در خون حیوان اھدا کننده است. سایر عوارض مھم بدون ارتباط با سیستم ایمنی عبارتند از: · انتقال بیماری ھای عفونی · مسمومیت با سیترات · افزایش حجم در گردش در صورت عدم محاسبھ صحیح میزان خون انتقال یافتھ · ھمولیز ناشی از آلودگی ھای باکتریایی در حین کار در کل در موارد خونریزی شدید در صورت درمان فوری شوک ھیپوولمی و جلوگیری از خونریزی پیشگویی انتقال خون خوب است. نیمھ عمر اریتروسیت انتقال یافتھ در اسب و گاو تقریبا حدود ٢ تا ۴ روز است و با انجام این روند درمانی موقت، مغز استخوان طبیعی روند جبران سلول ھای خونی از دست رفتھ را در طی ۵ روز آغاز می کند. لازم بھ ذکر است کھ باید پس از انتقال خون PCV حتما بررسی شود کھ آیا کم خونی با منشا خونریزی، کنترل شده است یا نه

انتقال مکانیکی transmission Mechanical :در این شکل بندپا صرفا جرم پاتوژن را منتقل می کند. در انتقال مکانیکی رابطه بین 5 ناقل و بندپا غیراختصاصی است و سهم بندپایان در انتقال بیماری ثابت و مشخص نیست. بعالوه عوامل دیگری غیر از بندپا نیز می توانند عامل عفونیزا را منتقل کنند. برای مثال تک یاخته خونی به نام تریپانوزوماوانسی به وسیله مگس تابانوس منتقل می شود. ا

نتقال بیولوژیکی transmission Biological : عامل عفونی زا در بدن ناقل ) بندپا( دچار تغییر و تحول می شود و عامل عفونی زا اختصاصی است. از این رو، براساس نوع تغییر ناقل در بدن میزبان به اشکال مختلف دیده می شود. الف(انتقال بیولوژیکی تکثیری cycle Propagative :عامل بیماری در بدن ناقل فقط تکثیر پیدا می کند )اکثر بیماری های باکتریایی و ویروسی(. ب(انتقال بیولوژیکی تکاملی cycle Developmental : در این شکل عامل بیماری در بدن ناقل تکثیر پیدا نمی کند و فقط دستخوش تغییر شکل و تکامل می شود تا به مرحله عفونت زایی برسد )مرحله نوزادی کرم دیپیلیدیوم در بدن کک و شپش(. ج(انتقال بیولوژیکی به روش تکثیر و تکامل: در این روش عامل بیماری عالوه بر تکثیر تکامل نیز پیدا می کند تا به شکل عفونت زا تبدیل شود )انگل لیشمانیا در بدن پشه فلبوتوموس(.

انتقال از طریق تخم یا انتقال عمودی Transovarial جرم پاتوژن در سیر تکاملی خود در بدن ناقل به داخل تخم نفوذ پیدا می کند و از طریق تخم به نسل های بعدی منتقل میشود. این روش باعث حفظ کانون های پایدار بیماری در طبیعت گشته و ناقل بدون تغذیه از خون آلوده قادر است، آلودگی را حفظ کند.

انتقالمرحله به مرحله Transstadial or Stage to stage  در این شکل، جرم پاتوژن توسط یکی از مراحل نوزادی و یا نوچه ای گرفته شده و به مرحله بعدی یا بلوغ منتقل می شود و در هنگام تغذیه به میزبان بعدی منتقل می شود.

اندازه ماهیان

ماهیان دارای اندازههای بسیار متفاوتی میباشند. progenetica Paedocypris یکی از کوچکترین گونههای ماهی جهان است که طولی در حدود 10 میلیمتر دارد. این ماهی از اعضای خانواده کپور ماهیان بوده و بومی اندونزی میباشد و بزرگترین ماهی وال کوسه )typus Rhincodon )است که به طولی برابر با 5/12 متر و وزنی حدود 5/21 تن میرسد. این ماهی یک فلیتر کننده است.

شکل ماهیان

اشکال ماهیان بسیار متنوع است ولی شکل غالب آن دوکی شکل )fusiform )است؛ نظیر قزلآالی رنگین کمان. سایر اشکال ماهیان شامل موارد ذیل هستند. 

Torpediform( اژدری شکل(: در تن ماهیان )Scombridae) 

flattened Ventrally( فشرده از جهت پشتی به شکمی(: در سپرماهی الکتریکی ) Pastinachus sephen( 

like-Ribbon( نواری شکل(: نوار ماهی قرمز  like-Eel(ماری شکل(: در مارماهیان مهاجر و یا مارماهیان خاردار ) Mastacembelus )mastacembelus 

Spheroid( کروی(: در خورشید ماهی اقیانوسی  flattened Latteraly( فشرده از پهلو به پهلو(: در کفشک ماهیان ) Brachirus )orientalis Hyporhamphus dussumieri در(: شکل پیکانی )

Arrow-like   نیمی پهن و نیمی دوکی شکل: در گربه ماهیان و یا سوس ماهی

يكي از مهمترين كاربرد هاي دستگاه هاي التراسونو گرافي واكوكارديو گرافي براي ارزيابي وضعيت ساختاري و عملكردي آئورت و دريچه آن مي باشد كه ميتواند حالات بيمار گونه را مشخص نمايد.
اكوكارديوگرافي عبارت است از روشهاي تشخيصي است كه از امواج صوتي با فركانس بسيار بالا براي ثبت ساختمان قلب، و سرعت جريان خون در داخل قلب در طول سيكل قلبي، استفاده مي كنند. فركانس هاي صوتي در از يك سري بلورهاي پيزوالكتريك در طول يك مسير به ( MHZ) محدوده يك تا ده ميليون سيكل در يا مگاهرتز روي ديواره قفسه صدري گذاشته مي شود Transducer دقت انتخاب شده در قفسه سينه، منتقل مي شوند. يك كه يك جريان صوتي به طرف ساختمانهاي قلبي زيرين ارسال مي نمايد. از آن پس، تا موج بعدي، ترانسديوسر به عنوان يك گيرنده صوت عمل مي كند. رهيافت هاي تصويري استاندارد در روش دو بعدي با الگوهاي مختلف نمايش و يا هر دو با توجه به توپوگرافي طبيعي قلب در اسب مي تواند از نواحي سمت B-Mode ويا M-mode همانند راست بدن و يا سمت چپ بدن صورت بگيردكه در هر دوسمت از دو محور طولي و عرضي استفاده خواهد شد . دو نماي مناسب براي ديدن آئورت ودريچه آن وجود دارد يكي منظره مناسب براي مجراي خروج بطن چپ و آئورت
از طريق محور طولي راست است و ديگري منظره محور عرضي راست در سطح دريچه آئورت مي باشد. بعد از انتخاب ٣ راس اسب دو خون، و مقيد سازي فيزيكي آنها در داخل تراواي، نواحي سينه اي، بخصوص پشت داده و سپس با شستن نواحي مزبور ناحيه فوق تميز و (shave) كتف اسبها رادرسمت راست و چپ بدن تراش عاري از هر گونه اجرام و موها گرديد. و Sony و پرينتر Pie Medical و دستگاه ami سپس با تنظيم و آماده سازي محل دستگاه سونوگرافي ويدئوي ضبط دار شروع به اكوكارديوگرافي و ضبط تصاوير و چاپ برخي از آنها نموديم. + ٠/٨ ) در سال ١٩٩٥ Patteson ٦سانتي متر), باآنچه كه /٦ ٠+ ٠/ در اين بررسي ميانگين اندازه آئورت ( ٤٥ ٧ سانتيمتر) گزارش نموده اند نزديك به هم مي باشد ولي /٧ + ٠/٢) در سال ١٩٧٧ Piepers ٧ سانتي متر) و /٣ ٨ سانتي + ٠/٥ ) در سال ١٩٩٢ Long ٨ سانتي متر) و /٥ + ٠/٥ ) در سال ١٩٨٤ Lecure با آنچه كه متر)گزارش نموده اند نزديك به هم نمي باشد. با توجه به داده ها و تصاوير زنده اي كه التراسونوگرافي بدست آمد بنظرمي رسد دستگاههاي التراسونوگرافي و اكوكارديوگرافي مي توانند وسايل بسيار خوبي در نمايش تشريحي و عملكردي قلب اسب اعمال نمايند و بابكار بردن تكنيك هاي اكوكارديوگرافي مي توان ارزيابي هاي ساختاري وفيزيولوژيكي آئورت در حالت طبيعي و حتي بيماريهاي آن استفاده ارزشمندي نمود.

اگر میکروارگانیزمهاي مهاجم از سدهاي فیزیکی و شیمیایی مختلف عبور نمایند، خط دوم دفاعی یعنی سلولهاي تخصص یافته جهت نـابودي هـدف وارد عم ـل مــیشــوند. اندس ـیتوز و فاگوس ـیتوز، دو نــوع از مکانیسـمهــاي ایمنـی غیراختصاصی، با فرو بردن ماکرومولکولها و سلولهاي خارجی منجر به تخریب و حذف داخـل سـلولی آنهـا مـیگردنـد. در هـر دو روش، بلـع ماکرومولکولهـاي خارجی منجر به ایجاد وزیکولهاي اندوسیتی گردیده که مملو از عوامـل خـارجی میباشند. سپس وزیکولها به اجزاء حاوي PH اسیدي، بنـام انـدوزوم هـا متصـل میشوند. متعاقباً اندوزوم ها به لیزوزوم ها که حاوي آنزیمهاي تجزیه کنندهاي ازقبیل نوکلئازها، لیپازها، و پروتئازها میباشند، اتصال یافتـه و مـواد درون آنهـا بـه فرآوردههاي سادهاي همچون نوکلئوتیدها، قندها و پپتیدها شکسته میشود. 

آنتاسید                                                      اندیکاسیون                                              دوز بزرگسالان                                                           دوز اطفال

آلومینیوم هیدروکساید                                  آنتی اسید                                                600 تا 1200 میلی گرم بین یا بعد

                                                             هایپرفسفاتمی                                            300 تا 600 میلی گرم سه بار در روز با غذا            50 تا 150 میلیگرم/کیلوگرم در روز – در دوزهاي منقسم

آلومینیوم ام جی                                          آنتی اسید                                              به آلومینیوم هیدروکساید رجوع کنید ب                   به آلومینیوم هیدروکساید رجوع کنید

                                                            هایپرفسفاتمی                                           به آلومینیوم هیدروکساید رجوع کنید                       به آلومینیوم هیدروکساید رجوع کنید

آلومینیوم ام جی اس                                      آنتی اسید و ضد نفخ                                 10 تا 20 میلی لیتر از شربت یا 2 تا 4 قرص، 4 تا 6 بار در روز بین یا بعد غذا و هنگام خواب

منیزیم هیدروکساید                                      ملین                                        60 میلی لیتر 1 بار در روز هنگام خواب یا در دوزهاي منقسم    زیر2 سال: توصیه نمیشود 2تا5 سال : 5 تا 15 میلی

آنتی اسید                                         5 تا 15 میلی لیتر بین یا بعد غذا تا 4 بار در روز ز                                                                یر 12 سال توصیه نمیشود. 12 سال به بالا نظیر بزرگسالان

مکمل غذائی                                  10 تا 25 میلی لیتر یک بار در روز هنگام خواب یا در دوزهاي منقسم                                                    12 سال به به بالا نظیر بزرگسالان

منیزیم اکسید                                               مکمل غذائی                                         400 تا 800 میلی گرم در روز                                        تنظیم بر حسب RDA

منیزیم آنتی اسید                                                1 تا 2 قرص در روز بین یا بعد غذا                            زیر 12 سال توصیه نمیشود 12 سال به بالا نظیر بزرگسالان جلوگیري از تشکیل مجدد سنگهاي کلسیم اگزالات کلیوي – به همراه پیریدوکسین (اندیکاسیون غیر برچسبی) 0 میلی گرم منیزیم اکساید و 25 میلی گرم پیریدوکسین در روز

ماده فعال انزاپروست، دینوپروست است که ملح ترومتامین )محلول بافر آلی( از PGF2αباشد. میرحمی جهت تحلیل جسم زرد در گاو، ضروری بوده و به ( با منشاء ها ) PGF2α پروستاگلاندین
نوبه خود طول سیکل استروس را تغییر خواهد داد.برنده جسم زرد( طبیعی، دارای اثرات لوتئولیتیک )تحلیل دینوپروست به عنوان یک PGF2αباشد. و افزایش دهنده تونوسیته ماهیچه رحم )تحریک انقباض میومتریوم( میموارد مصرف انزاپروست در گاو شامل:
1 . همزمانی استروس.
2 . هستند درمان ساب استروس یا فحلی خاموش، در گاوهایی که دارای یک جسم زرد فعالاما رفتارهای فحلی را نشان نمی دهند.
3 . آبستنی. القاء سقط تا روز 120
4 . القاء زایمان.
5 . در درمان متریت مزمن یا پیومتر در مواردی که جسم زرد فعال یا مقاوم وجود دارد،مؤثر است.

 سلولهای اصلي عصبي به نام نورون : غير قابل تقسيم، سلول دائمي، جسم سلولي، دندريت و آكسون دارند و نسبت به جراحات حسا اند

 سلولهای عصبي غيهر اصهلي بهه نهام Neurogelia : مثهل آستروسهيت هها، اليگودندروسهيت هها و ميكروگلياها و سلولهای اپانديم.

 آستروسيت ها زوائد ستاره ای شکل دارند و عروق خوني را دربر ميگيرند. فيبروزی خاص ماده سفيد است. پروتوپالستيک خاص ماده خاکستری است. تعداد آستروسيتها کم است و سلولهای بزرگي هستند، برخالف اليگودندروسيت ها. اليگودندروسيت ها داری زوائدند و اندازه كوچكتر دارند كه وظيفه آنها توليد غالف ميلين اسهت . )در اعصهاب محياي سلولهای شوآن، توليد ميلين ميكنند(.

 سلولهای ميكروگلياها كه همان ماكروفاژند، بسيار كوچك هستند و نسبت به جراحات ، واكنش داده و تجمع ميكنند. سلولهای اپانديم : استوانه ای هسهتند و دارای brush border بهوده و مجهر ای نخهاعي و شهبكه كروئيهد و بانهای مغز را پوشش ميدهند. زير ميكروسكوپ و رنگآميزی معمولي امكان تفکيک ايهن سهلول هها را نهداريم، بهه ايهن سهلول هها نوروپيهل ميگويند.

 ماده سفيد مغز : بيشترين مقدار ميلين را دارد و سلولهای آن نوروگليا هستند.

 مادهی خاكستری : نورون، اجسام سلولي نورونها، سلولهای آستروسهيت و اليگودندروسهيت هها را داريم.